فعال‌سازی مکانیسم ماشه؛ این‌بار توسط ایران!

در برجام و قطعنامه‌۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، سازوکاری برای حل‌وفصل اختلافات میان ایران و اعضای ۱+۵پیش‌بینی شده (مکانیسم ماشه) که بی‌شباهت به آن طراحی شیطانی صدر اسلام نیست؛ چرا؟ به‌طور خلاصه توضیح می‌دهم تا به اصل موضوع این یادداشت بپردازم.

به گزارش همشهری آنلاین، مالک شریعتی نیاسر؛ نماینده مجلس در روزنامه همشهری نوشت، مشهور است که سران قریش در جلسه‌ای مخفیانه با موضوع چگونگی برخورد سخت با نهال نوپای اسلام و پیامبر عظیم‌الشأن(ص)، در حال مشورت بودند که ابلیس در شمایل پیرمردی ظاهر شد و پیشنهاد داد که از هر قبیله یک شمشیرزن، شبانه و یکباره بر بستر خواب او حمله کنند تا خونش گردن همه باشد و بنی‌هاشم نتوانند به قصاص برخیزند و با پرداخت دیه، پرونده اسلام و پیامبرش برای همیشه برچیده شود که البته آن توطئه، با ‌ وحی الهی و ایثار امیرالمومنین علی(ع) خنثی شد.

در برجام و قطعنامه‌۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، سازوکاری برای حل‌وفصل اختلافات میان ایران و اعضای ۱+۵پیش‌بینی شده (مکانیسم ماشه) که بی‌شباهت به آن طراحی شیطانی صدر اسلام نیست؛ چرا؟ به‌طور خلاصه توضیح می‌دهم تا به اصل موضوع این یادداشت بپردازم.

درحالی‌که عضویت دائم و حق وتو برای ۵کشور، خود نمادی از مناسبات بین‌المللی ظالمانه کنونی است، طراحان برجام(آمریکا و اروپا)، مکانیسم ماشه را به‌نحوی نگاشتند که اولا هرگونه اعتراض از سوی هریک از ‌طرف‌های برجام به نقض تعهدات طرف مقابل، منجر به رأی‌گیری یکسانی در شورای امنیت شود. ثانیا آنچه به رأی گذاشته می‌شود (تداوم لغو تحریم‌های ایران) عکس خواسته خودشان باشد تا عملا امکان استفاده احتمالی از حق وتو برای روسیه و چین در حمایت از ایران وجود نداشته باشد و ثالثا حتی درصورت موافقت ۱۴عضو شورای امنیت با تداوم لغو تحریم‌های ایران، با یک رأی وتو توسط آمریکا، فرانسه یا انگلیس، تمام قطعنامه‌های قبلی تحریمی علیه ایران (مندرج در ۲۲۳۱) بلافاصله بازگردد؛ همچنان‌که یک گارسون در رستوران، با زدن یک بشکن سر میز شما بازمی‌گردد و لذا قبول کنید که طراحی «اسنپ‌بک» فقط از شیطان برمی‌آید و بس.

اکنون ببینیم که پس از ارسال نامه ۳کشور اروپایی برای فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه، سناریوهای مختلف احتمالی پیرامون این ماجرا چیست و جمهوری اسلامی ایران چه گزینه‌هایی روی میز دارد.

در مقدمه لازم است تأکید کنم که بررسی برجام، نتایج خسارت‌بار آن، برخی خطاهای مهلک تیم مذاکراتی ما ازجمله پذیرش همین سازوکار شیطانی و بعد انکار وجود آن و... مجالی دیگر می‌طلبد که به‌ویژه برای تمرکز بر مقابله با دشمن مشترک همه ایرانیان، فعلا به موشکافی جزئیات آن نمی‌پردازم و تنها ممکن است در ادامه یادداشت، به جهت تکمیل بحث اصلی، برخی اشارات گذرا لازم باشد.

الف) سناریوهای محتمل پیش رو (تا ۲۶مهرماه ۱۴۰۴)
عدم‌فعال‌سازی‌ نهایی مکانیسم ماشه و پایان عادی قطعنامه ۲۲۳۱؛ سناریوی خوب.
فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه و بازگشت قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت؛ سناریوی بد.
تمدید مکانیسم ماشه (با موافقت یا بدون موافقت ایران)؛ سناریوی بدتر!

بین ۳احتمال فوق‌الذکر، طبیعتا سناریوی نخست، مطلوب و خوب ارزیابی می‌شود و در این‌باره اختلاف نظری در کشور وجود ندارد؛ چراکه با پایان عادی زمان ۱۰سال موعد مندرج در برجام و قطعنامه‌۲۲۳۱ و بدون هرگونه اتفاق دیگر، «تعلیق موقت» قطعنامه‌های تحریمی گذشته شورای امنیت علیه ایران به «لغو دائمی» تبدیل ‌و پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت، عادی می‌شود. البته اینجا ضروری است تأکید شود که آن قطعنامه‌ها هیچ‌یک ارتباطی با ماده۴۲ فصل۷ منشور ملل متحد ندارد و بودن یا نبودن آنها اساسا ربطی به صدور مجوز حمله نظامی به ایران نداشته و ندارد. لذا بحث‌های قدیمی درباره برداشتن سایه جنگ از سر ایران با صدور قطعنامه۲۲۳۱ فاقد استدلال مشخص بود و در حال حاضر نیز پس از حمله بی‌مجوز آمریکا و رژیم صهیونی به ایران در جنگ ۱۲روزه، چنین مباحثی علاوه بر غیرمستدل بودن، مضحک هم هست.

البته تحقق این سناریو یعنی پایان یافتن عادی ۲۲۳۱، بسیار غیرمحتمل است؛ چراکه قطعنامه‌های تعلیق‌شده گذشته، به‌ویژه ۱۷۳۷ و ۱۹۲۹ برای غرب دارایی‌هایی بی‌نهایت ارزشمند و تکرارناشدنی ارزیابی می‌شود و آنها اصلا حاضر نیستند بدون دریافت یک امتیاز بسیار بزرگ از ایران یا حصول یک نتیجه ارزشمند دیگر، از آن قطعنامه‌ها چشم‌پوشی کنند و اساسا مکانیسم ماشه دقیقا برای حفاظت از همین دارایی بزرگ طراحی شده است.

اما در تحلیل ۲‌سناریوی بعدی، همه هم‌نظر نیستند و برخی تمدید مکانیسم ماشه را بهتر از فعال‌شدنش می‌دانند. لازم است برای بررسی بیشتر و رسیدن به تصویر بهتر، به چند سؤال پاسخ دهیم:
مکانیسم ماشه بد است یا خوب و بالاخره فعال‌سازی‌اش خطر دارد یا نه؟
اثر واقعی بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بر شرایط کنونی ایران چیست؟
نسبت تحریم‌های آمریکا با مکانیسم ماشه و تحریم‌های سازمان ملل چیست؟

همه سؤالات بالا تقریبا یک پاسخ نسبتا مفصل دارد؛ دقت کنید!

۱۰سال قبل و در زمان امضای برجام که به آمریکا و اروپا خوش‌بینی وجود داشت، وعده داده‌شده این بود که تحریم‌های شورای امنیت لغو و اجرای تحریم‌های آمریکا نیز متوقف می‌شود و پس از آن هم دیگر هیچ تحریم جدیدی وضع و اعمال نخواهد شد تا ایران بتواند با استفاده از شرایط جدید، تبادلات بانکی و تجاری ازجمله فروش نفت و تهیه اقلام مورد نیاز خود را به‌صورت عادی در دنیا دنبال کند.

در همان زمان برخلاف خوش‌بینی افراطی حاکم بر دولت و مجلس وقت، کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس نهم با دقت و به‌طور منصفانه نکات مثبت و منفی برجام را در گزارش تفصیلی خود برشمرد که در آن به خطر جدی فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه نیز اشاره شده بود و نتیجه‌گیری شده بود که با وجود برخی نکات امیدبخش در برجام، به‌دلیل اعتماد مفرط به آمریکا و وجود بمب‌های ساعتی خطرناکی چون مکانیسم ماشه و...، اجرای برجام به مصلحت کشور نیست و چنانچه تصمیم به اجرای این توافق باشد، لازم است شروطی کافی و تضمینی برای آن معین شود. کمیسیون برجام طرحی نیز ارائه کرد که متأسفانه به آن اعتنا نشد و متن ضعیف دیگری بدون توجه به نظرات منتقدان دلسوز آن، ۲۰دقیقه‌ای تصویب و اجرای برجام (نه خود برجام) به قانون تبدیل شد.

پس از تصویب این قانون و آغاز اجرای برجام، در عمل و به‌تدریج خلف وعده طرف مقابل آشکار شد. علاوه بر عدم‌اجرای تعهدات برجامی توسط اروپایی‌ها، تا پایان دولت اوباما چندین تحریم جدید علیه ایران توسط آمریکا وضع شد و با روی کار آمدن ترامپ، آمریکا به‌طور رسمی از برجام خارج و دومینوی وضع تحریم‌های جدید و سنگین آمریکا بر ایران بدون هرگونه اعتراض مؤثر توسط اروپایی‌ها آغاز شد و در دولت بایدن هم آنچنان با قدرت تداوم یافت که یکی از چهره‌های مشهور مدافع برجام و دولت اصلاحات سرمقاله‌ای نوشت با تیتر: «آقای بایدن! قرار این نبود!»

درباره بدعهدی آمریکا و اروپا اینجا مجال بحث بیشتر نیست و خوانندگان عزیز را به گزارش‌های منظم سه‌ماهه وزارت امورخارجه (به‌ویژه در زمان آقای ظریف) به مجلس شورای اسلامی درخصوص اجرای برجام ارجاع می‌دهم که در آنجا اعترافات جالبی درخصوص بدعهدی کشورهای۱+۵ وجود دارد.

با بدعهدی طرف مقابل در عدم‌اعمال تحریم‌های سازمان ملل و نیز تشدید تحریم‌های کنگره و دستورهای اجرایی رئیس‌جمهور آمریکا علیه ایران، عملا آستانه تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران به‌ویژه در زمینه اقتصادی و علی‌الخصوص در فروش نفت و بازگرداندن دلارهای نفتی به داخل ایران آنچنان از سطح تحریم‌های پیش از برجام فراتر رفت که اکنون بازگشت قطعنامه‌های مندرج در ۲۲۳۱، تفاوت چندانی در میدان اقتصاد ایران نخواهد داشت؛ درواقع ایران خود را کاملا با شرایط تحریمی به‌مراتب بدتر از اعمال مجدد قطعنامه‌های شش‌گانه شورای امنیت تطبیق داده و مکانیسم مقابله با تحریم‌ها در ایران به بلوغ رسیده است. دقیقا به همین دلیل است که ترامپ نتوانست در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش فروش نفت ایران را به صفر برساند و اکنون نیز به لطف الهی موفق نخواهد شد. بنابراین تأثیر واقعی اعمال مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بر تجارت خارجی و فروش نفت و تبادل بانکی ایران تقریبا هیچ است و اساسا بیش از این هم امکان سفت‌کردن پیچ تحریم‌های اقتصادی برای آمریکا و اروپا وجود ندارد که اگر امکان داشت، هرگز دست به حمله نظامی نمی‌زدند.

نکته دیگر آنکه حتی در زمان قبل از برجام، قطعنامه‌های شش‌گانه چندان اجرایی نشدند؛ مثلا طبق قطعنامه سختگیرانه۱۹۲۹ بازرسی کشتی‌ها از سال۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ معتبر بود، ولی حتی یک شناور ایرانی مستند به آن بازرسی نشد.

می‌توان نتیجه گرفت که مکانیسم ماشه در زمان امضای برجام، خطر بالقوه مهمی بود که اکنون به‌دلیل فراتررفتن تحریم‌های واقعی از آن و نیز تحقق حمله نظامی، اسنپ‌بک دیگر هیچ خطر بالفعل مهمی ندارد و تیر آن مشقی است؛ شبیه شناگری که در استخر کاملا خیس شده و کسی بخواهد با ریختن یک بطری آب دوباره او را خیس کند! و حقیقتا حیرت‌انگیز است؛ همان افرادی که مذاکره‌کننده و پذیرنده آن خطر بالقوه مهم در برجام بودند، آن زمان انکارش می‌کردند و می‌گفتند کلک تبلیغاتی آمریکاست! و اکنون همان‌ها بر بزرگ‌نمایی این خطر بالفعل غیرمهم و فاقد اثر واقعی اصرار می‌ورزند! کسانی که وظیفه داشتند در آن زمان مانع شوند و نشدند، کسانی که پس از خروج ترامپ از برجام، بدون تصمیم شورای‌عالی امنیت ملی، با عجله اعلام کردند «ما در برجام می‌مانیم»! و فرصت اجرای تصمیم واحد از پیش اعلام‌شده را از نظام گرفتند که: «اگر آمریکا پاره کند، ما آتش می‌زنیم».
و گرچه حرف برای گفتن زیاد است، از این بحث می‌گذرم که «یک سینه حرف موج زند در دهان ما/ از بیم دین اگرچه خموشیم چون حباب.»

ب) تأثیرات فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه

اقتصادی‌
براساس آنچه بیان شد، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل پس از اعمال مکانیسم ماشه تأثیر چندانی بر وضعیت اقتصادی ایران شامل فروش نفت، مبادلات بانکی و... ندارد و ایران در این زمینه‌ها بیشتر در تقابل با تحریم‌های سنگین‌تر آمریکاست.

تسلیحاتی‌
تنها تأثیر واقعی بازگشت تحریم‌های قطعنامه‌های شورای امنیت، ممانعت از تجارت سلاح‌های متعارف توسط ایران و درنتیجه کاهش درآمد کشور از محل فروش سلاح به سایر کشورهاست که در مقایسه با مواردی چون فروش نفت و مبادلات بانکی جهانی در رده اهمیت به‌مراتب کمتری قرار دارد، ضمن آنکه ایران از نظر تامین تجهیزات نظامی متعارف خود، کاملا خودکفا و بی‌نیاز از سایرین است و تجهیزات خاص نظامی هم کاملا تحت رصد و تحریم آمریکا قرار دارد.

روانی‌
فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه، گرچه دیگر تأثیر واقعی در میدان ندارد، حتما دارای سروصدای زیادی است و برهمین اساس به شلیک تیر مشقی یا انفجار بمب صوتی بسیار شباهت دارد. درصورت ایجاد اجماع داخلی بر سر این موضوع می‌توان از اثرات روانی آن کاست و درغیراین‌صورت ایجاد ترس افراطی از آن می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث ایجاد تکانه‌هایی ملموس در شاخص‌های اقتصادی نظیر نرخ ارز شود که متأسفانه این‌روزها نشانه‌هایی از آن قابل مشاهده است و مکانیسم ماشه بیشتر به ابزاری برای ترساندن تبدیل شده است.

ج) مزایا و معایب تمدید مکانیسم ماشه
اکنون براساس آنچه گفته شد، بهتر می‌توان به این سؤال پاسخ داد که آیا «تمدید مکانیسم ماشه» خوب است یا نه و به‌عبارت بهتر، بین «فعال‌سازی» و «تمدید» کدام‌یک بدتر است؟ و آیا ایران باید تمایلی به تمدید نشان بدهد یا نه؟ و آیا شرایط اعلامی اروپا برای تمدید را بپذیرد یا نه؟ قبل از پاسخ به این سؤال مهم باید توجه کرد که طبق مقررات ناعادلانه حاکم بر شورای امنیت سازمان ملل متحد، خواست و اراده جمهوری اسلامی ایران هیچ تأثیر حقوقی بر فعال‌سازی‌ یا تمدید مکانیسم ماشه ندارد؛ چراکه فعال‌سازی‌ فقط با یک رأی وتو توسط انگلیس یا فرانسه محقق خواهد شد و تمدید آن نیز نیازمند رأی شورای امنیتی است که ایران عضو آن نیست و نمی‌تواند اثر حقوقی خاصی در تصمیم شورای امنیت بگذارد. در فعال‌سازی‌، حتی روسیه و چین، فاقد اثر و امکان استفاده از حق وتو هستند و در فرض تمدید، بسیار بعید است با تمدید قطعنامه۲۲۳۱ که خود همراه آن بودند، مخالف باشند و تمدید را وتو کنند.

حال ببینیم که تمدید مکانیسم ماشه چه مزایا و معایبی دارد؟

مزایای تمدید مکانیسم ماشه

فعال‌نشدن قطعنامه‌های سازمان ملل‌
قبلا بیان شد که این مزیت خوب است، اما چندان واقعی نیست و تأثیر واقعی قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت در شرایط کنونی زندگی مردم ایران تقریبا هیچ است؛ ضمن آنکه تمدید فقط مدت کمی فعال‌سازی‌ را به عقب می‌اندازد و اگر اثری داشته باشد، همچنان خطرش باقی می‌ماند.

خرید زمان
مهم‌ترین و شاید تنها مزیت تمدید مکانیسم ماشه، خرید زمان برای جمهوری اسلامی ایران است تا بتواند در سایه این تمدید زمان به جبران و تقویت برخی کاستی‌ها در توانمندی‌های اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی خود بپردازد. این مزیت به‌ظاهر مهم نیز با توجه به تجربه حمله نظامی اخیر به ایران در وسط مذاکرات و بدون بهانه خاصی رنگ می‌بازد؛ ضمن آنکه هر میزان تمدید در مکانیسم ماشه به‌معنای الزام طرف‌های غربی به رعایت حداکثر آن زمان نیست، یعنی ممکن است درست در فردای تصویب ۶‌ماه تمدید، مکانیسم ماشه را به بهانه‌ای دیگر فعال کنند.

معایب تمدید مکانیسم ماشه‌

تمدید شرایط تعلیق و شرطی‌ماندن اقتصاد ایران
با تمدید مکانیسم ماشه به هر میزان، بازهم شرایط اقتصادی ایران در شرایط تعلیق باقی می‌ماند و اراده فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران خارجی و حتی داخلی در دست کشورهای اروپایی باقی می‌ماند.
بدتر آنکه نظر غربی‌ها تمدید شش‌ماهه است که اولا هیچ امیدی به آینده ایجاد نمی‌کند و ثانیا ایران را در یک سیکل معیوب تمدیدهای شش‌ماهه متوالی فاقد اثر میدانی قرار می‌دهد و درنتیجه چنانچه درنهایت قرار باشد تمدیدی صورت بگیرد، بازهم بهتر است چند سال
باشد نه ۶ماه!

عدول از قانون اخیر مجلس در تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
اگر ایران تمدید را بپذیرد، به‌معنای عادی‌سازی‌ روابط با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و متعاقب آن باید در قانون اخیر تجدیدنظر کند و ورود و بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از مراکز مورد حمله قرارگرفته را بپذیرد.

پذیرش مشروعیت اروپا و آمریکا
ایران تاکنون مستند به نقض تعهدات برجامی اروپا و خروج آمریکا از برجام، بارها اعلام کرده است و اسناد مکتوبی هم منتشر کرده است که آمریکا و اروپا را فاقد مشروعیت و حق برای فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه می‌داند و برجام عملا از نظر ایران پایان یافته است. بنابراین اگر ایران تمدید مکانیسم ماشه را بپذیرد، به‌معنای پذیرش مجدد مشروعیت اروپا و آمریکا در برجام خواهد بود.

پذیرش شروط غیرقانونی و زیاده‌خواهانه اروپایی‌ها
اروپایی‌ها ۳شرط برای تمدید مکانیسم ماشه مطرح کرده‌اند؛ بازگشت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تعیین وضعیت ذخایر اورانیوم ۶۰درصد ایران و آغاز مذاکره مستقیم با آمریکا. پذیرش هریک از این شروط، قبل از تحقق پیش‌شرط‌های قانونی ایران یعنی عذرخواهی آمریکا از حملات نظامی اخیر، پرداخت غرامت و خسارت واردشده به ایران و ارائه تضمین واقعی برای عدم‌تکرار حمله نظامی مجدد به ایران، می‌تواند ایران را از موضع طرف پیروز در دفاع‌مقدس ۱۲روزه خارج سازد که اساسا شدنی نیست. ضمن آنکه «عدم‌مذاکره مستقیم با آمریکا» یک سیاست قطعی و تخلف‌ناپذیر از سوی رهبرانقلاب اعلام شده است.

جمع‌بندی مزایا و معایب
با این توضیحات و مقایسه مزایا و معایب برای تمدید مکانیسم ماشه، به‌نظر می‌رسد بین ۲سناریوی «اعمال یا تمدید»، برای ما تمدید مکانیسم ماشه بدتر باشد. امیرالمومنین علی(ع) می‌فرمایند: وَ لَیسَ الْعَاقِلُ مَنْ یعْرِفُ الْخَیرَ مِنَ الشَّرِّ وَ لَکنَّ الْعَاقِلَ مَنْ یعْرِفُ خَیرَ الشَّرَّینِ. یعنی عاقل آن نیست که خوبی را از بدی بشناسد؛ بلکه عاقل آن کسی است که از میان بدی‌ها (بین بد و بدتر) بهترین یعنی (کم‌زیان‌تر) را تشخیص دهد.

جمهوری اسلامی ایران اولا باید مخالفت قاطع خود را با تمدید ماشه اعلام کند، همچنان‌که با اعمال آن مکانیسم قبلا مخالفت کرده است؛ ثانیا به طریق اولی هرگونه مذاکره برای تمدید مکانیسم ماشه و امتیازدهی برای آن ممنوع باشد، ثالثا اگر می‌تواند در مذاکره با روسیه و چین و سایر اعضای شورای امنیت ابتدا مانع اعمال مکانیسم ماشه شود و درنهایت اگر موفق نشد، حداقل مانع تمدید آن شود. در این خصوص البته تاکنون مواضع خوبی از مقامات ذیربط ما شنیده شده است؛ ازجمله آقای دکتر علی لاریجانی، دبیر محترم شورای‌عالی امنیت ملی به‌صراحت اعلام کرده است که ایران با تمدید

مخالف است و آقای دکتر عباس عراقچی، وزیر محترم امورخارجه نیز در پاسخ به سؤال یک‌نشریه خارجی درباره مکانیسم ماشه گفته است: «چه تفاوتی می‌کند؟ آیا از ما دربرابر عملیات نظامی و تحریم آمریکا محافظت شد؟ نه. پس این یک‌اهرم فشار در دست آنها نیست. اگر مکانیسم ماشه را فعال کنند خیلی مهم نیست؛ چون به این نتیجه رسیده‌ایم که شورای امنیت نمی‌تواند از ما دربرابر تجاوز و تحریم‌های غیرقانونی محافظت کند.»

همانطورکه قبلا بیان شد، ایران امکان مداخله مستقیم در تصمیم شورای امنیت برای تمدید احتمالی مکانیسم ماشه را ندارد، اما لااقل چین و روسیه می‌توانند با حق وتو مانع تمدید شوند یا درنهایت امتیازات خوبی برای خود یا ایران مطالبه و اخذ کنند.

د) گزینه‌های روی میز جمهوری اسلامی ایران

اکنون که تکلیف ما با سناریوهای محتمل پیش رو مشخص شد، باید بدانیم چه ابزارهایی برای مقابله با خباثت دشمنان داریم. مهم‌ترین نکته اتکا به توانمندی‌های درونی و تلاش برای تقویت هرچه بیشتر دارایی‌های ملی همزمان با تقویت ارتباطات بین‌المللی سیاسی و اقتصادی با کشورهای همسو به‌ویژه همسایگان است. در این میان مهم‌ترین دارایی ایرانیان که در دفاع‌مقدس ۱۲روزه اخیر بیش‌ازپیش خود را نشان داد، انسجام ملی و اتحاد مقدس حول محور ولایت است.

اما گزینه‌های ایران در مقابله با فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه خروج از برجام

این گزینه گرچه تأثیر چندانی در متوقف‌کردن طرف مقابل ندارد، اگر بموقع انجام شود می‌تواند از منظر حقوقی فعال‌سازی مکانیسم ماشه را زیر سؤال ببرد، چراکه ایران یک‌طرف معاهده برجام است و درصورت خروج ایران از آن، برجام یکطرفه می‌شود و عملا فرو می‌پاشد؛ درنتیجه طرف دیگر (۱+۴)، از منظر حقوق بین‌الملل نمی‌تواند از سازوکارهای درونی برجام ازجمله مکانیسم ماشه استفاده کند. اشکال نخست این اقدام، احتمال عدم‌همراهی چین و روسیه است، بنابراین بهتر است کاملا هماهنگ عمل شود. اشکال دیگر احتمال تداوم اقدام اروپایی‌ها برای فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه است که از منظر سیاسی شدنی است، گرچه از منظر حقوق بین‌الملل باطل باشد.

خروج از پیمان NPT

وقتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تامین حقوق ایران در تامین حق غنی‌سازی‌ بومی و حفاظت از تجهیزات و دانشمندان ما عاجز است و علاوه بر آن زمینه‌ساز حمله نظامی به خاک ایران نیز شده است، جمهوری اسلامی ایران هم می‌تواند طبق ماده۱۰ پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، با طی فرایندی سه‌ماهه از این معاهده خارج شود و به همکاری خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای همیشه پایان دهد. این گزینه‌ای است که تهدید به عملیاتی‌شدن آن درصورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه قبلا از سوی دولت‌های روحانی و شهید رئیسی به‌صورت مکتوب رسما اعلام شده است و می‌تواند بسیار پرقدرت و مؤثر باشد و به همین دلیل نیز اکنون بیشترین طرفدار را در بین جریان‌های سیاسی مختلف کشور و در میان کارشناسان و سیاسیون به‌ویژه در مجلس شورای اسلامی دارد؛ به‌طوری‌که بیش از ده‌طرح مجزا از سوی نمایندگان به‌صورت دو و سه‌فوریتی برای این اقدام تهیه شده است که در حال تلفیق و تدوین نهایی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است.

اعلام این تصمیم از سوی ایران، ضمن اثبات جدیت جمهوری اسلامی در دفاع از حقوق ملت ایران، با توجه به فرصت ۹۰روزه‌اش می‌تواند اراده طرف مقابل را برای حل‌وفصل عادی پرونده ایران تا ۲۶مهرماه محک بزند. چنانچه طرف مقابل از فعال‌سازی‌ مکانیسم ماشه دست کشید، ایران نیز می‌تواند درخواست خروج از NPT را پس بگیرد و روش جدیدی را برای همکاری‌های آینده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف و توافق کند.

پیمان‌های دو یا چندجانبه جدید بین‌المللی برای فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای

با توجه به زمینه‌سازی‌ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حملات نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی به تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و عدم‌محکومیت این حملات توسط آژانس مذکور و درنتیجه بی‌اعتبارشدن عملی پیمان بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان.پی.تی)، دولت جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با جلب همکاری کشورهای همسو و داوطلب و نیز استفاده از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی ازجمله شانگهای، بریکس، همکاری اسلامی و جنبش عدم‌تعهد، پس از طی تشریفات قانونی لازم نسبت به تاسیس پیمان جدید بین‌المللی برای تضمین استفاده صلح‌آمیز همه کشورها از فناوری هسته‌ای پیگیری‌های لازم را انجام دهد و برای اثبات حسن‌نیت خود در عدم‌انحراف برنامه‌های صلح‌آمیز خود به سمت سلاح‌های کشتارجمعی، صرفا در چارچوب پیمان جدیدالتاسیس بیان‌شده، نظارت بر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان را بپذیرد. این اقدام علاوه بر ایجاد یک نظم جدید در جهان می‌تواند تبعات منفی احتمالی خروج از NPT را نیز پوشش دهد.

فعال‌سازی‌ و ارتقای تحقیقات هسته‌ای و استفاده از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌تواند باعث امیدواری در متخصصان و نیز ایجاد یأس در دشمنان شود، فعال‌سازی‌ مجدد غنی‌سازی‌ داخل ایران با هدف‌گذاری‌های جدید و بالاتر است. سازمان انرژی اتمی ایران می‌تواند در یک بازه زمانی مشخص پس از جبران خسارت‌های زیرساختی واردشده در جنگ تحمیلی ۱۲روزه، در راستای توسعه کاربردهای صلح‌آمیز فناوری هسته‌ای در کشور، تولید و ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای حداقل ۹۰درصد را به‌منظور تأمین سوخت پیشران‌های هسته‌ای و رآکتورهای تحقیقاتی، تولید اهداف پرتودهی، ساخت حسگرهای مورد نیاز صنعت هسته‌ای و سایر کاربردهای صلح‌آمیز آغاز کند و نسبت به راه‌اندازی و بهره‌برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی و عملیات ساخت، نصب و تزریق گاز ماشین‌های غنی‌سازی نسل ششم اقدام و انجام غنی‌سازی را به‌صورت توزیع‌شده در ساختگاه‌های جدید عملیاتی کند.

همچنین طراحی و ساخت یک رآکتور آب سنگین با سوخت اورانیوم غنای طبیعی و عملیات تحقیق و توسعه بازفرآوری سوخت مصرف‌شده با هدف تولید رادیوایزوتوپ و سوخت ترکیبی رآکتور هسته‌ای و سایر کاربردهای صلح‌آمیز نیز کاملا با دانش فنی بومی ایرانی، قابل اعلام و اعمال است.

• هشدار براي منطقه/ جنگ ايران و اسرائيل نزديک است؟/ گزارش نشريه آمريکايي از آمادگي نظامي ايران افکار نیوز

• ويتکاف پيام داد که ديگر نزنيد! همشهری آنلاین

• فعال‌سازي مکانيسم ماشه؛ اين‌بار توسط ايران! همشهری آنلاین

• علت اصلي لغو کنسرت شجريان اعلام شد نامه نیوز

• گير کردن يک زنداني در سيم‌خاردار در حين فرار | عکس‌العمل‌هاي او را ببينيد همشهری آنلاین

• فرمان اجرايي ترامپ عليه ايران امضا شد +جزئيات اطلاعات

• بعد از جنگ ۱۲ روزه سامانه دفاع موشکي «اچ‌کيو ۹» به ايران رسيد؟ +عکس اطلاعات

• مهر تاييد لبنان بر انحصار سلاح/ طرف اسرائيلي گام متقابل برنمي‌دارد اکوایران

• پزشکيان با اين حرکت ديپلماسي اقتصادي ايران را تکان داد اطلاعات

• حکم اعدام عامل شهادت شهيد رضايي اجرا شد+ فيلم مشرق نیوز

• ترامپ فرمان آتش صادر کرد مثلث آنلاین

• پيام مهم فرماند ه کل سپاه افکار نیوز

• گوترش درباره مکانيسم ماشه جا خالي داد نامه نیوز

• حسن روحاني کتابخانه اش با ۲۵ هزار جلد را اهدا کرد + فيلم مثلث آنلاین

• اظهارات تازه اروپايي‌ها درباره توافق با ايران تازه نیوز

• اخبار جنگ ايران و اسرائيل/ ويتکاف پيام داد که ديگر نزنيد! افکار نیوز

• احتمال وقوع جنگ ميان ايران و اسرائيل بسيار بالاست | ايران تلاش مي‌کند که منطقه وارد جنگ ديگري نشود همشهری آنلاین

• چين مسير جايگزين براي کانال سوئز مي‌سازد خبرگزاری تسنیم

• آغاز نشست شوراي حکام آژانس از دوشنبه/ روسيه: برنامه هسته‌اي ايران در مرکز توجه خواهد بود اقتصاد نیوز

• درخواست پليس از مردم؛ سارقان را شناسايي کنيد + عکس مشرق نیوز

• ناو هواپيمابر آمريکا بيخ گوش ايران مستقر شد تازه نیوز

• ريچارد نفيو: توافق هسته‌اي جديد با ايران با بازرسي‌هاي جامع و سرزده همچنان بهترين گزينه است دنیای اقتصاد

• ديده نشده؛ تصاوير جنگ اسرائيل با ايران که از طبقه بندي محرمانه خارج شد همشهری آنلاین

• اسکورت هواپيماي پزشکيان توسط فانتوم‌هاي نيروي هوايي ارتش افکار نیوز

• فوري/ ناو هواپيمابر آمريکايي در منطقه/ دليل اين همه سلاح چيست؟ افکار نیوز

• ايران نسبت به وقوع جنگ با اسرائيل هشدار داد اطلاعات

• مانور جنگنده هاي اف- ۱۶ ؛ آمريکا هشدار جدي داد همشهری آنلاین

• جزئيات درگيري خلبانان نيروي هوايي با جنگنده هاي اسرائيلي براي اولين بار مثلث آنلاین

• دور تازه نشست ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي مشرق نیوز

• بمب خبري وزارت اقتصاد براي بورس منفجر شد اقتصاد آنلاین

• يوسف پزشکيان: چين خيلي آرام و بي سر و صدا دارد دنيا را مي‌بلعد/ کارهاي نکرده‌مان را هم با بلندگو فرياد زديم اقتصاد نیوز

• توافق ايران و اروپا براي ادامه گفتگوها در روزهاي آينده همشهری آنلاین

• گزارش آلباني از فرار بزرگ ۴۵۰ نفر از اشرف ۳ مشرق نیوز

• دفاع بي نظير کارشناس زن لبناني از عظمت و قدرت ايران نامه نیوز

• ناو هواپيمابر آمريکا بيخ گوش ايران مستقر شد تازه نیوز

• همه مثل اروپاييان دست‌بسته نيستند آقاي ترامپ! خبرگزاری تسنیم

• پيام معنادار دوست اروپايي ايران؛ تهران آخرين سنگر هم از دست داد گسترش نیوز

• دو شروط اروپا براي فعال نکردن مکانيسم ماشه عليه ايران به روايت قهرمان پور/ عمق اختلافات و بي‌اعتمادي ميان طرفين زياد است دنیای اقتصاد

• هشدار مهم/ تهران آماده اتفاقي بزرگ شود! اقتصاد ایرانی

• چين به کمک ناترازي‌ برق ايران آمد خودرویک

• ناو هواپيمابر آمريکا در عمان / هدف بازدارندگي از ايران است يا يمن؟ اقتصاد نیوز

• رهبر معظم انقلاب: هزينه تسليم شدن به مراتب بيشتر از مقاومت کردن است نامه نیوز

ویتکاف پیام داد که دیگر نزنید!

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ضمن تشریح ابعاد نبرد ۱۲روزه اظهار داشت: برخورد کوبنده نیروهای مسلح ما با رژیم صهیونیستی موجب شد ویتکاف، نماینده آمریکا به وزیر خارجه ما پیام آتش‌بس دهد که دیگر از طرف ایران موشکی ارسال نشود چراکه متوجه قدرت ایران شدند.

به گزارش همشهری‌آنلاین، ابراهیم عزیزی امروز ۱۵شهریورماه در جمع اساتید دانشگاه آزاد اسلامی شیراز با اشاره ابعاد نبرد ۱۲روزه با رژیم صهیونیستی، وقایع پیش آمده و لزوم تحلیل صحیح در این راستا اظهار داشت: از همان ابتدای حمله رژیم به کشور گروه های معاند و وابسته نیز آماده شده بودند تا وارد کشور شوند که تمامی توطئه ها با واکنش دقیق و عالی خنثی شد؛ اقدامی که کمتر در رسانه ها نمود داشت.

نماینده شیرهز و زرقان در مجلس با اشاره به پشتیبانی کامل برخی کشورها از جمله آمریکا از رژیم صهیونیستی افزود: سطح نبرد ۱۲روزه را نباید به ایران و رژیم صهیونیستی تقلیل داد چراکه همزمان چندین کشور در ابعاد نظامی و ... این کارزار را علیه ما انجام دادند و رژیم به تنهایی قادر به مقابله با ایران نبود.

عزیزی تصریح کرد: برخورد کوبنده نیروهای مسلح ما با رژیم صهیونیستی موجب شد ویتکاف نماینده آمریکا به وزیر خارجه ما پیام آتش بس دهد که دیگر از طرف ایران موشکی ارسال نشود چراکه متوجه قدرت ایران شدند.

وی با اشاره به وحدت مقدس همه آحاد جامعه در این نبرد ناجوانمردانه ادامه داد: ملت ما در این نبرد پیروز شد هر چند که امپراطوری رسانه ای غرب سعی می کند این مساله را برعکس جلوه دهد و این موضوع را اساتید و نخبگان باید به جامعه منتقل کنند.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در بخش پایانی سخنان خود نیز بیان داشت: ملت ایران و نیروهای مسلح ما در ادامه نیز اگر تعرضی صورت گیرد مقابل تجاوز رژیم صهیونیستی با قدرت خواهد ایستاد و این بار پاسخ ما محکم تر و قاطع تر خواهد بود.

• ویتکاف پیام داد که دیگر نزنید!
• NPT روی میز فوری مجلس؛ شمارش معکوس شروع شد | ۳ فوریت برای یک خروج
• آخرین وضعیت طرح خروج از NPT در مجلس | توضیحات سلیمی درباره بررسی طرح
• هشدار رئیس مجلس درباره گرانی‌های اخیر | راه‌حل قالیباف برای مهار گرانی
• مکانیسم ماشه روی کاغذ هم وجود ندارد | غربی‌ها نمی‌توانند از ابزار برجامی که خود نابود کردند استفاده کنند
• طرح خروج از NPT فردا در صحن بررسی می‌شود | نیازی به تأیید شورای عالی امنیت ملی پس از تصویب طرح نیست
• مجلس پیگیر بررسی کارت‌های هدیه وزارت نفت

• فعال‌سازی مکانیسم ماشه؛ این‌بار توسط ایران!
• هشدار تند به مسئولان ۳ قوه؛ چرا برای نجات آنان که به بلای خانمانسوز بی‌حجابی گرفتار شده‌اند کاری نمی‌کنید؟ | دیدید که فریب خورده‌اید؟!
• فرصت‌های جنگ ۱۲ روزه برای ایران و ایرانی؛ از افزایش انسجام اجتماعی تا ارتقای هماهنگی مسئولین
• عزم راسخ شهرداری در بازگشت زندگی به شهر

• گمانه‌زنی تازه درباره چشم‌ انداز مذاکرات ایران و اروپا | ماجرای موضع گیری 3 مقام ایرانی چه بود؟
• دبّۀ جدید آمریکا؛ پیش شرط های مذاکره | ایران زیر بار پذیرش این تهدید نخواهد رفت | ۳شرط که ارو پایی ها روی میز گذاشته بودند
• اثر فعالسازی مکانیسم ماشه بر معیشت مردم

ترجمه و شرح حکمت 184 نهج البلاغه: ثبات قدم در راه حق

متن نهج البلاغه

نهج البلاغه ( نسخه صبحی صالح )

وَ قَالَ (علیه السلام): مَا شَكَكْتُ فِي الْحَقِّ مُذْ [مُنْذُ] أُرِيتُهُ.

و فرمود (ع): از آن وقت كه حق را به من نموده اند، در آن ترديد نكرده ام.

شرح

شرح : پیام امام امیر المومنین ( مکارم شیرازی )شرح ابن میثم بحرانی ( ترجمه محمدی مقدم )منهاج البراعه (خوئی)جلوه تاریخ درشرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ( مهدوی دامغانی )

هيچ گاه در شناخت حق شك نكردم!
امام(عليه السلام) در اين گفتار نورانى خود به حقيقت مهمى اشاره مى كند و مى فرمايد: «از آن زمان كه حق به من نشان داده شده هرگز در آن شك و ترديد نكردم»; (مَا شَكَكْتُ فِي الْحَقِّ مُذْ أُرِيتُهُ).
آگاهى بر چيزى درجات دارد كه وابسته به طرق دريافت آن است; گاه انسان چيزى را با ادله نظرى درك مى كند و گاه با مقدمات ضرورى، زمانى با حس و تجربه و هنگامى با شهود باطنى. يا ادله بسيار محكمى همچون شهود است، شهودى كه از همه اينها برتر است يا علم و اطلاعى كه از ادله نظرى حاصل مى گردد. گاه نيز ممكن است در ادامه راه بر اثر دليل معارضى با شك مواجه شود. از اين گذشته افرادى كه چيزى را درك مى كنند با هم متفاوتند; گاه افراد ضعيفى هستند كه با كم ترين شبهه اى متزلزل مى شوند و گاه افراد قوى و نيرومندى كه هيچ شبهه اى آنها را تكان نمى دهد.
از سوى سوم معلمانى كه چيزى به انسان مى آموزند نيز مختلف اند; گاه معلّم فرد عادى است و گاه امام معصوم يا پيغمبر خدا; در آموخته هايى از فردى عادى ممكن است شك و ترديد نفوذ كند; ولى آنچه را انسان از استاد معصومى آموخته از شك و ترديد مصون خواهد بود. تمام اين جهات در حد اعلا در روح و جان على(عليه السلام) وجود داشت; هم مشاهده او نسبت به حق از طريق شهود بود و هم قدرت روح او اجازه شك و شبهه به وى نمى داد و هم استاد و معلم او شخصى همچون پيامبر اسلام بود كه مستقيما مطالب را از منبع وحى دريافت مى كرد. به همين دليل امام(عليه السلام) مى گويد: از آن روزى كه حق به من نشان داده شد هرگز در آن ترديد نكردم.
افزون بر اينها بسيار مى شود كه تزلزل ايمان انسان از هواپرستى نشأت مى گيرد; مثلاً در داستان معروف «عمر بن سعد» آمده است كه وقتى در برابر شهيد كردن سالار شهيدان، امام حسين وعده فرماندارى رى به او داده شده به قدرى براى او جالب بود كه حتى در معاد شك كرد و گفت: مى گويند خداوند بهشت و دوزخى آفريده اگر راست گفته باشند اين عمل را انجام مى دهم و توبه مى كنم و اگر دروغ گفته باشند به مقام بلندى در دنيا مى رسم و از آنجا كه امام(عليه السلام) از اين امور پاك و منزه بود هرگز شبهه اى در وجود مباركش راه نيافت و چه بسيار افرادى در صدر اسلام و بعد از رحلت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) براى جاذبه هاى مال و ثروت و مقام ايمان خود را از دست دادند و گرفتار شبهات شدند.(1)
در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم که از آن حضرت سؤال کردند چه چیزى ایمان را در انسان ثابت نگه مى دارد. امام(علیه السلام) فرمود: «الّذی یُثْبِتُهُ فیهِ الْوَرَعُ وَالَّذی یُخْرِجُهُ مِنْهُ الطَّمَعُ; آن چیزى که ایمان را در انسان ثابت مى دارد ورع و پرهیزگارى است و آن چیزى که ایمان را از او خارج مى کند طمع است».(2)
از اینجا نتیجه مى گیریم که اگر بخواهیم در عقاید خود راسخ باشیم باید علاوه بر این که آنها را از منبع مطمئنى دریافت داریم خودسازى را نیز فراموش نکنیم مبادا طوفان وسوسه هاى شیطان و هواى نفس کاخ ایمان ما را متزلزل و ویران سازد.
مطالعه خطبه هاى نهج البلاغه نیز شاهد صادق این گفتار است، زیرا مى بینیم همه جا امام(علیه السلام) با قاطعیت تمام در مورد مسائل مختلف از اعتقادات گرفته تا اخلاق و اعمال و احکام سخن مى گوید و این قاطعیت نشانه اعتقاد قطعى و تزلزل ناپذیر امام(علیه السلام) در تمام این مسائل است.
این سخن را با کلام دیگرى از امام امیرمؤمنان(علیه السلام) در خطبه 189 نهج البلاغه که برگرفته از قرآن مجید است پایان مى دهیم. امام(علیه السلام) در آن خطبه مى فرماید: «بعضى از ایمان ها ثابت و مستقر در دل هاست و بعضى دیگر ناپایدار و عاریتى است که در میان قلب و سینه تا سرآمدى معلوم قرار دارد» گویى این سخن اشاره به آیه 98 سوره انعام است که مى فرماید: «(وَهُوَ الَّذِى أَنشَأَکُمْ مِّنْ نَّفْس وَاحِدَة فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ); و کسى است که شما را از یک انسان آفرید (و شما از نظر ایمان یا آفرینش دو گروه مختلف هستید:) پایدار و ناپایدار» یکى از تفسیرهاى این آیه شریفه همان است که در کلام امام صادق(علیه السلام) آمده که مى فرماید: «فَالْمُسْتَقَرُّ الإیمانُ الثّابِتُ وَالْمُسْتَوْدَعُ الْمُعارُ; مستقر به معناى ایمان ثابت است و مستودع ایمان عاریتى است».(3)
ما در شرح آن خطبه عوامل پایدارى ایمان و تزلزل آن را مشروحاً آورده ایم(4). (5)
*****
پی نوشت:
(1). صاحب «لهوف» اشعار عبرت انگیز «عمر بن سعد» را در این زمینه مشروحا آورده است.
(2). وسائل الشیعه، ج 20، ص 358 .
(3). بحارالانوار، ج 66، ص 222.
(4). پیام امام امیرالمؤمنین(علیه السلام)، ج 7، 281.
(5). سند گفتار حکیمانه: این کلام نورانى به عنوان جزیى از خطبه چهارم در جلد اول این کتاب آمد. خطیب(رحمه الله) در بیان مصادر این کتاب مى گوید: ما در ذیل خطبه چهارم آن را بیان کردیم و در آنجا تصریح مى کند که مرحوم شیخ مفید (قبل از سید رضى) آن را در ارشاد با تفاوت کمى آورده است و چند جمله نیز بر آن افزوده و طبرى هم بخش آخر این خطبه را در کتاب مسترشد ذکر کرده است. (ولى در کتاب مسترشد این جمله در ذیل خطبه ذکر نشده است بلکه تنها جمله «لَمْ یُوجِسْ مُوسى ...» تا آخر خطبه آمده است). اینها نشان مى دهد که آنها از منابعى غیر از نهج البلاغه آن را دریافت داشته اند. (مصادر نهج البلاغه، ج 1، ص 327)

پیامبر رحمت، دلسوز همه امت

در آستانه فرارسیدن ۱۲ ربیع‌الاول، سالروز میلاد فرخنده پیامبر رحمت و مهربانی، حضرت محمد مصطفی(ص) به روایت برادران اهل سنت و آغاز هفته وحدت، قلب‌هایمان لبریز از عشق و ارادت به ساحت مقدس ایشان است.

به همین مناسبت، پای صحبت‌های ارزشمند آیت‌الله العظمی علی کریمی جهرمی نشستیم تا از دریای بی‌کران سیره نبوی بهره‌مند شویم. ایشان در بیانات اختصاصی خود برای مخاطبان ما، با تأکید بر اهمیت پیروی از سیره پیامبر(ص) در عصر حاضر، نکاتی ناب و راه‌گشا را بیان فرمودند که در ادامه می‌خوانید.

علی(ع) و دستور به پیروی از پیامبر(ص)

یادآوری و بیان سیره و احوال رسول رحمت و مهربانی، حضرت خاتم‌الانبیا محمد مصطفی(ص) باشکوه‌ترین و زیباترین ارمغانی است که می‌توان به امت اسلامی، بلکه به جوامع بشری تقدیم کرد، چرا که سراسر آن، درس، پند و راهبر به اصول زندگانی است؛ از این رو، صحابه پیامبر(ص) به‌ویژه امامان معصوم و پیشوایان دینی، سیره آن اسوه بزرگ را برای فرزندان، بستگان و نیز برای دیگران ذکر می‌کردند و آنان را به خصوصیت‌های بارز و امتیازهای بسیار جالب راه و روش آن حضرت توجه می‌دادند.
امیرالمؤمنین علی(ع) در کتاب شریف نهج‌البلاغه، همگان را به تبعیت از هدایت پیامبر(ص) فراخوانده و فرموده‌اند: «وَ اقْتَدُوا بِهَدْیِ نَبِیِّکُمْ»؛ یعنی ای مسلمانان! به پیامبر(ص) اقتدا کنید. همان پیامبری که خداوند، او را چنین وصف کرده: «إِنَّکَ لَعَلَی خُلُقٍ عَظِیمٍ» یا «فَبِمَا رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ» که با مردم در نهایت مهربانی بود که اگر پیامبر(ص) غلیظ القلب و بی‌اعتنا به خلق خدا بود، مردم این‌گونه اطراف او جمع نمی‌شدند.
آن حضرت در ادامه فرموده‌اند «وَ اسْتَنُّوا بِسُنَّتِهِ» یعنی سنت آن حضرت را رواج دهید. مبادا جامعه اسلامی گرفتار این شود که در حرکات، سکنات و اخلاق، دنباله‌رو کسانی باشد که متخلق به اخلاق اسلامی و اخلاق نبوی نیستند. باید کوشید افرادی با سواد و با اخلاق فاضله را به عنوان اسوه به جامعه و جوانان معرفی کنیم تا در مواقع نیاز، مردم با خیال مطمئن از هدایت‌گری آنان بهره‌مند شوند.
همچنین حضرت امیرالمؤمنین(ع) در خطبه‌ها و سخنان خود در موارد مختلف از سیره پیامبر خدا(ص) سخن می‌گویند و نخست، مردم کوفه و در حقیقت اهل همه اعصار را به روش و منش آن بزرگوار توجه می‌دهند.
ایشان در یکی از کلمات نورانی خود می‌فرمایند: «سیرته القصد و سنّته الرشد و کلامه الفصل و حکمه العدل» سیره پیامبر(ص) میانه‌روی و اعتدال، سنت و روش آن حضرت رشد، سخن او جداکننده حق از باطل و حکم او عادلانه و براساس عدل بود.
همچنین احمد زینی دحلان در السیرة النبویة می‌گوید: سعد بن ابی‌وقاص، سیره پیامبر(ص)، جنگ‌ها و سرایای ایشان را به فرزندان خود تعلیم می‌داد و می‌گفت: «یا بنیّ هذه شرف آباءکم فلا تنسوا ذکرها؛ ای فرزندان من! این جریان‌ها، شرف و افتخار گذشتگان و پدران شماست. مبادا این‌ها را از یاد برده و به دست فراموشی بسپارید».

سیره نبوی در کلام غیرمسلمانان

نورانیت، زیبایی و سازندگی سنت پیامبر اسلام(ص) چنان بالا و پرفروغ است که حتی منصفان از غیر ملل اسلامی نیز در برابر این سنت‌های متعالی به تواضع و اقرار درآمده‌اند.
نقل شده است ابوحاتم سجستانی می‌گوید: «شخص مسلمانی به راهبی گذشت و به او گفت: مرا موعظه‌ای کن. او در پاسخ گفت: چگونه من شما را موعظه کنم در حالی که قرآن در میان شما و محمد(ص) از شماست».
اکنون به‌طور گذرا به بخشی از سیره حیات‌بخش پیامبر بزرگ اسلام(ص) اشاره خواهیم داشت.

شاه‌کلید موفقیت پیامبر(ص)

از مسائل بسیار مهم و قابل توجه، راز پیشرفت پیامبر بزرگ اسلام(ص) در آن محیط نامساعد است که موجب بحث و بررسی بسیاری از اندیشمندان و سبب شگفتی‌ گروه‌های فراوان شده است. رمز پیروزی و پیشرفت آن حضرت، مدارا با مردم و نرمی با عموم طبقات جامعه بود و این، همان موضوع با اهمیت و کارآمدی است که از قبل، خداوند بزرگ، پیامبر گرامی خود را بدان امر فرموده بود تا او را برای این قیام عظیم و این تقابل نابرابر آماده کند. آن حضرت فرمود: «أمرنی ربّی بمداراة الناس کما أمرنی بأداء الفرائض؛ پروردگارم من را به مدارا و سازش با مردم امر فرمود، همان‌گونه که به انجام واجبات فرمان داد».

دلسوز درد و رنج دیگران

قرآن کریم در مواضع گوناگون، چند صفت بسیار متعالی را به عنوان سیره پیامبر(ص) ذکر می‌کند که نخستین آن‌ها این است: «عزیزٌ علیه ما عنتّم؛ درد و رنج شما برای او باری گران است». یکی از نمونه‌های آن، در جریان فتح مکه بود که عباس، عموی پیامبر(ص) در بند اسارت قرار گرفت و شب سختی را گذرانید که هرگز تصور آن را نمی‌کرد. او چنان در طول شب ناراحت بود که پیوسته صدای آه و ناله‌اش بلند بود و پیامبر بزرگوار(ص) زمزمه ناله دردناک او را می‌شنیدند. فردای آن روز پیامبر(ص) فرمودند: شب گذشته صدای ناله عمویم عباس در گوشم بود و از این رو در طول شب خواب به چشمانم نیامد. امثال این جریان در زندگی پیامبر اکرم(ص) بسیار بوده و همه حاکی از آن است که آن بزرگوار، درد و رنج دیگران را غم و رنج خود می‌پنداشتند.

شوق برای هدایت مردم

دومین امتیازی که در قرآن، برای پیامبر بزرگوار اسلام(ص) ذکر شده این است که او بر شما حریص است و دانستیم مقصود، حریص بودن و شدت شوق آن حضرت در هدایت مردم و نیز لذت فوق‌العاده آن بزرگوار از هدایت افراد است.
خصلت و ویژگی آن حضرت آن بود که دائم شوق آن داشت با مردم باشد؛ حتی اگر مردم همراه ایشان نمی‌شدند اما پیامبر(ص) در دل شوق به مردم داشتند و دلداده آنان بودند. امروز هم اگر روحانیت می‌خواهد هدایتگر و پیشوای مردم برای دعوت به سوی خدا باشد، رمز موفقیتش آن است برای همه توده‌های مردم، پدر باشد. به همه اقشار مردم احساس علاقه و محبت کند، کما اینکه مولایمان امیرالمؤمنین(ع) در کلام گهربار خود به مالک‌اشتر فرمودند: مردم دوگونه بیشتر نیستند «إِمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْق» اگر فردی مؤمن است که مؤمن و برادر دینی تو است، اگر نیست، هم‌نوع شماست و درباره هر دو نوع از این مردم، به رحمت و مهربانی رفتار کن.

اسوه شب‌زنده‌داری

پیامبر اکرم(ص) به عبادت در وقت شب و خواندن نماز و تلاوت قرآن هنگام سحر سخت اهمیت می‌داد و گاه می‌شد یک شب را با قرائت و تلاوت یک آیه از قرآن به صبح می‌رسانید. ابوذرغفاری می‌گوید: شبی رسول خدا(ص) ما را برای عبادت به پا داشت و خود آن حضرت در آن شب پیوسته بیدار بود و این آیه را قرائت می کرد: «إن تعذّبهم فانّهم عبادک و إن تغفر لهم فإنّک أنت العزیز الحکیم؛ اگر این مردم را عذاب کنی آنان بندگان تو هستند و اگر آنان را بیامرزی پس البته تو عزیز و حکیمی».
در ذیل آیه شریفه «طه ما أنزلنا علیک القرآن لتشقی؛ ای پیامبر ما! قرآن را بر تو نازل نکردیم که خویشتن را به رنج افکنی» نقل شده رسول خدا(ص) آن‌قدر روی پا به نماز ایستاد که پایش ورم کرد، از این رو خداوند، آیه فوق را نازل فرمود.

ضرورت اطلاع از سیره نبوی

آگاهی از سیره پاک رسول معظم(ص) برای هر فرد مسلمان و معتقد به مبانی اسلامی واجب و لازم است: «لقد کان لکم فی رسول الله اسوة ‌حسنة لمن کان یرجوا الله و الیوم الآخر و ذکر الله کثیراً؛ به تحقیق برای شما در وجود پاک رسول خدا(ص) اقتدا و پیروی نیکو و پسندیده‌ای است برای کسی که به خدا و جهان آخرت امید داشته و خدا را بسیار یاد کند». آری، اقتدای نیکو، اقتدا به رسول اعظم(ص) است، اقتدا به برجسته‌ترین و پاک‌ترین انسان، زبده و نخبه بندگان خدا که انسان‌های خداجو و آخرت‌طلب آن را دنبال می‌کنند.

جهان مسلح‌تر می‌شود

روز گذشته چین یکی از بزرگ‌ترین رژه‌های نظامی تاریخ خود را در میدان تیان‌آن‌من برگزار کرد تا هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم که چین «پیروزی در جنگ مقاومت علیه تجاوز ژاپن» می‌نامد را جشن بگیرد.

مهدی زارع

زمان مطالعه: ۵ دقیقه

این نمایش عجیب از تسلیحات پیشرفته، شامل موشک‌های هایپرسونیک، شهپادهای زیرآبی و موشک‌های بالستیک جدید بین‌قاره‌ای با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای، نشان‌دهنده عزم چین برای نمایش قدرت نظامی خود در صحنه جهانی است.
این رژه نه‌تنها یک بزرگداشت تاریخی، بلکه بیانیه‌ای آشکار بود از بلندپروازی‌های نظامی چین و می‌توان گفت نشانه‌ای از ورود جهان به عصری نظامی‌تر است.

افزایش بودجه‌های نظامی و جهانی در حال مسلح شدن

جهان شاهد افزایش بی‌سابقه‌ای در هزینه‌های نظامی است که با رشد چشمگیر درآمد صنایع تسلیحاتی همراه شده است. بنا بر گزارش مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، هزینه‌های نظامی جهانی در سال ۲۰۲۴ به ۲.۷۲تریلیون دلار رسید که نسبت به سال ۲۰۲۳ افزایشی ۹.۴درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش نه‌تنها نتیجه تنش‌های ژئوپلیتیکی است، بلکه به سودآوری عظیم شرکت‌های تسلیحاتی نیز منجر شده است. به گزارش فایننشال تایمز، شرکت‌های بزرگی مانند لاکهید مارتین، ریتون و بوئینگ در سال گذشته سودهای کلانی از قراردادهای نظامی بدست آورده‌اند، همزمان چین نیز با شرکت‌های داخلی مانند نورینکو به خودکفایی در تولید تسلیحات نزدیک شده است. چین با بودجه نظامی رسمی ۳۱۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴، دومین کشور از نظر هزینه‌های نظامی پس از ایالات متحده است. این بودجه‌های نجومی تنها به چین محدود نمی‌شود؛ کشورهای آسیایی مانند هند و ژاپن و همچنین کشورهای خاورمیانه مانند عربستان سعودی هم بودجه‌های نظامی خود را به‌طور چشمگیری افزایش داده‌اند.
در اروپا، افزایش بودجه‌های نظامی به‌ویژه پس از جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۲ شدت گرفته است. به گزارش یورونیوز، هزینه‌های نظامی کشورهای اروپایی در سال ۲۰۲۴ به بالاترین سطح از زمان جنگ سرد رسیده و با افزایش ۱۷درصدی نسبت به سال گذشته، افزون بر ۵۸۰ میلیارد دلار شده است. آلمان در این میان با اختصاص ۷۷.۸۹میلیارد یورو در سال ۲۰۲۴، پیشتاز کشورهای اروپای مرکزی و غربی بوده و به نخستین کشوری تبدیل شده که بودجه نظامی خود را به این سطح رسانده است. لهستان نیز با اختصاص ۴.۲درصد از تولید ناخالص داخلی خود به امور نظامی، در میان اعضای ناتو در صدر قرار دارد.
این روند نشان‌دهنده یک رقابت تسلیحاتی جهانی است که در آن، کشورها برای حفظ برتری استراتژیک یا دفاع از منافع خود، هزینه‌های هنگفتی را متحمل می‌شوند. به گزارش آژانس دفاعی اروپا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۸۰ میلیارد یورو صرف هزینه‌های دفاعی کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۳۸۱ میلیارد یورو افزایش یابد. این افزایش‌ها نه‌تنها به خرید تسلیحات جدید، بلکه به توسعه فناوری‌های پیشرفته مانند جنگ الکترونیک و سیستم‌های فضایی نیز اختصاص یافته است.

جنگ‌ها، موتور محرکه نظامی‌سازی

ادامه جنگ‌ها و ظهور درگیری‌های جدید در سراسر جهان، یکی از عوامل اصلی نظامی‌سازی است. جنگ اوکراین بزگ‌ترین جنگ اروپا پس از جنگ دوم جهانی است. ناتو در طول سه دهه گذشته همواره سیاست توسعه به شرق داشته و بودجه نظامی اعضای آن حدود ۶۰درصد از بودجه دفاعی جهان را تشکیل می‌دهد.
علاوه بر اوکراین، تنش‌ها در خاورمیانه، به‌ویژه درگیری‌های مرتبط با فلسطین و همچنین اختلافات در دریای چین جنوبی، به افزایش تقاضا برای تسلیحات منجر شده است. نیویورک تایمز گزارش داده این درگیری‌ها نه‌تنها به افزایش تولید تسلیحات در کشورهای درگیر منجر شده، بلکه کشورهای بی‌طرف را نیز وادار به تقویت توان دفاعی خود کرده است. این چرخه جنگ و آمادگی نظامی، جهانی را ایجاد کرده که در آن، راه‌حل‌های نظامی بر دیپلماسی ترجیح داده می‌شود.

تغییر چهره چین و به‌رخ کشیدن قدرت نظامی

تا همین چند سال پیش، چین ترجیح می‌داد خود را به‌عنوان یک غول اقتصادی معرفی کند که از قدرت نظامی خود به‌عنوان ابزاری ثانویه استفاده می‌کند. اما رژه نظامی ۲۰۲۵ نشان‌دهنده تغییر رویکرد پکن است. به گزارش بی‌بی‌سی، نمایش تسلیحاتی مانند موشک هایپرسونیک YJ-۱۷ و شهپاد زیرآبی AJX۰۰۲، همراه با حضور رهبرانی مانند ولادیمیر پوتین از روسیه و کیم جونگ اون از کره شمالی، پیام روشنی به جهان ارسال کرد: چین دیگر تنها یک قدرت اقتصادی نیست، بلکه یک ابرقدرت نظامی است که آماده چالش با رقبا، به‌ویژه ایالات متحده است.
این تغییر رویکرد با سیاست‌های رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ هم‌راستاست که بر «نوسازی نظامی» و تبدیل ارتش آزادی‌بخش خلق به یک نیروی «جهان‌کلاس» تا سال ۲۰۳۵ تأکید دارد. همچنین ساوت چاینا مورنینگ پست گزارش داده چین در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری عظیمی در فناوری‌های نظامی پیشرفته، از جمله هوش مصنوعی و تسلیحات لیزری انجام داده است. این رژه که به گفته تحلیلگران بیش از ۵میلیارد دلار هزینه داشته، نه‌تنها برای نمایش قدرت به رقبای خارجی، بلکه برای تقویت حس غرور ملی در داخل چین طراحی شده بود.

پیشرفت‌های فناوری نظامی، رقابتی بی‌پایان

نمایش تسلیحات پیشرفته در رژه چین، ازجمله سگ‌های رباتیک مجهز به هوش مصنوعی و موشک‌های بالستیک جدید، تنها بخشی از یک رقابت جهانی برای توسعه فناوری‌های نظامی پیشرفته است. به گزارش اکونومیست، کشورهای ایالات متحده، روسیه، هند و حتی دولت‌های کوچک‌تر مانند رژیم صهیونیستی در حال سرمایه‌گذاری در تسلیحاتی مانند موشک‌های هایپرسونیک، پهپادهای خودکار و سیستم‌های دفاع سایبری هستند. این پیشرفت‌ها نه‌تنها قدرت تخریب تسلیحات را افزایش داده، بلکه خطر تشدید درگیری‌ها را نیز بالا برده است. رویترز گزارش داده نمایش تسلیحات پیشرفته چین در رژه، پیامی مستقیم به تایوان و متحدانش، به‌ویژه ایالات متحده بود که هرگونه مداخله در منطقه با پاسخ قاطع پکن مواجه خواهد شد. این رقابت فناوری، همراه با افزایش بودجه‌های نظامی، جهانی را ایجاد کرده که در آن کشورها برای حفظ برتری یا حتی بقا، به تسلیحات پیشرفته‌تر رو می‌آورند.

توافق‌های امنیتی بین‌المللی و شکل‌گیری بلوک‌های جدید

رژه نظامی چین تنها یک نمایش نظامی نبود، بلکه یک رویداد دیپلماتیک نیز به شمار می‌رفت. حضور رهبرانی از بیش از ۲۰ کشور، از جمله پوتین، کیم جونگ اون و مسعود پزشکیان از ایران، نشان‌دهنده تقویت ائتلاف‌هایی است که در برابر نظم جهانی تحت رهبری غرب قرار دارند. بنا بر گزارش الجزیره، این «محور» که شامل چین، روسیه، کره شمالی و ایران است، به دنبال ایجاد یک نظم جدید جهانی است که در آن قدرت نظامی و اتحادهای استراتژیک نقش اصلی را ایفا می‌کنند. این توافق‌های امنیتی بلندمدت، مانند همکاری‌های نظامی فزاینده چین و روسیه، نشان‌دهنده جهانی است که به بلوک‌های متخاصم تقسیم شده است.

افول قدرت آمریکا

رژه نظامی چین در زمانی برگزار شد که نفوذ جهانی ایالات متحده رو به کاهش است. فارین افرز گزارش داده سیاست‌های آمریکا سبب شده کشورهایی مانند چین فرصت را برای پر کردن خلأ قدرت جهانی غنیمت بشمارند. غیبت رهبران غربی در رژه پکن، در مقابل حضور رهبران کشورهای شرقی، نشان‌دهنده شکاف فزاینده میان غرب و بلوک شرق است. شی جین‌پینگ در سخنرانی خود در رژه اعلام کرد «چین از هیچ قدرتی نمی‌ترسد» که اشاره‌ای آشکار به ایالات متحده بود. این پیام در حالی مطرح شد که چین به دنبال گسترش نفوذ خود در آفریقا، آسیا و حتی آمریکای لاتین است، مناطقی که زمانی تحت سلطه آمریکا و اروپا بودند.
در نهایت می‌توان گفت رژه نظامی چین در سال ۲۰۲۵ تنها یک رویداد نمادین نبود، بلکه نشانه‌ای از جهانی بود که به سمت نظامی‌سازی پیش می‌رود. افزایش بودجه‌های نظامی، به‌ویژه در اروپا، ادامه جنگ‌ها، پیشرفت‌های فناوری، توافق‌های امنیتی و افول قدرت آمریکا همگی به جهانی اشاره دارند که در آن، قدرت نظامی به‌عنوان ارز اصلی روابط بین‌الملل مطرح شده است. چین با نمایش قدرت در پکن، نه‌تنها آمادگی خود برای رهبری این نظم جدید را نشان داد، بلکه هشداری به رقبا و متحدانش ارسال کرد: «دوران خویشتن‌داری به پایان رسیده، اژدهای زرد در شرف بیدار شدن است».

توافق ۲۵ ساله ایران و چین در فاز اجرای پیشرفته

رژه قدرت شرق مقابل غرب در پکن

توافقات راهبردی و حیاتی با شرق

دولت لبنان از دادن هدایای رایگان به دشمن دست بردارد

گفت و گوی لاریجانی و مشاور امنیت ملی نخست‌وزیر انگلیس

مخازن سوخت نیروگاه‌ها را دولت رئیسی پُر تحویل داد

آقای مسئول! عقب نمانی... (یادداشت روز)

اخبار ویژه

اردوغان، نگران از نفوذ صهیونیست‌ها 60 هزار نظامی دیگر در قبرس مستقر می‌کند

آمار وام ازدواج پرداختی به 3/5 میلیون فقره رسید

تقدیر از برگزیدگان جشنواره بین‌المللی رویان

یمن مراکز حساس اسرائیل را هدف قرار داد ستاد مشترک ارتش جزو اهداف

پیام نشست شانگهای به آمریکا: نگران باش! نظم نوین جهانی در راه است

پزشکیان: با قدرت در مقابل یکجانبه گرایی می‌ایستیم

درباره مسائل داخلی خودمان با خبرنگاران خارجی صحبت نمی‌کنم

مصداق وحدت مبارزه با رژیم صهیونیستی است

بی‌تدبیری معاون ارشاد علت لغو کنسرت در آزادی

ارزش اموال تحویل داده شده «بابک زنجانی» به بانک مرکزی از بدهی او بیشتر است

انقلابی که از تپه‌های قیطریه جاری شد

مجلس پشتوانه دولت در حوزه هسته‌ای

در شرایطی که نزاع میان ایران و غرب به سطح غیر قابل ‌پیش‌بینی و کنترلی رسیده است، نهادهای مختلف داخلی برای برون‌رفت از این وضعیت و طرح ایده‌های جدید که منافع حداکثری کشورمان را تأمین کند می‌توانند نقش مثبت و مؤثری داشته باشند.

مهدی خالدی

زمان مطالعه: ۳ دقیقه

عمده بار هدایت پرونده هسته‌ای بر دوش وزارت امور خارجه و شورای‌ عالی امنیت ملی است اما شکی نیست که مجلس به‌ عنوان خانه ملت می‌تواند در این زمینه اثرگذار، هدایتگر و راه‌گشا باشد.این نهاد البته تاکنون در مقاطعی نقش ویژه خود را در حوزه پرونده هسته‌ای نشان داده است. یکی از این گام‌ها تصویب «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» بود. بر اساس این قانون که ۱۲ آذر ۱۳۹۹ از تصویب مجلس یازدهم گذشت، دولت مکلف به آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصد، نصب و غنی‌سازی هزار سانتریفیوژ نسل۲ و دست‌کم یک آبشار از ماشین‌های نسل۶ و توقف نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند پروتکل الحاقی شد. این تصمیم هر چند آن زمان با انتقاد و روی ترش دولتمردان مواجه شد ولی به اذعان ناظران سیاسی، اقدام‌هایی مانند صدور مجوز غنی‌سازی ۲۰ درصدی و یا نصب سانتریفیوژ با ظرفیت غنی‌سازی بالا، در مقاطع بعدی دست حاکمیت را برای امتیازگیری مقابل دشمنان باز گذاشت. چنین روندی حتی قدردانی رهبر معظم انقلاب را هم به دنبال داشت؛ به ‌گونه‌ای که ایشان سوم خرداد ۱۴۰۲ در دیدار نمایندگان مجلس یازدهم این مصوبه را «نمونه یک کار خوب» قلمداد کرده و فرمودند: «قانون اقدام راهبردی، کشور را از سرگردانی در مسئله هسته‌ای و حالت ندانم‌کاری نجات داد».
گام دیگر خانه ملت در حوزه پرونده هسته‌ای به همین چند وقت پیش برمی‌گردد؛ تصویب قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ۴ تیرماه انجام گرفت، واکنشی بود به تهاجم آمریکا و رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان؛ اقدامی که سنگ بزرگی پیش پای نفوذ جاسوسان دشمن برای ورود به ایران در قالب بازرسان آژانس انداخت.

خانه ملت چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟

بر اساس موارد گفته شده، مجلس تاکنون در تعیین چارچوب و ترسیم خط و خطوط در پرونده هسته‌ای ایفای نقش داشته است. اکنون پرسش این است این نهاد در مقطع اخیر که تقابل با محور غربی - عبری به اوج خود رسیده چه نقش مکملی در این حوزه می‌تواند ایفا کند؟
بر اساس اخبار و تحلیل‌های منتشر شده، جمهوری اسلامی در واکنش به رویکرد خصمانه غرب گزینه‌های مختلفی روی میز دارد. کاهش و یا تعلیق کامل همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند دم دست‌ترین گزینه باشد. البته توسعه هر چه بیشتر همکاری و پیوند با جهان شرق از سوی تصمیم‌سازان تهران به جد دنبال می‌شود و سفر اخیر دکتر مسعود پزشکیان به چین در همین زمینه قابل ‌ارزیابی است.
با این‌ حال دو گزینه مهم دیگر هم مد نظر خواهد بود، گزینه‌هایی که بار تهدیدآمیز بودن آن زیاد است؛ اما عملیاتی‌ شدن آن برای تهران هم بی‌هزینه نخواهد بود و لذا نیازمند چکش‌کاری بیشتر است؛ خروج از ان‌پی‌تی و حتی ایده بستن تنگه هرمز در حالت نهایی بحران. خانه ملت در حوزه کاهش همکاری با آژانس ایده خود را ارائه کرده با این‌ حال در صورت حرکت به سمت اتخاذ تصمیماتی مانند خروج از ان‌پی‌تی قطعاً بازیگری مجلس به‌عنوان مجمع عقلا و منتخبان ملت، مهم است. روز سه‌شنبه اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه در مصاحبه با روزنامه گاردین ضمن اشاره به این نکته درباره خروج ایران از ان‌پی‌تی یا ماندن در آن گفت: «از نظر قانونی، پیوستن به هر معاهده یا توافقی در حوزه اختیارات مجلس است. آن‌ها در حال کار روی آن هستند، اما هنوز تصویب نشده است». با این اوصاف تعیین‌کنندگی و جهت‌دهی مجلس در حوزه پرونده هسته‌ای را که از مشورت دادن به دولت تا چارچوب‌سازی و قانون‌گذاری را دربرمی‌گیرد، باید برجسته دانست و این نقش پشتوانه‌سازی به ویژه در مقطع حساس اخیر از اهمیت بیشتری هم برخوردار است و قدرت چانه‌زنی ما را در مناسبات جهانی بالا می‌برد.
در این باره می‌توان به بیانات چندی پیش رهبر معظم انقلاب استناد کرد. ایشان در دیدار با نمایندگان مجلس دوازدهم در ۳۱ تیر ۱۴۰۳، فرمودند: یک نمونه از کارهای خوب، همین قانون اقدام راهبردی در مجلس قبل بود. البته بعضی‌ها اعتراض کردند و عیب‌جویی کردند؛ مطلقاً این عیب‌جویی وارد نیست و کار بسیار درستی بود. همین قانون جامع تحریم آمریکایی‌ها علیه ایران، این قانونی که معروف است به «سیسادا»؛ این را آمریکایی‌ها در مجلسشان تصویب کرد؛ خیلی از کارها را مجالس می‌کنند و دولت‌ها از پشتوانه اقدام مجالس استفاده می‌کنند... بنابراین، مجلس ما هم در این زمینه می‌تواند فعال باشد.

• همگرایی در شرق جهان
• باید به مردم اعتماد کنیم
• روی صحنه می‌مانم اما تسلیم ابتذال نمی‌شوم
• مسئولیت تریبون‌‌داران در حفظ وحدت و انسجام ملی
• دیالوگ ایران و انگلیس در سطح عالی
• پیگیری پیشرفت طرح‌های ریلی با حضور معاون اجرایی رئیس‌جمهور
• تغییر بازی به نفع بورس
• راه توسعه روستا از اصلاحات می‌گذرد
• طرح مسکن به جای وام ازدواج
• فرمول رونق صنایع کوچک و متوسط
• ایجاد بانک تخصصی برای حمایت از دانش بنیان‌ها

باید به مردم اعتماد کنیم

مادر و دخترشعبده باز، پوشاک مغازه ها را غیب می کردند!

مادر و دختری که با شگردی خاص، به پوشاک فروشی ها دستبرد می زدند، با تلاش اطلاعاتی نیروهای کلانتری شفای مشهد به دام افتادند و راز سرقت های شعبده گونه را فاش کردند.به گزارش اختصاصی روزنامه خراسان، در پی گزارش تعدادی از بانوان فروشنده در شب بازار پارک حجاب، مبنی بر این که پوشاک مغازه های آنان در یک چشم برهم زدن ناپدید می شود، ماجرایی عجیب در بین فروشندگان شکل گرفت و چشم ها به سوی مادر و دختری دوخته شد که در پوشش مشتری وارد فروشگاه های شب بازار می شدند و با رفتن آن ها ،اجناس گران‎قیمت هم از مقابل چشمان فروشندگان ناپدید می شد. بانوان مغازه دار که دیگر یقین داشتند با ترفندهای شعبده گونه مادر و دختر حقه باز، فریب خورده اند، به کمین دزدان ماهر نشستند اما بازهم درحالی اموال خود را از دست دادند که یکی از فروشندگان به تعقیب مادر و دختر مذکور پرداخت ولی آن ها در میان ازدحام جمعیت گم شدند. به همین خاطر و با دستور ویژه سرگرد احسان سبکبار (رئیس کلانتری شفا) گروهی از بانوان پلیس در پوشش مبدل به کمین مادر و دختر یادشده نشستند و هنگامی که آنان مشغول سرقت با شگرد خاص خود در یکی از فروشگاه های شب بازار بودند، دستبندهای فولادین را طوری بر دستان آنان حلقه کردند که با هیچ ترفندی بازشدنی نبود! در بازرسی از متهمان، تعدادی لباس گران‎قیمت با ارزش میلیون ها تومان کشف شد و چند تن از فروشندگان نیز شکایت خود را در کلانتری ثبت کردند. در همین حال زن ۳۸ ساله در بازجویی ها گفت: اشتباه کردم . پوشاک سرقتی را هم در منزل اجاره ای خودم پنهان کرده ام. من نیازی به سرقت پوشاک نداشتم اما نمی توانستم خودم را کنترل کنم. دخترم نیز به حرف و توصیه من عمل کرده است و هر دو پشیمان هستیم.بنابر گزارش روزنامه خراسان ،تحقیقات نیروهای تجسس کلانتری شفا برای کشف سرقت های دیگر این مادر و دختر در حالی وارد مرحله جدیدی شد که شاکیان مدعی بودند آن‎ها با شیوه خاصی مانند شعبده بازها ، پوشاک را در مقابل چشمانمان غیب می کردند.

ماجرای یک هزینه‌سازی

لغو کنسرت خیابانی همایون شجریان در میدان آزادی، در حالی رقم خورد که او قرار است ۱۰ روز دیگر در دبی و در فضای باز کنسرت رایگان برگزار کند اما لغو این برنامه در تهران، هزینه‌سازی های بی‌نتیجه را بیش از پیش برجسته کرد. در این گزارش به ابعاد این ماجرا پرداخته‌ایم

همایون شجریان روز دوشنبه ۱۰ شهریور، در یک نشست خبری اعلام کرد که پس از سال‌ها پیگیری، قرار است در میدان آزادی تهران به اجرای یک کنسرت خیابانی بپردازد. این خبر با استقبال گسترده مخاطبان و رسانه‌ها همراه شد و بسیاری آن را حرکتی در جهت همگرایی مردمی و اتحاد افزایی و البته اقدامی در جهت ایجاد نشاط اجتماعی دانستند؛ اما هنوز دو روز از اعلام این خبر نگذشته بود که روز گذشته (چهارشنبه ۱۲ شهریور)، شجریان با انتشار پیامی در اینستاگرام خود، از لغو این کنسرت خبر داد و نوشت: «عزیزان آن چیزی که حدس می‌زدم آخر سر همان شد. تا الان و در دو روز گذشته وسایل ما اجازه ورود نگرفته و به نظر می‌آید که توان مدیریت برای حضور جمعیت میلیونی این اجرا وجود ندارد. جلسات و بررسی‌هایی که این چند روزه انجام شده کاری است که باید قبل از موافقت با درخواست ما در دوماه گذشته انجام می‌شد. به هر حال این اجرا انجام نخواهد شد. از همه عزیزانی که برای این آرزوی محال من زحمت بسیار کشیدند سپاسگزارم. روز و روزگار بر همگی خوش.»
​​​​​​​
اختلاف وزارت ارشاد و شهرداری تهران
پس از انتشار این خبر، زاکانی شهردار تهران در گفت و گو با رسانه‌ها اعلام کرد که این کنسرت در میدان آزادی برگزار نمی‌شود و محل آن احتمالاً ورزشگاه آزادی خواهد بود. پس از گذشت مدت کوتاهی نیز حساب کاربری شبکه ایکس خود را با تشکر از همایون شجریان و این خبر به روز کرد: «جمع بندی هیئت دولت، برگزاری کنسرت در ورزشگاه آزادی بود و شهرداری تهران هم با تمام ظرفیت پای کار این رویداد و شادی است.»
مصوبه شورای تامین صادر شد، اما...
با وجود انتشار این اخبار به ظاهر قطعی ماجرا به همین جا ختم نشد و پس از اظهار نظرهای شهردار تهران، محمدامین توکلی‌زاده، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران، با تأیید رسمی خبر لغو این کنسرت، جزئیات دقیق‌تری از پشت‌صحنه این ماجرا را بیان و همشهری آن را منتشر کرد: روز سه‌شنبه بعد از ظهر، آقای فتاحی، همکار سابق معاونت اجتماعی، مصوبه شورای تأمین استانداری تهران را به‌صورت حضوری به اداره کل فرهنگی شهرداری تهران تحویل دادند و این مصوبه فوری به شهرداری منطقه ۹ ابلاغ شد. طبق صورت‌جلسه، شهرداری منطقه موظف بود با توجه به محدودیت زمانی، امکان‌سنجی لازم را انجام دهد و نظر کارشناسی خود را درباره امکان اجرای مراسم در میدان آزادی یا ورزشگاه ۱۲ هزار نفری آزادی ارائه کند. پاسخ مکتوب شهرداری منطقه ۹ به استانداری، حاکی از عدم امکان فراهم‌سازی مقدمات اجرایی در میدان آزادی بود البته این نظر تمامی دستگاه‌های اجرایی بود و فقط نظر شهرداری منطقه نبود. از این‌رو، پیشنهاد شد طرح دوم استانداری تهران یعنی ورزشگاه ۱۲ هزار نفری آزادی با بلیت رایگان میزبان این رویداد باشد.
اما، هماهنگی ها دیر انجام شد
در این میان، سرکار خانم بهروز آذر، معاون رئیس‌جمهور، جناب آقای احمدی، مشاور وزیر ارشاد، و چند تن دیگر از مسئولان دولتی با پیگیری‌های کردند که در محیطی صمیمانه و خیرخواهانه در این راستا مشورت‌های انجام شد. همه این عزیزان اذعان داشتند که سرکار خانم رضایی، معاون محترم وزیر، می‌بایست دست‌کم یک ماه پیش جلسات هماهنگی با حضور مجریان و دست‌اندرکاران ابعاد مختلف این رویداد برگزار می‌کردند، اما این موضوع مورد غفلت قرار گرفته و زمان زیادی از دست رفته بود.
وی پس از تشکر از همایون شجریان و عوامل گروه او اخاطر نشان کرد: «از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای این سیاست‌گذاری تشکر می‌کنم، اما همه می‌دانیم که اجرای برنامه‌های بزرگ و فاخر تنها روی کاغذ محقق نمی‌شود و نیازمند هم‌افزایی بین‌دستگاهی و تعامل سازنده است. شهرداری تهران، همان‌گونه که در مناسبت‌های مختلف از جمله هفته دولت نشان داده، همواره پای کار انسجام و وحدت ملی بوده است.»
به نظر می رسد، وزارت ارشاد می توانست زودتر از این ها اقدام به هماهنگی ها و رایزینی های لازم بپردازد و یا برگزاری این کنسرت را به زمان دیگری اما بدون هزینه های این لغو، برگزار کند. همچنان که برخی با اشاره به نامه ای مدعی شدند «نادره رضایی» معاونت امور هنری تنها ۴ روز پیش از برگزاری کنسرت «همایون شجریان»، درخواست برگزاری این کنسرت را به شهرداری تهران داده است!
اگرچه شهردای تهران نیز با توجه به تجربه های متعدد در برگزاری برنامه های حجمی و بزرگ، می توانست با تلاش، اراده و همکاری بیشتر، موانع پیش رو را حذف کند تا این کنسرت برگزار شود، چرا که نهایتا، شورای تامین مجوز برگزاری این کنسرت در تاریخ مورد نظر را صادر کرده است و به صراحت
نمی توان گفت، شورای تامین به ابعاد ماجرا اشراف نداشته است.
دولت چه گفت؟
در شرایطی که وزارت ارشاد همچنان واکنشی نداشت، «فاطمه مهاجرانی» سخنگوی دولت عصر روز گذشته در واکنش به لغو کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی تهران در شبکه اجتماعی ایکس، نوشت: موضع دولت از زمان اعطای مجوز به فرزند خلف خسروآواز ایران روشن است؛ برگزاری کنسرت با حضور میلیونی مردم که تقویت کننده اتحاد ملی است. تجربه جشن‌های ده‌کیلومتری پس از جنگ نشان داد که این خواسته‌ها شدنی است. اگر همه نهادها دست به دست هم بدهند.
ناهماهنگی‌های مدیریتی هزینه ساز
آن‌چه مسلم است، برایند این اتفاق فراتر از یک دعوای اداری است و آسیب‌های جدی‌تری را به همراه دارد؛ از جمله کاهش انگیزه و اعتماد هنرمندان و بخشی از مردم می شود که به چنین رویدادهایی علاقه مندند و اتفاقا لغو این گونه، چهره سیستم حکمرانی را نزد آنان مختوش می کند.
توضیحات شب گذشته شهردار تهران و صحبت های ظهر دیروز معاون فرهنگی وی هرچند تلاش دارد شهرداری را از برخی مسئولیت‌ها مبرا کند، اما در کنار سکوت وزارت ارشاد تا لحظه تنظیم این خبر(ساعت ۲۰ چهارشنبه شب)، می‌تواند خاتمه‌ای بر اخبار ضد و نقیضی باشد که برخی در روزهای گذشته عنوان می کردند که این کنسرت برگزار نخواهد شد. حالا دیگر روشن است که لغو کنسرت، نه به‌دلیل مخالفت سیاسی یا فشار بیرونی، بلکه نتیجه مستقیم ناهماهنگی، بی‌برنامگی و ضعف مدیریتی مسئولان است.
رضا مهدوی، آهنگ ساز و پژوهشگر موسیقی که سابقه چند دوره دبیری جشنواره موسیقی فجر را در کارنامه دارد، در گفت‌وگو با رسانه هنر ایران (رها) در این‌باره چنین اظهار کرده است: «این اتفاق حاصل ناهماهنگی نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط و در وهله دوم فشار گروه‌های سیاسی داخل و خارج و همچنین ناتوانی قدرت اجرایی معاونت هنری است که با یک سویه‌نگری می‌خواهد تمام کارها را به نفع خود حساب کند. لازم است تا شاهد برگزاری اجراهای خیابانی کوچک و بزرگ در همه روزهای سال باشیم؛ از اجراهای خیابانی کوچک که به‌صورت روزمره، حدود دو دهه‌ای هست شاهد هستیم تا چنین اجراهای گسترده‌ای مثل همایون آواز ایران که الحق جانشین درستی برای پدرش استاد محمدرضا شجریان است.»
کنسرت رایگان همایون در دبی به جای تهران
روز گذشته، در حالی خبر لغو کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی تهران منتشر شد که تنها ۱۰ روز دیگر قرار است این هنرمند مطرح، کنسرتی رایگان و در فضای باز در مرکز نمایشگاهی دبی برگزار کند.
همایون شجریان پیش‌تر، روز یک شنبه ۲۶ مردادماه، با انتشار پستی در صفحه رسمی خود اعلام کرده بود:
«با افتخار در اولین رویداد «جشن ایران» در شهر دبی همراه شما خواهم بود. این همدلی، فرصتی است برای لمس موسیقی و فرهنگی که فراتر از مرزها، دل‌ها را به هم پیوند می‌دهد.» طبیعتا، این یک درد است که ما زمینه اجرای چنین
برنامه ای را توسط هنرمند خودمان فراهم نمی کنیم اما غریبه ها این کار را به راحتی انجام می دهند.



واکنش کاربران و فعالان رسانه ای به لغو کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی تهران
مقصر لغو کنسرت آزادی کیست؟

​​​​​​​
لغو کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی تهران واکنش های بسیار زیادی را در شبکه های اجتماعی داشت که گروهی شهرداری تهران را مقصر عدم برگزاری این کنسرت دانستند و گروهی نیز وزارت ارشاد و به خصوص معاون هنری آن را مقصر اصلی برگزار نشدن این مراسم می دانستند. مهم ترین آن ها را در ادامه می خوانید :‌
مالک شریعتی نماینده مجلس و از افراد نزدیک به شهردار تهران نوشت : برای جشن تولد فرزندتان درمنزل، چندروز قبل برنامه‌ریزی می‌کنید؟ معاون وزیر ارشاد باوجود ۲ماه فرصت، فقط ۳روز قبل، به معاون وزیرکشور نامه زده که پاشو نامه بزن به استانداری، شهرداری، پلیس، آتش‌نشانی و اورژانس تا امکانات(خدمات، نور، صدا و...) کنسرت میلیونی در میدان آزادی را فراهم کنند!
رحمان قهرمان پور تحلیلگر سیاسی نوشت :‌ « قطبش سیاسی یعنی این که حتی موضوعات ساده محل اختلاف سیاسی و دو قطبی سازی می شوند. مثل برگزاری یک کنسرت در فضای باز که امری رایج در اغلب کشورهای دنیاست. جریان های سیاسی سعی می کنند از یک اتفاق ساده برای خودشان دستاورد بسازند. این یکی می گوید کار من بود و دیگری می گوید پس نمی گذارم»
محمد مهاجری از عضو شورای اطلاع رسانی دولت نیز نوشت :‌ « کنسرت نیاز جامعه است هرچند جماعت بی‌هنر پایداریچی‌ آن را نپسندد. همچنین کنسرت همایون شجریان به نشاط ‌اجتماعی و به انسجام ‌ملی کمک می‌کند. اما شتابزدگی وزارت‌ارشاد و بی‌توجهی به تامین زیرساخت‌ها، هم مردم و هنرمندان را دلسرد می‌کند و هم‌پاس گل است به پایداریچی‌ها»
بهمن بابازاده فعال رسانه ای حوزه موسیقی نیز نوشت :‌ «‌ تینا و شینا و سینا و مینا و اینا درباره لغو کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی حرف زدند و اظهارنظر کردند ولی هیچ صدایی از «معاونت هنری ارشاد»، دفتر موسیقی و آن انجمن خنده دار موسیقی در نیامد. «خانه موسیقی» تعاملاتش با شهرداری را در اولویت نگه داشته و انگار نه انگار حالا همه این سکوت تلخ را مقایسه کنید با آلبوم عکس های معاونت هنری در کنسرت ارکستر سمفونیک در میدان آزادی... در همه عکس ها حضوری درخشان و همیشگی داشتند... این سکوت، تحقیرآمیز است
علی خسروانی نیز در صفحه شخصی خود نوشت :‌ « شهرداری تهران روز ۲۴ خرداد ، فردای حملات دشمن ، در آن بحبوحه جشن عید غدیر را برگزار و خیل جمعیت را به خیابان آورد. این یعنی به لحاظ امنیت و اجرا توان لازم را دارد. ای کاش همان ریسک پذیری و توان عملیاتی را در فقره کنسرت همایون شجریان به کار می گرفت.»
محسن برهانی حقوقدان و فعال رسانه ای نوشت :‌ « لغو کنسرت شجریان دلیل دیگری است بر وجود مراکز مختلف تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری و عدم پاسخگوییِ ناشی از عدم شفافیت و مشخص نبودن مسئولیت‌هاست. یکی از اصلی‌ترین چالش‌های حکمرانی در ایران، همین نکته است.»
علیرضا زاکانی شهردار تهران نیز در واکنش به این موضوع در صفحه توئیتر خود نوشت :‌ « در جلسه امروز هیئت دولت تأکید کردم که اقدام ارزشمند جناب آقای شجریان، هنرمند گران قدر کشورمان، برای شادی مردم و میهن ستودنی است. ایشان برای نشاط ملت هزینه داده‌اند. جمع‌بندی هیئت دولت، برگزاری کنسرت در ورزشگاه آزادی بود و شهرداری تهران هم با تمام ظرفیت پای کار این رویداد و شادی مردم عزیز است.»
فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت در صفحه توئیتر خود نوشت :‌ «موضع دولت از زمان اعطای مجوز به فرزند خلف خسروآواز ایران روشن است؛ برگزاری کنسرت با حضور میلیونی مردم که تقویت کننده اتحاد ملی است. تجربه جشن‌های ده‌کیلومتری پس از جنگ نشان داد که این خواسته‌ها شدنی است. اگر همه نهادها دست به دست هم بدهند.»
محمد رهبری فعال رسانه ای نوشت :‌‌ « کنسرت همایون شجریان می‌توانست منجر به تقویت پیوندهای اجتماعی و ایجاد همبستگی بیشتر درون جامعه شود. اما حالا لغو آن، بی‌اعتمادی را تشدید خواهد کرد و به ناامیدی و بدبینی بیشتر در جامعه دامن خواهد زد. نمی‌توان از همبستگی ملی سخن گفت، اما نسبت به ملزومات آن بی‌تفاوت بود.»
علی کلاهی نیز در این خصوص نوشت :‌‌ «‌ خوب به همت ابلهان داخلی کنسل شد، تبریک عرض می کنم به ابلهان بیرونی! دست مریزاد به همایون شجریان عزیز که آبرو گذاشت، فحش به جان خرید و بخشی از درآمد آتی خود از محل کنسرت های بیرون و... را ریسک کرد برای شادی مردم‌. به امید روزی که شاهد این گونه تنگ نظری ها نباشیم. پاینده باد ایران!»
سارا هوشمندی فعال رسانه ای مقصر را وزارت ارشاد دانست و نوشت :‌ « بی تدبیری ارشاد و مدیرانش برگزاری کنسرت را با چنین چالش بزرگی همراه کرد.درحالی که به گفته شجریان از۲ماه قبل مقدمات کار فراهم شده بود اما شهرداری به عنوان مهم ترین بازوی اجرایی چنین رویداد مهمی بایدازطریق نشست خبری مطلع شود ! با این حال حجم پروژه تخریب شهرداری قابل توجه، و برای اهل انصاف راهگشاست»
فاطمه رایگانی با انتقاد از جا به جایی مکان کنسرت نوشت :‌ « همه لطف این کنسرت به برگزاری‌اش در میدان نمادینی مثل آزادی بود. انتقال آن به ورزشگاه که همان روال عادی همه کنسرت‌هاست موجی ایجاد نخواهد کرد. خودتان را خسته نکنید.»
دیاکو موستوفی نوشت :‌ «خب شهرداری می گه مشکل زمان و نبود فرصت برای هماهنگی بوده ، خب چرا لغو کردید می  گفتید با تاخیر چند روزه برگزار می شه؟!»

«نگاه به شرق»؛ از حرف تا عمل

در میانه‌ی جنگ آنگاه که اخبار و روایت‌های گوناگون اوج می‌گیرند و خیز بر می‌دارند و حتی برخی متخصص رسانه‌ای را در خود غرق می‌کنند - اخبار و روایت‌هایی که بعضاً حتی صحت و سقم‌شان هم مشخص نیست - سخن گفتن و روایت کردن از واقعیات، آن‌گونه که هستند نه آن‌گونه که دشمن آن را بازنمایی می‌کند، اهمیت و ضرورتی مضاعف پیدا می‌کند. البته نه به شکل آنچه که در هجوم اخبار و اطلاعاتی می‌بینیم و امکان رمزگشایی‌ آنها برای مخاطب مشخص نیست بلکه به شکلی که اولویت‌ها را به شیوه‌ای منطقی برای مخاطب مشخص کند، ارتباط منطقی میان پدیده‌ها را تشریح کرده و توجه مخاطب به سمت و سویی رهنمون شود که در حالت عادی چندان مد نظر قرار نمی‌گیرند.
«صدای ایران»، روزنامه اینترنتی رسانه‌ی KHAMENEI.IR که از روزهای آغازین جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونی علیه ایران با مأموریتی که ذکر شد آغاز به کار کرد، حال و در زمان توقف آتش سعی دارد تا به‌صورت روزانه همراه ملّت ایران باشد. محورهای مهم و مرتبط را از لابه‌لای سیل اخبار و اطلاعات درست و نادرست بیرون کشیده، سره را از ناسره جدا کرده و وضعیت راهبردی جمهوری اسلامی ایران را آن‌گونه که هست روایت کند. «صدای ایران» صدای ملّت ایران خواهد بود و راوی ایستادگی و مقاومت آنها.
هفتادوسومین شماره «صدای ایران» به روح مطهر شهید مهدی بزرگی تقدیم شده است.
این روزنامه اینترنتی هر شب حوالی ساعت ۲۲ در رسانه‌ی KHAMENEI.IR منتشر خواهد شد.

دریافت روزنامه اینترنتی «صدای ایران»؛ شماره هفتادوسه

سرمقاله

«نگاه به شرق»؛ از حرف تا عمل
نشست امسال سران سازمان همکاری شانگهای در چین در شرایطی برگزار شد که ایران پس از جنگ دوازده‌روزه در موقعیتی تازه و حساس قرار گرفته است. این جنگ، اگر چه در حوزه نظامی متوقف شده اما در سایر حوزه‌ها به شدت در جریان است. همان‌طور که موشک‌ها پیام قدرت را در میدان نبرد مخابره کردند، دیپلماسی نیز وظیفه دارد در عرصه‌های بین‌المللی صدای ایران را به گوش جهانیان برساند. در این میان، حضور ایران در این اجلاس از اهمیت مضاعفی برخوردار است؛ زیرا کشورمان به مثابه بازیگری کلیدی در معادلات امنیتی و اقتصادی غرب آسیا شناخته می‌شود.

«سازمان همکاری شانگهای» امروزی، در سال ۱۹۹۶ با عنوان «شانگهای ۵» و با محوریت چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان تأسیس شد. هدف نخستین این چارچوب، ایجاد توازن در برابر نفوذ فزاینده آمریکا و ناتو در منطقه بود. با پیوستن ازبکستان در سال ۲۰۰۱، نام فعلی بر آن گذاشته شد و بعدها اعضایی چون هند، پاکستان، بلاروس و ایران به آن ملحق شدند. اکنون این سازمان حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان، ۲۰ درصد تولید ناخالص جهانی و سهم قابل‌توجهی از ذخایر انرژی دنیا را در اختیار دارد و اعضای آن در عرصه‌های مختلف امنیتی، اقتصادی و ژئوپولیتیکی، ائتلافی مهم در برابر یک‌جانبه‌گرایی غرب ایجاد کرده‌اند.

عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای، امتداد سیاست «نگاه به شرق» است؛ سیاستی که سال‌ها در سطح شعار مطرح شده اما کمتر به‌طور عملی پیگیری شده است. جنگ دوازده‌روزه نشان داد که تقابل ایران با غرب صرفاً نظامی نیست، بلکه ابعاد حقوقی، اقتصادی و دیپلماتیک نیز یافته است. در چنین شرایطی، حضور رئیس‌جمهور ایران در سطح عالی در نشست مذکور فرصتی برای «یارگیری بین‌المللی» و شکستن طرح فشار و انزوای سیاسی کشور است؛ طرحی که غرب با ابزارهایی همچون «مکانیزم ماشه» دنبال می‌کند.

از سوی دیگر، همکاری‌های عملیاتی میان ایران، چین و روسیه ــ از رزمایش‌های دریایی مشترک گرفته تا صدور بیانیه‌های هماهنگ علیه فشارهای غرب ــ نشان می‌دهد که یک مثلث راهبردی در حال شکل‌گیری است. هر سه کشور درگیر منازعات مستقیم یا غیرمستقیم با نظم تک‌قطبی به رهبری آمریکا هستند و همین اشتراک منافع، بستری برای تقویت همکاری‌ها فراهم کرده است.

در کوتاه‌مدت، مهم‌ترین آورده ایران از حضور در این سازمان، خنثی‌سازی فشارهای غرب است. همگرایی ایران با قدرت‌هایی چون چین و روسیه، که علاوه بر جایگاه ژئوپولیتیکی، عضویت دائم در شورای امنیت را نیز دارند، می‌تواند سپری در برابر فشارهای غرب باشد. در بلندمدت نیز این سازمان، مکملی برای بریکس به شمار می‌رود و امکان هم‌افزایی در حوزه‌های اقتصادی و مالی ــ از جمله مقابله با هژمونی دلار ــ را فراهم می‌آورد.

نشست سران سازمان همکاری شانگهای در چین، برای ایران فراتر از یک رویداد دیپلماتیک معمول است؛ این اجلاس نمادی از گذار تدریجی کشور به سوی تثبیت جایگاهش در جهان جدید و ایجاد توازن در برابر نظم غربی است.

برخی معتقد بودند اگر به جای روزی ۵۰ موشک، ۵۰۰ موشک شلیک می شد چیزی از تلاویو نمی‌ماند | دشمن بدنبال انتقام از ایران است

سخنگوی سپاه گفت: آمریکا و کشورهای اروپایی با بازگشت تحریم ها می خواهند انتقام شکست خود در جنگ ۱۲ روزه را از ملت بزرگ ایران بگیرند.

به گزارش همشهری آنلاین، علی‌محمد نایینی سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در دومین دوره دانش‌افزایی اساتید بسیجی کشور با شعار «استاد بسیجی؛ اتحاد مقدس، پیشرفت علمی و هدایت معنوی، شور و شعور انقلابی» که در مشهد مقدس در حال برگزاری است، اظهار داشت: دشمنان ایران، به‌ویژه قدرت‌های استکباری، همواره در تحلیل شرایط و توانایی‌های ایران دچار اشتباه بوده‌اند.

وی افزود: اتکای دشمنان به محاسبات صرفاً مادی سبب شد، مؤلفه‌های واقعی قدرت ایران همچون فرهنگ مقاومت، روحیه جهاد و شهادت، رهبری مقتدرانه، ایمان دینی، نصرت الهی و وحدت ملی را درک نکنند.

معاون روابط عمومی و سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اشاره به عملیات روانی و جنگ شناختی دشمنان، گفت: آنان حتی خود قربانی همان جنگ شناختی شدند که علیه ایران به راه انداختند و بارها تصمیمات اشتباه گرفتند.

نائینی نمونه‌هایی از این خطاها را برشمرد و گفت: ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، ایران را میان جنگ و مذاکره قرار داد تا کشور را وادار به تسلیم کند، نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، مدعی شد ایران در ۲۴ ساعت سرنگون می‌شود و حتی سخن از تخلیه تهران به میان آورد.

وی افزود: دشمن با طراحی گسترده و پیچیده جنگ ترکیبی و بسیج تمام توان نظامی غرب، نبردی وجودی علیه ایران آغاز کرد. اما واکنش ایران همه محاسبات آنان را بر هم زد. دشمن تصور داشت با ترور فرماندهان اصلی، ساختار فرماندهی ایران فرو می‌پاشد، اما عکس آن رخ داد.

معاون روابط عمومی و سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تأکید کرد: دشمنان با اطمینان از موفقیت، جنگی همه‌جانبه آغاز کردند اما در برابر مقاومت مردم ایران و تدابیر رهبر انقلاب عقب‌نشینی کرده و درخواست آتش‌بس دادند. این پیروزی عنایت الهی است که نشان داد؛ ایمان، وحدت ملی و رهبری الهی، قدرت شکست‌ناپذیر ایران است.

نائینی با مقایسه این نبرد با دوران دفاع مقدس افزود: در هر جنگ، ایران پیروز جنگ بود، آنچه تعیین‌کننده و شاخص پیروزی و شکست است، اهداف سیاسی و راهبردی جنگ است. هدف دشمن در دو جنگ تجزیه کشور بود، در هر دو جنگ مردم ایران، مانع تحقق اهداف دشمن شدند، در افکار عمومی در صحنه‌ داخلی، منطقه‌ای و جهانی باور به پیروزی ایران جدی است و این موضوع دستاورد مهمی به حساب می آید.

وی با اشاره به تلاش دشمن برای جداسازی مردم از نظام گفت: در ابتدای جنگ دشمن گفت، ما با مردم کاری نداریم، مساله ما جمهوری اسلامی است، ملت ایران تفکیک نکرد، با درک صحیح از نیات دشمن، حمله رژیم صهیونیستی را متوجه امنیت و منافع ملی خود و کشور دانستند و یکپارچه و قوی در کنار نظام ایستادند.

معاون روابط عمومی و سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افزود: همین اتحاد مقدس، روایت ایران ضعیف را از بین برد و نشان داد که ایستادگی مردم و تاب‌آوری مثال‌زدنی آنان، پیروزی بزرگی برای تاریخ است.

سردار نایینی بیان کرد: پیروزی تنها در میدان نبرد نیست بلکه در جنگ روایت‌ها نیز معنا پیدا می‌کند. مهم‌ترین دستاورد ایران این بود که مردم خود را پیروز دانستند و در سطح جهانی نیز اندیشکده‌ها و نظرسنجی‌ها برتری ایران را تأیید کردند.

سخنگوی سپاه افزود: بسیاری از صاحبنظران منطقه ای و اعضای اندیشکده‌های غربی، ایران را برنده جنگ معرفی کردند و یا اعتراف کردند که رژیم صهیونیستی به اهدافش نرسید و در برابر حملات موشکی ایران دچار فروپاشی شد. دشمن با سانسور در رسانه ها بسیاری از شکست‌ها و خسارت ها را پنهان کرد. محکومیت جهانی تجاوز اسرائیل و حمایت افکار عمومی از ایران جزو شاخص های پیروزی است.

نائینی گفت: ایران در حالی آتش‌بس را پذیرفت که در موضع برتر قرار داشت. مردم نیز سؤال می‌کردند چرا در اوج قدرت، جنگ متوقف شد. برخی معتقد بودند اگر به جای روزی ۵۰ موشک، ۵۰۰ موشک شلیک می شد یا همین روند را یک هفته دیگر ادامه می دادیم، چیزی از تلاویو نمی ماند.

معاون روابط عمومی و سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بیان کرد: یکی از دلایل مهم پیروزی، مقاومت اقتصادی بود. ایران با وجود تحریم‌های شدید، ثبات نسبی اقتصادی داشت و زندگی عادی مردم جریان داشت، در حالی که اسرائیل با دائما با آژیر خطر و پناهگاه‌ها و آوارگی درگیر بود.

وی از واکنش سریع نیروهای مسلح و بازسازی فوری زنجیره فرماندهی پس از شهادت برخی فرماندهان خبر داد و گفت: این نشان‌دهنده استحکام ساختاری نیروهای مسلح است. ایران نه تنها در بازدارندگی شکست نخورد بلکه توانست سطح آن را ارتقا دهد.

نائینی تأکید کرد: امروز باید روایت پیروزی ایران به افکار عمومی منتقل شود تا دشمن با جنگ شناختی آن را کمرنگ نکند. دشمن با تمرکز بر فرماندهی، مراکز پرتاب، سامانه‌های پدافندی و سایت‌های عملیاتی به ایران حمله کرد اما ناکام ماند و با پاسخ قاطع و فوری حملات موشکی و پهپادی و محکومیت جهانی روبه‌رو شد.

معاون روابط عمومی و سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برخی روشنفکران غرب‌زده داخلی را خطاب قرار داد که از درک واقعیت قدرت ایران غافل‌اند و هشدار داد نباید اجازه داد روایت دیگری جز پیروزی ایران غالب شود.

نایینی چهار عامل اصلی پیروزی ایران را چنین برشمرد و تصریح کرد: نصرت الهی که نقشه دشمن را باطل کرد، رهبری حکیمانه که شوک اولیه را به اعتماد ملی تبدیل نمود، نیروهای مسلح مقتدر که با حملات موشکی و پهپادی و سایبری و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی را زمین‌گیر کردند و چهارم مردم ایران که با انسجام و ایستادگی بدون هراس از جنگ در کنار نظام ایستادند.

وی همچنین به حماقت دشمن به‌عنوان عامل پنجم پیروزی اشاره کرد و گفت: اشتباهات دشمن متوهم همواره به سود ایران تمام شده است و برای ما تولید فرصت است، به تعبیر شهید سلیمانی در دل بحران ها فرصت وجود دارد.

معاون روابط عمومی و سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه هیاهوی رسانه ای علیه ایران و سپاه در برخی از کشورهای اروپایی برای جبران شکست در جنگ است، گفت: آمریکا و کشورهای اروپایی با بازگشت تحریم ها می خواهند انتقام شکست خود در جنگ ۱۲ روزه را از ملت بزرگ ایران بگیرند. اما باید بدانند که ایران از تکانه های سخت تحریمی عبور موفق داشته و شکست پایداری اقتصادی ممکن نیست.

معاون روابط عمومی و سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر اهمیت دانشگاه‌ها در شرایط جنگی تأکید کرد و هشدار داد: ناآگاهی یا بی‌تفاوتی دانشگاهیان می‌تواند به سرمایه اجتماعی آسیب بزند و جهاد تبیین وظیفه اصلی استادان و دانشجویان است.

نائینی جنگ اخیر را جنگی رسانه‌ای و روایتی توصیف کرد و افزود: اگر روایت جنگ درست، با حجم مناسب و قوی انجام نشود، دشمن تحریف می کند و روایت می سازد، طرف پیروز و بازنده جنگ جابجا می شود، این نبرد دوازده روز طول کشید اما صدها روز و ماه ها روایت گری خواهد داشت و ظرفیت فراوانی برای تولید آثار هنری و رسانه‌ای دارد.

وی گفت: جنگ شناختی پس از پایان عملیات نظامی پر حجم تر و شدیدتر ادامه دارد. دشمن تلاش می‌کند با روایت‌های جعلی جای شکست و پیروزی را عوض کند. نقش رسانه کمتر از موشک و پهباد نیست، همچنانکه رهبر معظم انقلاب فرمودند؛ شاخص پیروزی انتقال واقعیت‌ها است.

نائینی در پایان گفت: امید به آینده، انسجام ملی، رهبری حکیمانه، ایمان مردم، اقتدار نیروهای مسلح، نصرت الهی و اشتباهات دشمن، مجموعه عواملی بودند که ایران را بار دیگر در نبردی دشوار پیروز کردند. این پیروزی باید در جنگ روایت‌ها مستمر بازگو شود تا در تاریخ ماندگار شود.

• قاتل ناوهاي هواپيمابر به صحنه آمد+ تصاوير؛ قدرت نمايي پيش چشم جهانيان | رونمايي از «قدرت هسته‌اي سه گانه» براي نخستين بار؛ جزئيات رژه بزرگ چين همشهری آنلاین

• موشک بالستيک قاره‌پيماي DF-۶۱ با قابليت حمل کلاهک هسته‌اي رونمايي شد +ويديو اطلاعات

• شبنم نعمت‌زاده متواري شد ؛ پليس به دنبال دختر فراري وزير اسبق مثلث آنلاین

• لحظه دست ندادن پزشکيان با همسر رئيس جمهور چين و توضيح دادن براي او نامه نیوز

• ادعاي واشنگتن پست به حمله مجدد آمريکا به ايران مثلث آنلاین

• برخي معتقد بودند اگر به جاي روزي ۵۰ موشک، ۵۰۰ موشک شليک مي شد چيزي از تلاويو نمي‌ماند | دشمن بدنبال انتقام از ايران است همشهری آنلاین

• اعتراف شنيدني رسانه‌هاي عبري درباره جنگ ايران و اسرائيل افکار نیوز

• ايران در آستانه انزواي جهاني اکوایران

• ايران چک جديد ۵۰ هزار توماني با حذف ۴ صفر/ بررسي ويژگي‌هاي امنيتي! اقتصاد ایرانی

• اسرائيل هدف موشک بالستيک قرار گرفت دنیای اقتصاد

• واکنش روسيه به ناراحتي ترامپ: اميدواريم شوخي باشد/ روسيه، چين و کره شمالي به هيچ توطئه اي فکر نکرده بودند اقتصاد نیوز

• به بهانه ياوه گويي درباره حکيم ابوالقاسم فردوسي؛ ما نگوييم بد و ميل به ناحق نکنيم اطلاعات

• روسيه قطعنامه جديدي درباره اسنپ‌بک ارائه کرد / قطعنامه جديد اندکي به مواضع سه کشور اروپايي و آمريکا نزديک‌تر است تازه نیوز

• بيانيه خانواده امام موسي صدر در پي پخش يک مستند در شبکه سلطنتي انگليس دنیای اقتصاد

• سخنگوي سپاه: جمهوري اسلامي همه محاسبات دشمن را بر هم زد / ايران از تکانه‌هاي تحريمي عبور موفق داشته اقتصاد نیوز

• چه زماني امريکا به ايران حمله مي‌کند؟ اطلاعات

• هشدار جدي درباره ترور رهبر انقلاب! +فيلم افکار نیوز

• تصاويري از پزشکيان و دخترش در مراسم رژه ارتش چين+ فيلم دنیای اقتصاد

• بوي موشک هاي ايراني به سمت تلاويو مي آيد/ حملات موشکي ايران نزديک است؟ افکار نیوز

• کشف بمب ساعتي در قلب ايران؛ بحران ناخواسته در راه است گسترش نیوز

• واکنش ترامپ به رژه بزرگ چين مشرق نیوز

• ۸ ناو جنگي آمريکا با ۱۲۰۰ موشک و يک زيردريايي هسته‌اي در راه هستند افکار نیوز

• توئيت هشدارآميز رئيس کميسيون امنيت ملي در خصوص بيانيه شوراي همکاري خليج فارس؛ مالکيت ايران بر جزاير و آب هاي خليج فارس «غيرقابل مذاکره» است اقتصاد نیوز

• وزير خارجه تل‌آويو خطاب به ماکرون: به تو ارتباطي ندارد! مشرق نیوز

• شليک ۴ بمب توسط پهپادهاي رژيم صهيونيستي به نزديکي نيروهاي يونيفل مشرق نیوز

• درگيري مستقيم و بي‌سابقه نتانياهو با ارتش صهيونيستي شدت گرفت مشرق نیوز

• خبر مهم وزارت خارجه درباره مذاکره ايران و آمريکا نامه نیوز

• نويسنده صهيونيست: اينکه اسرائيل قدرت اول منطقه است "توهمي" بيش نيست خبرگزاری تسنیم

• ۸ ناو جنگي آمريکا با ۱۲۰۰ موشک و يک زيردريايي هسته‌اي در راه هستند افکار نیوز

• درصورت حمله آمريکا آماده ايم؛ اين بزرگترين تهديد عليه ما در ۱۰۰سال گذشته است | آمريکا ۸کشتي نظامي مجهز به ۱۲۰۰ موشک و يک زيردريايي را اعزام کرده است همشهری آنلاین

• پشت پرده شرکت نکردن پزشکيان در مراسم اجلاس شانگهاي/ ماجرايي که در سال ۱۴۰۱ براي شهيد رئيسي هم اتفاق افتاد اقتصاد نیوز

• قاليباف: تصميم ايران در مقابل اقدام غيرقانوني اروپا بزودي اعلام و اعمال مي‌شود خبرگزاری تسنیم

• اعلام آمادگي روسيه براي تعمير و نگهداري سامانه‌هاي اس-۴۰۰ ترکيه مشرق نیوز

• پيام آتشين صنعاء به رياض و تل‌آويو مشرق نیوز

• تصاوير| پزشکيان در قطار سريع‌السير پکن اقتصاد نیوز

• اژدهاي زرد کارت تازه رو کرد/ رئيس‌جمهور چين ابتکار «حکمراني جهاني» را ارائه کرد دنیای اقتصاد

• دستگيري ۵ نيروي شرکت برق مشهد + عکس | اتهام آنها چيست؟ همشهری آنلاین

• حمله تند به بيانيه شوراي همکاري خليج فارس عليه خاک ايران مثلث آنلاین

• پايان پرونده لوازم خانگي بوش در بندر شهيد رجايي/٩۵ درصد اموال توقيفي فروش رفت خبرگزاری تسنیم

• بررسي خروج ايران از ان پي تي در مجلس/ چه تصميمي گرفته شد؟ دنیای اقتصاد

• معاون اجرايي پزشکيان عامل جاسوسي در ايران را برملا کرد اطلاعات

• چراغ سبز پزشکيان به شروع مجدد مذاکرات با آمريکا تازه نیوز

• تهران خود را براي احتمال وقوع جنگي سرنوشت ساز در منطقه آماده مي کند افکار نیوز

• ناگفته هاي جديد از سقوط بالگرد شهيد رئيسي از زبان کوليوند/ از سردار سلامي خواستم منور روشن کند+ فيلم اقتصاد نیوز

• با بستن تنگه هرمز نيروهاي دريايي و موشکي ما نابود خواهد شد مثلث آنلاین

• آمريکا صدور ويزا براي دارندگان گذرنامه‌هاي اين کشور را لغو کرد همشهری آنلاین

• قدرت‌نمايي چين مقابل آمريکا در اجلاس شانگهاي | اهميت رژه نظامي پکن چيست؟ | مأموريت ويژه پوتين در تيانجين اقتصاد نیوز

• معاون اجرايي پزشکيان عامل جاسوسي در ايران را برملا کرد اطلاعات

• عراقچي پيام مهمي صادر کرد افکار نیوز

• مرزبانان گفتند با چشم خود ديديم پهپادهاي اسرائيلي از خاک آذربايجان وارد ايران شدند/ به علي‌اف گفتيم و او درخواست مدرک کرد اقتصاد نیوز

• پشت پرده تصميم لاريجاني براي انتخاب علي باقري نامه نیوز

• خبر مهم کميسيون امنيت ملي: پهپادهاي اسرائيلي از خاک جمهوري آذربايجان وارد ايران شدند تازه نیوز

• کالاس شروط اروپا براي لغو مکانيزم ماشه را اعلام کرد اطلاعات

• سران شانگهاي حمله رژيم صهيونيستي و آمريکا به ايران را محکوم کردند خبرگزاری تسنیم

• حضور پزشکيان در عکس يادگاري سران شانگهاي در تيانجين چين خبرگزاری تسنیم

• پزشکيان خطاب به شي‌جين‌پينگ: ايران دو پيشنهاد براي سازمان شانگهاي دارد اطلاعات

• زلزله در افغانستان تلفات زيادي بر جا گذاشته است دنیای اقتصاد

• فروش نفت ايران به چين بعد از ماشه تعيين تکليف شد گسترش نیوز

• افشاي جزئياتي از جلسه کابينه امنيتي اسرائيل/ نتانياهو به رئيس ستاد ارتش حمله‌ور شد اقتصاد نیوز

• دو بازرس آژانس بين‌المللي اتمي به ايران آمدند اکوایران

• بقايي: ٣ کشور اروپايي به شدت به ديپلماسي آسيب زده‌اند/ ايران تسليم خواسته‌هاي غيرقانوني کشور‌هاي خواهان اسنپ‌بک نمي‌شود دنیای اقتصاد

• عکس يادگاري نشست سران سازمان همکاري شانگهاي اقتصاد نیوز

• سران شانگهاي: ايران تنها نيست؛ ۲۰ توافق و يک محکوميت جهاني افکار نیوز

• گالانت : مرحله دوم جنگ با ايران شروع خواهد شد مثلث آنلاین

• معاون رئيس جمهور: عمق جنايت جنگ ۱۲ روزه بيشتر از ۸ سال دفاع مقدس بود تازه نیوز

• غريب آبادي: روسيه، چين و پاکستان با بازگشت تحريم‌ها عليه ايران مخالف هستند خبرگزاری تسنیم

• فوري؛ اسرائيل آتش‌بس را نقض کرد+ تصاوير | پهپادها به پرواز در آمدند | بمباران شديد جنوب لبنان همشهری آنلاین

• کالاس شروط اروپا براي لغو مکانيزم ماشه را اعلام کرد اطلاعات

• رئيس ستاد کل نيروهاي مسلح پيام جديد صادر کرد+ جزئيات دنیای اقتصاد

• ابوالفتح : اگر مثل عراق به ايران حمله کرده بودند مي توانستيم دفاع کنيم؟ مثلث آنلاین

• پيش بيني فرمانده اسبق سپاه درباره جنگ مجدد ايران و اسرائيل دنیای اقتصاد

• هشدار اولين فرمانده سپاه درباره احتمال وقوع جنگ بعدي ايران و اسرائيل: بايد آماده باشيم اکوایران

• شبکه موساد براي ترور و تخريب مراکز مهم در مشهد لو رفت اطلاعات

• ۲ مدير نيروگاه برق حرارتي ري به حبس و انفصال از مشاغل دولتي محکوم شدند مشرق نیوز

• اسامي وزراي به شهادت رسيده در يمن افکار نیوز

• گالانت : مرحله دوم جنگ با ايران شروع خواهد شد مثلث آنلاین

• خبر ناگوار: جنگ از دستورکار خارج نشده/ درگيري تازه اسرائيل و ايران در راه است؟ اطلاعات

• نامه به پزشکيان درباره پرداخت فوق العاده خاص به کارکنان دولت خبرگزاری تسنیم

• وقت، وقت مذاکره است/ بايد به هر قيمتي شده جلو مکانيسم ماشه را بگيريم! تازه نیوز

• توييت جديد صفحه سايت رهبر انقلاب به زبان چيني اقتصاد نیوز

• پشت پرده اتهام‌ اسرائيل به ايران مبني بر استفاده از بمب خوشه‌اي؛ معماي ترس از خيبرشکن | تفاوت موشک‌هاي خوشه‌اي و چندکلاهکه همشهری آنلاین

• پاتک چين عليه اروپا در دفاع از ايران؛ نقش چين در مهار اقدامات ضدايراني اروپا | ايران در حلقه سوم اولويت‌هاي چيني‌ها | ايران به دنبال چيست؟ همشهری آنلاین

• هواپيماهاي جديد در راه ايران / آماده تغييرات بزرگ باشيد خودرویک

• مگر تنگه هرمز ملک ماست که براي بستن آن تصميم بگيريم؟ اطلاعات

• واکنش سفارت ايران در باکو به اتهامات عليه سفير ايران در ارمنستان اکوایران

• تعويض شناسنامه براي اين افراد اجباري شد + مراحل دريافت شناسنامه جديد اقتصاد آنلاین

• هشدار يک تحليلگر: هر حمله به ايران، جهنمي را عليه اسرائيل آزاد خواهد کرد مشرق نیوز

• ببينيد | حال ترامپ وخيم شد صد آنلاین

• رئيس ستاد کل نيروهاي مسلح: پدافند هوايي کارآمدي خود را توسعه دهد اقتصاد نیوز

• بيانيه جديد ٣ کشور اروپايي درباره مکانيسم ماشه دنیای اقتصاد

• جلسه فوري نتانياهو براي مقابله با بزرگ‌ترين ناوگان رفع محاصره غزه مشرق نیوز

ازدواج حضرت محمد با حضرت خدیجه

خدیجه سلام ‌الله‌علیها دختر خویلد بن اسد، زنی بازرگان و ثروتمند بود که به اِمرأةالقریش یعنی شاهزاده خانم قریش شهرت داشت. او اولین زنی بود که مسلمان شد و به پیامبر اسلام صلی ‌الله‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم ایمان آورد و اولین همسر پیامبر اسلام (صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) و مادر حضرت فاطمه زهرا سلام‌ الله‌علیها است.

خَدیجَه دختر خُوَیلِد درگذشت ۱۰ بعثت ، مشهور به خدیجه کبری(س) و ام‌المؤمنین، نخستین همسر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و مادر حضرت زهرا سلام الله علیها بود. او پیش از بعثت با پیامبرص ازدواج کرد و نخستین زنی بود که به او ایمان آورد. خدیجه(س) تمام دارایی خود را در راه گسترش اسلام صرف کرد. پیامبر(ص) به احترام او، در دوران زندگی خدیجه همسر دیگری اختیار نکرد و پس از وفاتش نیز همواره با احترام و محبت از او یاد می‌کرد.

حضرت خدیجه (سلام‌الله‌علیها (نخستین همسر پیامبر اسلام صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم ، مادر حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها و اولین زنی بود که به پیامبر ایمان آورد و مسلمان شد. حضرت خدیجه (سلام‌ الله ‌علیها) با چند واسطه دختر عموی پیامبر (صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) و از جهت ریشه خاندانی با ایشان متحد بودند. خدیجه (سلام ‌الله‌علیها) دختر خویلد بن اسد بن عبدالعزی بن قصی بن کلاب[۱] [۲] [۳] . اولین و شایسته ‌ترین همسران رسول خداست. ایشان در زمره همسران قریشی رسول خدا (صلی‌ الله ‌علیه‌ و‌آله‌ وسلّم) به شمار آمده و از جهت قرابت و خویشاوندی نزدیکترین همسران به لحاظ نسبی به ایشان است. در حجاز و شهر مکه، در شبه جزیره عربستان در خانواده‌ ای که با آداب و رسوم خرافی روزگار بیگانه بود به دنیا آمد. پس از ولادت او، خاندانش، برخلاف رسم سیاه زمانه زنده به گور کردن دختران ، ولادت او را گرامی داشتند و پدر و مادرش «خویلد» و «فاطمه»، نام او را خدیجه به مفهوم گسسته و بیگانه از زشتی‌ها و ناپسندی‌ها برگزیدند. بنابر روایت حکیم بن حزام پسر عموی خدیجه (سلام‌ الله ‌علیها)، خدیجه (سلام ‌الله ‌علیها) در سال پانزده پیش از عام الفیل در مکه به دنیا آمد.[۴][۵] . بنابراین حضرت خدیجه (سلام ‌الله ‌علیها) پانزده سال قبل از ولادت پیامبر اسلام صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله‌ وسلّم ۵۵ سال قبل از بعثت، در شبه جزیره ‌ی عربستان (حجاز) چشم به جهان گشود.[۶] . آن حضرت، دختر خویلد بن عبدالعزی بن قصی بن کلاب بود، که جناب قصی، جد چهارم پیامبر اسلام صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم می‌باشد. بنابراین حضرت خدیجه نیز با چند واسطه دختر عموی پیامبر صلی‌ الله ‌علیه‌ و‌آله ‌وسلّم بودند و از جهت ریشه خاندانی با یکدیگر متحد می‌شوند. لذا سلسله نسب حضرت خدیجه به حضرت اسماعیل علیه ‌السلام و ابراهیم خلیل ا... علیه ‌السلام که جد ۲۸ و ۲۹ رسول الله است، می‌رسد.[۷] .
پدرش خُوَیلِد بن اسد بن عبدالعُزّی بن قُصَیِّ بن کلاب و مادرش فاطمه، دختر زائده، است.[۸] [۹]

10ربیع الاول : ازدواج حضرت محمد صلی الله علیه و آله با حضرت خدیجه علیها السلام، در ۱۰ ربیع الاول سال ۲۵ عام‌ الفیل (پانزده سال قبل از بعثت) بوده است. حضرت خدیجه با اینکه مردان ثروتمندی از قریش از او خواستگاری کرده بودند، ولی او که شیفته درستکاری و امانتداری و مکارم اخلاقی پیامبر اکرم شده بود، به ازدواج با آن حضرت متمایل شد . ازدواج پیامبر(ص) و خدیجه اولین ازدواج پیامبر(ص) بود که ۱۵ سال پیش از بعثت رخ داد. سن پیامبرصلی الله علیه وآله هنگام این ازدواج مطابق روایت مشهور ۲۵ سال و سن حضرت خدیجه را ۴۰ سال دانسته‌ اند. اقوال دیگری نیز درباره سن پیامبر(ص) و خدیجه آمده که سن خدیجه بین ۲۵ تا ۴۶ و سن پیامبر(ص) را ۲۵ تا ۳۰ ذکر کرده ‌اند. خدیجه؛ نخستین زنی بود که به ازدواج پیامبر درآمد[۱] و بیست‌ وپنج سال با او زندگی کرد.[۲] تاریخ ازدواج محمد(ص) و خدیجه را ۱۵ سال قبل از بعثت یا کمی پیش‌ تر گفته ‌اند[۳] که دو ماه و بیست و پنج روز پس از بازگشت رسول خدا از سفر شام ذکر کرده ‌اند.[۴] خطبه این عقد را ابوطالب خواند.[۵] زریاب خویی (درگذشت: ۱۳۷۳ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، معتقد است رغبت زنی چون خدیجه به ازدواج با پیامبر، دلیل شاخص بودن مقام اجتماعی و شهرت پیامبر به امانت و درستکاری است.[۶]

بر اساس گزارش منابع تاریخی، آشنایی خدیجه و پیامبر(ص) به سبب کاروان تجاری خدیجه بود که به شام می‌رفت و خدیجه از پیامبر(ص) برای شرکت در این تجارت دعوت کرد. گفته شده در این سفر، مَیسره غلام خدیجه همراه پیامبر بود و پس از بازگشت از سفر از مکارم اخلاق و امانت‌ داری پیامبر نزد خدیجه تعریف نمود و خدیجه نسبت به ازدواج با پیامبر تمایل پیدا کرد. آورده ‌اند که خدیجه علاقه خود به پیامبر را با واسطه‌ ای به او اظهار کرد و پیامبر این موضوع را به عموهای خود اطلاع داد و آنان نیز خدیجه را از عمو یا پدرش خواستگاری کردند. بنا به روایتی، ابوطالب به پیامبر(ص) پیشنهاد داد تا برای تجارت نزد خدیجه برود که زنی تاجر بود.[۷] طبق همین روایت، خدیجه از این پیشنهاد مطلع شده و خود به پیامبر(ص) پیشنهاد تجارت داد و گفت دو برابر دیگران حق‌الزحمه می‌دهم.[۸] برخی نیز گفته‌ اند خدیجه چون از درستکاری و امانت‌داری[۹] محمد(ص) با خبر بود، به او پیشنهاد همکاری در سفر شام نمود.[۱۰] در این سفر، مَیسَره غلام خدیجه نیز همراه محمد(ص) بود و خدیجه به میسره توصیه کرد که هیچ‌ گونه مخالفتی با دستور و نظرات محمد نداشته باشد.[۱۱] این سفر موفقیت‌ آمیز بود و میسره در بازگشت از سفر از حُسن رفتار و امانت‌داری پیامبر برای خدیجه تعریف کرد و خدیجه به او علاقه ‌مند شد. خدیجه به وسیله کسانی نظر پیامبر را درباره این ازدواج پرسید و چون پیامبر پذیرفت، عموهای پیامبر، حمزه و ابوطالب، خدیجه را از عمویش عمرو بن اَسَد خواستگاری کردند و این ازدواج صورت گرفت.[۱۲] . به روایتی؛ خدیجه پس از سفر شام خود به پیامبر(ص) پیشنهاد ازدواج داد و گفت که به ‌‎سبب خویشاوندی، امانت ‌داری، خوش‌اخلاقی و راست ‌گویی محمد(ص) خواهان او شده است.[۱۳] بر اساس روایتی دیگر، او به وساطت زنی به نام نفیسه دختر مُنیه [۱۴] یا منیه خواهر یعلی بن منیه از پیامبر(ص) خواستگاری کرد.[۱۵] [یادداشت ۱] برخی گفته ‌اند خدیجه به پدر خود خُویلد شراب داد و او را مست کرد و او در عالم مستی به ازدواج دخترش با محمد رضایت داد.[۱۶] محققان این روایت را جعلی می‌دانند و گفته ‌اند اگر این روایت درست باشد، می‌بایست در همان زمان حکم به بطلان این ازدواج شود.[۱۷] همچنین احتمال داده ‌اند این روایات را دشمنان بنی فاطمه جعل کرده باشند، زیرا فاطمه(س) و امامان شیعه، حاصل این ازدواج هستند.[۱۸]

خدیجه قبل از ازدواج با پیامبر . حضرت خدیجه، دختر خویلد بن اسد، پیش از ازدواج با حضرت محمد صلی الله علیه و آله در آغاز با "عتیق بن عائذ" ازدواج کرد و از او داراى فرزندى به نام "جاریه" شد و پس از مرگ عتیق، با "ابوهالة بن منذر اسدى" ازدواج نمود و از او نیز داراى فرزندى به نام "هند بن ابى‌هاله" شد. پس از مرگ ابوهاله، خدیجه بنت خویلد از دارایى ‌هاى خویش و دارایى‌ هاى شوهران گذشته اش، اقدام به سرمایه‌ گذارى تجارى و اقتصادى کرد و در این راه، دارایى‌ هاى خود را به مضاربه داد و ثروت زیادى بدست آورد و از توانگران و ثروتمندان معروف عرب شد. بزرگان قریش و ثروتمندان عرب، تمایل زیادى به ازدواج با وى نمودند. از جمله، "عقبة بن ابى معیط"، "ابوجهل" و "ابوسفیان" از وى خواستگارى نمودند ولى وى همه آنان را پاسخ منفى داد و هیچ تمایلى به ازدواج دیگر از خود نشان نداد.

سفر تجاری پیامبر با دارائی خدیجه . در آن زمان که مردم مکه، از راه تجارت امرار معاش می کردند، خدیجه نیز از آنجا که از ثروتمندان مکه و کارهای تجارتی می کرد و چندین شتر در دست کارگزاران او بود که در اطراف کشورهایی مثل شام، مصر و حبشه، رفت و آمد و داد و ستد داشت، وقتی آوازه درستی و امانتداری و خوش خلقی حضرت محمد صلی الله علیه و آله را شنید، در پی مذاکراتی که با ابوطالب، عموی آن حضرت کرد "محمد امین" را در کاروان تجارتی خود، در امور مربوط به داد و ستدهایش انتخاب کرد و از آن پس پیامبر گرامی اسلام در دوران جوانی در سفرهای تجارتی برای حضرت خدیجه سود فراوانی بدست آورد. در سفری که پیغمبر برای تجارت به شام رفت، حضرت خدیجه غلام خود "میسره" را همراه او کرد و دستور داد تا همه جا، او را همراهی و مراقبت نماید. در شهر بُصری در نزدیکی شام به راهبی به نام "نسطورا" برخورد کردند که او به غلام، از آینده پیغمبر و نبوت او خبر داد و از طرفی سود بسیاری عاید آنها شد که تا آن موقع، در هیچ سفری به این اندازه نبود.

تمایل خدیجه به ازدواج با پیامبر . بعد از برگشت از سفر شام، میسره، احوالات سفر و گفتار راهب و مشاهداتش را که از عظمت و معنویت محمد بود، برای خدیجه تعریف کرد و از همین جا بود که او را مشتاق همسری با "محمد امین" نمود و با وجودی که مردان ثروتمندی از قریش از او خواستگاری کرده بودند ولی خدیجه که شیفته درستکاری و امانتداری و مکارم اخلاقی او شده بود، خود پیشنهاد ازدواج داد و برخلاف سنت های ازدواج در میان اعراب جاهلی آن زمان، مال و ثروت زیادی از دارائیش را به محمد، هدیه کرد. از این رو، ابوطالب علیه ‌السلام به همراه تعدادى از بزرگان بنى‌هاشم به نزد "خویلد بن اسد" و به روایتى نزد "ورقة بن نوفل" عموى خدیجه رفت و خدیجه را براى حضرت محمد صلی الله علیه و آله خواستگارى کردند.

خطبه عقد . مرحوم شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه و شیخ کلینی در کتاب کافی با مقدارى اختلاف خطبه عقدى را که‌ بوسیله ابوطالب ایراد شده نقل کرده‌ اند که متن آن طبق روایت‌ شیخ صدوق این گونه است: الحمدلله الذى جعلنا من زرع ابراهیم و ذریة اسماعیل، و جعل لنا بیتا محجوجا و حرما آمنا یجبى الیه ثمرات کل شى‌ء، و جعلنا الحکام على الناس فى بلدنا الذى نحن‌ فیه، ثم ان ابن اخى محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب‌ لایوزن برجل من قریش الا رجح، و لایقاس باحد منهم‌ الا عظم عنه، و ان کان فى المال قل، فان المال رزق حائل ‌و ظل زائل، و له فى خدیجه رغبة ولها فیه رغبة، والصداق‌ ما سالتم عاجله و آجله، وله خطر عظیم و شان رفیع و لسان‌ شافع جسیم‌ ؛[۱] . سپاس خدای را که ما را از کشت و محصول ابراهیم و ذریه اسماعیل قرار داد و براى ما خانه مقدسى را که مقصود حاجیان است و حرم امنى است که میوه هر چیز بسوى آن گرد آید بنا فرمود و ما را در شهرى که هستیم حاکمان بر مردم قرار داد. سپس برادرزاده ‌ام محمد بن عبدالله بن عبدالمطلب مردى ‌است که با هیچ یک از مردان قریش هم وزن نشود جز آن که از او برتر است، و به هیچ یک از آنها مقایسه نشود جز آن که بر او افزون ‌است و او اگر چه از نظر مالى کم مال است ولى مال پیوسته در حال دگرگونى و بى‌ ثباتى و همچون سایه ‌اى رفتنى است و او نسبت‌ به خدیجه راغب و خدیجه نیز به او مایل است و مهریه او را نیز هر چه نقدى و غیرنقدى بخواهید آماده است و محمد را شأنى والا و شهرتى عظیم خواهد بود. در انساب الاشراف بَلاذُری (درگذشت: ۲۷۹ق) آمده که پیامبر اکرم(ص) ۱۲ اوقیه "هر اوقیه معادل ۴۰ درهم" به‌عنوان مهر خدیجه تعیین‌ کرد.[۱۹] اقوال دیگری نیز گفته شده است.[۲۰] همچنین گفته شده پیامبر بیست شتر جوان[۲۱] یا پانصد درهم مهر خدیجه کرده است.[۲۲] طبرسی درگذشت: ۵۴۸ق عالم شیعه، مهر خدیجه را دوازده اوقیه گفته و مهر همه زنان پیامبر را همین مقدار می‌داند[۲۳] . به روایتی، پیامبر(ص) ۲۵ ساله بود که با خدیجه ازدواج کرد[۲۴] و خدیجه نیز هنگام ازدواج با پیامبر(ص) ۴۰ سال داشت.[۲۵] روایت چهل ‌سالگی برای خدیجه مشهور است، اما مورخان سن ۲۱، ۲۷، ۲۸، ۳۰، ۳۷ و ۴۵ سال را نیز برای خدیجه هنگام ازدواج نقل کرده ‌اند.[۲۶] جعفر مرتضی عاملی درگذشت: ۱۴۴۱ق محقق تاریخ اسلام، دربارهٔ سن خدیجه هنگام ازدواج، ۲۵، ۳۰، ۳۵، ۴۰، ۴۴، ۴۵ و ۴۶ سال را از کتب تاریخی نقل کرده و ادعا می‌کند اکثر مورخان، سن ۲۸ را برای خدیجه هنگام ازدواج تأیید کرده ‌اند.[۲۷] سید جعفر شهیدی درگذشت: ۱۳۸۶ش تاریخ‌ پژوه، گفته با توجه به فرزندانی که خدیجه به دنیا آورد می‌توان احتمال داد که سن او کمتر از چهل سال بوده است.[۲۸] . مشهور مورخان ازدواج پیامبر را در ۲۵ سالگی ثبت کرده ‌اند[۲۹] اما برخی ۲۱، ۲۹، ۳۰ و ۳۷ سالگی را نیز ذکر کرده‌ اند.[۳۰] .

تاریخ ازدواج پیامبر با خدیجه . زمان ازدواج حضرت خدیجه با حضرت محمد صلی الله علیه و آله، چند ماه پس از بازگشت از سفر تجارت شام تحقق یافت که ۱۵ سال قبل از بعثت بود و در آن زمان، حضرت محمد صلی الله علیه و آله ۲۵ سال داشت. در مورد سن حضرت خدیجه در آن هنگام اختلاف است. برخی منابع گفته‌ اند او به هنگام ازدواج با پیامبر ۴۰ سال داشت؛[۲] ولی با توجه به حمل حضرت فاطمه ‏سلام الله علیها و ولادت آن حضرت که در سال پنجم بعثت‏ مى‏ باشد، این قول بعید به نظر می رسد؛ چرا که در این صورت خدیجه باید در سن ۶۰ سالگی حضرت فاطمه را وضع حمل نموده باشد. اما قول دیگری که سن ایشان را به هنگام ازدواج ۲۸ سال دانسته،[۳] قابل قبول تر است. این قول در برخی از منابع تاریخی از ابن عباس نقل شده است.

سبب ازدواج

در سبب این ازدواج گفته شده که خدیجه سلام ‌الله‌علیها دختر خویلد بن اسد زنی بازرگان، توانگر و صاحب جاه و شرف بود. او مردان را برای تجارت اجیر می‌کرد یا برای آن‌ها نصیبی از سود خود مقرر می‌نمود. [۱] [۲] [۳] . چون خدیجه (سلام ‌الله‌علیها) اوصاف امانتداری و راستگویی و مکارم اخلاق پیامبر (صلی‌ الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) را شنید نزد آن حضرت فرستاد و به او پیشنهاد داد که با مال و کالای وی به شام سفر کند[۴] [۵] . و بهره‌ بیشتر و بهتر از سایرین دریافت نماید. خدیجه سلام ‌الله‌علیها غلام خود میسره را نیز در این سفر با حضرت صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم همراه نمود. در بازگشت از این سفر تجاری، میسره بانوی خود را از وقایع و اتفاقات سفر آگاه نمود.[۶] [۷] [۸] . خدیجه (سلام‌ الله‌ علیها) که زنی شریف و خردمند و با تدبیر بود برای حضرت (صلی‌ الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) پیغام فرستاد و گفت: ای پسر عمو من خواهان ازدواج با تو هستم چرا که خویشاوند منی و در بین خاندانت بزرگوار، امانتدار، خوش‌خلق و راستگویی [۹] [۱۰] [۱۱] . و به روایتی دیگر دوست خود نفیسه بنت منبه"منیه" را نزد رسول خدا (صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌آله ‌وسلّم) فرستاد تا در این رابطه با محمد (صلی‌ الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم گفتگو کند. نفیسه نزد پیامبرصلی‌ الله‌ علیه‌ و‌آله‌ وسلّم آمد و از علت ازدواج نکردن ایشان جویا شد حضرت صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم پاسخ دادند: چیزی ندارم که با آن ازدواج کنم نفیسه گفت: اگر این مانع بر طرف گردد و از تو دعوت شود با کسی که در زیبایی و مال و شرف همتای توست با او ازدواج می‌کنی؟ حضرت پرسید: او کیست؟ گفت: خدیجه سلام ‌الله ‌علیها .[۱۲] [۱۳] [۱۴] . خدیجه (سلام‌الله‌علیهم) از لحاظ نسب در رده‌های میانی قریش و از لحاظ مجد و شرف و ثروت والاترین زن قریش به شمار می‌آمد از این‌رو تمام مردان قریش در آرزوی آن بودند که بتوانند با او ازدواج کنند پس خواستگاری‌ها کرده و حاضر شده بودند مهریه‌ های سنگین بپردازند.[۱۵] [۱۶] . وقتی پیغمبر (صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله‌ وسلّم) از پیشنهاد ازدواج خدیجه آگاه شد با خویشان و اعمام خود مشورت نموده آن‌گاه به اتفاق ابوطالب و چند تن از اعمام خود نزد ورقة بن نوفل پسر عموی خدیجه (سلام ‌الله ‌علیها) رفتند و ایشان را از او خواستگاری نمودند.[۱۷]

فرزندان

همه فرزندان پیامبر(ص) جز ابراهیم از خدیجه هستند.[۳۱] گفته شده پیامبر(ص) و خدیجه دارای شش فرزند بودند. اولین آنها قاسم و پس از او چهار دختر بودند که زینب، رقیه، فاطمه و ام ‌کلثوم نام داشتند.[۳۲] پس از بعثت پسری به نام عبدالله آوردند که به طیب و طاهر نیزمعروف است . یعقوبی تاریخ ‌نگار سده سوم هجری، تولد قاسم، رقیه، زینب و ام ‌کلثوم را پیش از بعثت، و تولد عبدالله و فاطمه را پس از بعثت می‌دانند.[۳۵] طبرسی معتقد است عده ‌ای به اشتباه طیب و طاهر را دو پسر دیگر پیامبر می‌دانند؛ اما در واقع طیب و طاهر القاب عبدالله است.[۳۶] . به گفته جعفر مرتضی عاملی، رقیه و زینب دختران خواهر خدیجه بودند.[۳۷] هرچند دیگران ادعا کرده‌اند این چهار دختر از خدیجه و پیامبر هستند.[۳۸] . فرزندان پیامبر اسلام . طبق گزارش مشهور، همه فرزندان پیامبر(ص) به‌ جز ابراهیم، از حضرت خدیجه(س) بودند.[۳۷] بر اساس نقل رایج، پیامبر(ص) و خدیجه(س) صاحب شش فرزند بودند:[۳۸] . دو پسر : قاسم و عبدالله . چهار دختر : زینب، رقیه، ام‌ کلثوم و فاطمه سلام الله علیها[۳۹] . با این حال، برخی منابع تعداد فرزندان پیامبر(ص) از خدیجه(س) را هفت یا هشت نفر ذکر کرده‌اند.[۴۰] ابن اسحاق و ابن هشام از سه پسر به نام‌های قاسم، طَیّب و طاهِر یاد کرده‌اند و گفته‌اند که قاسم و طیب پیش از بعثت، در دوران جاهلیت، از دنیا رفتند.[۴۱] برخی مورخان علت این اختلاف را در تفاوت میان اسم و لقب فرزندان دانسته ‌اند. به ‌ویژه، عبدالله را به‌ دلیل ولادتش پس از بعثت، با لقب‌های «طیب» و «طاهر» معرفی کرده‌ اند، و برخی گمان کرده ‌اند که این‌ها نام ‌های فرزندان جداگانه ‌ای هستند.[۴۲] .

خدیجه(س) بانویی شریف، ثروتمند و دارای اعتبار در روزگار خود بود.[۱] در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، چهار زن به عنوان سرور زنان جهان معرفی شده ‌اند : خدیجه کبری سلام الله علیها، فاطمه سلام الله علیها، مریم و آسیه.[۲] پیامبر(ص) همچنین خدیجه(س) را از زنان کامل و از بهترین زنان جهان دانسته است.[۳]

در منابع اسلامی، خدیجه(س) با القاب متعددی چون طاهره، زکیه، مرضیه، صدیقه، سیده نساء قریش، خیرالنساء و کبری (بانوی بلندمرتبه) یاد شده است.[۴] همچنین در دعاها و زیارات، از او با کنیه، ام‌المؤمنین و صفاتی چون «الصديقة الطاهرة الزكية الراضية المرضية» یاد شده است.[۵]

گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد که حضرت خدیجه(س) بهترین مشاور، وزیر و مایه آرامش پیامبر(ص) بود.[۶] پیامبر(ص) پس از وفات او، همواره از خدیجه(س) با احترام یاد می‌کرد. در پاسخ به سخن عایشه که خدیجه(س) را تنها همسری مُسن دانسته بود، پیامبر(ص) فرمود: خداوند هیچ‌ گاه برایم همسری بهتر از او جایگزین نکرد؛ او مرا تصدیق کرد هنگامی که هیچ ‌کس مرا تصدیق نکرد، یاری‌ام کرد زمانی که هیچ‌ کس مرا یاری نکرد، و از اموالش در اختیارم قرار داد، هنگامی که دیگران دریغ کردند. [۷]

در منابع شیعه، حضرت خدیجه(س) به عنوان مادر امامان معصوم شناخته شده است. در دعای ندبه، امام زمان عج به عنوان فرزند خدیجه(س) معرفی شده است: أَيْنَ ابْنُ النَّبِيِّ الْمُصْطَفىٰ، وَابْنُ عَلِيٍّ الْمُرْتَضىٰ، وَابْنُ خَدِيجَةَ الْغَرَّاءِ، وَابْنُ فاطِمَةَ الْكُبْرَىٰ؟ [۸] در روز عاشورا، امام حسین علیه السلام نیز در برابر دشمنان، خدیجه(س) را به عنوان مادر بزرگ خود و نخستین زن مسلمان معرفی کرد و آنان را بر این حقیقت سوگند داد: اُنشدكم الله هل تعلمون أن جدتي خديجة بنت خويلد أول نساء هذه الامة إسلاما؟ قالوا : اللهم نعم. [۹] . در زیارت‌ نامه ‌ای از امام صادق علیه السلام برای امام سجاد علیه السلام، از حضرت خدیجه(س) به‌عنوان مادرِ بزرگ او یاد شده و بر او سلام فرستاده شده است: السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ... السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ خَدِيجَةَ وَ فَاطِمَةَ. [۱۰] در روایتی دیگر، پیامبر(ص) حضرت خدیجه(س) را در کنار خود و امامان از مقربانی دانسته که از نوشیدنی خالص بهشت، تسنیم، بهره‌ مند هستند.[۱۱] .

خدیجه بعد از نزول وحی

در برخی گزارش‌های تاریخی از آغاز وحی، ذکر شده است که پیامبر با تسلی خدیجه (پس از آن‌که خدیجه در خصوص نبوت پیامبر با پسرعموی خود به نام ورقه مشورت کرد) آرام گرفت. [۱۳۳] [۱۳۴] [۱۳۵] . سوای تردید در شخصیت تاریخی ورقه [۱۳۶] . گزارش‌های مذکور با احادیثِ معتبر ناسازگار است و ایرادات اساسی نیز به آن وارد شده است. خدیجه نخستین بانویی است که به پیامبر گروید. [۱۳۷] [۱۳۸] [۱۳۹] [۱۴۰] . همچنین بنابر گزارش ابن سعد، [۱۴۱]

وی همراه پیامبر و علی علیه ‌السّلام در مسجدالحرام نماز می‌گزارد. برخورداری از حمایت‌های بی‌دریغ و دلگرم کننده همسری یک‌دل و هم عقیده از سعادت‌های یک فرد انقلابی به ‌شمار می‌آید و خدیجه (سلام‌ الله ‌علیها) در این عرصه همدلی و همراهی سرآمد زنان بود. وجود خدیجه (سلام‌ الله ‌علیها) سختی‌های راه رسالت را بر رسول خدا (صلی‌ الله ‌علیه ‌و‌آله‌ وسلّم) آسان می‌کرد. او وزیری راستین برای اسلام بود و رسول خدا صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم با مهر و صفای او آرامش می‌یافت.[۱۴۲] [۱۴۳] [۱۴۴] . زمانی که سخنان زشت و ناهنجار مشرکان در تکذیب نبوت رسول خدا (صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) غبار غم بر چهره ‌ی آن حضرت (صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) می‌نشاند، این خدیجه سلام ‌الله‌علیها بود که تیرگی‌های غم را از چهره ‌ی رسول خدا صلی‌ الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم می‌زدود و کار را بر او آسان می‌کرد.[۱۴۵] [۱۴۶] [۱۴۷] [۱۴۸] . در ایام محاصره اقتصادی بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب، خدیجه اموالش را در حمایت از پیامبر هزینه کرد. [۱۴۹] . به نظر عده ‌ای از مفسران، آیه هشت سوره ضحی[۱۵۰] . ای پیامبر آیا تو را نیازمند نیافت پس بی‌نیاز و توانگر ساخت ، به این حمایت‌ های مالی خدیجه اشاره دارد. [۱۵۱] [۱۵۲] . تاثیر حمایت‌های مالی خدیجه به حدی بود که پیامبر، بعدها آن را ستود و فرمود: هیچ ثروتی به‌ اندازه ثروت خدیجه برایم سودمند نبود.[۱۵۳] [۱۵۴] . کمک‌های ابوالعاص و حکیم بن حزام، خواهرزاده و برادرزاده خدیجه، به‌ محاصره شدگان در شعب ابی‌طالب، در حالی که هنوز آن دو نفر اسلام نیاورده بودند، تنها به دلیل وجود خدیجه در میان آنان بود. [۱۵۵] [۱۵۶] [۱۵۷]

نقش خدیجه(س) در اسلام

حضرت خدیجه(س) با ثروت و دارایی خود، نقش مهمی در پشتیبانی از پیامبر اسلام(ص) و گسترش دعوت اسلامی ایفا کرد. از رسول خدا(ص) نقل شده است: هیچ مالی به من سود نبخشید، آنگونه که ثروت خدیجه(س) به من سود بخشید. [۵۲] . بر اساس روایات اسلامی، پیامبر(ص) از اموال خدیجه(س) برای کمک به آزادی بدهکاران، یتیمان و نیازمندان بهره می‌برد. در جریان محاصره بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب، حضرت خدیجه(س) تمام دارایی خود را در راه حمایت از بنی‌هاشم و حفظ اسلام انفاق کرد. در روایتی آمده است: ابوطالب و خدیجه(س) همه اموال خود را برای حفظ اسلام و محاصره‌ شدگان انفاق نمودند. [۵۳] در این دوران سخت، حکیم بن حزام، برادرزاده خدیجه(س)، با تحمل خطر، گندم و خرما را با شترها به شعب ابی‌طالب می‌رساند.[۵۴] . در منابع شیعه، این ایثار مالی حضرت خدیجه(س) در ردیف نعمت‌ها و مواهب بزرگ الهی به پیامبر(ص) شمرده شده است.[۵۵] پیامبر اسلام(ص) نیز همواره با احترام و عظمت از بخشندگی و فداکاری خدیجه(س) یاد می‌کرد.[۵۶]

حمایت و دفاع از پیامبرصلی الله علیه وآله

حضرت خدیجه(س) افزون بر پشتیبانی مالی از پیامبر اسلام(ص)، در صحنه‌های خطرناک نیز با تمام وجود از رسول خدا(ص) دفاع می‌کرد.[۵۷] در یکی از گزارش‌های تاریخی، آمده است که در ایام حج، پیامبر(ص) بر فراز کوه صفا سه بار با صدای بلند اعلام کرد: ای مردم! من فرستاده خدا هستم. در این هنگام، ابوجهل با سنگی پیشانی پیامبر را شکست. هنگامی که حضرت خدیجه(س) توسط امام علی علیه السلام از این حادثه باخبر شد، هر دو با مقداری غذا به جست ‌وجوی پیامبر پرداختند و در کوه‌ها به دنبال او گشتند. خدیجه(س) با نگرانی می‌گفت: آیا کسی هست که از پیامبر برگزیده و سلامتیِ او برایم خبر آورد؟! و با عباراتی سرشار از محبت و اضطراب، جویای حال پیامبر(ص) بود.[۵۸] . در ادامه همین روایت، جبرئیل به پیامبر(ص) گفت: یا رسول الله! خدیجه را دریاب که از گریه‌ اش، فرشتگان به گریه درآمدند! سلام مرا به او برسان و بشارت ده که خداوند برای او خانه‌ ای از مروارید در بهشت آماده کرده که با نور زینت یافته و در آن هیچ ترس و وحشتی نیست. [۵۹] پس از یافتن پیامبر(ص)، خدیجه(س) و علی(ع) او را با بدنی خونین به منزل بازگرداندند و در زیر صخره‌ ای پناه دادند. اما مشرکان آن‌ها را تعقیب کرده و سنگباران نمودند. در این میان، حضرت خدیجه(س) با ایثار و فداکاری، خود را سپر پیامبر(ص) قرار داد تا سنگ‌ها به او برخورد نکند.[۶۰]

جایگاه علی(ع) نزد خدیجه

بر اساس برخی منابع شیعه، پیامبر اسلام(ص) پس از ازدواج با حضرت خدیجه(س) و پیش از بعثت، علاقه قلبی خود را به امام علی علیه السلام با خدیجه در میان گذاشت. در پی این آگاهی، خدیجه(س) با محبت و احترام، نیازهای خانه ابوطالب، پدر علی(ع)، را تأمین می‌کرد. در برخی نقل‌ها آمده است که مردم می‌گفتند: علی، نور چشم خدیجه است. [۶۱] . در روایتی که علی بن محمد بیاضی، عالم شیعه قرن نهم هجری، نقل کرده، پس از بیعت خدیجه(س) و علی(ع) با پیامبر(ص)، رسول خدا(ص) به خدیجه(س) دستور داد که با علی(ع) نیز بیعت کند. دلیل این امر، جایگاه امامت و ولایت علی(ع) پس از پیامبر(ص) عنوان شده است. پیامبر(ص) فرمود: علی، مولای تو و امام مؤمنان پس از من است. [۶۲] .

خدیجه نزد اهل‌بیت

مهر و محبت خدیجه به فرزندانش چنان بود که خاطره او تا نسل‌ها در خاندان پیامبر اسلام برجای مانده بود و همواره از او به نیکی یاد می‌شد. امام حسین علیه ‌السلام در واقعه عاشورا در کربلا در مقابل سپاه شام به مادربزرگش خدیجه فخر می‌ورزید که اولین زن مسلمان بود[۲۳۷] . امام سجاد علیه ‌السلام در خطبه ‌اش در مجلس یزید در دمشق بعد از واقعه عاشورا، خود را فرزند بانوی بزرگ اسلام، خدیجه (علیها‌السّلام) می‌دانست.[۲۳۸] . همچنین زبیر بن عوام در مباحثه‌ای با ابن عباس عمه‌اش خدیجه را مایه مباهات خویش می‌دانست. [۲۳۹] . نیز گفته شده خداوند به واسطه امین وحی، جبرئیل، بر او سلام فرستاده و او را گرامی داشته است. [۲۴۰][۲۴۱] [۲۴۲]

جایگاه و ویژگی‌های اخلاقی خدیجه

خديجه از اشراف مكه و زنى خردمند، با درايت، پارسا و پاكدامن بود و بهترين زن قريش به شمار مى‌‏آمد تا آنجا كه در دوران جاهليت به "سيده قريش" مشهور گرديد.[۱۸] از دیگر القاب او در آن زمان «طاهره» (به معنای بانوی پاک) بود.[۱۹] . خدیجه از نظر عقل و زیرکی نیز برتری فوق‌العاده ‌ای داشت. جالب این است او از کسانی بود که انتظار ظهور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌‌کشید و همیشه از ورقة بن نوفل و دیگر علما جویای نشانه‌ های نبوت می‌‌شد. اشعار فصیح و پرمعنای وی در شأن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از علم و ادب و کمال و محبت او به آن بزرگوار حکایت می‌‌کند. نمونه‌ ای از اشعار خدیجه درباره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چنین است: فَلَو اَنَّنی اَمسَیتُ فِی کُلِّ نِعمَةٍ *** وَ دَامت لی الدُّنیا و مُلکُ الاَکاسِرَة - فما سَوِیَت عِندی جَناحَ بَعُوضَةٍ *** اِذا لَم یَکُن عَینی لِعَیِنک ناظِرَة . اگر من روز را شام کنم در حالی که از همه نعمت ها برخوردار باشم و دنیا و ملک و مملکت سلاطین کسروی دائما برای من باشد، همه اینها در پیش من برابر بال پشه ‌ای نیست، زمانی که چشمم به چشم تو نیافتند . پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌‌فرماید: افضل نساء اهل الجنه خدیجه بنت خویلد و فاطمه بنت محمد و مریم بنت عمران و آسیه بنت مزاحم . خدیجه از بزرگترین بانوان اسلام بشمار می‌‌رود. او اولین زنی بود که به اسلام گروید؛ چنان که علی بن ابی‌طالب علیه السلام اولین مردی بود که اسلام آورد. اولین زنی که نماز خواند، خدیجه بود. او انسانی روشن‌بین و دوراندیش بود. باگذشت، علاقه‌مند به معنویات، وزین و باوقار، معتقد به حق و حقیقت و متمایل به اخبار آسمانی بود. همین شرافت برای او بس که همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله بود و گسترش اسلام به کمک مال و ثروت او تحقق یافت. او برای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یاوری صادق بود. در تاریخ می‌‌خوانیم: «حضرت محمد صلی الله علیه و آله هر وقت از تکذیب قریش و اذیت‌های ایشان محزون و آزرده می‌‌شدند، هیچ چیز آن حضرت را مسرور نمی‌‌کرد مگر یاد خدیجه؛ و هرگاه خدیجه را می‌‌دید مسرور می‌‌شد . ذهبی می‌‌گوید: مناقب و فضایل خدیجه بسیار است؛ او از جمله زنان کامل، عاقل، والا، پای ‌بند به دیانت و عفیف و کریم و از اهل بهشت بود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله کرارا او را مدح و ثنا می‌‌گفت و بر سایر امهات مومنین ترجیح می‌‌داد و از او بسیار تجلیل می‌‌کرد. به حدی که عایشه می‌‌گفت: بر هیچ یک از زنان پیامبر صلی الله علیه و آله به اندازه خدیجه رشک نورزیدم و این بدان سبب بود که پیامبر صلی الله علیه و آله بسیار او را یاد می کرد. خدیجه کبری چنان مقام والایی داشت که خداوند عزوجل بارها بر او درود و سلام فرستاد. طبق روایتی از امام باقر علیه السلام : پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هنگام بازگشت از معراج، به جبرئیل فرمود: آیا حاجتی داری؟ جبرئیل عرض کرد: خواسته‌ام این است که از طرف خدا و من به خدیجه سلام برسانی .[۴] .

نقش خدیجه در پیشبرد اسلام

وقتی حضرت خدیجه دریافت که سعادتمند شده، هر چه داشت در راه پیشرفت و موقعیت پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله انفاق کرد. او تمام اموال خویش را به پیامبر صلی الله علیه و آله بخشید و در راه نشر اسلام به مصرف رساند. تا جایی که هنگام ارتحال، پارچه‌ای برای کفن نداشت. ابن اسحاق جمله ‌ای در شأن خدیجه دارد که گویای همکاری و صداقت او در پیشبرد اسلام است. او می‌‌گوید: خدیجه یاور صادق و باوفایی برای پیامبر صلی الله علیه و آله بود و مصیبت‌ها در پی رحلت خدیجه و ابوطالب بر پیامبر صلی الله علیه و آله سرازیر شد . این جمله معروف، که اسلام رهین اخلاق پیامبر صلی الله علیه و آله، شمشیر امام علی علیه السلام و اموال خدیجه است، از نهایت همکاری و صداقت خدیجه پرده برمی‌‌دارد.[۴] .

پیامبر اکرم و یاد خدیجه

رحلت خدیجه برای پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله مصیبتی بزرگ بود؛ زیرا خدیجه یاور پیامبر بود و به احترام او بسیاری به آن حضرت احترام می ‌‌گذاشتند و از آزار وی خودداری می‌‌کردند. رسول خدا صلی الله علیه و آله با این که بعد از رحلت حضرت خدیجه سلام الله علیها با زنانی چند ازدواج کرد؛ ولی هرگز خدیجه را از یاد نبرد. عایشه می‌‌گوید: هر وقت پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله یاد خدیجه می‌‌افتاد، ملول و گرفته می‌‌شد و برای او آمرزش می‌‌طلبید. روزی من رشک ورزیدم و گفتم: یا رسول الله، خداوند به جای آن پیرزن، زنی جوان و زیبا به تو داد. پیغمبر صلی الله علیه و آله ناگهان برآشفت و خشمگینانه دست بر دست من زد و فرمود: خدا شاهد است خدیجه زنی بود که چون همه از من رومی‌‌گردانیدند، او به من روی می‌‌کرد؛ و چون همه از من می‌‌گریختند، به من محبت و مهربانی می‌‌کرد؛ و چون همه دعوت مرا تکذیب می‌‌کردند، به من ایمان می‌‌آورد و مرا تصدیق می‌‌کرد. در مشکلات زندگی مرا یاری می‌‌داد و با مال خود کمک می‌‌کرد و غم از دلم می‌‌زدود. امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی خدیجه از دنیا رفت، فاطمه کودکی خردسال بود، نزد پدر آمد و گفت: یا رسول الله؛ مادرم کجاست؟ پیامبر صلی الله علیه و آله سکوت کرد. جبرئیل نازل شد و گفت: خدایت سلام می‌‌رساند و می‌‌فرماید: به زهرا بفرما، مادرت در بهشت و در کاخ طلایی که ستونش از یاقوت سرخ است و اطرافش آسیه و مریم هستند، جای دارد .[۴]

وفات خدیجه سلام الله علیها

حضرت خدیجه سلام الله علیها سه سال قبل از هجرت بیمار شد. پیغمبر صلی الله علیه و آله به وی فرمود: ای خدیجه، «اما علمت ان الله قد زوّجنی معک فی الجنه؛ آیا می‌‌دانی که خداوند تو را در بهشت نیز همسرم ساخته است؟!». آن‌گاه از خدیجه دلجویی و تفقد کرد؛ او را وعده بهشت داد و درجات عالی بهشت را به شکرانه خدمات او توصیف فرمود. خدیجه در ماه رمضان سال دهم بعثت در خارج از شعب ابوطالب جان به جان آفرین تسلیم کرد. پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله شخصاً خدیجه را غسل داد، حنوط کرد و با همان پارچه ‌ای که جبرئیل از طرف خداوند عزوجل برای خدیجه آورده بود، کفن کرد. رسول خدا صلی الله علیه و آله شخصا درون قبر رفت، سپس خدیجه را در خاک نهاد. آرامگاه خدیجه در مکه در «قبرستان حجون» یا «معلاة» واقع است.[۴]

بیشتر منابع تاریخی، وفات حضرت خدیجه(س) را در سال دهم بعثت، یعنی سه سال پیش از هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه، ثبت کرده ‌اند.[۶۳] . در مورد سن حضرت خدیجه(س) هنگام وفات، اختلافاتی در منابع دیده می‌شود. این منابع، سن خدیجه(س) را هنگام وفات، ۶۵ سال دانسته ‌اند.[۶۴] ابن عبدالبر، سن خدیجه(س) را هنگام وفات، ۶۴ سال و شش ماه ذکر می‌کند.[۶۵] اما بیهقی سن او را ۵۰ سال دانسته‌ است.[۶۶] . وفات حضرت خدیجه(س) در همان سالی رخ داد که ابوطالب، عموی پیامبر(ص)، نیز از دنیا رفت. برخی منابع، رحلت خدیجه(س) را ۳۵ روز پس از وفات ابوطالب دانسته ‌اند.[۶۷] همچنین، تاریخ دقیق وفات او در برخی منابع، دهم رمضان سال دهم بعثت ذکر شده است.[۶۸] در پی این دو مصیبت، پیامبر اسلام(ص) آن سال را عام الحزن (سال اندوه) نامید.[۶۹]

آرامگاه

بنا بر روایات اسلامی، هنگامی که حضرت خدیجه(س) در سال دهم بعثت درگذشت، پیامبر اسلام(ص) با نهایت احترام، ابتدا با ردای خود و سپس با ردای بهشتی او را کفن کرد و در قبرستان معلاة (حجون) در مکه به خاک سپرد.[۷۰] تا حدود هشت قرن پس از اسلام، نشانه‌ ای از قبور صحابه در این قبرستان باقی نمانده بود.[۷۱] اما بر اساس رؤیایی که نقل شده، محل فعلی قبر حضرت خدیجه(س) شناسایی شد و بقعه ‌ای بر آن ساخته شد. در سال ۹۵۰ق، سلطان سلیمان قانونی، پادشاه عثمانی، این بقعه را به سبک مقابر مصری بازسازی کرد و گنبدی بلند بر فراز آن ساخت. تا پیش از احداث بنای جدید، مزار حضرت خدیجه(س) در قبرستان معلاة تنها یک صندوق چوبی ساده داشت. این آرامگاه در سال ۱۲۹۸ق مرمت شد و در قرن سیزدهم، میرزامحمدحسین فراهانی در سفرنامه ‌اش از ضریح چوبین آن، پوشیده با پارچه مخمل گلابتون ‌دوزی، و نیز از وجود متولی، خادم و زیارت‌ نامه ‌خوان بقعه یاد کرده است.[۷۲] . در سال ۱۳۰۵ش، با آغاز سیاست‌های تخریب اماکن تاریخی و مذهبی توسط حکومت آل سعود، بسیاری از بقاع از جمله آرامگاه حضرت خدیجه(س) از میان رفتند. با این حال، زائران و حج ‌گزارانی که پیش از آن به مکه سفر کرده بودند، از مقبره او یاد کرده و توصیفاتی از آن را در آثار خود ثبت کرده‌ اند.[۷۳]

استحباب زیارت خدیجه

زیارت حضرت خدیجه (علیها‌السّلام) در قبرستان مَعْلات (حجون یا قبرستان ابوطالب) و نیز حضور در خانه وی که محلّ سکونت رسول خدا (صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌آله ‌وسلّم) و تولّد حضرت فاطمه (علیها‌السّلام) بوده و دعا کردن در آن‌ جا مستحب است.[۲۳۴] [۲۳۵] . البته در گذشته در محلّ خانه حضرت خدیجه (علیها‌السّلام) مسجدی بنا شده بود که در بازسازی‌های اخیر از میان رفته و امروزه نشانه ‌ای از آن نیست.[۲۳۶] .

ازدواج پيامبر اكرم با حضرت خديجه(س) 10ربیع الاول25 عام‏ الفيل

​ ازدواج پيامبر اكرم با حضرت خديجه(س) پانزده سال قبل از بعثت 10ربیع الاول 25 عام ‏الفيل

ازدواج پيامبر اكرم با حضرت خديجه(س) پانزده سال قبل از بعثت 10ربیع الاول25 عام‏ الفيل

نگاهی بر زندگی نامه و شخصیت حضرت خدیجه سلام الله علیها

اشعار چهار مصراعی حضرت خدیجه علیها سلام

اَلسَّلامُ علیکَ یا مهدی - بگذرد این زمانِ بد عهدی

اَلسَّلامُ علیکَ یا مهدی

اَلسَّلامُ علیکَ یا مهدی - بگذرد این زمانِ بد عهدی

بگذرد این زمانِ بد عهدی - چونکه آید اِمامِ ما مهدی

سیصد و سیزده، شَوَد یارَش - نیکی و عدل، میشوَد کارَش

بگذَرَد این بلا و این سختی - آید آن روزگارِ خوش بختی

بگذَرَد این درنده خوئیها - آید آن روزگارِ خوبیها

آید آن روزگارِ آئینه - که نباشد، دِگَر حَسَد وَ یا کینه

گرگ و شیر و پلنگ و هَم روباه - با غَزال و غَزَل همی شَوَد همراه

خوی دَرَّندگی دِگَر آن روز - میشَوَد مَحو و حق شَوَد پیروز

نِعمت و رَحمتِ خداوندی - بَر لَبان هَمَه نَهند، لبخندی

میشَوَد اَمن، دشت وکوه و دَمَن - میشَوَد سَبز، باغ و زَرع و چَمن

اندر آن روزگار، یک فقیری نیست – هیچکس، اِحتیاجِ دستگیری نیست

کینه و دشمنی و حِرص و حَسَد - نیست آن روزگار، یِک، تا صَد

عَدل او آن زمان، جهان گیرَد - هَمَه ایمان، هَمَه امان گیرَد

هَمَه آن روز، بنده اَند بَر اَللّه - همه گویایِ لا اِلهَ اِلَّا اللّه

آری آن دولت است با مهدی - باقری، بگذَرَد، زمانِ بَد عهدی

سروده شده نهم ربیع الاول1447

http://dl.hodanet.tv/fileshtml/asharebageri.htm

وبلاگ اشعار باقری

http://asharebageri.blogfa.com

کانال یار خراسانی

https://splus.ir/yarekhorasanirahabar

عیدِ امامت بهرِ ما بادا مبارك

عیدِ امامت بهرِ ما بادا مبارك - برمصطفی وحیدر و زهرا مبارك

مهدی امامِ خلق عالم گشته امروز – برانبیا و اولیا بادا مبارك

هم بر من و هم بر شما بادا مبارک

برقامتِ مهدی ردایِ رهبری شد - در همچه روزی جانشینِ عسكری شد

خوشحال از آن هرمؤمن و هر شیعه باشد - تیری به چشمِ هرحسود وكافری شد

بر قامتِ او این ردا بادا مبارک

مهدی امامِ مسلمین گردیده امروز - برباطل و بُطلان كنون حق گشته پیروز

خوشحال و شاد از آن علی و مصطفی شد - شد دشمنانِ ابترِ زهرا سِیَه روز

روزِ علی و مصطفا بادا مبارک

برقامتِ مهدی ردائی از امامت – پوشیده شد هست آن ردائی تا قیامت

ناراحت از آن معتمدگردید وجعفر – خوشحال و شاد از این امامت گشته امّت

خوشحالی و شادی ما بادا مبارک

ماهِ ربیع الاوّل و روزِ نُهُم شد – اعلانی ازحق برخلایق بس مُهم شد

كامروز شد مهدی امامِ عصر و دوران – این حكم و دستوری بِخلق از ربّكم شد

روزِ امامت بهرِ ما بادا مبارک

ختم الوصیّین حضرتِ مهدِیِ ما شد – اوجانشینِ انبیا و اولیا شد

ای باقری اوجانشین برعسكری شد – جشنی بپا درجنت وعرش عُلا شد

این جشن و شادی بهرِ ما بادا مبارک

باز سازی شده شعر صفحه 194 عید امامت سال 1401

نهم ربیع اول مهدی شد امام ماها

آب زَنید راه را، چونکه نِگار میرَسَد

اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا مَهدِی

عیدِ امامت بهرِ ما بادا مبارك

عَجِّل علي ظُهُورِكَ ياصاحِبَ الزَّمان

خوشا روزی که مهدی از در آید

نباشد از این پس بدنیا نبی

عید امامت برشما بادا مبارك

یوسف زهرا مهدی یا مهدی

بیا بیا تو ای امید شیعیان

كی میشود من بشنوم آقا صدایت

یابن الحسن یابن الحسن یابن الحسن یابن الحسن

آرزو دارم كه آن مهر درخشان را ببینم

العجل ای صاحب محراب و منبر العجل

کُنون کِه گَشته زَمانه زَمانِ بد عَهدی - بَر آ زِ پرده یِ غیبت، بگو : اَنَا المَهدی

ای حامی مستضعفان مهدی بیا مهدی بیا

یابن الحسن كجایی - ما منتظر بیایی

اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا مَهدِی

اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا مَهدِی

امامت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه قسمت اول

امامت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه قسمت دوم

امامت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه قسمت سوم

امامت امام زمان عجل الله فرجه الشریف 1

امامت امام زمان عجل الله فرجه الشریف 2

گزیده ‌ای از سخنان امام زمان

امامت امام زمان عجل الله فرجه الشریف

حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه)، امام دوازدهم شیعیان و آخرین فرد از سلسله‌ ی چهارده معصوم علیهم ‌السلام می‌باشند. امام زمان علیه ‌السلام در سال ۲۶۰ قمری پس از پدرشان امام حسن عسکری علیه ‌السلام به امامت رسیدند و پس از یک دوره غیبت از سال ۲۶۰ تا ۳۲۹ قمری که به غیبت صغری موسوم است، اکنون در غیبت کبری به سر می‌برند و شیعه انتظار ظهور آن حضرت را می‌کشد. در روایات متعددی از معصومین علیهم‌السلام، بر وجود مبارک حضرت مهدی علیه‌السلام و همچنین امامت ایشان، تأکید شده است.

آغاز امامت

به دلیل احادیث رسیده از پیامبر اسلام (صلی الله‌علیه و‌آله وسلّم)درباره این که از صلب امام حسن عسکری (علیه‌ لسلام) فرزندی به دنیا خواهد آمد که برپا دارنده عدل و قسط و نابودکننده بساط ظلم و جور ستمکاران خواهند بود، دستگاه خلافت عباسی بر آن شدند تا با هدف جلوگیری از چنین رخدادی، امام عسکری (علیه‌ السلام) و بیت ایشان را مدت‌ها تحت مراقبت شدید قرار دهد، تا در صورت آگاهی از تولد چنین فرزندی، او را بکشد، اما اراده حکیمانه الهی چنین بود که امام مهدی علیه ‌السلام همانند حضرت موسی علیه ‌السلام به‌ طور معجزه‌ آسا، دوران حملش نامحسوس و قضیه ولادتش از آگاهی و دید دشمنان، پنهان بماند.
در چنین شرایطی امام عسکری (علیه‌ السلام) با تدبیر خاصی، تلاش مخالفان را بی‌نتیجه گذاشت و ضمن حفظ جان فرزندش، وی را به تعدادی از خواص شیعیان و یاران خود نشان داد و معرفی کرد تا شیعیان در مورد امام دوازدهم، دچار تردید و انحراف نشوند.
با شهادت یازدهمین پیشوای شیعیان در هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ق،[۷۶] . در حالی که بیش از پنج سال[۷۷] نداشت بهره‌ مندی مستقیم انسان‌ها از امام ظاهر به پایان رسید و در پی آن، دورانی بسیار مهم در زندگی پیروان اهل بیت (علیهم ‌السّلام) پیش آمد. این دوران، همزمان با دو رخداد مهم آغاز شد.

دلایل امامت امام زمان

مرحوم شیخ مفید در کتاب الارشاد می گوید: نص بر امامت آن وجود مقدس در میان مسلمانان از زبان رسول خدا صلی الله علیه وآله رسیده و سپس امیرالمؤمنین علیه السّلام بدان خبر داده و تصریح به امامت او فرمود، و همچنین ائمه اطهار یکى پس از دیگرى تا برسد به پدر ارجمندش، همگى بر امامت و ظهورش بطور صریح خبر دادند، و پدر آن حضرت در پیش‏ معتمدین و نزدیکان از شیعه از این جریان خبر داد و تصریح به امامت او فرمود.[۹] آنگاه خود به ذکر تعدادی از این روایات پرداخته و در پایان می گوید: این مقدار اندکى بود از نصوص زیادى که درباره دوازدهمین امام عجل الله تعالی فرجه رسیده است، و روایت در این باره بسیار است که محدثین شیعه آنها را تدوین کرده و در کتابها و مؤلفات خود بتفصیل نقل کرده ‌‏اند.[۱۰] . بر حسب عادت نمي شود باور كرد كه جماعت بسيارى به دروغ از موضوعى خبر دهند، و همان طور كه آنها گفته و وصف نموده ‏اند هم مصداق پيدا كند. پس وقتى كه اخبار غيبت امام زمان عليه السّلام پيش از ميلاد وى، بلكه قبل از زمان پدر و جدش رسيده و در دسترس مسلمانان قرار گرفته باشد، اعتقاد به امامت حضرت صاحب الزمان بدليل اين صفت و غیبت مزبور كه در دلائل و اعلام امامت آن سرور ذكر شده، صحيح مى‏ باشد و هيچ كس را نمي رسد كه آن را انكار كند. حسن بن محبوب زراد يكى از محدثين موثق شيعه است كه قسمتى از اخبار غيبت حضرت مهدی را در كتاب «مشيخه» خود ذكر كرده و بدون تفاوت همان طور كه خبر داده نيز واقع شده است. از جمله رواياتى كه وى نقل كرده، حديثى است كه از ابراهيم خارقى از ابوبصير از امام صادق عليه السّلام روايت نموده كه گفت: به حضرت عرض كردم: امام باقر عليه السّلام می فرمود: آل محمد را دو غيبت است: يكى طولانى و ديگرى كوتاه. حضرت صادق فرمود: «آرى اى ابو بصير! يكى از ديگرى طولانى ‏تر است، چون غيبت طولانى شروع شود ديگر كسى او را نمى‏ بيند تا اينكه اولاد فلانى بخلافت رسد و حلقه جمعيت شيعه تنگ شود و سفيانى ظاهر گردد و بلا شدت يابد و مرگ و قتل مردم را فرا گيرد، و از ترس كشته شدن بخانه خدا و حرم پيغمبر پناه برند». سپس طبرسى مي گويد: نگاه كن كه چگونه اين دو غيبت بر حسب آنچه اخبار سابقه متضمن آن بود و از پدران و جد امام زمان رسيده مطابق درآمده است. غيبت كوتاه حضرت همان بود كه سفراى امام زمان وجود داشتند و ميان شيعيان معروف بودند و شيعه اماميه كه معتقد به امامت امام حسن عسكرى عليه السّلام بودند در باره آنها اختلاف نظر ندارند... .[۱۱] . حضرت مهدي(عجل الله تعالی فرجه) با قطع نظر از زمينه سازى هايى كه امامان قبل براى تثبيت مسئله ولادت و امامت و غيبت او داشتند، خود نيز در اين مسئله دخالت كرده و از راه هاى مختلف در صدد اثبات ولادت و امامت خود برآمدند. اينك به برخى از اين راه ها اشاره مى كنيم: 1 . حضرت مهدی زمینه ملاقات بزرگان شيعه با خودشان را فراهم کردند. 2 . در مواقع ضرورى اقدام به انجام كرامت و معجزه مى نمود. اين معجزات بعضاً توسط سفرا و در برخى موارد نيز توسط خود حضرت انجام مى گرفت. 3 . آن حضرت شخصاً در صدد پاسخ به سؤال هاى مختلف مردم بر مى آمد تا اعتقاد و يقينشان نسبت به او بيشتر گردد. 4 . خط خاص حضرت نيز از جمله قرائن و دلايلى بود كه مى توانست بر وجود امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) دلالت كند؛ زيرا اين خط در زمان پدرش امام حسن عسكرى عليه السلام بين مردم مأنوس بوده است و لذا از جمله راه هايى بود كه با رسيدن توقيعات از ناحيه مقدسه، شيعيان به وجود امام زمانِ خود يقين و اطمينان پيدا مى نمودند.

فریقین از پیامبر اسلام صلی ‌الله‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم به‌طور متواتر احادیث دال بر ضرورت وجود امام و خلیفه بعد از پیامبر را نقل کرده‌ اند، نظیر حدیث: من مات و لیس له امام مات میتة الجاهلیة، [۳۷] [۳۸] . من مات ولم یکن فی عنقه بیعة مات میتة الجاهلیة؛ [۳۹] [۴۰] هر کس بمیرد در حالی که امامی ندارد و یا بیعتی از امام حقی در گردن نداشته باشد، او با مرگ جاهلیت از دنیا رفته است. بر اساس این احادیث، اصل ضروری بودن امام و جانشین پیامبردر هر دوره و زمانی، مورد اتفاق همه فرق اسلامی اعم از شیعه و سنی است.

نصوص بر امامت حضرت مهدی ص

روایات فراوانی در دست است که امامت در ادامه پیامبری اسلام در دوازده نفر معین شد که آخرین آن‌ها حضرت مهدی (علیه ‌السّلام) است. نه فقط پیروان مکتب اهل بیت علیهم ‌السّلام که برخی از دانشوران اهل ‌سنت، در روایاتی چند به این حقیقت بزرگ اشاره کرده ‌اند. [۴۱]

قول پیامبر

در احادیث پیامبر اسلام (صلی ‌الله‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم)از بیان مصادیق امامت و خلافت سخن به میان آورده و در موارد فراوانی امامان و جانشینان بعد از خود را معرفی کرده است.
در این نوع احادیث، تعداد امامان و جانشینان پیامبر اسلام (صلی ‌الله‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) دوازده نفر و آخرین آنان امام مهدی علیه ‌السلام ذکر شده است، نظیر حدیث : الأئمة بعدی اثنا عشر أوّلهم علی بن ابوطالب وآخرهم القائم، هم خلفائی وأوصیائی وأولیائی وحجج اللّه علی امّتی بعدی المقّر لهم مؤمن والمنکر لهم کافر [۴۲] [۴۳] [۴۴] امامان بعد از من دوازده نفرند نخستین آنان علی بن ابوطالب و آخرین آنان قائم امام مهدی (علیه‌ السلام) است، اینها جانشینان و اوصیای من و حجت‌های الهی بر امت من بعد از من‌اند. هر کس به امامت آنان اعتراف کند مومن است و هر کس امامت آنان را انکار نماید کافر است. در برخی موارد، تک تک امامان دوازده ‌گانه با خصوصیات اسمی آنان ذکر شده است [۴۵] [۴۶] و در بیش‌تر موارد این‌ گونه آمده است: الأئمة بعدی اثناعشر تسعة من صلب الحسین تاسعهم قائمهم. [۴۷] [۴۸] [۴۹] . در تعداد دیگری از این نوع احادیث، عصمت و طهارت امامان و جانشینان پیامبر نیز بیان شده است، مثل حدیث نبوی : یخرج من صلب الحسین تسعة من الأئمة معصومون مطهرون ومنهم مهدی هذه الأُمّة الذی یقوم بالدین فی آخر الزمان. [۵۰] [۵۱] . در این احادیث نبوی، ضمن این‌که تعداد امامان و اوصاف آنان، مورد اشاره قرار گرفته، امام مهدی (علیه ‌السلام) به عنوان آخرین امام و جانشین پیامبر ذکر شده است.

قول ائمه

علاوه بر احادیث نبوی، احادیث زیادی از امیرمؤمنان علیه ‌السلام و سایر امامان معصوم علیهم ‌السلام نقل شده است که هر کدام در موارد متعددی امام مهدی را به عنوان دوازدهمین امام و آخرین وصی پیامبر معرفی کرده‌اند. [۵۲] [۵۳]

امام علی

آن‌گاه که از حضرت علی (علیه ‌السّلام) دربارۀ معنای روایت پیامبر اکرم صلی ‌الله ‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) که فرموده بود: «انی مخلف فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی»؛ «همانا من دو چیز گرانبها را در میان شما می‌گذارم کتاب خداوند و عترتم را. پرسیده شد : عترت چه کسانی هستند؟ فرمود: من و حسن و حسین و پیشوایان نه‌گانه از فرزندان حسین. نهمین آن‌ها مهدی آن‌ها است. هرگز از کتاب خدا جدا نمی‌شوند و کتاب خدا نیز از آن‌ها جدا نمی‌شود. تا آن‌که کنار حوض پیامبر، بر او بازگردند . انا و الحسن و الحسین و الائمة التسعة من ولد الحسین تاسعهم مهدیهم و قائمهم لا یفارقون کتاب الله و لا یفارقهم حتی یردوا علی رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم حوضه. [۵۴] . افزون بر روایت‌ های یاد شده که از مهم ‌ترین دلیل‌ها بر امامت حضرت مهدی (عجل‌ الله ‌تعالی‌ فرجه‌ الشریف) است، دیگر پیشوایان معصوم علیهم ‌السّلام نیز سخنان ارزشمندی در این ‌باره فرموده ‌اند. که برخی بدین قرار است.

امام حسن

امام حسن علیه ‌السّلام ، حضرت مهدی عجل ‌الله ‌تعالی ‌فرجه ‌الشریف را نهمین فرزند برادر خود حسین و پسر سرور کنیزان دانسته است. [۵۵]

امام حسین

امام حسین علیه ‌السّلام در اشاره به امامت نهمین پیشوای هدایتگر از نسل خود، از وی با «قائم به حق» یاد کرده است. [۵۶]

امام سجاد

امام سجاد علیه ‌السّلام نیز به امامت حضرت مهدی (عجل ‌الله ‌تعالی ‌فرجه ‌الشریف) اشاره کرده، آن حضرت را دوازدهمین جانشینان پیامبر (صلی ‌الله‌علیه ‌و‌آله ‌وسلّم) و پیشوایان پس از او دانسته است. [۵۷]

امام محمدباقر

امام باقر علیه ‌السّلام حضرت مهدی (عجل ‌الله ‌تعالی ‌فرجه ‌الشریف) را نهمین پیشوای پس از حسین بن علی (علیهماالسلام) و قائم آن‌ها خوانده است. [۵۸]

امام صادق

ششمین پیشوای شیعیان، به روشنی حضرت مهدی (عجل ‌الله ‌تعالی ‌فرجه‌ الشریف) را دوازدهمین از پیشوایان هدایت پس از پیامبر گرامی اسلام (صلی‌ الله‌علیه‌ و‌آله‌ وسلّم) ذکر کرده است. [۵۹]

امام کاظم

هفتمین امام معصوم نیز آن حضرت را پنجمین از فرزندان خود دانسته، فرمود: برای او غیبتی است که مدتش طولانی خواهد شد. [۶۰]

امام رضا

امام رضا (علیه‌ السّلام) پس از اشاره به دوران غیبت و سختی‌های آن، سبب آن سختی‌ها را پنهان بودن پیشوای ایشان ذکر کرده است. [۶۱]

امام جواد

امام جواد (علیه ‌السّلام) نیز درباره آن حضرت، وی را سومین از فرزندان خود دانسته است. [۶۲]

امام هادی

امام هادی (علیه ‌السّلام)، جد بزرگوار آن حضرت نیز به پیشوایی آن حضرت پس از فرزند خود امام عسکری علیه ‌السّلام تاکید کرده است. [۶۳]

امام حسن عسکری

از امام حسن عسکری (علیه‌ السّلام) درباره درستی یا چگونگی این خبر که به نقل از پدران بزرگوارش رسیده است، پرسیدند که: «زمین، هیچ ‌گاه از حجت خدا بر خلقش خالی نیست. هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.» ان الارض لا تخلو من حجة الله علی خلقه الی یوم القیامة و ان من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة. [۶۴] . آن حضرت فرمود: «این مطلب حق است، آن‌گونه که روز، حق است.» (ان هذا حق کما ان النهار حق [۶۵] . سپس از آن حضرت سؤال شد: «ای پسر پیامبر! حجت و امام پس از شما کیست؟» فرمود: «فرزندم محمد. او امام و حجت پس از من است. هرکس بمیرد و او را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.» ابنی محمد و هو الامام و الحجة بعدی من مات و لم یعرفه مات میتة جاهلیة. [۶۶] [۶۷]

احمد بن اسحاق قمی، ابوهاشم بن جعفر، معاویة بن حکم، محمد بن ایوب بن نوح، محمد بن عثمان عمری و... از جمله کسانی‌اند که در زمان حیات امام عسکری (علیه ‌السلام)، موفق به دیدار و گفت‌وگو با فرزندش مهدی شده‌ اند. آنان گزارش کرده ‌اند که: ما چهل تن از شیعیان، حضور امام حسن عسکری علیه‌ السلام رسیدیم تا در مورد امام بعد از وی، از حضرت سؤال کنیم. حضرت فرزندش مهدی (علیه ‌السلام) را به ما نشان داد و فرمود: این، امام شما بعد از من و خلیفه من بر شماست، از او اطاعت کنید و از گرد او پراکنده نشوید که هلاک می‌گردید و دین‌تان را تباه می‌کنید، آگاه باشید از این به بعد او را نخواهید دید. [۶۸] [۶۹]

توقیعات

امام مهدی (علیه ‌السلام)، گرچه به دلیل خوف و خفقان به وجود آمده از سوی دستگاه خلافت وقت که منجر به پنهان زیستی و غیبت حضرت از انظار عمومی شد، جلسات مباحثه و مناظره علمی با کسی نداشته است، با این‌حال، بعد از شهادت امام حسن عسکری علیه ‌السلام شیعیان از طریق نواب خاص امام عصر (عجّل‌ الله ‌فرجه ‌الشریف)، پرسش‌های شرعی و شبهات اعتقادی خود را از محضر امام (علیه‌ السلام) استفتا می‌نموده و پاسخ خود را کتباً از ناحیه حضرت دریافت می‌کرده‌اند، که اصطلاحاً به آن توقیع گفته می‌شود. در برخی از این توقیعات پرسش‌های اعتقادی و کلامی شیعیان پاسخ داده شده است، مسائلی چون : توحید در خالقیت، تأکید بر مقام عبودیت ائمه (علیهم ‌السلام) و نفی غلو در مورد امامان معصوم، [۷۰] [۷۱] . ضرورت وجود حجت الهی در زمین، قضا و قدر، انتصابی‌بودن مقام امامت، [۷۲] . نقش امام در عالم خلقت، [۷۳] . جایگاه امامت و اوصاف و ویژگی‌های امام، [۷۴] . رد منکران امامت امام عصر عجّل ‌الله ‌فرجه ‌الشریف ، فلسفه غیبت، فواید امام غایب [۷۵] . و... از جمله موضوعاتی است که در این توقیعات، حضرت به آن پرداخته است.

امامت درحال غیبت

از آن‌ جا که شرایط امامت حضرت مهدی (عجل ‌الله ‌تعالی ‌فرجه ‌الشریف) دگرگون بود، تردیدهایی در ذهن شیعه پدید آورده، کار امام حسن عسکری (علیه‌ السّلام) را مشکل ساخت.
آن حضرت، نه فقط در سن کمتر از دیگر امامان به امامت رسید، بلکه ولادتش نیز به خاطر مصالحی پنهانی بود و تا زمان امامت، جز اندکی، جمال او را ندیده بودند. البته حافظه شیعه، آموزه‌های پیشوایان معصوم علیهم‌ السّلام پیشین را که با اقداماتی مناسب، برای این امر زمینه ‌سازی کرده بودند،[۷۸] . هرگز فراموش نکرده بود. اگرچه برگزیدگانی از شیعه برای این مرحله آمادگی کامل داشتند، می‌بایست هر دو رخداد (امامت و غیبت)، برای عموم شیعیان به اثبات برسد، چرا که حضرت مهدی (عجل‌ الله‌ تعالی ‌فرجه ‌الشریف) نخستین روز امامت را در حالی آغاز کرد که جز افرادی اندک که پیش از آن، در دوره امام عسکری (علیه ‌السّلام) آن حضرت را دیده بودند،[۷۹] [۸۰] . کسی او را ندیده بود، تا این‌که روز درگذشت امام یازدهم و نخستین روز امامت حضرت مهدی (عجل ‌الله‌ تعالی ‌فرجه ‌الشریف)، فرا رسید و آن حضرت، ناگزیر میان مردم آمده، بر پیکر پدر نماز گزارد. این رخداد، به گونه ‌هایی چند روایت شده است. در یک روایت، شیخ صدوق، آن ‌را به صورت مفصل از زبان ابو الادیان، یکی از خدمتکاران خانه و متصدی امور نامه‌ های امام عسکری (علیه ‌السّلام) گزارش کرده است. [۸۱] [۸۲] [۸۳] . در این رخداد، آنچه برای مردم، از همه شگفت ‌آورتر بود، این‌که با کودکی پنج ساله روبه‌رو بودند که می‌گفت جانشین امام عسکری علیه‌ السّلام است. البته پیش از آن، با هدایت‌های پیوسته پیامبر و امامان علیهم‌ السّلام شیعه به این نکته باور پیدا کرده بود که خداوند سبحانه و تعالی، از طریق آخرین پیامبر خود، مقام امامت و ولایت را به سبب قابلیت‌های ذاتی به افرادی خاص عطا فرموده و فقط از طرف او است که برای جامعه امام نصب می‌شود.
نیز این‌که این قابلیت، هیچ ارتباطی به کمی یا زیادی سن ندارد. جالب این‌که این‌گونه پیشوایی، پیش از آن، هم بین امامان علیهم ‌السّلام و هم در زنجیره پیامبران (علیهم ‌السّلام) دارای سابقه بود. امامت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه

امامت امام زمان عجل الله فرجه الشریف

غیبت امام مهدی عج ، امام زمان و حجت بن الحسن

متولد ۲۵۵ق ، دوازدهمین و آخرین امام شیعه دوازده‌ امامی است. شیعیان معتقدند، او همان مهدی موعود است که پس از دوره طولانی غیبت، ظهور خواهد کرد. دوره امامت او پس از شهادت پدرش امام حسن عسکری علیه السلام در سال ۲۶۰ق آغاز شده است. امام زمان(عج) پس از شهادت پدرش، در غیبت صغرا به سر برد و در این مدت به واسطه چهار نائب خاص با شیعیان ارتباط داشت. از سال ۳۲۹ق، ارتباط مردم با او از راه نائبان خاص نیز پایان یافت و دوره غیبت کبرا آغاز شد. عالمان شیعه درباره دلایل و جزئیات عمر طولانی امام زمان، تبیین‌هایی ارائه نموده ‌اند و در احادیث معصومان، غیبت او به خورشید پشت ابر تشبیه شده است. به اعتقاد شیعیان، امام مهدی(عج) زنده است و در آینده ظهور خواهد کرد و به همراه یارانش، حکومتی جهانی برپا می‌کند و دنیا را که پر از ظلم و ستم شده، آکنده از عدل و داد می‌نماید. در روایات اسلامی، بر انتظار فرج تأکید زیادی شده و شیعیان این روایات را به ‌معنای انتظار ظهور امام زمان(عج) می‌دانند.

ادعیه و اذکار فراوانی برای ارتباط با امام زمان(عج) در عصر غیبت نقل شده است؛ مانند دعای فرج، دعای عهد، دعای ندبه، زیارت آل ‌یاسین و نماز امام زمان. برخی از احادیث، دیدار با امام زمان در عصر غیبت را ممکن دانسته‌اند و بعضی از عالمان شیعه حکایت‌هایی از دیدار برخی افراد با حضرت را ذکر کرده‌ اند. اماکن متعددی به امام زمان منسوب شده است؛ از جمله سرداب غیبت در سامرا، مسجد سهله در کوفه و مسجد جمکران در قم.

به باور شیعیان، امام زمان(عج) در سال ۲۵۵ق به دنیا آمد[۵۶] و همچنان زنده است و در آخرالزمان همراه با عیسی بن مریم ظهور خواهد کرد.[۵۷] علمای شیعه درباره چگونگی عمر طولانی، پاسخ‌های گوناگونی ارائه داده و امکان تداوم حیات انسان را از جهت علمی و عملی بررسی کرده‌ اند.[۵۸] . شیخ صدوق، محدث و فقیه شیعه، در کتاب کمال‌الدین بابی را به ذکر کسانی اختصاص داده است که عمر طولانی داشته‌اند.[۵۹] مجلسی هم در بحارالانوار باب ۱۹ از جلد مربوط به زندگانی امام زمان(ع) را به این عنوان اختصاص داده است.[۶۰] همچنین لطف‌الله صافی گلپایگانی، از مراجع تقلید شیعه، در این باره به گفته‌های زیست‌شناسان استناد کرده که معتقدند انسان از نظر زیستی می‌تواند هشتصد یا هزار سال عمر کند.[۶۱] . در قرآن و روایات نیز مواردی از عمر طولانی ذکر شده است؛ از جمله آنکه حضرت موسی ۹۵۰ سال مردم را به دین خود دعوت نمود،[۶۲] یا در روایتی از امام سجاد علیه السلام نقل شده است که یکی از سنت‌هایی که امام زمان از پیامبران دارد، طول عمر آدم و نوح است.[۶۳] درباره چگونگی وفات یا شهادت امام زمان(عج) روایتی نقل نشده است.[۶۴] . امام مهدی(عج) از هنگام تولد تا آغاز غیبت صغری در زادگاهش سامرا زندگی می‌کرد. در این دوران سردابِ خانه امام عسکری(ع)، محل زندگی و عبادت وی بوده و بنابر گزارش‌هایی، بارها در زمان حیات پدرش در این مکان دیده شده است.[۶۵] . برخی روایات به نامعلوم بودن محل زندگی امام زمان(عج) در دوران غیبت اشاره دارند. با این حال در روایات دیگر از مکان‌هایی مانند ذی طوی[۶۸] کوه رَضْویٰ،[۶۹] و طَیْبَه مدینه [۷۰] به عنوان محل زندگی امام زمان(ع) در دوران غیبت یاد شده است. برخی منابع بر اساس داستانی، جزیره خضراء را محل زندگی امام زمان در دوران غیبت کبری معرفی کرده‌ اند.[۷۱] که از سوی برخی عالمان شیعی مورد تردید جدی قرار گرفته و آثاری در نقد آن نگاشته شده است.[۷۲] . درباره محل ظهور امام زمان(عج) اطلاع دقیقی در دست نیست؛ وی بر پایه روایتی، در منطقه ذی‌ طوی ظهور می‌کند، سپس با ۳۱۳ نفر از یارانش به مکه می‌رود، به حجرالاسود تکیه می‌دهد و پرچم خود را به اهتزاز درمی‌آورد.[۷۳] بر اساس این روایت و روایات دیگر[۷۴] آغاز قیام امام زمان(ع) از مسجدالحرام است و یاران او بین رکن حجرالاسود و مقام ابراهیم با او بیعت می‌کنند.[۷۵] در برخی روایات از تهامه منطقه ‌ای در غرب شبه جزیره عربستان به عنوان نقطه آغاز قیام امام زمان عجل الله تعالی فرجه یاد شده است.[۷۶] به مکه که جزئی از این سرزمین است نیز تهامه گفته می‌شود. برخی روایات، شهر کوفه را مرکز حکومت،[۷۷] مسجد کوفه را محل قضاوت،[۷۸] و مسجد سهله را محل زندگی[۷۹] و تقسیم بیت المال[۸۰] پس از قیام ذکر کرده‌ اند.

مکان‌هایی به امام مهدی(عج) منسوب شده و گفته شده است که شیعیان در دوران غیبت کبری برای ارتباط با وی در این مکان‌ها حاضر می‌شوند: سرداب غیبت: محل عبادت امام هادی علیه السلام، امام عسکری علیه السلام و امام زمان عج . مسجد جمکران: در نزدیکی روستای جمکران در قم، که بنابر قول معروف، به دستور امام زمان(عج) توسط حسن بن مثله جمکرانی ساخته شده است. مسجد سهله: مقامی در این مسجد، منسوب به امام زمان(عج) است که در قسمت میانی مسجد و در بین مقام امام سجاد(ع) و مقام حضرت یونس قرار دارد. برخی روایات محل زندگی امام زمان(ع) را پس از ظهور، این مکان معرفی کرده ‌اند.[۸۱] . ذِی طُوَیٰ: منطقه ‌ای در مکه است که در داخل حرم مکی قرار دارد و طبق برخی روایات، حضرت مهدی(ع) در آنجا زندگی می‌کند. در برخی روایات، محل ظهور و مرکز تجمع یاران وی نیز همین منطقه یاد شده است. بر اساس روایتی، پیش از آنکه امام دوازدهم قیام خود را از کنار کعبه آغاز کند، در این مکان منتظر ۳۱۳ یار خود است.[۸۲] . کوه رضوی: برخی روایات، محل زندگی امام زمان(عج) را در دوران غیبت، کوه رضوی ذکر می‌کند.[۸۳] رضوی از کوه‌های تهامه در میان مکه و مدینه است.[۸۴] . وادی السلام: مقام امام زمان(عج) در این قبرستان، گنبد و بارگاهی دارد که در سال ۱۳۱۰ق توسط سید محمدخان پادشاه هند ساخته شده است. ساختمان قبلی توسط سید بحرالعلوم متوفای ۱۲۱۲ق تجدید بنا شده بود.[۸۵] در محراب مقام حضرت مهدی(عج)، سنگی موجود است که زیارت‌ نامه ‌ای بر آن حک شده است. تاریخ کنده ‌کاری این سنگ، نهم شعبان ۱۲۰۰ق است.[۸۶] . جزیره خضراء: مکانی منسوب به امام زمان(عج) که بنابر برخی روایات، فرزندان امام زمان(عج) در آنجا زندگی می‌کنند. داستان این جزیره در برخی منابع آمده و دو دیدگاه درباره آن وجود دارد؛ برخی آن را پذیرفته و برخی دیگر افسانه دانسته‌ اند و آثاری در نقد آن نگاشته‌ اند.[۸۷] . طیبه: از مکان‌هایی که بنابر برخی روایات، محل زندگی امام زمان در دوران غیبت است. گفته شده است مراد از آن مدینه است.[۸۸] . مقام امام زمان در کربلا کنارنهرحسینیه، زیارتگاهی است که در نزدیکی حرم امام حسین علیه السلام و در کنار نهر علقمه واقع شده و منسوب به حضرت مهدی(ع) است و مردم در آن به نماز و دعا می‌پردازند.[۸۹]

غیبت صغری و غیبت کبری

آن حضرت بعد از شهادت پدرشان، به دلایلی دارای دو غیبت صغری و کبری می‌باشد. غیبت صغری ۶۹ سال به طول انجامید و در این مدت به واسطه نواب اربعه با مردم در ارتباط بودند و غیبت کبری از سال ۳۲۹ قمری شروع شده و تا امروز ادامه دارد. طبق احادیت وارده از آن حضرت، در زمان غیبت کبری مردم باید در مسائل خود به فقهای عصر خویش رجوع کنند. امام مهدی علیه ‌السلام

غیبت صغرا

غیبت صغری، نخستین مرحله از زندگی مخفیانه امام دوازدهم است که در سال ۳۲۹ق به پایان رسیده است. این دوره بنابر اختلاف درباره زمان آغاز آن ۶۹ یا ۷۴ سال طول کشیده است. گروهی از عالمان شیعه همچون شیخ مفید (درگذشت ۴۱۳ق) در کتاب الارشاد[۱۱] و طبرسی درگذشت ۵۴۸ق در کتاب اعلام الوری مدّت غیبت صغری را ۷۴ سال و زمان آغاز آن را سال ۲۵۵ق سال تولد امام مهدی عج دانسته ‌اند.[۱۲] اما گروهی دیگر آغاز غیبت صغری را سال ۲۶۰ سال شهادت امام حسن عسکری و سال آغاز امامت امام مهدی(عج) می‌دانند که ۶۹ سال طول کشیده است.[۱۳] . در دوران غیبت صغرا امام مهدی از طریق نواب اربعه با شیعیان در ارتباط بود.[۱۴] شیعیان نامه‌ها و درخواست‌های خود را از طریق نواب به امام مهدی(عج) می‌رسانند و از همین طریق نیز پاسخ خود را دریافت می‌کردند.[۱۵] تلاش برای نفوذ بزرگان شیعه در دستگاه خلافت عباسی، مبارزه با غلات و مدعیان دروغین نیابت و وکالت و ساماندهی سازمان وکالت را از فعالیت های نواب برشمرده ‌اند.[۱۶] .

غیبت کبرا و نیابت عامه

غیبت کبری دومین مرحله از زندگی پنهانی امام مهدی(عج) است که از سال ۳۲۹ق و با درگذشت علی بن محمد سمری چهارمین نایب آن حضرت آغاز شده است و تا زمان ظهور او ادامه خواهد داشت. در این دوره امام مهدی(عج) ارتباط ظاهری با شیعیان ندارد و فرد خاصی را نیز به عنوان نماینده خود تعیین نکرده است. با این حال به باور شیعیان راویان حدیث و عالمان شیعه در این دوره نائبان عام حضرت هستند. بر اساس توقیع امام مهدی(عج) به اسحاق بن یعقوب شیعیان باید در مسائل نوپدید به راویان حدیث (فقهای شیعه) مراجعه کنند.[۱۷] با این حال درباره قلمرو اختیارات فقیه در دوره غیبت کبری اختلاف ‌نظر وجود دارد.[۱۸] امام خمینی با استناد به این توقیع گفته است که در دوره غیبت همه امور جامعه اسلامی باید به فقیهان سپرده شود.[۱۹] . وجه تمایز زمان غیبت صغری و غیبت کبری، وجود نائبان چهارگانه و واسطه‌ های ارتباطی است که در زمان غیبت صغری، عهده ‌دار ابلاغ پیام‌های حضرت بوده‌اند و پس از آن، ارتباط ظاهری امام دوازدهم با عموم مردم به کلی قطع می‌شود.[۲۰] .

اوضاع جامعه شیعه در ابتدای غیبت

در زمان امام حسن عسکری علیه السلام مشهور بود که شیعیان در انتظار قیام فرزند اویند.[۲۱] به همین جهت، دستگاه خلافت عباسی در جستجوی فرزند آن حضرت بود. امام عسکری فرزندش را فقط به چند تن از اصحاب و خویشان نزدیک خود معرفی کرد[۲۲] برای همین اکثر شیعیان در هنگام شهادت امام عسکری از وجود فرزندی برای آن حضرت خبر نداشتند.[۲۳] از سویی دیگر امام عسکری(ع) به خاطر شرایط سیاسی، در وصیت‌نامه خود تنها از مادرش نام برده بود و این باعث شد که در یکی دو سال اول پس از شهادت او، برخی شیعیان معتقد شوند مادر امام عسکری در دروان غیبت به صورت نیابت عهده‌دار مقام امامت است.[۲۴] . پس از شهادت امام عسکری(ع)، برخی از یاران آن حضرت به ریاست عثمان بن سعید عمری درگذشت بین ۲۶۰ تا ۲۶۷ق به جامعه شیعه اعلام کردند که امام عسکری فرزندی از خود به جا نهاده که اکنون جانشین او و متصدی مقام امامت است،[۲۵] با این حال جعفر برادر امام عسکری، با آنکه مادر امام عسکری زنده بود، مدعی میراث آن حضرت شد.[۲۶] مادر امام عسکری(ع) و حکیمه عمه وی، از امامت فرزند امام عسکری طرفداری می‌کردند، ولی خواهر امام عسکری، از امامت برادرش جعفر پشتیبانی می‌نمود.[۲۷] همچنین خاندان نوبخت، عثمان بن سعید و پسرش را در مقام نیابت امام مهدی(ع) به رسمیت می‌شناختند.[۲۸] این وضعیت باعث سرگردانی برخی از شیعیان شد.[۲۹] عده ‌ای به سایر فرقه‌های شیعی پیوستند.[۳۰] دسته ‌ای رحلت امام عسکری را نپذیرفتند و او را مهدی دانستند، گروهی امامت سید محمد فرزند امام هادی(ع) را پذیرفتند و امامت امام عسکری را منکر شدند.[۳۱] و گروهی دیگر جعفر کذاب را به عنوان امام به رسمیت شناختند[۳۲] اما نهایتاً اکثریت شیعه به امامت امام مهدی گرویدند و همین جریان بعدها رهبری اصلی شیعیان امامی را بر عهده گرفت.[۳۳]

فلسفه و علت غیبت

به باور پژوهشگران شیعه، همه اسرار و علل غیبت بر ما روشن نیست؛ چنان که در برخی روایات، حکمت اصلی غیبت امام، از رازهای خدا دانسته شده است که پس از ظهور آشکار خواهد شد.[۳۴] با این حال در روایات بر چند موضوع تأکید شده است: حفظ جان حضرت مهدی عج [۳۵] . امتحان و آزمایش مردم[۳۶] در روایتی از امام موسى بن جعفر علیه السلام آمده است که خداوند به وسیله غیبت، بندگان خویش را آزمایش می‌کند.[۳۷] بنا بر برخی از احادیث‌ آزمایش در روزگار غیبت، از سخت‏‌ ترین آزمایش‌هاى الهى است[۳۸] و این سختى از دو جهت است : طولانی شدن غیبت باعث شک و تردید مردم می‌شود تا جایی گروهی از مردم در اصل تولد و برخى در دوام عمر امام مهدی شک مى‌‏کنند و فقط افراد آزموده، مخلص و داراى شناخت عمیق، بر ایمان و عقیده به امامت آن حضرت باقى مى‌‏مانند.[۳۹] . سختی‌ها و پیشامدهاى ناگواری که در دوران غیبت رخ مى‏‌دهد، مردم را دگرگون مى‌‏سازد، به‌طورى که حفظ ایمان و استقامت در دین، سخت دشوار مى‌‏گردد و ایمان مردم در معرض خطرهای شدید قرار مى‌‏گیرد.[۴۰] . نبودنِ بیعتی بر عهده امام با هیچ کدام از ظالمان تا هنگام ظهور[۴۱] به نقل برخی روایات، پیشواى دوازدهم، هیچ حکومت ستمگری را حتی از روى تقیه، به رسمیت نمى‌‏شناسد. او مأمور به تقیه از هیچ حاکم و سلطانى نیست و تحت‏ سلطنت هیچ ستمگرى در نخواهد آمد و احکام دین خدا را به طور کامل و بى هیچ پرده‌پوشى، بیم و ملاحظه‌‏ اى اجرا می‌کند.[۴۲] . تأدیب انسان‌ها[۴۳] . فراهم نبودن زمینه سیاسی و اجتماعی برای جهانی شدن اسلام . مسأله غیبت در دوران گذشته درباره برخی از پیامبران وجود داشته است.[۴۴] بر اساس آیات قرآن، تعدادی از پیامبران، مانند صالح، یونس،[۴۵] موسی،[۴۶] عیسی و حضرت خضر علیهم السلام به دلایلی نظیر امتحان امت خود، از انظار مردم پنهان شدند. در برخی از روایات از غیبت پیامبران به عنوان سنتی الهی یاد شده که در میان امت‌ها جریان داشته است.[۴۷] به گفته شیخ طوسی مردم نیز در غیبت نقش داشتند. مردمان" مکلفان" با رفتارشان و ترساندن امام و ایجاد نا امنی برای او و تسلیم او نبودن، زمینه غیبت را فراهم ساختند و خود را از فیض امام و ارتباط حضوری و ظاهری با او محروم کردند.[۴۸] خواجه نصیرالدین طوسی فیلسوف و متکلم شیعه نیز در کتاب تجرید الاعتقاد، غیبت امام را به مردم نسبت داده است.[۴۹] . غیبت امام مهدی(عج)

دعاها و زیارات

چندین دعا و زیارت از امام زمان(ع) صادر شده است؛ مانند دعای فرج اَللّهُمَّ عَظُمَ البَلاء ، دعای یا مَن أظهَرَ الجَمیلَ ، دعای اَللّهمّ رَبَّ النّورِ العَظیم ، دعای اَللهُمّ ارزُقنا تَوفیقَ الطاعَةِ ، دعای سهم اللیل، دعای هر روز ماه رجب، دعای اَللهمّ إنّی اَسألُکَ بِالمَولودَینِ فی رَجَب ، دعای اَللهمّ إنّی اَسألُکَ بِمَعانی جَمیعِ ما یدعوکَ بِهِ وُلاةُ أمرِکَ ، زیارت ناحیه مقدسه و زیارت الشهداء.[۱۳۶] . برای ارتباط با امام زمان نیز علاوه بر زیارت‌های جامعه که می‌توان همه امامان را با آن زیارت کرد، دعاها و زیارت‌های مختلفی در روایات شیعه نقل شده که عبارتند از: دعای ندبه ... دعای سلامتی امام زمان عج ... استغاثه به امام زمان(عج) (سَلامُ اللهِ الکامِلُ التّام...) به نقل از سید علی خان در کلم طیب [۱۳۷] ... زیارت آل‌یاسین ... دعای غریق ... دعای عهد ... دعای فرج ... دعای اللهم عرفنی نفسک دعا در غیبت امام زمان [۱۳۸] . دعای اللهم ادفع عن ولیک (دعا برای امام عصر) از امام رضا علیه السلام [۱۳۹] . صلوات مخصوص امام زمان(عج) (اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ وَلِیِّکَ وَ ابْنِ أَوْلِیٰائِکَ الَّذیٖنَ فَرَضْتَ طٰاعَتَهُمْ وَ أَوْجَبْتَ حَقَّهُمْ وَ أَذْهَبْتَ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرْتَهُمْ تَطْهیٖراً...) این صلوات در مفاتیح ذیل عنوان مقام سوم صلوات بر حجج طاهره آمده است.[۱۴۰] . زیارت روز جمعه (السَّلامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ السَّلامُ عَلَيْكَ يَا عَيْنَ اللَّهِ فِي خَلْقِهِ السَّلامُ...) به نقل از سید بن طاووس در جمال الاسبوع[۱۴۱] . امام مهدی عجل الله تعالی فرجه .

اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا مَهدِی

گزیده ‌ای از سخنان امام زمان

ایران؛ پرچمدار ظهور امام زمان(عج)

در میانه‌ی جنگ آنگاه که اخبار و روایت‌های گوناگون اوج می‌گیرند و خیز بر می‌دارند و حتی برخی متخصص رسانه‌ای را در خود غرق می‌کنند - اخبار و روایت‌هایی که بعضاً حتی صحت و سقم‌شان هم مشخص نیست - سخن گفتن و روایت کردن از واقعیات، آن‌گونه که هستند نه آن‌گونه که دشمن آن را بازنمایی می‌کند، اهمیت و ضرورتی مضاعف پیدا می‌کند. البته نه به شکل آنچه که در هجوم اخبار و اطلاعاتی می‌بینیم و امکان رمزگشایی‌ آنها برای مخاطب مشخص نیست بلکه به شکلی که اولویت‌ها را به شیوه‌ای منطقی برای مخاطب مشخص کند، ارتباط منطقی میان پدیده‌ها را تشریح کرده و توجه مخاطب به سمت و سویی رهنمون شود که در حالت عادی چندان مد نظر قرار نمی‌گیرند.
«صدای ایران»، روزنامه اینترنتی رسانه‌ی KHAMENEI.IR که از روزهای آغازین جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونی علیه ایران با مأموریتی که ذکر شد آغاز به کار کرد، حال و در زمان توقف آتش سعی دارد تا به‌صورت روزانه همراه ملّت ایران باشد. محورهای مهم و مرتبط را از لابه‌لای سیل اخبار و اطلاعات درست و نادرست بیرون کشیده، سره را از ناسره جدا کرده و وضعیت راهبردی جمهوری اسلامی ایران را آن‌گونه که هست روایت کند. «صدای ایران» صدای ملّت ایران خواهد بود و راوی ایستادگی و مقاومت آنها.
هفتاد و دومین شماره «صدای ایران» به روح مطهر شهید سید علی اکبر سیدان نیکجه تقدیم شده است.
این روزنامه اینترنتی هر شب حوالی ساعت ۲۲ در رسانه‌ی KHAMENEI.IR منتشر خواهد شد.

دریافت روزنامه اینترنتی «صدای ایران»؛ شماره هفتاد و دو

سرمقاله
ایران؛ پرچمدار ظهور امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف
«کشور امام زمان»، تعبیری که امام خمینی ۱۳۵۸/۴/۱۷ و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۱۴۰۰/۱۰/۱۵ بارها در توصیف ماهیت جمهوری اسلامی بیان کرده اند. این تعبیر، جمهوری اسلامی را از یک نظام سیاسی صرف، به یک جهان بینی تمدنی تبدیل می کند.

باور به اینکه «ایران، کشور امام زمان عج» و جمهوری اسلامی به عنوان تنها مظهر به حکومت رسیدن شیعه پس از اهل بیت‌علیهم‌السلام، رکن اصلی آماده‌سازی ظهور امام عصر عج است، نتائج مهمی در تحلیل ها و شناخت اوضاع سیاسی اجتماعی، وظایف ما و منطق برخورد ما با دنیا دارد. از جمله فهم اینکه چرا نظام استکبار در پس بهانه‌ها از دشمنی خود با ایران نمی‌کاهند. دشمنی‌ها با نظام جمهوری اسلامی، همیشه ظاهر و باطنی داشته است. دشمنان نظام همیشه مسائلی مانند حقوق بشر، دانش هسته‌ای، حمایت از جبهه مقاومت و مانند آن را به‌عنوان علت دشمنی با جمهوری اسلامی معرفی کرده‌اند؛ اما هرازچندگاهی باطن دشمنی‌ها را فاش می‌کنند.

اگرچه سران جبهه استکبار از بیان صریح این ماجرا خودداری میکنند اما هر از گاهی این مساله با عباراتی چون «رویارویی نهایی»، «نبرد آخرالزمانی» و دیگر عبارت‌ها در بین استدلال‌هایشان رخ می‌نماید. مانند سخنانی که چندی پیش از وزیر خارجه فعلی آمریکا منتشر شد که وی در آن، جنگ با جمهوری اسلامی را جنگ آخرالزمانی می‌داند. همانطور که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز در لابه‌لای سخنان خود اشاراتی به این مسئله داشته است.

دشمنان می‌دانند جمهوری اسلامی ایران پرچمدار و زمینه‌ساز تحقق وعده الهی در ظهور امام زمان است؛ به همین دلیل، تمام توان خود را در جنگ سخت و جنگ نرم به کار گرفته‌اند تا این حرکت متصل به امام زمان عج را متوقف کنند. اگر به گذشته انقلاب اسلامی قبل از وقوع و بعد از آن نگاهی بیندازیم، دشمنان نظام، ده‌ها بحران و فتنه و جنگ را بر این کشور تحمیل کرده‌اند؛ اما جمهوری اسلامی بر همه آنها غلبه کرده و از همه آنها با قدرت عبور کرده است.

لذا با توجه به این موارد، فهم این نکته برای مردم و مسئولین و جوانان نیز پیام روشنی دارد: توجه به این باور، روح امید را روزبه‌روز در مردم تازه‌تر می‌کند و قدرت مقاومت و ایستادگی را تقویت می‌کند. همچنین وظیفه آنها را کاملا مشخص میکند. مسئولین باید بدانند خدمت در جمهوری اسلامی یک مأموریت سیاسی صرف نیست؛ بلکه رسالتی مهدوی است. مسئولان جمهوری اسلامی باید خود را «نیروی امام زمان» بدانند و ایمان داشته باشند که مورد عنایت امام زمان هستند و با این احساس مراقبت، کار کنند و با همین احساس در برابر ظلم و استکبار ایستادگی کنند. جوانان نیز باید بدانند که «دهه‌های آینده دهه‌های شما است و شمایید که باید کارآزموده و پُرانگیزه از انقلاب خود حراست کنید و آن را هرچه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدّن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمیٰ ارواحنافداه است، نزدیک کنید.»

باید همه بدانند حفظ جمهوری اسلامی، نه فقط به معنای حفظ استقلال یک کشور، بلکه به معنای حفظ یک آرمان و نهضت بزرگ الهی است که قرار است به دست امام زمان عج به سرانجام خود برسد.

خط حزب‌الله ۵۰۹ | معلم معنوی آزادگان

پانصد و نهمین شماره نشریه الکترونیکی خط حزب‌الله با عنوان «معلّم معنوی آزادگان» ویژه بیستمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت و انتشار تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «پاسیاد پسر خاک» در رویداد ملی «آزادگان ایران»، منتشر شد.

سرمقاله خط حزب‌الله، به مناسبت انتشار تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «پاسیاد پسر خاک» در رویداد ملی «آزادگان ایران»، مروری بر زندگی و مجاهدت‌های حجت‌الاسلام سیّدعلی‌اکبر ابوترابی‌فرد داشته است.

«روایت» این شماره، نگاهی به زندگی و زمانه‌ی حجت‌الاسلام سیدعلی‌اکبر ابوترابی‌فرد به روایت آقای محمد قبادی، نویسنده کتاب «پاسیاد پسر خاک» داشته است.

نیروهای مؤمن و انقلابی سراسر کشور می‌توانند در چاپ و توزیع این نشریه در مساجد و هیئت‌های مذهبی شهر و منطقه سکونت خود مشارکت کنند.

این شماره خط حزب‌الله به روح مطهر شهید حجت‌الاسلام سیّدعلی‌اکبر ابوترابی‌فرد، تقدیم میشود.

دریافت «خط حزب‌الله» نسخه مطالعه | نسخه چاپی | تابلو اعلانات

شهادت امام حسن عسکری

شهادت امام عسکری علیه السلام قسمت اول

ابومحمد حسن بن علی عسکری علیه ‌السلام» (۲۳۲-۲۶۰ ق) یازدهمین امام شیعیان است. ایشان فرزند امام هادی (علیه‌ السلام) است و پس از شهادت پدر بزرگوارشان در سال ۲۵۴ هجری به امامت رسیدند. سالهای امامت امام عسکری در شهر سامرا و غالبا تحت کنترل شدید خلفای عباسی سپری شد؛ به نحوی که ارتباط آن حضرت با شیعیان بسیار محدود و تنها با واسطه وکیلان خاص بود. امام حسن عسکری علیه‌ السلام سرانجام در سال ۲۶۰ هجری به وسیله زهری که به دستور معتمد عباسی به ایشان داده شد به شهادت رسیدند.

شهادت امام عسکری علیه السلام قسمت دوم

مطابق با نقل شیخ صدوق، امام حسن عسکرى علیه السلام را معتمد عباسی با خوراندن سم به ایشان به شهادت رساند.[۶۱] منابع، تاریخ شهادت امام عسکری را هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری گفته‌ اند.[۶۲] از آنجا که امام یک چهره کاملا شناخته شده در سامرا بود، هنگام رحلتش هاله‌اى از غم و بهت‌زدگى فضاى سامرا را فرا گرفت. احمد بن عبیدالله در روایتى که قسمتى از آن پیش از این ارائه شد، این صحنه را چنین وصف کرده: وقتى امام عسکرى علیه السّلام رحلت کرد، صداى شیون و فریاد همه جا را فرا گرفت. مردم فریاد مى‌زدند: ابن الرضا رحلت کرد. آنگاه براى تدفین آماده شدند، بازار به حال تعطیل درآمد. پدر من (وزیر معتمد عباسى)، بنى هاشم، شخصیتهاى نظامى و قضایى و منشیان و مردم به سوى جنازه هجوم آوردند، آن روز در سامرا قیامتى برپا بود.[۶۳]بیشتر علمای شیعه بر این اعتقاد هستند که حضرت مسموم شده است[۲۷] [۲۸] و همچنین پدرش و جدّش و همه امامان دیگر به شهادت رسیده‌ اند. [۲۹] . و در این‌باره به آنچه از امام صادق (علیه ‌السّلام) و امام رضا (علیه ‌السّلام) روایت شده استدلال کرده ‌اند که فرمودند: به خدا سوگند! هیچ ‌کدام از ما نیست جز این‌که شهید می‌شود.[۳۰] [۳۱] [۳۲] . حضرت در روز جمعه هشتم ربیع الاول ۲۶۰ق به شهادت رسید. ‌[۳۳] [۳۴] . بعد از آن بود که شیعیان برای اقامه نماز در خانه آن حضرت جمع شدند و جعفر برادر امام یازدهم، خود را برای پیش افتادن در نماز آماده می‌کرده که ناگاه حاضران دیدند که نوجوانی آمده و دامن جعفر را گرفته و او را از کنار پیکر امام دور کرده و خود بر ایشان نماز خواند و مردم نیز با او به اقامه نماز پرداختند و سپس محل را ترک کرده و ناپدید شد و مردم نفهمیدند که از کدام سو رفت.[۳۵] . از ابوالاديان نقل كرده ‌اند كه گفت: من خادم امام عسكرى(ع) بودم و رسائل او را به شهرهاى ديگر مى‌بردم و جواب مى‌آوردم.در بيمارى منتهى به رحلت وى هم نزد او رفتم نامه ‌هایى را كه نوشته بود به من داد و فرمود به مداين ببرم. من رفتم و بعد از پانزده روز برگشتم اما ديدم بانگ زارى و شيون از خانۀ امام بلند است و جعفر بن على بر در خانه ايستاده به تعزيت شیعیان پاسخ مى‌دهد.با خود گفتم اگر اين مرد امام شده باشد كار امامت دگرگون خواهد شد.در اين اثنا خادمى بيامد و به جعفر گفت كار تكفين تمام شد.بيا بر جنازۀ برادرت نماز بگزار.جعفر و همۀ حاضران به داخل خانه رفتند.من هم رفتم و امام را كفن شده ديدم. جعفر پيش رفت تا در نماز امامت كند.وقتى خواست تكبير بگويد ناگهان كودكى با چهره‌اى گندمگون و مويى كوتاه و مجعد و دندانهایى كه بينشان گشادگى بود پيش آمد و رداى جعفر را كشيده گفت: اى عمو عقب برو. من براى نماز بر پدرم از تو شايسته ‌ترم. جعفر در حاليكه رنگش از خشم تيره شد عقب رفت و آن كودك بر جنازۀ امام نماز گزارد.او مهدى موعود امام دوازدهم(عج) بود.

شهادت امام عسکری علیه السلام قسمت سوم

در دعاى ساعت يازدهم روز «که معمولا بعد از ظهر درتابستان و عصر در زمستان است» آمده است: وَ بـِالاِمـامِ الْحـَسـَنِ بـْنِ عـَلِىِّ عـليـه السـلام اَلَّذى طـُرِحَ لَلسِّبـاعِ فـَخَلَّصْتَهُ مِن مَرابِضِها وَامْتُحِنَ بِالدَّو آبِّ الصِّعابُ فَذَلَّلْتَ لَهُ مَراكِبَها . يعنى متوسل شدم به امام حسن عسكرى عليه السلام ، آن آقايى كه افكندند او را در ميان درند گان پـس بـه سـلامـت او را از مـحـل درنـد گـان بـيرو ن آوردى و ممتحن شد آن حضرت به دابه سركش و حيوان چموش پس رام كردى براى او سوار شدن او را . درقسمت اول دعا «اَلَّذى طـُرِحَ لَلسِّبـاعِ فـَخَلَّصْتَهُ مِن مَرابِضِها» اشاره دارد به نماز خواندن امام حسن عسکری علیه السلام در ميان شيران و درندگان : روايـت شـده كـه حـضـرت امـام حسن عسكرى عليه السلام را سپردند به نحرير و نـحرير تنگ مى گرفت بر آن حضرت و اذيت مى كرد آن جناب را. زوجه اش ‍ به او گفت: اى مـرد! بـتـرس از خـدا بـه در سـتـى كـه تـو نـمـى دانـى كـه كـيـسـت در منزل تو، پس شروع كرد در بيان اوصاف حضرت عسكرى عليه السلام از صلاح و عبادت و جلالت آن حضرت و گفت من مى ترسم بر تو از اين رفتار تو با آن حضرت، نحرير گـفـت: به خدا سوگند كه من او را در بركة السباع ميان شيران و درندگان خواهم افكند. پـس اجـازه طـلبـيـد از خـليـفـه در ايـن امر، او را اجازه داد. پس آن حضرت را افكند به نزد شـيـران و شـك نـداشـتـند در آنكه شيران آن حضرت را خواهند خورد، پس نظر كردند در آن مـحـل كـه از حـال آن جـنـاب خـبرى گيرند، ديدند آن جناب را [كه] ايستاده نماز مى خواند و سـبـاع در دور آن حـضرت مى باشند پس امر كرد كه آن جناب را بيرون آورند و به خانه اش برند . در قسمت دوم دعا «وَامْتُحِنَ بِالدَّو آبِّ الصِّعابُ فَذَلَّلْتَ لَهُ مَراكِبَها» اشاره شده به آنچه نقل شده كه مستعين باللّه خليفه، استرى داشت چمو ش و سركش به حدى كه احدى قدرت نداشت كه او را لگام كند يا زين بر پشت او گذارد يا او را سوار شود، اتفاقا روزى حضرت به ديدن خليفه رفت خليفه به آن حضرت، گفت: خـواهـش مى نمايم از شما كه اين استر را دهنه بر دهانش كنيد. و غرضش آن بود كه از اين كـار يـا اسـتـر رام شود يا آنكه چموشى كند و آن حضر ت را بكشد ، پس حضرت برخاست و دسـت مبارك خود را بر كفل استر گذاشت آن حيوان عرق كرد به نحو ى كه عرق از او جارى شـد و در نـهايت آرامى و تذلل شد، پس ‍ حضرت او را زين كرد و لجام بر دهنش زد و سوار گـشت و قدرى در منزل او را راه برد. خليفه از اين كار تعجب كرده و آن استر را به آنحضرت بخشيد.

حضور امام عسکری علیه السلام در گرگان

‌علاّمه مجلسی نقل میکند، حضرت عسکری (ع) از روی اعجاز در زمان خویش به گرگان رفتند و با دوستان و یاران بی‌شمار خویش دیدار داشته است، «جعفر بن شریف جرجانی» می‌گوید: در یکی از سال‌ها که به حج می‌رفتم، در سامرا به زیارت امام عسکری(ع) نائل شدم، در آن سفر، شیعیان گرگان اموال زیادی را در اختیار من گذاشته بودند تا به امام برسانم، بعد از تحویل اموال، عرض کردم: شیعیان شما در گرگان سلام رساند ند، امام فرمودند: آیا بعد از انجام حج به گرگان بازخواهی گشت؟ گفتم: بله، امام فرمودند: از امروز تا 175روز دیگر و درروز جمعه، سوم ماه ربیع ‌الآخر و در ساعت‌ ها ی اول روز به شهر خو د با ز خواهی گشت، من نیز در آخرین ساعات آن روز برای دیدار با دوستان و شیعیان‌ به گرگان خواهم آمد، به آنان این خبر را برسان . شیخ طوسی در الغیبه، که از ذخایر گرانقدر شیعه است، از نوبختی بغدادی نقل کرده است که در بیماری منتهی به شهادت من بر امام(ع) داخل شدم و خادم ایشان که سیاه‌پوست بود حضور داشت. امام خطاب به خادمش فرمودند که آب مصطکی را برای من بجوشان و او هم این کار را کرد و مادر امام عسکری(ع) آب را خدمت ایشان آورد و وقتی امام(ع) خواست آب را بگیرد، دستش لرزش داشت و کاسه آب به دندان‌های ایشان می‌خورد و امام به خادمش گفت به اتاق مجاور برود و طفل در حال سجده‌ای آنجاست و او را نزد من بیاور و مادر امام با عقیل رفتند و دست امام زمان(عج) را گرفتند و آوردند؛ این بچه صورت و چهره‌ای داشت که به سفیدی می‌زد. موهای او هم مجعد و فر بود و بین دندان‌هایش فاصله بود. طفل بر پدرش سلام کرد و امام عسکری گریستند و به او فرمودند که این آب را به من بنوشان زیرا من به سوی پروردگارم در حال لقا هستم و امام زمان(ع) این کار را کرد. وقتی امام(ع) آب را نوشید، هنگام نماز بود. البته برخی روایات گفته‌ اند که هنگام نماز صبح بود و امام زمان (ع) به پدر کمک کرد تا وضو بگیرند و نماز بخوانند . در قسمت آخر روایات داریم که امام عسکری(ع) فرمودند بشارت بر تو باد که ولد و وصی و صاحب الزمان و جانشین من هستی. سپس نسب امام زمان(عج) را تا امیرالمؤمنین(ع) ذکر کردند و نام همه ائمه(ع) را بردند و فرمودند تو فرزند پیامبر هستی و پیامبر بشارت داده است و تو را مانند کنیه خودش ابوالقاسم می‌داند. در هنگام تدفین این کودک، جعفر را که برای اقامه نماز بر امام آماده شده بود کنار زدند و خودشان بر پیکر پدر نماز میت را اقامه کردند.

ابن صباغ مالکى‏» ، یکى از دانشمندان اهل سنت، از قول «عبید الله بن خا قان‏» ، یکى از درباریان عباسى (که از احترام او نسبت‏به امام یاد کردیم) مى‏نویسد: «... هنگام در گذشت ابو محمد حسن بن على عسکرى -علیه السلام- معتمد، خلیفه عباسى حال مخصوصى پیدا کرد که ما از آن‏شگفت زده شدیم و فکر نمى‏ کردیم چنین حالى در او (که خلیفه وقت‏ بود و قدرت را در دست داشت) دیده شود.وقتى «ابو محمد» (امام عسکرى) رنجور شد، پنج نفر از اطرافیان خاص خلیفه که همه از فقیهان دربارى بودند، به خانه او گسیل شدند. معتمد به آنان دستورداددرخانه ابومحمد بمانند و هر چه روى مى‏دهد به اوگزارش کنند، نیز عده ‏اى را به عنوان پرستار فرستاد تا ملازم او باشند، و همچنین به «قاضى بن بختیار» فرمان داد ده نفر ازمعتمدین را انتخاب کند و به خانه ابو محمدبفرستد و آنان هر صبح و شام نزد او بروند وحال او را زیر نظر بگیرند.دو یا سه روز بعد به خلیفه خبر دادند حال ابو محمد سخت‏تر شده و بعید است‏بهتر شود. خلیفه دستور داد شب و روز ملازم خانه او باشند و آنان پیوسته ملازم خانه آن بزرگوار بودند تا پس از چند روزى رحلت فرمود. وقتى خبر درگذشت آن حضرت پخش شد، سامراء به حرکت در آمد و سراپا فریاد و ناله گردید و بازارها تعطیل و مغازه‏ها بسته شد. بنى هاشم، دیوانیان، امراى لشکر، قاضیان شهر، شعرا، شهود و گواهان و سایر مردم براى شرکت در مراسم تشییع حرکت کردند... پس از وفات و غسل و تکفین آن حضرت، ابو عیسى بن متوکّل ازجانب حکومت و به نیابت از خلیفه بر آن حضرت نمازگزارد و پس ازفراغت از نماز، صورت امام را نما یان ساخت و آن را بویژه به هاشمیها و علویها و مسئولان بلند مرتبه و قاضیان و پزشکان نشان داد و گفت: این‏حسن پسر على پسر محمّد پسر رضاست که به مرگ طبیعى، در بسترخویش مرده است و به هنگام رحلتش فلانى و فلانى از خادمان ومحرمان‏امیر المؤمنین و فلانى و فلانى از قاضیان وفلانى از پزشکان بر بالین اوحضور داشته‏اند آنگاه چهره مبارک آن حضرت را پوشاند . این اقدامات براى این بود که مبادا پاى حکومت در قتل امام به میان‏آید، و همین امر نشانگر آن است که حکومت از جانب مردم متّهم به‏کشتن امام بوده است. بدینسان امام عسکرى‏علیه السلام رحلت کرد و از پس خویش راهى درخشان‏ بر جاى نهاد تا نسلها از روشنى آن هدایت گردند. آن حضرت را در همان اقامتگاه شریفش در شهر سامراء، درکنار مزارپدربزرگوارش، به خاک سپردند که تا امروز نیز زیارتگاه مسلمانان‏است . احمد بن اسحاق بن سعید اشعرى روایت کرده است که: بر امام حسن‏عسکرى وارد شدم و خواستم در باره جانشینش از وى بپرسم. امّا آن‏حضرت خود بدون مقدّمه فرمود: "احمد بن اسحاق! خداوند تبارک و تعالى از زمانى که آدم را آفریدزمین را از حجّت خدا بر خلقش خالى نگذاشته و تا روز قیامت هم خالى‏نخواهد گذارد به برکت وجود او است که بلا از مردم زمین دور مى‏شودوباران فرو مى‏بارد وبرکات زمین برون مى‏آیند". گفتم: فرزند رسول خدا! پس از تو امام و خلیفه کیست؟ پس شتابان وارد اتاق شد. سپس بیرون آمد و بچّه‏اى روى دوش گرفته‏بود صورتش گویى ماه شب چهارده بود و سه سال از عمرش مى‏گذشت. سپس امام فرمود: "احمد! اگر کرامت تو بر خداى عزّ و جل و بر حجّتهایش نمى‏بود، این‏کودکم را به تو نشان نمى‏دادم. او همنام و هم کنیه رسول خدا و کسى است‏که زمین را از عدل و داد پر مى‏کند پس از آنکه ستم و بیداد پر شده باشد. احمد! حکایت او در این امّت همچون حکایت خضر و همانندداستان ذو القرنین است. به خدا سوگند چنان غیبت درازى کند که هیچ‏کس از هلاکت در آن رهایى نیابد مگر آنکه خداوند او را بر اعتقاد به‏امامتش استوار کرده و در طول این مدّت با دعا براى تعجیل فرجش‏همراهى نموده باشد".

«ابو الادیان» از خدمتکاران خانۀ امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) بود که افزون بر حضور در خانۀ آن بزرگوار، سرپرست امور نامه‌ های آن حضرت و بردن آن‌ها به شهرهای مختلف نیز بود. او از کسانی است که روایت شهادت امام عسکری(علیه‌السّلام) و نماز خواندن حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر آن حضرت را ذکر کرده است. وی گوید : من خدمتکار امام حسن عسکری (علیه‌ السّلام )بودم و نامه‌ های او را به شهرها می‌بردم. در آن بیماری که منجر به فوت او شد، نامه‌هایی نوشت و فرمود: «آن‌ها را به مداین برسان. چهارده روز این جا نخواهی بود و روز پانزدهم وارد سامرا خواهی شد و از آن جا صدای واویلا می‌شنوی و مرا در محل غسل می‌یابی.» پرسیدم: «ای آقای من! چون این امر واقع شود، امام و جانشین شما که خواهد بود؟» فرمود: «هرکس که پاسخ نامه‌های مرا از تو خواست، همو قائم پس از من خواهد بود.» گفتم:«دیگر چه؟» فرمود: «کسی که بر من نماز خواهد خواند.» گفتم: «دیگر چه؟» فرمود: «کسی که خبردهد درآن همیان چیست»، «همو قائم پس از من خواهد بود.» بزرگواری آن حضرت مانع شد که از او بپرسم در آن همیان چیست. نامه‌ها را به مداین بردم و جواب آنها را گرفتم و همان‌گونه که فرموده بود، روز پانزدهم به سامرّا رسیدم. به ناگاه صدای واویلا از سرای او شنیدم و او را بر مغتسل یافتم. برادرش جعفر بن علی را بر در سرا و شیعیان را بر در خانه ‌اش دیدم که وی را به مرگ برادر تسلیت و بر امامت تبریک می‌گویند. با خود گفتم: اگر این امام است که امامت باطل خواهد بود، زیرا می‌دانستم که او شراب می‌نوشد و قِمار می‌کند و تار می‌زند، پیش رفتم و تبریک و تسلیت گفتم. او از من چیزی نپرسید، آن گاه عقید بیرون آمد و گفت: ای آقای من! برادرت کفن شده است،برخیز وبراونمازبگزار! جعفربن علی داخل شد و برخی از شیعیان مانند سمّان و حسن بن علی - که معتصم او را کشت و به سلمه معروف بود - در اطراف وی بودند. چون به سرا در آمدیم، حسن بن علی را کفن شده، بر تابوت دیدم و جعفربن علی پیش رفت تا بر برادرش نماز گزارد. چون خواست تکبیر گوید، کودکی گندم‌گون با گیسوانی مجعّد و دندان‌های پیوسته، بیرون آمد و ردای جعفر بن علی را گرفت و گفت: «ای عمو! عقب برو که من به نمازگزاردن بر پدرم سزاوارترم». جعفر با چهره‌ای رنگ پریده و زرد عقب رفت. آن کودک پیش آمد و بر او نماز گزارد. آن حضرت کنار آرامگاه پدرش به خاک سپرده شد. سپس گفت: ای بصری! جواب نامه‌هایی را که همراه تو است بیاور و آنها را به او دادم و با خود گفتم: این دو نشانه، باقی می‌ماند همیان، آن گاه نزد جعفر بن علی رفتم، در حالی که او آه می‌کشید! حاجز وشّاء به او گفت: ای آقای من! آن کودک کیست تا بر او اقامه حجّت کنیم؟ گفت: به خدا سوگند! هرگز او را ندیده‌ام و او را نمی‌شناسم! ما نشسته بودیم که گروهی از اهل‌قم‌آمدند و ازحسن‌بن‌علی‌علیهما السلام پرسش کردند و فهمیدند که او در گذشته است وگفتند: به‌چه کسی‌تسلیت بگوییم؟ مردم به جعفربن علی اشاره کردند، آنان بر او سلام‌کردند وبه او تبریک وتسلیت گفتند و پرسیدند: همراه مانامه‌ها و اموالی‌است، بگو نامه‌ها از کیست و اموال چقدر است؟ جعفر در حالی که جامه‌ های خود را تکان می‌داد، برخاست و گفت: آیا از ما علم غیب می‌خواهید؟ راوی گوید: خادم از خانه بیرون آمد و گفت: نامه‌ های فلانی و فلانی همراه شماست و همیانی که درون آن هزار دینار است و نقش ده دینار آن محو شده است. آنان نامه‌ها و اموال را به او دادند و گفتند: آن که تو را برای گرفتن اینها فرستاد، همو امام است. جعفر بن علی نزد معتمد عباسی رفت و ماجرای آن کودک را گزارش داد، معتمد کارگزاران خود را فرستاد و صقیل جاریه را گرفتند و از وی مطالبه آن کودک کردند، صقیل منکر او شد و مدعی شد که باردار است تا به این وسیله کودک را از نظر آنان مخفی سازد. وی را به ابن الشوارب قاضی سپردند تا اینکه مرگ ناگهان عبیداللّه‌بن یحیی بن خاقان و شورش صاحب زنج در بصره پیش آمد. از این‌رو از آن کنیز غافل شدند و او از دست آنها گریخت». (کمال‌الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 475؛ باب 43، ح 25. همچنین ر.ک: منتخب الأنوار المضیئة، ص 157؛ الخرائج والجرائح، ج 3، ص 1101 ، دانشنامه مهدویت و امام زمان عجل الله تعالی)

سامرا دارُ العزا شد - عسکری جانش فدا شد - مهدِیِ آلِ محمّد - بهرِ بابا در عزا شد... ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان... دیده است از ظلمِ اعدا - مهدیِ ما داغِ بابا... بی پدر گردیده مهدی - گشته او بی یار و تنها... ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان... با فغان و بی قراری - مهدی است با اشکِ جاری...در غمِ هجران بابا - میکند او سوگواری...ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان... ما که در شور و نوائیم - بهرِ مهدی جان فدائیم... باقری و جمله یاران - عاشقانِ سامرائیم... ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان... سروده باقری پور شهادت امام عسکری سال 1401

روضه شهادت امام حسن عسکری علیه السلام - روضه لحضات آخر عمر پربرکت امام حسن عسکری علیه السلام - شهادت امام عسکری علیه السلام و امامت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه

سامرا دارُ العزا شد

سامرا دارُ العزا شد - عسکری جانش فدا شد

مهدِیِ آلِ محمّد - بهرِ بابا در عزا شد

ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان

دیده است از ظلمِ اعدا - مهدیِ ما داغِ بابا

بی پدر گردیده مهدی - گشته او بی یار و تنها

ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان

با فغان و بی قراری - مهدی است با اشکِ جاری

در غمِ هجران بابا - میکند او سوگواری

ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان

ما که در شور و نوائیم - بهرِ مهدی جان فدائیم

باقری و جمله یاران - عاشقانِ سامرائیم

ای حسن جان ای حسن جان - ای حسن جان ای حسن جان

سروده شده شهادت امام عسکری سال 1401

یا امام العسكری

یا امام العسكری یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری

خسروكون ومكانی یا امام العسكری - رهنمای ا نس وجانی یا امام العسكری

والدصاحب زمانی یا امام العسكری - بهرما روح وروانی یا امام العسكری

یا امام العسكری یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری

سرورعالم تویی تویا امام العسكری - عالم واعلم تویی تو یا امام العسكری

نیراعظم تویی تویا امام العسكری - دردرامرهم تویی تویا امام العسكری

خسروكون ومكانی یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری

هادی جنّ وبشرهستی توای مولای ما - كوكب فتح وظفرهستی توای مولای ما

رهبروهم راهبرهستی توای مولای ما - برامامت مفتخرهستی توای مولای ما

رهنمای ا نس وجانی یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری

نوگل بستان توباشدامام انس وجان - جانشین برحق تومهدی صاحب زمان

آنكه ازبعدتوشدازدیده های ما نهان - آنكه شددرابرغیبت همچوخورشیدی نهان

والدصاحب زمانی یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری

شهرسامراشده زندانت ای جان جهان - گشته عسكرگاه دشمن ازبرای تومكان

رنج وآزارفراوان برتوشد ازدشمنان - زهركین معتمد گشته برایت خصم جان

توازآن آزرده جانی یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری

هشتم ماه ربیع گشتی شهید اززهركین - شدسیه پوش ازبرایت انبیا ومرسلین

گشته است مهدی امت بهرتواندوهگین - شدعزادارازبرایت شیعیان ومسلمین

توسوی جنت روانی یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری

گشته ای مدفون به سامرا توای جان جهان - دركنارباب خودهادی امام انس وجان

باقری ودوستانت بهرتو نوحه كنان - اندرآن صحن وسرایت شیعیان سینه زنان

توشفیع دوستانی یا امام العسكری - یا امام العسكری یا امام العسكری-

مهدی یا مهدی بی پدرگشتی

مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی - مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی

مهدی یا مهدی بی پدرگشتی - از غمِ بابا خون جگرگشتی

مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی - مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی

تو یتیم اینك گشتی ای شاها - تسلیت بادا برتو از ماها ما

مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی - مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی

ای امامِ ما حضرتِ صاحب - تو به سامرّا گشته ای غایب

مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی - مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی

ما به سردابِ غیبتت آئیم - ما به فرمانِ تو سراپائیم

مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی - مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی

ما به سامرا در حضورِتو - دردعا باشیم برظهورِتو

مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی - مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی

باقری خواهد از خدا هرروز - تا شود مهدی برهمه پیروز

مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی - مهدی یا مهدی مهدی یا مهدی

شعرشهادت امام حسن عسكری علیه السلام سفرزیارتی سامرا روزشهادت سال 1389

ای نورچشم عالم مهدی سرت سلامت

شعرشهادت امام حسن عسكری علیه السلام

سفرزیارتی سامرا روزشهادت سال 1389

نصف شعر سروده شده در مسیر رفت به سامرا

و براثر حملات خمپاره ای ونارنجكی دشمنان ومحروم شدن

از فیض زیارت از نزدیك نصف دیگرش دربرگشت از سامرا سروده شد

ای نورچشم عالم مهدی سرت سلامت - روزِعزا و ماتم مهدی سرت سلامت

روزعزاست امروز یابن الحسن كجائی - این شهرسامرا و صاحب عزا شمائی

این شهرِ سامرا و صاحب عزاست مهدی - روزِ عزای بابش بنگركجاست مهدی

ما زائرین مشهد(ایران)امروز سامرائیم - ازبهرِ عسكری ما درگریه و عزائیم

اماهزارافسوس سامره خون چكان شد - خون بردلِ زائرین یا صاحب الزّمان شد

درسالِ هشتاد و نُه روزِ شهادتِ او - محروم دشمنِ او شد از عنایتِ او

ماندیم اززیارت ما شیعیانِ مهدی - خون شد دلِ زائرین با یاورانِ مهدی

مهدی زهجرِ بابا درناله و فغان است - همناله اش تمامِ مخلوقِ این جهان است

آن یازدهم امامِ ما شیعیانِ عالم - امروزشد شهید و ما در عزا وماتم

از زهرِ معتمد آن یازدهمین ستاره - مسموم گشت ای وای شد بسته راهِ چاره

آقا به خانهِ خود مدفون شده است ای وای - مهدی او ازاین غم دل خون شده است ای وای

شد عسكری شهید و مهدی شده است - غائب اندر میانِ سرداب پنهان امام و صاحب

روزِ امامتِ آن دُرِّ ثمین رسیده - امّا هزار افسوس گشته نهان زدیده

روزِ شهادت او شد انفجاری از كین - جمعی شهید و زخمی گشتند در رهِ دین

افسوس بارگاهش شدمنفجرزكینه - رفتارِ ظلم و ظالم با دینِ حق همینه

آن گنبدش بدست ما شیعیانِ مهدی - از نو بنا شده با ما یاورانِ مهدی

آن خانه وحریمش از نو شده است بنیاد - ما شیعیانِ مهدی آن را كنیم آباد

صدبار اگر خرابی بار آورد عدویش - ما شیعیانِ مهدی داریم رو بسویش

با یك بنای بهتر سازیم ما حریمش - با صد امیدِ ماها از حضرتِ كریمش

سردابِ غیبتش را سازیم ما دوباره - ما حافظ حریمِ دین خدا هماره

ای باقری دعا كن روزِ ظهورش آید - دنیای تیرهِ ما روشن زنورش آید

ای نورچشم عالم مهدی سرت سلامت - روزِعزا و ماتم مهدی سرت سلامت

ای نورچشم عالم مهدی سرت سلامت خاطره سفر سال ۸۹

خدا قسمت کرد سال ۸۹ همراه یک کاروانی از خیابان خواجه ربیع بود مشرف شدیم عتبات روز شهادت امام عسکری علیه السلام صبح از نجف راه افتادیم به طرف سامرا ظهر رسیدیم سیدمحمد نماز و زیارت و ناهار و بعد هم حرکت کردیم به طرف سامرا «جاده هم شلوغ و ترافیک چون عراقیاهم برای زیارت آن روز سواره و پیاده زیاد میروند سامرا» حدود ساعت دو بعداز ظهر رسیدیم پارکینگ سامرا «سفرهای سالهای قبل پارکینگ بعد از پل و نزدیک برج ملویه بود و لی سال ۸۹ منتقل کرده بودند قبل از پل روی دجله» اتوبوس توی پارکینگ نگهداشت «البته شاید پنجاه تا اتوبوس دیگه هم بود ولی اونا همه رفته بودن حرم» پیاده شدیم دسته‌جمعی حدود پنجاه شصت قدم را راه افتادیم به طرف پل و شهر سامرا ، قبل از پل یک دفعه صدای صوت خمپاره آمد «ظاهرا گلوله های کاتیوشا بود» یکی دوتا سه تا که زائرین فرار به طرف اتوبوس «مدیر کاروان هم بنده خدا دست و پایش را گم کرده بود» بنده «چون قبلاً در جبهه این صداها را دیده وشنیده بودم» هی صدا میزدم بابا نترسید به شما کاری ندارند اونا گرا گرفتن روی شهر و حرم ولی بندگان خدا خودشان را رساندند به اتوبوس «از آن طرف جاده بسته شد فقط آمبولانسها و نیروها در جاده حرکت می‌کردند از سامرا به طرف سید محمد» مدیر کاروان را صدا زدم گفتم زائرین را جمع کن برایشان صحبت کنم «کاروان روحانی نداشت منم لباس شخصی بودم» فورا زائرین را جلو اتوبوس جمع کردن برایشان صحبت کردم «که نترسید به شماها کاری ندارند اونا فقط شهر و حرم را میزنن وانگهی اتوبوس نمیتونه حرکت کنه اعلان قرمز شده جاده بسته شد» زائرین یک کمی ترسشان ریخت یک ساعتی گذشت خمپاره ها قطع شد جاده هم باز شد و همانجا برای زائرین یک زیارتی خواندیم و گفتیم حالا سوار شید برگردیم دیگه رفتن داخل شهر ممنوع شد «حالا چقدر کشته و مجروح بود والله عالم...

شهیدان رجائی و باهنر

محمدعلی رجایی ۱۳۱۲-۱۳۶۰ش سیاستمدار شیعه و دومین رئیس‌جمهور ایران بود. او در دولت مهدی بازرگان وزیر آموزش و پرورش، نخست‌ وزیر دولت سید ابوالحسن بنی‌صدر و نماینده تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی نیز بود. پس از عزل بنی‌صدر از مقام ریاست‌جمهوری، رجایی با به دست آوردن ۸۸ درصد آرای مردم رئیس‌جمهور شد. رجایی ۲۸ روز پس از شروع ریاست‌ جمهوری ‌اش، بر اثر انفجار در دفتر نخست ‌وزیری به همراه نخست‌وزیرش محمدجواد باهنر به شهادت رسید. گفته شده عامل انفجار مسعود کشمیری، دبیر وقت شورای امنیت ملی و از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران بود که در دستگاه‌های اجرایی ایران نفوذ کرده بود. رجایی قبل از انقلاب با گروه‌های ضد حکومت پهلوی با گرایش‌های مختلف، مانند جمعیت فدائیان اسلام، نهضت آزادی ایران و مؤتلفه اسلامی همکاری داشت. او با بنیانگذارانِ سازمان مجاهدین خلق ایران نیز تا قبل از تغییر ایدئولوژیک آنها از اسلام به مارکسیسم، همکاری می‌کرد. رجایی در سال ۱۳۵۳ش توسط ساواک دستگیر و ۱۴ ماه شکنجه شد. رجایی ولایت‌فقیه را جوهره انقلاب اسلامی می‌دانست و برای برقراری عدالت اسلامی، معتقد به پیاده کردن اقتصاد اسلامی بود. امام خمینی رجایی را فردی دانسته که از زمان دست ‌فروشی تا ریاست‌جمهوری تغییری در او ایجاد نشده است. بیش از بیست کتاب درباره رجایی نوشته شده است.

زندگی‌نامه

محمدعلی رجایی در ۲۵ خرداد ۱۳۱۲ش[۱] در قزوین به دنیا آمد. پدرش عبدالصمد در بازار مغازه خرازی داشت و از اعضای انجمن منتظرین امام زمان عج [یادداشت ۱] در قزوین بود.[۲] رجایی در چهار سالگی پدرش را از دست داد و اداره زندگی او به عهده مادر، دایی و برادرش بود.[۳] .

کار، تحصیل، ازدواج

رجایی تحصیلات خود را در قزوین تا ششم ابتدایی ادامه داد و پس از آن در مغازه خرازی دایی خود، شاگردی کرد. وی در حدود چهارده سالگی[۴] در سال ۱۳۲۶ش برای یافتن کار به تهران مهاجرت کرد و نزدیک دو سال به دست‌فروشی و شاگردی در بازار پرداخت.[۵] او در هجده سالگی،[۶] در سال ۱۳۲۸ش وارد نیروی هوایی شد و همزمان دیپلم ریاضی گرفت.[۷] . رجایی پس از چهار سال از نیروی هوایی ارتش استعفا داد[۸] و در سال ۱۳۳۳ش وارد شغل معلمی شد. وی در سال ۱۳۳۸ش از دانشسرای عالی نهادی عمومی و دولتی برای تربیت دبیران دبیرستان [۹] در رشته ریاضی مدرک کارشناسی گرفت.[۱۰] او در رشته آمار نیز کارشناسی ارشد دریافت کرد.[۱۱] . رجایی در سال ۱۳۴۱ش با عاتقه صدیقی "پوران رجایی" ازدواج کرد.[۱۲] به گفته رجایی، او همسرش را از سال ۱۳۴۹ش وارد فعالیت‌های ضد حکومت پهلوی کرد.[۱۳] عاتقه صدیقی پس از انقلاب نماینده دور دوم[۱۴] و سوم مردم تهران[۱۵] در مجلس شورای اسلامی بود.

پیش از انقلاب

رجایی هنگامی که در مدرسه احمدیه تهران، از مدارس وابسته به جامعه تعلیمات اسلامی [یادداشت ۲] درس می‌خواند، در گروهی به نام شیعیان عضو شد. گروه شیعیان توسط برخی از دانش‌آموزان مدرسه احمدیه تأسیس شده بود و به فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی می‌پرداخت.[۲۳]

آشنایی با آیت ‌الله طالقانی

رجایی همزمان با ورود به نیروی هوایی ۱۳۲۸ش با جلسات سید محمود طالقانی در مسجد هدایت تهران آشنا شد و نزدیک به ۲۷ سال در جلسات او شرکت کرد.[۲۴] از دلایل جذب رجایی به طالقانی، تطبیق مسائل روز دنیا با ارزش‌های اسلامی توسط طالقانی دانسته شده است.[۲۵] . رجایی در جلسات سید محمود طالقانی، با مهدی بازرگان و یدالله سحابی، از فعالان سیاسی ضدِّ حکومت پهلوی، آشنا شد و در سال ۱۳۳۹ش در دبیرستان کمال تهران به ریاست یدالله سحابی به معلمی پرداخت.[۲۶] دبیرستان کمال در مناسبت‌های مذهبی از فعالان سیاسی ضد حکومت پهلوی مانند سید محمد حسینی بهشتی، مرتضی مطهری، مهدی بازرگان و محمد تقی شریعتی برای سخنرانی دعوت می‌کرد.[۲۷] رجایی در سال ۱۳۴۶ش به خاطر اختلاف‌ نظر با یدالله سحابی در اداره مدرسه، همکاری خود با دبیرستان کمال را قطع کرد.[۲۸] . رجایی همچنین همراه با گروهی دیگر، در سال‌های نزدیک به ۱۳۵۳ش، جلسه‌ای هفتگی و خصوصی با سید محمد بهشتی داشت.[۲۹]

همکاری با گروه‌های ضد حکومت پهلوی

محمدعلی رجایی با گروه‌های سیاسی مخالف حکومت پهلوی با گرایش‌های مختلف همکاری داشت. جمعیت فدائیان اسلام: رجایی در زمان خدمتش در نیروی هوایی (۱۳۲۸–۱۳۳۲ش) با جمعیت فدائیان اسلام آشنا شد و در جلسات آن شرکت کرد.[۳۰] به گفته رجایی او جذب این شعارهای فدائیان اسلام شد که می‌گفتند: «همه کار و هم چیز تنها برای خدا» و اسلام برتر از همه چیز [است]، و هیچ چیز برتر از اسلام نیست .[۳۱] به گفته وی آن روزها بیشترین مبارزه مذهبی‌ها با حزب توده ایران بود که او نیز در این زمینه فعالیت داشت.[۳۲] . نهضت آزادی ایران: محمدعلی رجایی جزء اولین افرادی بود که پس از تأسیس نهضت آزادی ایران ۱۳۴۰ش در آن عضو شده و به یکی از اعضای فعال آن تبدیل شد.[۳۳] رجایی یکی از عوامل انتشار اعلامیه‌های نهضت آزادی در قزوین بود.[۳۴] او در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۴۲ش توسط ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) شناسایی و در قزوین دستگیر شد. وی پس از ۴۸ روز،[۳۵] بعد از اینکه تعهد داد از نهضت آزادی استعفا دهد آزاد شد.[۳۶] او از این به بعد، فعالیت‌های سیاسی ضد پهلوی و همکاری با جریان‌های سیاسی را ادامه داد، ولی هیچ‌گاه به عضویت رسمی حزب و گروهی در نیامد. برخی دلیل آن را داشتن آزادی بیشتر برای ادامه فعالیت‌ها دانسته ‌اند.[۳۷] . سازمان مجاهدین خلق ایران: رجایی با بیشتر بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق از دوره دانشگاه و بعد از آن در جلسات سید محمود طالقانی آشنا بود. سال ۱۳۴۷ش سعید محسن یکی از مؤسسان سازمان مجاهدین به رجایی پیشنهاد عضویت در آن سازمان را داد؛ ولی به گفته رجایی، به علت اختلافاتی که دربرداشت آنها نسبت به مبارزه وجود داشت، عضویت در سازمان را نپذیرفت.[۳۸] رجایی هیچ‌گاه به عضویت سازمان مجاهدین خلق درنیامد، ولی در برخی امور به آنها مشورت می‌داد.[۳۹] به گفته صدیقه عاتقی همسر وی، سازمان به‌عنوان یک واسطه مهم روی او حساب می‌کرد؛[۴۰] البته رجایی پس از مشاهده نشانه‌هایی از تغییر ایدئولوژی سازمان از اسلام به مارکسیسم، همکاری خود را با آنان قطع کرد.[۴۱]

تشکیل مؤسسه فرهنگی و امداد رفاه

رجایی پس از کناره ‌گیری از دبیرستان کمال در سال ۱۳۴۶ش،[۴۲] با کمک اکبر هاشمی رفسنجانی، محمدجواد باهنر، بقایای هیئت مؤتلفه،[یادداشت ۳] و گروهی از تاجران، مؤسسه خیریه رفاه و تعاون را تأسیس کرد.[۴۳] هدف از تشکیل آن در ظاهر کمک به نیازمندان؛ ولی در حقیقت کمک مالی به خانواده‌های زندانیان سیاسی بود.[۴۴] . این مؤسسه شامل مدارس سه ‌گانه دبستان، راهنمایی و دبیرستان بود و بیشتر اعضای هئیت مدیره و معلمان آن، دارای گرایش‌های سیاسی بودند و علیه حکومت پهلوی فعالیت سیاسی داشتند. رجایی از اعضای هیئت مدیره،[۴۵] و مدیر مدرسه رفاه بود.[۴۶] این مدرسه در پی بازجویی‌های حکومت پهلوی، در سال ۱۳۵۳ش منحل شد.[۴۷] . از مدرسه رفاه در روزهای پیش از پیروزی انقلاب اسلامی برای بازداشت و نگهداری سران حکومت پهلوی و نیروهای ساواک استفاده می‌شد.[۴۸] .

زندان و شکنجه

رجایی در آذرماه ۱۳۵۳ش به دلیل ارتباط با بنیان‌گذران سازمان مجاهدین خلق توسط ساواک دستگیر شد.[۴۹] او از افشای نام مخالفان حکومت پهلوی خودداری کرد و به مدت ۱۴ ماه شکنجه شد[۵۰] اکبر هاشمی رفسنجانی او را نمونه ‌ای کم ‌نظیر در تحمل شکنجه ‌ها و افشا نکردن اسرار مبارزان دانسته است.[۵۱] . رجایی پس از دوران شکنجه، محاکمه و به پنج سال حبس محکوم شد و بر اثر گسترش مبارزات علیه حکومت پهلوی، در آبان ۱۳۵۷ش آزاد شد.[۵۲] او پس از آزاد شدن، وارد تشکیلات انجمن اسلامی معلمان شد و دوباره به مدرسه رفاه رفت.[۵۳] .

پس از انقلاب

محمدعلی رجایی پس از انقلاب در کمیته استقبال از امام خمینی حضور داشت.[۵۴] او در دولت موقت ایران، مشاور وزیر آموزش و پرورش بود[۵۵] و در ۸ مهر ۱۳۵۸ش به عنوان وزیر آموزش و پرورش نصب شد.[۵۶] . رجایی در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی ایران ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ش ، در لیست حزب جمهوری اسلامی قرار گرفت و به‌عنوان نماینده تهران انتخاب شد.[۵۷]

نخست ‌وزیری

مجلس شواری اسلامی ایران نامزدهایی که سید ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌ جمهور وقت، برای نخست‌وزیری معرفی کرد را نپذیرفت. به پیشنهاد بنی‌صدر هیئتی از نمایندگان شکل گرفت تا فردی که صلاحیت نخست‌ وزیری دارد به بنی‌صدر معرفی شود. این هیئت رجایی را معرفی کرد[۵۸] و مجلس نیز در ۲۰ مرداد ۱۳۵۹ش، او را به‌عنوان نخست‌وزیر تأیید کرد.[۵۹] بنی ‌صدر ابتدا با نخست ‌وزیری وی مخالفت کرده و در نهایت پذیرفت؛[۶۰] ولی با وی اختلاف‌نظر داشت. او از میان ۲۱ وزیر پیشنهادی رجایی، تنها ۱۴ نفر را تأیید کرد.[۶۱] اختلافات آن دو ادامه یافت و هیئت سه نفری[یادداشت ۴] برای حل اختلاف مأموریت یافت. امام خمینی بر اساس گزارش این هیئت، بنی‌صدر را از فرماندهی کل قوا عزل کرد.[۶۲] . سید علی خامنه ‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و نماینده مجلس وقت، نخستین کسی بود که رجایی را برای نخست‌ وزیری پیشنهاد داد.[۶۳]رجایی اولین مقام بلند پایه ایرانی نخست وزیر بود که بعد از انقلاب اسلامی به سازمان ملل رفت.(۲۶ مهر ۱۳۵۹ش) رجایی برای شرکت در جلسه شورای امنیت سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بود.

شهادت

رجایی در ۸ شهریور سال ۱۳۶۰ش، در زمان ریاست ‌جمهوری خود، با انفجار بمب در ساختمان نخست ‌وزیری به همراه محمدجواد باهنر نخست ‌وزیر وقت ، به شهادت رسید.[۱۶] . به گفته اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس وقت، عامل انفجار مسعود کشمیری[۱۷] دبیر وقت شورای امنیت ملی بود.[۱۸] کشمیری از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران بود که در دستگاه‌های اجرایی ایران نفوذ کرد و مورد اعتماد محمدعلی رجایی نیز قرار گرفت؛[۱۹] البته سازمان مجاهدین هیچ‌گاه مسئولیت این انفجار را به عهده نگرفت.[۲۰] . رجایی پس از تشییع،[۲۱] در قطعه ۲۴ بهشت زهرای تهران، دفن شد. بر روی قبر وی و شهیدان واقعه هفتم تیر، آرامگاهی ساخته شده است.[۲۲] . امام ‌خمینی یک روز پس از این فاجعه در جمع قشرهای مختلف مردم به تفصیل درباره این جنایت سخن گفت و با ستایش از رجایی و باهنر تأکید کرد ملتی را که در برابر قدرت‌های عالم و برای اسلام و خدا قیام کرده‌است، به وسیله ترور شخصیت‌ها نمی‌توان عقب راند و در مواقعی که جامعه شهید داده‌است ملت ایران منسجم‌تر از پیش شد. ایشان از رجایی تجلیل کرد و او را رئیس‌جمهور مکتبی و ارزشمند نامید؛ همچنین از همراهی بیست‌ ساله رجایی با باهنر ستایش کرد و شهادت آنان را در کنار هم، خواسته الهی شمرد. ایشان تحمل ازدست‌ دادن رجایی و باهنر را برای خود بسیار مشکل شمرد و از رسیدن آنان به درجه رفیع شهادت و آرامش یاد کرد. ایشان رجایی و باهنر را اشخاص ارزنده ‌ای برای ملت و جمهوری اسلامی شمرد و رجایی را رئیس‌جمهوری خواند که مردم او را از خود می‌دانستند و عزاداری گسترده مردمی برای آن دو را نشانه محبوبیت بالا و پایگاه مردمی آنان دانست.[۵۴] . امام ‌خمینی یک روز پس از این نیز در دهم شهریور درباره این فاجعه سخن گفت و بر لزوم وحدت و مقاومت تأکید کرد و با ستایش دوباره از رجایی و باهنر، به دادگاه ‌ها و دست ‌اندرکاران هشدار داد که مبادا وقوع چنین شرارت‌هایی ازجمله شهادت اینان باعث شود آنان بی‌اختیار شوند و در برخورد با مخالفان و زندانیان از حدود شرعی فراتر روند. ایشان تأکید کرد که دست‌ اندرکاران باید با پرهیز از خشم و شتاب و با حفظ موازین اسلامی و قانونی و بدون شدت عمل با زندانیان رفتار کنند و حتی رفتار با کسانی که قاتل شناخته شدند نیز در عین شدت عمل، باید رفتاری اسلامی باشد و تعدی از حدود نشود.[۵۵] ایشان ضمن پاسخ به پیام‌های تسلیت رئیسان کشورهای مختلف،[۵۶] در جمع خانواده شهدای هشت شهریور، با ابراز اینکه تنها چیزی که موجب تسلی شهادت رجایی و باهنر است این است که کار برای خدا است و چیزی که برای خدا است محفوظ است، آنان را متعهد به اسلام و مفید برای جامعه دانست؛[۵۷] چنان‌که رجایی را سربازی گرانقدر و رئیس‌جمهوری خدمتگزار و متعهد دانست[۵۸] که شهادت او برای کشور ضرر بوده‌است، اما مردم با عمل خود شهادت داده‌ اند که او مقبول مردم بوده و هیچ‌گاه در خدمتگزاری کوتاهی نکرده‌است.[۵۹] . پیکر رجایی به همراه پیکر باهنر و دیگر شهدای انفجار، در روز نهم شهریور ۱۳۶۰ در تهران پس از تشییع باشکوه، از محل مجلس شورای اسلامی به بهشت زهرا س انتقال داده شد و در جوار مزار شهدای فاجعه انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به خاک سپرده شد.(ببینید: هشت شهریور و هفت تیر)

الگوهای رفتاری

به برخی از الگوهای رفتاری شهید رجایی اشاره می‌شود.

ساده ‌زیستی

یکی از اصول مهم در زندگی شهید رجایی ساده‌زیستی بود. ایشان چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب ثابت کردند که اگر یک مسئول بخواهد مردمی باشد و الگویی برای دیگران باشد، باید همه اعمال و رفتارش شباهت به اکثریت مردم جامعه‌اش باشد. به همین خاطر است که در زندگی ایشان نشانی از تجمل و زرق و برق یافت نمی‌شد. ساده ‌زیستی و ساده‌پوشی ایشان به گونه ‌ای بود که بعضا در دیدارهای مردمی، همراهان او را به جای وی اشتباهی می ‌گرفتند.[۱۰] .

مردم ‌داری

از جمله ویژگی‌های رفتاری ایشان که در تمامی دوران حیات سیاسی و اجتماعی، نمود زیادی داشت، خصلت مردم ‌داری و مردم‌باوری ایشان بود. ایشان چه قبل و چه بعد از انقلاب برای مردم اهمیت زیادی قائل بودند و بر این اعتقاد بودند که بدون مردم، هیچ کاری نمی‌توان کرد. وی چه زمانی که یک دست‌فروش بودند و چه زمانی که بر مسند نخست وزیری و ریاست جمهوری تکیه زدند، فاصله ‌شان با مردم هیچ تغییری نکرد و در هر فرصتی از توان و اندیشه خود در راه خدمت به مردم و پیشبرد امور و نیازهای مردم استفاده می‌کرد. در راستای پیاده کردن لوازم این ویژگی در جامعه، وی اقداماتی نظیر خلق نهادهای رسیدگی کننده به مشکلات مردمی، (تشکیل دفتر پیگری مشکلات مردم.) توصیه اکید مبتنی بر نزدیک ‌تر شدن مسئولین عالی‌رتبه به مردم به منظور درک راحت‌تر مشکلات آنان و پرهیز از هرگونه راحت طلبی و تشریفات و پرهیز از دریافت حقوق بیش از حد معمول را سرلوحه کارهای خود قرار دادند.

قناعت

قناعت و صرفه‌ جویی و به تبع آن از خود گذشتگی و انفاق از دیگر مولفه‌هایی ذهنی شهید رجایی بودند. ایشان با صرفه ‌جویی و بهره ‌گیری از حداقل زندگی، از اینکه دیگران از امکانات او بهره ببرند، لذت می‌بردند. [۱۱] . و این رویه را هم در خانه و هم در صحنه اجتماع از خود نشان می‌داد. شهید رجایی، صرفه‌جویی، هزینه و مصرف کمتر را، به ویژه در آن شرائط زمانی انقلاب، برای تداوم انقلاب ضروری می‌دانستند و بر نیاز انقلاب به کار و تولید بیشتر از یک سو و مصرف و هزینه کمتر از سوی دیگر، جهت نیل به خودکفایی، در قالب صدور بخشنامه‌ های اداری تاکید می‌کرد.[۱۲]

قانون‌گرایی

شهید رجایی دولتمردی قانون ‌گرا بود که همیشه به پیاده کردن اصول قانون اساسی تاکید داشت و تبلیغاتش در زمان انتخابات ریاست جمهوری حول همین شعار بود. اصرار وی بر اجرای قانون اساسی و تاکید وی بر نقش شورای نگهبان به عنوان مفسر قانون اساسی یکی از اختلافات اساسی وی با بنی صدر بود.[۱۳] . وی راه مبارزه با فرهنگ به ارث رسیده از نظام شاهنشاهی را در پیوند قانون‌گرایی به انقلابی بودن عنوان می‌کرد.

شهیدان رجائی و باهنر

مواضع فکری و سیاسی

شهید رجایی در طول حیات سیاسی، در قبال حوادث مختلف موضع‌گیری‌های گوناگونی داشتند که ولایت فقیه، اعتقاد به صدور انقلاب و تاکید بر سیاست نه شرقی و نه غربی، اصول بنیادینی هستند که نظم دهنده دیگر عناصر و مولفه‌ های ذهنی ایشان می‌باشند. ولایت فقیه را به عنوان عالی‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی در قانون اساسی خود گنجانده‌ ایم. [۱۴] . وی صدور انقلاب را اینگونه بیان می‌دارد که : نفع جمهوری اسلامی در این است که انقلاب اسلامی ‌اش را به دنیا صادر کند، گرچه لازم باشد در این راه سرمایه‌ گذاری کند. [۱۵] . طبیعتا با داشتن چنین ایده‌ ای خط و مشی سیاسی کشور نه بر اساس تکیه به هیچ قدرت غربی و شرقی که بر اساس استقلال و خود محوری می‌باشد. خط نه شرقی و نه غربی، محور حرکت ماست و... توانمان را به کار می‌بریم که روی خط اسلام، مستقل از شرق و غرب حرکت کنیم. [۱۶]

ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری

رجایی در دوره کوتاه‌ مدت ریاست‌جمهوری خود (۲۸ روز)، راه و خط و مشی انقلابی و مکتبی را که در دوره نخست‌ وزیری در پیش گرفته بود، ادامه داد. تنها تفاوت آن در این بود که در دوره ریاست‌ جمهوری، نخست‌ وزیر و اعضای دولت نیز هم ‌فکر و هم ‌رأی با او بودند و برخلاف دوره پیش، این دوره از انسجام و هماهنگی بسیار بالایی برخوردار بود.[۳۴] وی در زندگی خود بسیار ساده، قانع و صرفه ‌جو بود؛ پس از برعهده ‌گرفتن منصب نخست‌وزیری، همان ساختمان قدیمیِ وزارت آموزش و پرورش در میدان بهارستان را برای این منصب برگزید و معتقد بود اگر محل کار، تشریفاتی باشد، آدمی را اسیر پُست و مقام می‌سازد. وی با همین نگاه به زندگی، در فضایی صمیمی با اقشار مختلف مردم ارتباط برقرار می‌کرد و سر سفره آنان می‌نشست.[۳۵] سادگی و صمیمیت او باعث می‌شد مردم گاه او را با افراد معمولی اشتباه می‌گرفتند و تشخیص نمی‌دادند که او نخست ‌وزیر یا رئیس‌جمهور است.[۳۶] وی در عین نرم‌ خویی و مهربانی ذاتی، در حذف تشریفات اداری، قهرمان‌پروری، مبارزه با خلاف‌ها و اهمال‌کاری‌ها قاطع بود.[۳۷] .

دیدگاه‌ها

رجایی خود را سرباز امام‌خمینی می‌دانست و بر پیروی صادقانه و مداوم از رهبری ایشان تأکید می‌ورزید و باور داشت در همه‌حال چه رفاه و چه گرفتاری، باید به حمایت از ایشان پرداخت.[۳۸] وی خود را مقلد امام‌خمینی می‌دانست و معتقد بود هرگاه ایشان تشخیص دهد امری مخالف اسلام است، دولت موظف به اصلاح آن است و هرگاه مردم تشخیص دهند که دولت پیرو خط ایشان نیست، آن دولت باید کنار برود.[۳۹] او پیوند ملت با رهبری امام ‌خمینی را پیوند اعتقادی و نه پیوند سیاسی می‌دانست؛ از این‌رو شناخت جایگاه امام‌خمینی و مواضع ایشان را مهم و بنیادی برمی‌شمرد.[۴۰] وی پیوند عمیق میان مردم مستضعف و محروم با امام‌خمینی را ستایش می‌کرد و ایشان را انسان بی‌نظیر قرن و امام مستضعفان می‌شمرد.[۴۱] . او که در برابر مردم متعهد شد تا از آرمان‌ها و دستورهای امام‌خمینی با تمام توان حمایت کند،[۴۲] در مناسبت‌های مختلف از صداقت و سادگی و شخصیت امام‌ خمینی ستایش می‌کرد و سیره ایشان را الگوی رفتار خود قرار داده بود.[۴۳] وی صراحتاً اعلام می‌کرد آنچه او با خود عهد کرده و آنچه وزیران با او تعهد کرده‌اند، پیروی از خط امام‌خمینی است و معیار انقلابی‌بودنِ اشخاص را قبول‌داشتنِ تفکر ایشان در همه ابعاد می‌دانست.[۴۴] . رجایی درباره ولایت فقیه و رهبری امام‌خمینی معتقد بود مسئله رهبری بنا بر ضرورت انقلاب باید به‌درستی شناخته شود. از نظر او رهبری نه در شخص امام‌خمینی، بلکه در موضوع امام و مرجع تقلید متقوم است و جایگاه مرجع تقلید با رهبران سیاسی فرق می‌کند. او با این نگاه به جایگاه امام‌خمینی، همه حرکات خود را مبتنی بر نگاهی شرعی می‌دانست که یک مرجع تقلید مشخص می‌کند. او به مخاطبان خود تأکید می‌کرد پیوند خود با امام‌ خمینی و مرجعیت را به ‌درستی درک کنند؛ زیرا این پیوند، پیوند اعتقادی است نه پیوند سیاسی، بلکه پیوند سیاسی یک بعد از ابعاد رهبری است.[۴۵] . امام ‌خمینی نیز به مناسبت‌های مختلف از کارکرد و صداقت و ساده‌ زیستی رجایی دفاع[۴۶] و از ساده ‌زیستی و پشتوانه مردمی وی ستایش می‌کرد.[۴۷] ایشان در برابر برخی نقدهای بنی‌صدر که جایگاه علمی او را زیر سؤال می‌برد، عقل رجایی را بیشتر از علم او شمرد[۴۸] و او را انسانی زجردیده و برآمده از میان توده مردم دانست.[۴۹] ایشان، رجایی را فرزند متعهد، مسئول و محبوب آحاد جامعه می‌دانست که در خدمتگزاری هیچگاه کوتاهی نکرد[۵۰] و با کردارش، معلم اخلاق به شمار می‌رفت.[۵۱] به باور ایشان، رجایی گرچه از دست ‌فروشی به ریاست‌جمهوری رسید؛ اما مشاغل مهم بر روحیه او اثر منفی نداشت و او عزت نفس بالایی داشت.[۵۲]

شهید محمدعلی رجایی

...شهید رجایی در دوره کوتاه مدت ریاست جمهوری خود (28 روز) راه و خط مشی انقلابی و مکتبی را که در دوره نخست وزیری در پیش گرفته‌ بود ادامه داد و بر خلاف دوره قبل، ریاست جمهور و نخست وزیر هم فکر و هم رأی با هم بودند. لکن این همفکری دیری نپایید تا اینکه در تاریخ هشتم شهریور ماه در جلسه شورای امنیت کشور، بمبی آتش زا منفجر و دو یار و در هم رزم ، محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر به شهادت رسیدند و روح بلندو ملکوتی آنان به سوی معبود لایزال به پرواز در آمد. و این واقعه نیز بسان سایر حوادث ابتدایی انقلاب، باعث یک سویه شدن و خالص شدن جریان انقلاب، اثبات مجدد قام به ذات بودن انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ، پیدایش ذهنیت منفی نسبت به احزاب و نظام حزبی در میان مردم به دلیل تاکتیک ‌ها و عملکرد غیر اصولی و غیر دموکراتیک و اقدامات تروریستی بعضی از جریانات سیاسی، ترجیح ثبات نظام به نظام حزبی ، حضور فعالانه مردم رد صحنه‌های دفاع از نظام اسلامی و انقلاب و انزوای کامل تفکرات موسوم به لیبرال اشاره کرد... و این واقعه نیز بسان سایر حوادث ابتدایی انقلاب، باعث یک سویه شدن و خالص شدن جریان انقلاب، اثبات مجدد قام به ذات بودن انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ، پیدایش ذهنیت منفی نسبت به احزاب و نظام حزبی در میان مردم به دلیل تاکتیک ‌ها و عملکرد غیر اصولی و غیر دموکراتیک و اقدامات تروریستی بعضی از جریانات سیاسی، ترجیح ثبات نظام به نظام حزبی ، حضور فعالانه مردم رد صحنه‌های دفاع از نظام اسلامی و انقلاب و انزوای کامل تفکرات موسوم به لیبرال اشاره کرد.

خاطراتی از شهید رجائی

براي رجايي ساده ‌زيستي فقط يك روش شخصي نبود بلكه در حكومت هم آن را اعمال مي‌كرد.

مرام حكومتي، نه فقط روش شخصي براي رجايي ساده‌زيستي فقط يك روش شخصي نبود بلكه در حكومت هم آن را اعمال مي‌كرد. اولين نصيحت ايشان به من پس از اين كه مدير كل آموزش و پرورش تهران شدم اين بود كه برو سعي كن اين اتاق را كوچكتر و كمتر كني نه اين كه زيادش كني...

خاطراتی از شهید رجایی که برای اولین بار منتشر می شوند

از بازی در تئاتر و خرید از دستفروش ها تا پاسخ تند به یکی از نزدیکان اشرف پهلوی و برگزاری جلسات نق زنی برای مدیران!

نماز و معنویات در زندگی شهید محمدعلی رجایی : وی از توجه شهید رجایی به نماز می گوید: حتما شنیده‌ اید و ما هم دیده ‌ایم که شهید رجایی در هر جلسه‌ ی کاری که بود، در وقت اذان اولویت او نماز اول وقت بود تا جایی که همسر شهید نقل می‌کند؛ در شرایط نادر اگر به خاطر شرایط خاصی نماز اول وقت ایشان ترک میشد آقای رجایی دو روز روزه میگرفتند و این یکی از ویژگی‌های خاص رجایی بود که در امور دینی و معنوی بسیار برای خود سخت گیری میکرد. امام خمینی(س) فرمودند، رجایی یک ملّت است و یا شهید بهشتی در توصیف شهید رجایی گفته بودند؛ رجایی بر روی ما تأثیر عملی میگذارد. یعنی عملکرد او برای ما و دیگر اطرافیان ایشان نوعی درس و آموزش است، یکبار هم وقتی وارد مدرسه رفاه میشدم دیدم مرحوم رجایی بیرون مدرسه قدم میزند به ایشان گفتم جلسه هیئت امنا شروع شده شما تشریف نمی‌برید؟ در پاسخ گفت: دوستان برای شروع جلسات یک سری تشریفاتی دارند که من موافق این تشریفات نیستم و خوب به آنها هم گفته ‌ام. میخواهم این تشریفات تمام شود و بعد می روم.

زندگی نامه شهید رجایی

آخرين وصيت : بيست روز قبل از شهادت، قبل از ترك خانه براي شركت در جلسه‌اي مهم، همسر رجايي به او گفت: پيشنهاد مي‌كنم وصيت‌ نامه ‌ي جديدي بنويسيد. وصيت ‌نامه قبلي را سال‌ها پيش نوشته‌ ايد. رجايي به يادآورد كه در سال 1352 قبل از اين‌كه به زندان برود، وصيت‌نامه‌ اي نوشته بود و آن‌ روز، هشت سال از نوشتن آن وصيت‌ نامه مي‌گذشت. كمي فكر كرد. سپس كاغذي خواست تا وصيت‌ نامه‌ اي جديد بنويسد. او بر روي يك برگ كاغذ دفتر مشق بدون‌ اين‌ كه پاكنويس كند خوش خط و خوانا و بدون خط‌ خوردگي و روان‌ و ساده وصيت ‌نامه ‌اي نوشت و آن را به همسرش داد. نكاتي كه در اين چند خط به آن‌ها اشاره‌ شده، بسيار قابل تأمل است .

شهیدان رجائی و باهنر

شهید محمد جواد باهنر

محمد جواد باهنر در ۸ شهریور سال ۱۳۶۰ش در حالی‌که در جلسه شورای امنیت کشور شرکت کرده بود، در اثر انفجار بمب، همراه با محمدعلی رجایی، رییس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، و چند تن دیگر به شهادت رسید. سومین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران و از شاگردان آیت‌ لله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی بود. باهنر در مبارزات علیه رژیم پهلوی فعالیت داشت. او عضو شورای انقلاب و نخست وزیر محمدعلی رجایی بود. محمد جواد باهنر در ۸ شهریور سال ۱۳۶۰ش در حالی‌که در جلسه شورای امنیت کشور شرکت کرده بود، در اثر انفجار بمب، همراه با محمدعلی رجایی، رییس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران به شهادت رسید. محمدرضا باهنر برادر اوست. در سال ۱۳۱۲ش در کرمان متولد شد. او تحصیلات حوزوی را از ۱۱ سالگی در مدرسه معصومیه کرمان آغاز کرد و به موازات آن در مدارس جدید نیز تحصیل کرد. در ۱۳۳۲ش برای ادامه تحصیلات حوزوی به قم رفت و پس از تکمیل درس‌های سطح، در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی به مدت شش سال و در درس فقه و اصول امام خمینی به مدت هفت سال شرکت کرد. او در این ایام در درس‌ اسفار و تفسیر علامه طباطبایی نیز حاضر می‌شد. باهنر مدتی نیز در حوزه علمیه نجف از درس استادان آن حوزه استفاده کرد. باهنر در قم تحصیلات دبیرستانی را نیز ادامه داد. او در سال ۱۳۳۷ش به دانشکده الهیات دانشگاه تهران راه یافت، دوره کارشناسی این دانشکده را به پایان رساند و دوره کارشناسی ارشد علوم تربیتی را نیز در دانشگاه تهران با موفقیت گذراند. سپس به ادامه تحصیل در دوره دکتری همان دانشکده پرداخت.[۱] . سال ۱۳۴۲ به استخدام وزارت آموزش و پرورش در آمد و علاوه بر تدریس با دفتر تحقیقات و برنامه‌ریزی وزارتخانه همکاری داشت و برنامه‌های تعلیمات‌ دینی کلاس‌های مختلف تحت نظر وی تهیه و تنظیم می‌شد. کتاب‌های دینی تألیف وی نقش چشمگیری در آگاه‌سازی جوانان و نوجوانان قبل از انقلاب ایفا نمود. شهید باهنر با سخنرانی‌های خود در مساجد، مجالس روضه، هیئت‌ها و حسینیه‌ها ضمن ابلاغ اندیشه‌های امام خمینی و برنامه‌های نهضت، مقدمات آمادگی اعتقادی مردم ایران را برای مبارزه با حکومت پهلوی فراهم می‌کرد.[۲] .

فعالیت‌های مبارزاتی

فعالیت‌های مبارزاتی باهنر از سال ۱۳۳۷ آغاز شد و در این سال به سبب سخنرانی علیه رژیم پهلوی که اسرائیل را به رسمیت شناخته بود، دستگیر شد.[۹] همکاری جدی وی در انتشار مجلّه مکتب تشیع در سال ۱۳۳۸ از دیگر فعالیت‌های وی به‌شمار می‌رود.[۱۰] نوشتن سرمقاله در مکتب تشیع به عهده باهنر گذاشته شد؛ گرچه وی از سر تواضع از درج اسم خود پرهیز داشت[۱۱] همچنین سرمقاله نخستین شماره مجله بعثت را باهنر نوشت.[۱۲]
باهنر در سال ۱۳۴۱، از سوی برخی بزرگان حوزه علمیه قم، مأمور به تبلیغ در ژاپن شد؛ ولی به دلیل آغاز مبارزات در تهران ماند.[۱۳] در خرداد ۱۳۴۲، سازمان اطلاعات و امنیت کشور ساواک وی را به سبب سخنرانی‌های ضد استبدادی در همدان دستگیر کرد؛ ولی به دنبال اعتراض مردم، آزاد و به تهران فرستاده شد.[۱۴] وی در اواخر اسفند همین سال در محکوم‌ساختن فاجعه فیضیه در مسجد جامع بازار تهران، بیاناتی ایراد کرد که منجر به بازداشت و زندانی شدن او تا خرداد ۱۳۴۳ شد.[۱۵] سخنرانی در مسجد هدایت و حسینیه ارشاد تهران، برگزاری جلسات هفتگی[۱۶] توزیع جزوه های درس‌های نجف امام خمینی[۱۷] همکاری با هیئت‌های مؤتلفه و تأسیس مسجد الجواد ،[۱۸] از فعالیت‌های او در این دوره بود.

باهنر در سال ۱۳۴۴، به آموزش و پرورش راه یافت و مبارزه فرهنگی مؤثری را آغاز کرد.[۱۹] او در طول سال‌های حضور در آموزش و پرورش به‌همراه تعدادی از شخصیت‌های دینی ازجمله سیدمحمد حسینی بهشتی و علی گلزاده غفوری کتاب‌های درسی تعلیمات دینی را برای سال‌های مختلف دبستان و دبیرستان و برای مراکز تربیت تألیف کرد.[۲۰]
باهنر با گروهی از علمای مبارز و یاران امام‌ خمینی در تهران، پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی، خطاب به امام‌ خمینی اعلامیه تسلیت صادر و مجلس ختمی در مسجد ارک تهران برگزار کردند.[۲۱] همچنین اعلامیه وی با گروهی از روحانیان تهران به مناسبت یادبود حادثه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در اسناد ساواک گزارش شده است.[۲۲] افزون بر آن وی برای هم‌ نوایی با امام‌خمینی عید نوروز ۱۳۵۷ را تحریم و بر مبارزه با استبداد تأکید کرد.[۲۳] در ضمن به مناسبت‌های چهلم شهدای ۲۹ بهمن تبریز،[۲۴] شهدای یزد،[۲۵] سالگرد ۱۵ خرداد ۱۳۴۲،[۲۶] جشن‌های نیمه شعبان و فساد و استبداد رژیم پهلوی،[۲۷] محکوم‌کردن سرکوب اعتصاب کارکنان صنعت نفت،[۲۸] محکوم‌کردن محاصره خانه امام‌خمینی در نجف و هجرت ایشان به فرانسه،[۲۹] چهلمین روز فاجعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ تهران،[۳۰] فراخوان مردم برای شرکت در راهپیمایی سرنوشت‌ساز تاسوعا و عاشورای ۱۳۵۷ تهران[۳۱] و پشتیبانی از اعتصاب بازاریان تهران[۳۲] با دیگر روحانیان مبارز اعلامیه‌ های مهمی صادر و از مبارزات امام‌خمینی پشتیبانی کرد.

باهنر پس از دستگیرشدنِ سران هیئت مؤتلفه، به سبب ترور نخست ‌وزیر وقت؛ حسنعلی منصور ، برای ادامه مبارزه در ایجاد «بنیاد رفاه و تعاون اسلامی»، کانون توحید و دفتر نشر فرهنگ اسلامی نقش داشت.[۳۳] وی به همراه، سیدمحمد حسینی بهشتی و علی غفوری اعضای هیئت علمی دفتر نشر فرهنگ اسلامی را تشکیل می‌دادند[۳۴] راه ‌اندازی نهادهای یادشده برای تقویت نهضت امام‌خمینی بود.[۳۵] به گزارش ساواک از جلسه ختم ناصر هندی (پسندیده)، برادرزاده امام ‌خمینی، گروهی ازجمله باهنر هنگام سخنرانی محمدتقی فلسفی و نام ‌بردن از امام ‌خمینی، تکبیر گفتند.[۳۶]

باهنر طی سال‌های ۱۳۵۲–۱۳۵۷، پنج‌ بار دستگیر و در این سال‌ها ممنوع‌ المنبر شد.[۳۷] در ۱۳۵۶، با عالمان هم ‌فکر خود جامعه روحانیت مبارز تهران را تأسیس کرد[۳۸] و در دی ‌ماه ۱۳۵۷، در تنظیم اعتصاب‌ها و طراحی راهپیمایی‌ها نقش مهمی داشت و از سوی امام‌ خمینی، عضو منتخب کمیته ساماندهی اعتصاب‌ها گردید.[۳۹] او در تحصن روحانیان در دانشگاه تهران در اعتراض به جلوگیری شاپور بختیار از ورود امام‌خمینی به ایران شرکت داشت.[۴۰] در زمان بازگشت امام‌خمینی به تهران، در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷، عضو فعال کمیته استقبال از ایشان بود.[۴۱]

مبارزه علیه حکومت پهلوی

در پی اظهارات باهنر در سال ۱۳۵۰ در خصوص جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی؛ توسط ساواک احضار و سپس ممنوع‌ المنبر گردید.باهنر در دوران ممنوع‌المنبر بودن فعالیت‌های فرهنگی بسیاری از جمله تأسیس دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، تأسیس مدرسه راهنمایی مفید، تأسیس و بنای کانون توحید و تأسیس مکتب امیرالمؤمنین(ع) را در کارنامه خود دارد. سال ۱۳۵۶ همزمان با گسترش تظاهرات و مخالفت‌های مردم علیه رژیم پهلوی، باهنرهمگام با روحانیون متعهد دیگر به تلاش‌های خود برای افشای چهره واقعی حکومت افزود و سخنرانی وی در شیراز منجر به دستگیری‌اش شد. تشکیل روحانیت مبارز و سازماندهی تظاهرات و اعتصابات از جمله اقدامات ایشان در آن برهه به شمار می‌رود.

امام خمینی چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به منظور سازماندهی انقلاب و هدایت نیروها دستور تشکیل شورای انقلاب اسلامی را صادر و شهید مرتضی مطهری، شهید شهید بهشتی، شهید باهنر، عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی را به عنوان هسته اولیه آن شورا تعیین نمودند. این شورا در دی ۱۳۵۷ شکل گرفت و با توجه به وضعیت خاص کشور در پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، نقش مهمی در هدایت و برنامه‌ریزی امور انقلاب ایفا نمود. اهداف کلی از تأسیس شورای انقلاب پاسداری از ثمرات مبارزات آزادیخواهانه مردم ایران، اجرای اهداف انقلاب، تأسیس نهادهای سیاسی جدید و ایجاد حکومت جمهوری اسلامی در ایران بود. باهنر در ۲۰/۶/۱۳۵۹ در کنفرانسی خبری و رادیو تلویزیونی گزارش کاملی از عملکرد و فعالیت‌های این شورا ارائه کرد. اعضای شورای انقلاب مانند حلقه‌هایی پیوند قوای سه‌گانه را با شورای انقلاب میسر می‌کردند.[۳]

محمدجواد باهنر و سید محمد حسینی بهشتی به همراه جمعی از شخصیت‌های دیگر به تأسیس حزب جمهوری اسلامی در سال ۱۳۵۷ اقدام کردند. نقش باهنر در حزب تعیین‌ کننده بود. پس از شهادت بهشتی، باهنر به دبیرکلی حزب انتخاب شد و این مسئولیت را تا زمان پذیرش پست نخست‌ وزیری بر عهده داشت. در پی برکناری بنی صدر از مقام ریاست جمهوری و انتخاب محمدعلی رجایی به عنوان رئیس‌جمهور، در سال ۱۳۶۰ دکتر باهنر به عنوان نخست‌وزیر به مجلس شورای اسلامی معرفی شد. عمر کابینه او بسیار کوتاه بود زیرا ۸ شهریور ۱۳۶۰ دفتر ریاست جمهوری توسط سازمان مجاهدین خلق ایران"منافقین" منفجر شد و محمدعلی رجایی رئیس‌جمهور و باهنر نخست‌وزیر و عده‌ای دیگر به شهادت رسیدند.[۴]

شهیدان رجائی و باهنر

شهید باهنر و فعالیت‌های پس از انقلاب

عضو گروه مأمور بازگشایی مدارس و تطبیق وضع آموزش و پرورش با مقتضیات پیروزی انقلاب اسلامی . همکاری با سید محمد حسینی بهشتی و چند نفر از روحانیان مبارز در تأسیس حزب جمهوری اسلامی . دبیر کلی حزب جمهوری اسلامی پس از شهادت آیت الله بهشتی در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی . عضو ستاد انقلاب فرهنگی . نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان قانون اساسی . مشارکت در تشکیل نهضت سوادآموزی . مشارکت در بنیانگذاری فعالیت‌های موسوم به «امور تربیتی» با همکاری شهید رجایی . نماینده مردم تهران در اولین دوره مجلس شورای اسلامی . وزیر آموزش و پرورش در کابینه محمدعلی رجایی . آخرین سمت وی پیش از شهادت پست نخست‌وزیری در دولت محمدعلی رجایی[۵]

باهنر ازجمله افرادی بود که امام‌خمینی اعتماد کامل به او داشت.[۴۲] وی با حکم امام‌ خمینی عضو شورای انقلاب شد.[۴۳] همچنین در ۲۷ بهمن ۱۳۵۷ از سوی ایشان، عضو کمیته بازگشایی و مدیریت واحدهای آموزشی کشور گردید.[۴۴] یک هفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همراه بهشتی و دیگر همفکران خود در اعلام تشکیل حزبِ جمهوری اسلامی مشارکت کرد. "ببینید: حزب جمهوری اسلامی"[۴۵] نقش باهنر در تهیه و تدوین اساسنامه حزب جمهوری اسلامی بسیار برجسته بود.[۴۶] وی سعی می‌کرد طیف‌های روشنفکر، حزب‌ اللهی، جوانان و دانشجویان را به حزب جمهوری اسلامی پیوند بدهد و حزب را جامعیت ببخشد.[۴۷] . او در خرداد ۱۳۵۸، از جانب مردم کرمان به نمایندگی مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی برگزیده شد.[۴۸] در سال ۱۳۵۹ نیز به نمایندگی مردم تهران در مجلس شورای اسلامی انتخاب شد.[۴۹] . فعالیت‌های مبارزاتی باهنر غالباً صبغه فرهنگی داشت؛ زیرا او به تحولات فرهنگی در عرصه ‌های سیاسی معتقد بود.[۵۰] باهنر عشق و تلاش زیاد در احیای فرهنگ اسلام راستین داشت و معتقد بود تنها فرهنگ اصیل اسلام است که جوانان را به حرکت و رشد و کمال می‌رساند.[۵۱] او حتی در تشکیلات سیاسی یا گروه‌های مبارز می‌کوشید مسئولیت فرهنگی و فکری را بپذیرد. وی پس از پیروزی انقلاب نیز برای اسلامی‌کردن محیط آموزشی در دانشگاه و آموزش و پرورش و محوری‌شدنِ تزکیه و تربیت در این مراکز کوشید و معاونت امور تربیتی در وزارت آموزش و پرورش را بنیان گذاشت.[۵۲] با توجه به اختلاف شدید نیروهای مکتبی با ملی‌گرایان، وی با بردباری و منطق با مخالفان ازجمله سیدابوالحسن بنی‌صدر برخورد می‌کرد[۵۳] به همین دلیل مؤسسان حزب جمهوری اسلامی ازجمله باهنر نامه‌ هایی به امام ‌خمینی نوشته و از کارشکنی و برخورد بنی‌صدر شکایت کرده‌اند.[۵۴]

حجة الاسلام دکتر محمدجواد باهنر

عالم مجاهد شیعه معاصر و از شاگردان امام خمینی و علامه طباطبایی بود. او از اعضای اصلی شورای انقلاب اسلامی و دومین نخست ‌وزیر ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. شهید باهنر به همراه شهید رجایی، در واقعه بمب‌گذاری هشتم شهریور سال ۱۳۶۰ توسط منافقین به شهادت رسید.

شهید محمدجواد باهنر

محمدجواد باهنر از روحانیون اندیشمند و مبارز و نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران. وی در 1312ش در خانواده‌ ای کم ‌بضاعت و پرعائله در کرمان متولد شد. تحصیلات خود را از مکتب خانه آغاز کرد و از یازده سالگی به طلبگی در مدرسه معصومیه پرداخت و به موازات آن در مدارس جدید نیز تحصیل می‌کرد. در 1332 برای ادامه تحصیلات دینی به قم عزیمت کرد و پس از تکمیل دروس سطح، در درس خارج فقه آیت ‌الله العظمی بروجردی به مدت شش سال شرکت جست و شش سال نیز از درس‌های فلسفه (اسفار) و تفسیر علامه سید محمدحسین طباطبائی بهره‌ مند شد، مدتی نیز در حوزه نجف از درس استادان آن حوزه استفاده کرد. در قم تحصیلات دبیرستانی را نیز ادامه داد و به اخذ گواهی‌نامه پایان تحصیلات دبیرستانی موفق شد. پس از آن در 1337 به دانشکده الهیات دانشگاه تهران راه یافت. دوره کارشناسی این دانشکده را به پایان رساند و به ادامه تحصیل در دوره دکتری همان دانشکده پرداخت. همچنین دوره کارشناسی ارشد علوم تربیتی را نیز در دانشگاه تهران با موفقیت گذراند. باهنر نه فقط به درس‌ها، بحث‌ها و مسائل حوزه‌های علمیه توجه و اهتمام داشت، بلکه به لزوم آشنایی طلاب با آموزش‌های دبیرستانی و دانشگاهی نیز معتقد بود و خود عملاً به صورت یکی از روحانیانی درآمد که پیوند‌دهنده حوزه‌ها با مجامع فرهنگی و دانشگاهی بیرون از حوزه‌ها بودند. او سعی داشت که مشکلات اعتقادی جوانانی را که در دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها تحصیل می‌کردند، بشناسد و این مشکلات و راه‌حل آنها را در حوزه‌ها مطرح سازد. او توانست برای تفهیم حقایق و معارف اسلامی به جوانانی که با اصطلاحات و شیوه‌های حوزوی آشنا نبودند، زبان مناسبی پیدا کند و به همین سبب فعالیت‌های اصلی او در طول زندگی، صبغه فرهنگی و تبلیغی داشت و عمدتاً از طریق انتشار کتاب و مقاله و ایراد سخنرانی بود. باهنردر همه فعالیت‌های اجتماعی خود، با حکومت پهلوی و استبداد و استعمار در ستیز بود. پس از آنکه نهضت اسلامی در 1342 به رهبری امام خمینی آغاز شد، وی در مسیر این نهضت به تبلیغ و مبارزه پرداخت و با نزدیک شدن به تشکیلات هیئت‌های مؤتلفه، در آموزش مبارزان جوان و ترویج اندیشه‌های متعلق به نهضت در میان توده مردم، نقش فعالی ایفا کرد. از 1341 تا 1357 علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی همراه با یاران روحانی و غیرروحانی همفکر خود به تأسیس مؤسساتی از قبیل مدرسه و بنگاه نشر و مساجد و کانون‌های تبلیغ در تهران اقدام کرد و مخصوصاً توانست با همکاری آیت‌الله سید محمدحسین بهشتی و دیگران برنامه ‌ریزی و تألیف کتاب‌های دینی مدارس را در وزارت آمورش و پرورش برعهده گیرد. با استفاده از این فرصت توانست افکار انقلاب اسلامی را در قالب این کتاب‌ها از سال اول ابتدایی تا پایان دورة متوسطه، و در دوره‌‌های تربیت معلم برای نسل جوان تنظیم و تحریر کند و البته یکی از منابع مهم آشنایی نسل جوان با مکتب اسلام همین کتاب‌ها بود که در مدارس تدریس می‌شد. باهنر از چندین سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تحت تعقیب و مراقبت پلیس وقت بود و چندین بار بازداشت شد و به زندان افتاد. در مبارزات سیاسی که در 1357 به اوج خود رسید از ارکان مبارزه محسوب می‌شد و از آغاز تشکیل شورای انقلاب در آن عضویت داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به دستور امام خمینی در کمیته اعتصابات عضویت یافت و در روزهای اول پس از پیروزی همراه با عده‌ای دیگر از جمله محمدعلی رجایی، مأمور بازگشایی مدارس و تطبیق وضع آموزش و پرورش با مقتضیات پیروزی انقلاب اسلامی شد. علاوه بر این، در تأسیس حزب جمهوری اسلامی با بهشتی و تنی چند از روحانیون مبارز همکاری کرد و در این حزب از بدو تأسیس تا پایان حیات خویش حضور و فعالیت داشت و پس از واقعه 7 تیر 1360، سمت دبیرکلی این حزب را عهده‌ دار شد. باهنر پس از پیروزی انقلاب اسلامی در صحنه‌ها‌ی مختلف انقلاب اسلامی فعالانه حضور داشت. در اردیبهشت 1359 به عضویت ستاد انقلاب فرهنگی درآمد و در مجلس خبرگان قانون اساسی به نمایندگی مردم کرمان شرکت کرد و در تشکیل نهضت سوادآموزی و نیز در بنیان‌گذاری فعالیت‌های موسوم به «امور تربیتی» (با همکاری شهید رجایی) سهم بسزایی داشت. در اولین دوره مجلس شورای اسلامی به نمایندگی مردم تهران به مجلس راه یافت. در مهر 1359 در دولت محمدعلی رجایی تصدی وزارت آموزش و پرورش را برعهده گرفت و پس از آنکه رجایی به ریاست جمهوری انتخاب شد در 15 مرداد 1360 به نخست وزیری منصوب گردید و در 8 شهریور همان سال در حالی که در جلسه شورای امنیت کشور شرکت کرده بود، بر اثر انفجاری که دشمنان انقلاب در اتاق شورا پدید آوردند، همراه با رجایی و چند تن دیگر به شهادت رسید. باهنرمردی خوش‌ فکر، صبور، سلیم ‌النفس، کم‌ادعا و پرکار بود. آثار قلمی او متعدد است. اهمّ آنها آثار او عبارتند از: یک دوره تعلیمات دینی برای سال‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم ابتدایی؛ یک دوره تعلیمات دینی برای سال‌های اول، دوم و سوم راهنمایی و دبیرستان؛ شناخت اسلام، یک دوره درس‌هایی از قرآن مجید، با ترجمه و شرح فارسی برای سال‌های سوم تا ششم دبیرستان؛ یک دوره درس قرآن برای سال‌های اول و دوم و سوم راهنمایی؛ تربیت و تعلیم دینی و روش تدریس قرآن و مسائل دینی، برای سال اول تربیت معلم دوره راهنمایی و تربیت معلم یک ساله و دانشسرای مقدماتی روستایی و عشایری؛ تعلیمات دینی و روش تدریس آن، برای دانشکده مکاتبه‌ای، خداشناسی با همکاری علی‌ گلزاده غفوری و سید رضا برقعی؛‌ مقاله «جهان در عصر بعثت» با همکاری اکبر هاشمی- رفسنجانی، در کتاب محمد خاتم پیامبران. پس از شهادت، بسیاری از مقالات و سخنرانی‌‌های وی با نام‌های «انسان و خودسازی»، «گفتارهای تربیتی»، «فرهنگ انقلاب اسلامی»، «اسلام برای نوجوانان»، «مواضع ما در ولایت رهبری» و «گذرگاه‌های الحاد» از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی در تهران به چاپ رسیده است. به نقل از دانشنامه جهان اسلام

وفات حضرت سکینه علیها السلام

«سُکَینه» لقب یکی از دختران امام حسین علیه السلام است که در واقعه کربلا حضور داشت و همراه با قافله اسیران به شام رفت. برخی همسر او را عبدالله بن حسن علیه السلام می دانند که در کربلا شهید شد. در برخی منابع رجالی از سکینه به عنوان یکی از راویان حدیث یاد شده؛[۱] همچنین از بلاغت و تسلط او بر ادبیات عرب، سخن به میان آمده است. سکینه دختر امام حسین (علیه السلام) را از برترین، باهوش‌ ترین و نیکوسرشت ‌ترین زنان عصر خویش دانسته‌ اند.[۸۳] [۸۴] . او در فضل و کمال به اندازه‌ ای بود که به فرموده پدرش امام حسین (علیه‌ السلام) غالباً غرق در ذات الهی بود. [۸۵] [۸۶] . در کتب و مصادر روایی و رجالی از سکینه بنت الحسین (علیه‌ السلام) به عنوان یکی از راویان و محدثان ثقه و مورد اطمینان یاد شده است. [۸۷] . او از راویان حدیث پدر بزرگوارش اباعبدالله الحسین (علیه‌ السلام) به شمار آمده [۸۸] [۸۹] [۹۰] . و افرادی چون سلمی عمه یعلی [۹۱] . و فائد مدنی و سکینه دختر اسماعیل بن ابی‌خالد و سکینه دختر قاضی ابی‌ ذر نیز از جمله راویانی دانسته شده ‌اند که از او روایت نقل کرده‌ اند. [۹۲] [۹۳] . از ویژگی‌های شخصیتی دیگر سکینه می‌توان به تسلط او بر فنون و ادب اشاره کرد. سکینه در بلاغت و فصاحت نصیبی عظیم داشت. گرچه اهل بیت (علیه ‌السلام) از شعر و امثال آن دوری جسته ‌اند؛ اما به جهت حزن و اندوه و مصیبت یا به واسطه رسیدن به اجر و ثواب مصیبت امام حسین (علیه ‌السلام) اشعاری را سروده ‌اند. سکینه دختر امام حسین (علیه‌ السلام) دارای اشعار و قصاید بسیاری در رثای پدر است که از جمله این اشعار قصاید زیر است : لا تعذلیه فهم قاطع طرقه - فغینه بدموع ذرف غدفه... ان الحسین غداة الطف یرشقه - ریب المنون فما ان یخطی الحدقه... بکف شر عبادالله کلهم نسل البغایا - و جیش المرق الفسقه... یا امة السوء هاتوا ما احتجاجکم غذا - و جلکم بالسیف قد صفقه . کسی را سرزنش مکن که راهش را گم کرده است؛ زیرا از چشمانش اشک فراوان می‌بارد. در روز طف (عاشورا) تیری به سوی امام حسین علیه‌ السلام پرتاب شد که خطا نمی‌رود و از حدقه چشم امام (سجاد (علیه ‌السلام) دور نمی‌شود. این کار به دست کسانی انجام شد که بدترین مردم و حرام‌زاده و خارج از دین و فاسق بودند. ‌ای بدترین امت، دلیل‌هایتان را در رستاخیز اقامه کنید. شما برهانی ندارید؛ زیرا همه شما او را با شمشیرتان زدید . [۹۴] [۹۵] .

ولادت و نسب - حضور در کربلا - کاروان اسرا در شام - وفات - - اصل و نسب - وجه تسمیه - تاریخ تولد - ازدواج - مورد علاقه امام حسین - حضور در کربلا - ایام اسارت - ورود اسرا به شام - بازگشت به مدینه - گفت‌وگو با دختر عثمان - افشای جنایت‌های بنی‌امیه - خصوصیات اخلاقی - ازدواج - همراه با كاروان حسينى - صحبت امام حسین با سکینه از قتلگاه - ملاقات با جسد پدر - در اسارت - جاماندن از کاروان اسرا - در مجلس يزيد - جسارت مرد شامى - خواب سكينه در شام - اقدامات در طول اسارت و پس از آن - پاى‌بندى به حجاب و عفاف - اعتراض به يزيد و دفاع از اهل‌بيت - عزادارى و زيارت قبر پدر - در مدينه - اشعاری در رثای پدر - وفات

آمنه یا امیمه یکی از دختران حسین بن علی بود که مادرش به وی لقب سکینه داده بود. مادر وی رباب بنت امرء القیس بوده است. وی متولد سال ۴۸ یا ۴۹ هجری قمری بوده و در جنگ کربلا در حالی‌که به سن بلوغ نرسیده بود، حضور داشت. او در سال ۱۱۷ هجری ‌قمری در مدینه از دنیا رفت.[۱] . در منابع مختلف نام اصلی او را أمینه، اُمَیمه[۲] و آمنه را ذکر کرده‌اند. مورخان دربارهٔ سکینه گفته‌اند، این لقبی است که مادرش به دلیل سکون و آرامش او بر او نهاده بود.[۳] . در کتاب تذکرة الشهدا، حبیب ‌الله شریف کاشانی تعداد فرزندان حسین بن علی را ۸ دختر و ۱۳ پسر گزارش می‌کند و نام‌های آنها را فاطمه کبری، فاطمه صغری، زبیده، زینب، سکینه، ام ‌کلثوم، صفیه و رقیه (به نقلی زبیده) ذکر می‌کند.[۷] علی بن عیسی اربلی، در کشف الغمه فی معرفه الائمه برای حسین بن علی از چهار دختر (زینب، سکینه و فاطمه) یاد کرده است که احتمالاً دختر چهارم همان رقیه بنت حسین باشد.[۸][۹] حسین بعد از درگذشت حسن بن علی، با اُمّ اسحاق دختر طَلحه — صحابی مشهور محمد — ازدواج کرد. و از وی صاحب دختری به ‌نام فاطمه شد. به گفته مادلونگ برخلاف برخی گزارش‌ها، سکینه باید از فاطمه بزرگتر باشد.[۱۰] درحالی‌که حاج ‌منوچهری دختر کوچکتر حسین را سکینه از رباب بنت امرء القیس می‌داند.[۱۱] . سکینه دختر امام حسین علیه السلام را از باهوش ‌ترین، زیباترین، خوش اخلاق ‌ترین، باتقوا ترین و بزرگ زنان زمانه خویش دانسته‌ اند.[۲۶] امام حسین(ع) سکینه را بنده‌ای غرق در ذات الهی معرفی کرده که نشان دهنده فضل و کمال اوست.[۲۷] . سخاوت سکینه نیز در کتب تاریخی مورد اشاره قرار گرفته است. او هزینه سفر حج برادرش امام سجاد علیه السلام را پرداخته است.[۲۸] . در کتاب‌های رجالی از سکینه به عنوان یکی از راویان حدیث یاد شده که کوفیان از او روایت کرده‌اند.[۲۹] سکینه همراه خواهر خود فاطمه از راویان حدیث پدر خود امام حسین علیه اسلام به شمار می‌آیند[۳۰] و راویانی همچون عبیدالله بن ابی‌ارفع، فائد مدنی، سکینه دختر اسماعیل بن ابی‌خالد و سکینه دختر قاضی ابی‌ذر از او روایت نقل کرده‌اند.[۳۱] . همچنین از تسلط بر ادبیات و شعر عرب و بلاغت و فصاحت سکینه سخن به میان آمده است. گزارش‌های او از واقعه کربلا در قالب شعر، اشعار و قصاید او در رثای پدرش امام حسین(ع) معروف است. شعر زیر از جمله این اشعار است: لا تعذلیه فهم قاطع طرقه - فعینه بدموع ذرف غدقه... ان الحسین غداة الطف یرشقه - ریب المنون فما ان یخطئ الحدقه... بِکَفِّ شر عبادالله کلهم - نسل البغایا و جیش المرق الفسقه... یا اُمَّة السوء هاتوا ما احتجاجکم - غداً و جُلُّکم بالسیف قد صفقه . ترجمه: او را سرزنش مکن؛ چرا که آنها راه را بر او بستند. و او از چشمانش اشک فراوان می‌بارد. در روز طَف عاشورا تیری به سوی امام حسین(ع) پرتاب شد که خطا نمی‌رود و از حدقه چشم او دور نمی‌شود. این کار به دست کسانی انجام شد که بدترین مردم و از نسل ظالمان و از سپاهیان فاسق بودند.‌ای بدترین امت! دلیل‌هایتان را در رستاخیز اقامه کنید. شما برهانی ندارید؛ زیرا همه شما او را با شمشیرتان زدید. [۳۲] . بر اساس گزارشات تاریخی تسلط سکینه بر ادبیات عرب باعث شد برخی از شاعران مانند فرزدق، جریر، کثیر، نصیب و جمیل برای ارزیابی و سنجش اشعار خود، آنها را به سکینه ارائه می‌دادند تا مورد داوری قرار بگیرد.[۳۳] . از دیگر تاثیرگذاری‌های اجتماعی سکینه می‌توان به دفاع او از اهل بیت(ع) اشاره کرد. برای نمونه ابوالفرج اصفهانی درباره نقل می کند که وی در مجلس عزایی بود ودختر عثمان هم در آن مجلس بود و می‌گفت من شهید زاده ‌ام. سکینه خاموش بود تا این که موذن بانگ برداشت و گفت: (اشهد انَّ محمداً رسول الله.) سکینه گفت: این پدر من است یا تو؟ دختر عثمان گفت: من دیگر هرگز بر شما فخر نمی‌فروشم. [۳۹] . نمونه دیگر آنکه روزی خالد بن عبدالملک؛ امیر مدینه(امارت: ۱۱۴-۱۱۸ق) طبق عادتش،‌ بر فراز منبر،‌ امام علی(ع) را دشنام گفت، سکینه که به همراه کنیزانش در مجلس حضور داشت،‌ مقابله به مثل کرد که ماموران حکومتی،‌ کنیزانش را مورد ضرب و شتم قرار دادند.[۴۰] .

از کتب تاریخی چنین بر می‌آید که آمنه در کاروان حسین بن علی در نبرد کربلا حضور داشته است. در منابع آمنه از جمله زنانی است که از او گزارش‌ها و نقل قول‌هایی دربارهٔ وقایع عاشورا و نبرد کربلا ذکر شده است.[۱۴][۱۵] ابن شهرآشوب در کتاب مناقب آل ابی‌طالب نقل می‌کند، در آخرین وداع حسین با خانواده اش، او سکینه را به صبوری توصیه کرد.[۱۶] به نقل از سید بن طاووس در لهوف، در روز یازدهم محرم در هنگام وداع اسیران با جنازه کشته شدگان، سکینه پس از سخنان زینب جنازه پدرش را در آغوش گرفت اما سربازان عمر سعداو را به زور از بدن پدرش جدا کردند.[۱۷] همچنین گزارش‌های متعددی از آمنه در روایت‌های مربوط به این نبرد، از جمله هنگام کشته شدن علی‌اکبر و شب عاشورا، آورده شده است.[۱۵][۱۴] . پس از پایان نبرد کربلا، سربازان عمر بن سعد، بازماندگان کاروان حسین را اسیر کردند و نام آمنه نیز در بین اسیران ذکر شده است.[۱۸] بر اساس منابع در روز یازدهم محرم، سپاه عمر سعد پس از دفن کشتگان خود، اسیران را به سمت کوفه بردند.[۱۹] شیخ مفید در ارشاد تاریخ ورود اسیران به کوفه را دوازدهم محرم نقل می‌کند.[۲۰] مورخان گزارش کرده‌اند، مأموران اسیران را درحالی‌که بر شترهای بی‌محمل سوار و با طناب بسته شده بودند پس از عبور دادن اسیران از بازار کوفه، آنها را وارد قصر عبیدالله بن زیاد کردند.[۲۱][۲۲] بلاذری در کتاب انساب الاشراف گزارش می‌کند، اسیران از کوفه به همراه شمر، به سمت شام حرکت داده شدند. مسیر دقیق حرکت کاروان از کوفه تا شام مشخص نیست. در روایت‌های مربوط به اسارت چند مرتبه به سکینه اشاره شده است. ابن فهد حلی در کتاب مثیر الأحزان، از سهل بن سعد ساعدی نقل می‌کند روز ورود اسیران به شام در باب‌الساعات دختری که بر شتری بی‌محمل سوار بود و خود را سکینه بنت حسین معرفی کرده بود از او خواست به آنها کمک کند تا نیزه داران سرهای کشته شدگان یاران حسین را از آنها دور کند تا نامحرم‌ها کمتر به آنها نگاه کنند. ساعدی با پرداخت مقداری دینار خواسته او را برآورده کرده است.[۲۳] شیخ صدوق در کتاب الأمالی صدوق و محمدباقر مجلسی در کتاب بحارالانوار از سکینه در مجلس یزید روایت کرده‌اند که در پاسخ به سخن مردم شام که اسیرانی نیکوتر از اینان ندیده‌ایم، گفت: ما اسیران خاندان پیامبریم.[۲۴][۲۵] . سکینه پس از اسارت همراه با کاروان اسیران پس از عبور از کربلا، به مدینه بازگشت. در منابع تاریخی از زندگی او در مدینه تا هنگام مرگ گزارش‌های زیادی به جز ذکر برخی مناظرات و مجالس علمی در دسترس نیست.[۳۳] در چگونگی وفات و محل دفن آمنه بین مورخان اختلاف وجود دارد. نقل مشهور، تاریخ درگذشت او را ۵ ربیع‌الاول سال ۱۱۷ قمری در مدینه ذکر کرده‌ اند. بر اساس این منابع محل دفن او در قبرستان بقیع است.[۳۴][۳۵] قبری در قبرستان باب‌الصغیر در دمشق[۳۶] و قبری در قاهره نیز در بعضی منابع به وی منسوب دانسته‌ اند.[۳۷] . قاضی نعمان در جلد سوم کتاب شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار،[۲۸] محمد حسن شُرَّاب در کتاب نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار،[۲۹] مزینانی در نقش زنان در حماسه عاشورا،[۳۰] علی محمد علی دخیل در کتاب سکینه دختر امام حسین[۳۱] و ابوالفرج اصفهانی در کتاب الاغانی[۳۲] و برخی منابع دیگر نقل مشهور را اینگونه دانسته‌ اند که او بعد از عاشورا دیگر ازدواج نکرد. آرامگاهی منتسب به سکینه در قبرستان باب‌الصغیر ابتدای در اصلی و دارای گنبدی بزرگ به رنگ سبز است که دو گنبد دیگر نیز اطراف آن هستند. بر فراز این مرقد مناره‌ای نیز برنگ سبز دیده می‌شود. مقبره سکینه و ام کلثوم زینب صغری دختر علی بن ابیطالب هر دو داخل یک حجره و شبستان بزرگی است. نمای این مرقد از قبل از دوران عثمانی است که به احتمال زیاد در آن دوران تجدید بنا شده و بر اساس تابلویی که بر در ورودی نصب گردیده در سال ۱۳۳۰ ه‍.ق نیز مرمت شده است.[۳۸] . برخی کتب این آرامگاه را متعلق به سکینه دختر یکی از پادشاهان[۳۹] یا سکینه دختر حسین ذی‌الدمعه دانسته ‌اند.[۴۰] آرامگاه دیگری در قاهره، مصر و آرامگاهی در طبریه، فلسطین نیز به سکینه منتسب است.[۴۱] . سکینه پس از اسارت به همراه کاروان اسرا به مدینه بازگشت. از زندگی او در مدینه تا زمان وفات، در منابع تاریخی گزارش چندانی در دست نیست و تنها به ذکر بعضی از مناظرات و مجالس علمی اکتفا شده است.[۱۸] چگونگی وفات و محل دفن سکینه نیز مورد اختلاف مورخان بوده است. برخی از منابع تاریخی وفات سکینه را ۵ ربیع‌الاول سال ۱۱۷ هجری قمری در مدینه نقل کرده‌اند.[۱۹] بنا بر نقل این منابع، خالد بن عبدالله(حاکم وقت) بر او نماز خواند و او را در قبرستان بقیع به خاک سپردند. برخی نیز گفته‌اند وقتی سکینه با اصبغ بن عبدالعزیز ازدواج کرد، از مدینه به طرف مصر حرکت کرده و در دمشق درگذشت.[۲۰] و در قبرستان باب الصغیر در دمشق، قبری منسوب به سکینه وجود دارد. عده‌ای نیز گفته ‌اند پس از ازدواج با اصبغ بن عبدالعزیز به مصر رفته و در آنجا مدفون شده است. بقعه‌ ای در قاهره نیز به سکینه بنت الحسین منسوب است.[۲۱] .

سَکینه، دختر امام حسین علیه السلام و مادرش رباب دختر امری ءالقیس است. نامش را امینه، امنیه و آمنه ذکر کرده اند و لقب وی را سکینه نهاده اند که به معنی وقار و سکون است.

سکینه همسر عبدالله اکبر، فرزند امام حسن و پسر عموی اوست که در روز عاشورا همراه امام حسین علیه السلام به شهادت رسید. از زمان ولادت حضرت سکینه علیها السلام اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما با توجه به فرمایش امام حسین علیه السلام خطاب به وی که فرمود: «تو بهترین بانوانی!» در می یابیم که وی در کربلا بانویی رشیده بوده و بین ده تا سیزده سال، سن داشته است.(حضرت سکینه و...، علاّمه مقرّم، ص 262) ،

آن حضرت حدود هفتاد سال عمر کرد و در سال 117 ق. در مدینه و بنابر قولی در راه حجّ عمره از دنیا رفت.(حضرت سکینه و...، علاّمه مقرّم، ص ۲۶۳)

رباب که از بهترین زنان عصر خویش بود، نزد امام حسین علیه السلام منزلتی عظیم داشت و شدّت علاقه امام به وی، به قدری بود که حضرت فرمود:

«من خانه ای را که سکینه و رباب در آن ساکنند، دوست دارم. علاقه مند به ایشان هستم و مال خود را برایشان خرج می کنم.»(محدّثات شیعه، دکتر غروی نایینی، ص 210)

امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید:

«هنگامی که امام حسین علیه السلام شهید شد، همسر آن حضرت، رباب، برایش مجلس سوگواری برپا نمود و همراه زنان و خدمتگزارانش چنان گریه کرد که اشک چشمانش خشک گردید.»(تذکرةالخواص، ص 150)

مورخان درباره ازدواج سکینه اختلاف دارند. بعضی معتقدند امام حسین(ع) سکینه را به ازدواج پسر عمویش عبدالله بن حسن درآورد؛[بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۹۵؛ اصفهانی، الاغانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۶، ص۳۶۶]

اماشیخ مفید، عبدالله بن حسن را در زمان واقعه کربلا کودکی که به سن بلوغ و ازدواج نرسیده، توصیف می‌کند.[مفید، الارشاد، ۱۳۸۰ش، ص۴۶۵]

برخی مورخان معتقدند قبل از آن که ازدواج آنان به زفاف بینجامد، عبدالله در واقعه کربلا به شهادت رسید.[مغربی، شرح الاخبار، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۸۰-۱۸۱؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۶۹، ص۲۰۵؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۴۱۸]

سکینه دختر امام حسین(ع) را از باهوش‌ترین، زیباترین، خوش اخلاق‌ترین، باتقواترین و بزرگ زنان زمانه خویش دانسته‌اند.[زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۱۰۶؛ ابن‌خلکان، وفیات الاعیان، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۳۹۴؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۲۰۰۰م، ص۱۸۲؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۰ق، ج۱۱، ص۲۵۷]

امام حسین(ع) سکینه را بنده‌ ای غرق در ذات الهی معرفی کرده که نشان دهنده فضل و کمال اوست.[المقرم، مقتل الحسین علیه‌السلام، ۱۹۷۹م، ص۳۴۹]

سخاوت سکینه نیز در کتب تاریخی مورد اشاره قرار گرفته است. او هزینه سفر حج برادرش امام سجاد(ع) را پرداخته است.[صفدی، الوافی بالوفیات، ۲۰۰۰م، ج۱۵، ص۱۸۳]

علی بن عیسی اربلی، در کشف الغمه فی معرفه الائمه برای حسین بن علی از چهار دختر (زینب، سکینه و فاطمه) یاد کرده است که احتمالاً دختر چهارم همان رقیه بنت حسین باشد.[وکیلی، «رقیه بنت الحسین»، دانشنامه جهان اسلام،۲۰:‎ ۲۴۴–۲۴۵. بیضون، موسوعة کربلاء، ۲:‎ ۳۵۹]

خاندان رسالت پس از بازگشت از شام سه روز در كربلا عزاداری كردند. وقتى امام سجّاد (علیه‌السلام) فرمود: شترها و محمل‌ها را آماده كنيد، سكينه گريه‌كنان، بانوان را به وداع با قبر شريف پدر طلبيد. بانوان در اطراف قبر حلقه زدند. سكينه، قبر پدر را در آغوش گرفت و گريه‌ سختى كرد و چنين مرثيه خواند:

الا يا كربلاء نُودِّعُكَ جسماً ••• بلا كفنٍ ولا غسلٍ دَفينا،،،الا يا كربلاء نُودِّعُكَ روحاً ••• لأحمد و الوصى مع الأمينا ،[الدمعة الساكبه، ج۵، ص۱۶۳ ↑ تحقيقى درباره اوّل اربعين حضرت سيّدالشهدا علیه‌السلام، ص۲۹۷] هان اى كربلا! با تو در مورد پيكرى وداع مى‌كنيم كه بدون غسل و کفن در اين مكان دفن شد. هان اى كربلا! ما همراه امين خود امام سجاد (علیه‌السلام) با تو در مورد حسين كه روح پيامبر (صلی‌ الله‌ علیه‌ وآله‌وسلم) و روح وصيّش بود وداع مى‌كنيم . شبيه اين‌ ماجرا درباره‌ رقیه (علیهاالسلام) نيز ذكر شده است. [فاضل دربندی، آقا بن عابد، اسرار الشهاده، ج۳، ص۷۱۵]

چون سكينه به مدینه بازگشت در منزل پدر مظلومش، خانه‌اى كه امام سجاد (علیه‌السلام) هميشه در آن مى‌گريست و شب و روز نمى‌شناخت اقامت گزيد و فريادش لحظه‌اى قطع نگرديد. [موسوی مقرم، عبدالرزاق، السیّده سکینه ابنة الإمام الشهید أبی‌عبدالله الحسین (علیه‌السلام)، ص۸۳]

او با زنان بنی هاشم لباس سياه پوشيد و مجلس عزا به پا كرد. غذايشان نيز توسط جوانمردان آل عبدالمطلب و امام سجّاد (علیه‌السلام) تهيّه مى‌شد. [برقی، احمد بن محمد، المحاسن، ج۲، ص۴۲۰]

آمریکا، ایران و ظاهربینان!

در میانه‌ی جنگ آنگاه که اخبار و روایت‌های گوناگون اوج می‌گیرند و خیز بر می‌دارند و حتی برخی متخصص رسانه‌ای را در خود غرق می‌کنند - اخبار و روایت‌هایی که بعضاً حتی صحت و سقم‌شان هم مشخص نیست - سخن گفتن و روایت کردن از واقعیات، آن‌گونه که هستند نه آن‌گونه که دشمن آن را بازنمایی می‌کند، اهمیت و ضرورتی مضاعف پیدا می‌کند. البته نه به شکل آنچه که در هجوم اخبار و اطلاعاتی می‌بینیم و امکان رمزگشایی‌ آنها برای مخاطب مشخص نیست بلکه به شکلی که اولویت‌ها را به شیوه‌ای منطقی برای مخاطب مشخص کند، ارتباط منطقی میان پدیده‌ها را تشریح کرده و توجه مخاطب به سمت و سویی رهنمون شود که در حالت عادی چندان مد نظر قرار نمی‌گیرند.
«صدای ایران»، روزنامه اینترنتی رسانه‌ی KHAMENEI.IR که از روزهای آغازین جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونی علیه ایران با مأموریتی که ذکر شد آغاز به کار کرد، حال و در زمان توقف آتش سعی دارد تا به‌صورت روزانه همراه ملّت ایران باشد. محورهای مهم و مرتبط را از لابه‌لای سیل اخبار و اطلاعات درست و نادرست بیرون کشیده، سره را از ناسره جدا کرده و وضعیت راهبردی جمهوری اسلامی ایران را آن‌گونه که هست روایت کند. «صدای ایران» صدای ملّت ایران خواهد بود و راوی ایستادگی و مقاومت آنها.
شصت و چهارمین شماره «صدای ایران» به روح مطهر شهید سیفی آوارسین تقدیم شده است.
این روزنامه اینترنتی هر شب حوالی ساعت ۲۲ در رسانه‌ی KHAMENEI.IR منتشر خواهد شد.

دریافت روزنامه اینترنتی «صدای ایران»؛ شماره شصت و چهار

سرمقاله

آمریکا، ایران و ظاهربینان!
این بار نه با ۵+۱ مذاکره می‌کردیم و نه با پیغام کشورهای حافظ منافع و دیگر روش‌ها؛ جمهوری اسلامی پنج دور غیرمستقیم با فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا مذاکره کرد. امّا درست در همان میانه، باند جنایتکار و نیابتی آمریکا در منطقه به خاک ایران و خانه‌های شهروندان حمله کردند و برخی از مسئولان و فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای را شبانه ترور کردند. ترامپ هم وقیحانه در مصاحبه با سی.ان.ان با افتخار و رضایت گفت: «مذاکره‌کنندگانی که من پیش‌تر در ایران با آن‌ها سر و کار داشتم، همگی کشته شده‌اند!» این جمله روشن کرد که آمریکا مذاکره را نه برای حل مسائل که برای تسلیم کردن طرف مقابل به کار می‌گیرد.

مذاکره در سیاست خارجی ابزاری شناخته‌شده است و جمهوری اسلامی نیز با مجوز رهبر انقلاب در مقاطع مختلف از آن بهره برده است، اما تجربه چهل‌وپنج ساله نشان می‌دهد هیچ مذاکره‌ای قادر به پایان دادن به دشمنی بنیادین آمریکا با ایران نبوده و نخواهد بود.

علت روشن است: دشمنی آمریکا نه به بهانه حقوق بشر است و نه به خاطر فناوری هسته‌ای و امثال اینها؛ اینها صرفاً پوشش‌اند. ریشه ماجرا چیز دیگری است. ایران حاضر نیست به خواسته آمریکا برای «تسلیم بی‌قید و شرط» تن بدهد. این ایستادگی است که آمریکا را خشمگین می‌کند و همین استقلال است که دشمنی را ماندگار ساخته است. کسانی که می‌گویند «شعار ندهید علیه آمریکا که عصبانی می‌شوند» یا کسانی که تحلیل می‌کنند «چرا با آمریکا مستقیم مذاکره نمی‌کنید تا مسائل حل شود»، به‌واقع دچار ظاهربینی‌اند؛ چون باطن قضیه این نیست.

مذاکره ‌و اقدامات دیپلماتیک با کشورهای غیرمتخاصم منافعی را در پی خواهد داشت همان‌طور که تحرکات دیپلماتیک وزیر محترم خارجه کشور در روزهای قبل و بعد جنگ در همسویی کشورها با جمهوری اسلامی موثر بود اما باید دانست این کلید، قفل دشمنی آمریکا را باز نخواهد کرد. جنگ ۱۲ روزه نشان داد که تنها راه عقب‌نشاندن دشمن از تجاوز و توقف حملاتش، قوی شدن و بازدارندگی است؛ نه بستن با کدخدا. دنیای امروز فقط زبان قدرت را می‌فهمد. نمونه روشن دیگر این حقیقت، اوکراین است؛ کشوری که خواست خود را عضوی از ناتو و بازوی نظامی آمریکا تعریف کند و همه ظرفیتش را در اختیار غرب گذاشت. اگر قرار بود هم‌پیمانی با آمریکا مشکلات را حل کند، اوکراین باید در بالاترین سطح حمایت می‌شد. امّا نه‌تنها حمایت واقعی ندید، بلکه پشتش خالی شد و گرفتار جنگی عمیق‌تر و ویرانگرتر گردید و امروز در کاخ سفید سر مقدار خاک تقدیمی به روسیه باید چانه بزند.

بخشی از ظاهربین‌ها دچار ترس نیز هستند و سعی می کنند ترس خود از دشمن را پشت نقاب ادعای عقلانیت پنهان کنند. البته مشکل آنها در ترسیدن نیست، مشکل اینجاست که برای مواجهه با این ترس نسخه «خودکشی» را تجویز می کنند. آنان خیال می کنند با دادن برخی امتیازات و خالی کردن دست ایران از عناصر قدرت، دشمنی آمریکا تمام می‌شود در حالی که چنین نسخه‌ای نتیجه‌ای جز افزایش فشار و تهدید امنیت ملی ندارد.

انرژی اتمی، از زندگی‌سازی با دانش داخلی تا ایستادن در برابر زیاده‌خواهی خارجی

سه روز پیش از حمله ویرانگر آمریکا به سایت‌های هسته‌ای ایران، رئیس سازمان انرژی اتمی، دانش هسته‌ای را علمی زندگی ساز توصیف کرد. توصیفی که به نظر می‌رسد با توجه به بومی‌بودن این دانش و تولید آن توسط فرزندان ایران همچنان زندگی‌بخش مردم و کشور خواهد بود.

جوان آنلاین: یک سال پیش در چنین روز‌هایی محمد اسلامی از سوی مسعود پزشکیان برای چهار سال دیگر به ریاست سازمان انرژی اتمی انتخاب شد. نگاه صنعت‌محور به انرژی هسته‌ای که اسلامی پیش از این در دستور کار سازمان انرژی اتمی قرار داده بود، بار دیگر در دولت چهاردهم هم مورد توجه قرار گرفت تا پروژه‌های گذشته و طرح‌های آینده در مسیر ارتقای توان کشور در حوزه هسته‌ای متمرکز و شتابان پیگیری شود. سازمان انرژی اتمی در یک سال گذشته با فرازونشیب‌های متعددی از رابطه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا بمباران تأسیسات هسته‌ای رو‌به‌رو بود، با این همه، اما در نهایت آنچه برای این سازمان به عنوان برنامه‌ای غیرقابل عدول و توقف در دستور کار قرار دارد، تاثیرگذاری مثبت در زندگی مردم است، از تامین رادیودارو‌های مورد نیاز بیماران سرطانی تا تولید هزاران مگاوات برق هسته‌ای.

زندگی‌سازی در مرز دانش

ملموس سازی دانش هسته‌ای در زندگی عادی مردم، از مهمترین اهداف سازمان انرژی اتمی در چند سال اخیر بود و این فرآیند از آغاز دولت چهاردهم شدت و سرعت بیشتری گرفت و این سازمان به طور ویژه در تولید برق هسته‌ای، خدمات پرتودهی و تولید دارو تلاش کرده است تا استاندار‌های زندگی در ایران را برای مردم ارتقا دهد.

الف) تولید برق هسته‌ای: سازمان انرژی اتمی به منظور بهبود شرایط برق‌رسانی به مردم، توانست از واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر بهره‌برداری و ۶۸۵۰ میلیون کیلووات ساعت برق وارد شبکه توزیع کند که ۱۴۳۰ میلیون کیلووات ساعت آن از ابتدای سال ۱۴۰۴ تانیمه مرداد ماه بود که نتیجه این تلاش کاهش انتشار انواع گازهـای آلاینده زیست‌محیطـی در نتیجـه تولید برق هستـه‌ای، به میزان ۷۹.۷۶ میلیون تن بوده است

ب) خدمات پرتودهی: سازمان انرژی اتمی در راستای ارتقا سلامت محصولات پزشکی و غیرپزشکی در سایت‌های مختلف، اقدامات زیر را انجام داده است.

-پرتودهی محصولات غیر‍پزشکی در سایت‌های تهران و بناب ۱۱.۶۸۱ مترمکعب در سال ۱۴۰۳ و ۲.۰۶۲ مترمکعب از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-پرتودهی محصولات و تجهیزات پزشکی در سایت‌های تهران و بناب ۶.۲۵۰ مترمکعب در سال ۱۴۰۳ و ۸۹۵ مترمکعب از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-پرتودهی محصولات غیرپزشکی در سایت‌های یزد و قزوین ۱۶۴.۵۴۲ کارتن در سال ۱۴۰۳ و ۶۸.۹۸۸ کارتن از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-پرتودهی محصولات و تجهیزات پزشکی در سایت‌های یزد و قزوین ۴۳.۷۱۳ کارتن در سال ۱۴۰۳ و ۱۴.۵۹۵ کارتن از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-پرتودهی پلیمر رول حرارتی سیم و کابل در سایت‌های یزد و قزوین ۴.۹۵۴.۶۴۳ متر در سال ۱۴۰۳ و ۶۵۰.۰۷۰ متر از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-پرتودهی ۳۰۰ تن محصولات کشاورزی شامل حبوبات و غلات و ... توسط سامانه پرتودهی اصفهان تا آخر خرداد سال ۱۴۰۴

انرژی اتمی، از زندگی‌سازی با دانش داخلی تا ایستادن در برابر زیاده‌خواهی خارجی

ج) تولید رادیو دارو‌ها و رادیوایزوتوپ‌ها: در نهایت مهمترین و ملموس‌ترین اقدام و دستاورد سازمان انرژی اتمی تولید دارو‌های مورد نیاز بیماران با استفاده از توان هسته‌ای کشور بوده است که در این زمینه رادیودارو‌ها و ایزوتوپ‌های آمده از مهمترین محصولات این توان بومی محسوب می‌شوند.

-ژنراتور‌های مولیبدن-تکنسیوم ۱۹.۰۷۴ عدد در سال ۱۴۰۳ و ۴.۶۹۵ عدد از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-رادیوداروی FDG ۲۹.۴۳۷ سرنگ در سال ۱۴۰۳ و ۶.۴۲۲ سرنگ از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-رادیوداروی گالیم-۶۸ در سال ۱۴۰۳ مقدار ۲.۲۷۶ ویال و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه ۷۵۹ ویال.

-رادیوداروی ید-۱۳۱ در سال ۱۴۰۳ به مقدار ۱۹.۴۹۷ ویال و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه به مقدار ۵.۶۲۷ ویال.

-رادیوداروی لوتشیم-۱۷۷ در سال ۱۴۰۳ به مقدار ۲.۹۷۵ ویال و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه ۹۹۲ ویال.

-سایر رادیودارو‌های راکتور در سال ۱۴۰۳ به مقدار ۲۳۲ ویال و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه به مقدار ۵.۵۲۶ ویال.

-سایر رادیودارو‌های سیکلوترون ۱۳ ویال در سال ۱۴۰۳ و ۷ ویال از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-کیت سرد ۲۱۱.۱۶۶ ویال در سال ۱۴۰۳ و ۵۱.۶۲۶ ویال از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-انواع چشمه‌های صنعتی ۴۳۱ عدد در سال ۱۴۰۳ و ۶۲ عدد از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-انواع تجهیزات پایش و سنجش هسته‌ای ۶۱ عدد در سال ۱۴۰۳ و ۱۴ عدد از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا انتهای تیرماه.

-رونمایی ازخط تولید نیمه‌صنعتی پودر تلوریم دی‌اکسید غنی‌شده از ایزوتوپ پایدار تلوریم۱۳۰ به عنوان ماده اولیه رادیوداروی درمان پرکاری تیروئید و سرطان تیروئید.

-درمان سرطان‌های شایع پوستی با تولید کرم پوستی رنیوم-۱۸۸.

-رونمایی از گالیوم فاپی جدیدترین رادیوداروی تشخیص ۳۰ نوع سرطان در کشور.

-رونمایی از لوتشیم فاپی رادیوداروی درمان سرطان.

د) سامانه‌های پرتودهی افتتاح شده در سال ۱۴۰۳: سازمان انرژی اتمی همچنین در یک سال گذشته سامانه‌های پرتودهـی اصفهـان، سامانه پرتودهـی یـزد، سامانه خودحفاظ گاما استـان خوزستـان را افتتاح کرده است.

ه) پروژه‌های جاری در حوزه توسعه فعالیت‌های پلاسما، کوانتوم و لیزر: سازمان انرژی اتمی همچنین به رغم تمام اتفاقات تلخی که در ماه‌های اخیر تجربه کرده، همچنان به تداوم و تکمیل پروژه‌های زندگی‌محور خود ادامه داده است که موارد زیر از مهمترین آنها هستند: استقرار سامانه پلاسمای سرد برای درمان سرطان، ایجاد کلینیک‌های زخم در سطح کشور با استفاده از پلاسماتراپی برای درمان زخم، استفاده از پلاسما برای دفع آفت پسیل بجای استفاده از سموم کشاورزی، افتتاح نخستیـن کارخانـه فرآوری خشکبـار و دفع آفت آفلاتوکسین با استفـاده از فنـاوری پلاسمـا در رفسنجان، صنعتی سازی فرآیند استفاده از فنـاوری پلاسمـا برای تصفیه پساب‌های صنعتی با قابلیـت بازچرخانـی آب و استفاده مجدد از آن، انعقاد قرارداد احداث تصفیه‌خانه پساب صنعتی منطقه ویژه اقتصادی و شهر صنعتی کاوه با فناوری پلاسمای سرد، کامپیوتر کوانتومی، رمزنگاری کوانتومی در بستر فیبر نوری (در مهرماه سال ۱۴۰۳ به اتمام رسیده است)، نویز رادار و لیدار کوانتومی، ناوبری کوانتومی اتم پایه، انجام تست‌های نهایی رمزنگـاری کوانتومـی در بستـر فیبـرنـوری و تایید نهایی این پروژه، طراحی و ساخت لیزر دیسک، طراحی و ساخت لیزر فیبر.

این سازمان همچنین طراحی و ساخت لیزر نیمه نیمه هادی، صنعتی، پالسی، قطعات اپتیکی، سامانه‌های ضد پرند، رزوناتور زیر ۱۰۰ فمتو ثانیه تیتانیوم سفایر، سوراخکاری لیزری، طراحی و ساخت ماشین برش لیزری کارتزین، تجهیز پرنده بدون سرنشین به سامانه‌های لیزری، طراحی و ساخت سامانه شناسایی و اختلال در عملکرد ماهواره‌های متخاصم (فاز۱)، تست میدانی سامانه توزیع کلید کوانتومی مابین تهران و کرج به مسافت ۵/۵۳ کیلومتر، ساخت دستگاه تولید کلید بر اساس الگوریتم پساکوانتومی بهینه‌شده را در دستور کار قرار دارد.

طراحی پردازنده کوانتومی ۴ کیوبیتی فوتونیک مجتمع و ساخت برخی از اجزاء آن، ساخت نویزرادار کوانتومی امن و فروش آن به جهاد خودکفایی، طراحی و ساخت (Fabless)، رونمایی از خط تولیـد دستگـاه منحصـر به فـرد لیـزر برش فلـزات رنگـی در ایران، رونمایی از خط تولیـد لیـزر فیبـر ۲۵۰۰ وات در پنجمین نمایشگاه لیزر، فوتونیک و کوانتوم، بهره‌برداری از لیـزر نیمـه‌هـادی و ارائه در نمایشگاه لیزر و فوتونیک هم از مهمترین اقدامات سازمان انرژی اتمی بوده است. تولیدات محصولات دوتره و تولید مداوم باکیفیـت‌تریـن آب‌سنگیـن دنیـا در ایران هم از مهمترین نقاط قوت در کارنامه سازمان انرژی اتمی است.

ایستادن بر سر اصول و آغاز راهی نو

مجموع اقدامات سازمان انرژی اتمی چه در یک سال دولت چهاردهم و چه در تمام چهل سال گذشته، به نوعی گام نهادن در محدوده‌هایی بود که رژیم صهیونیستی حضور ایران در آن حدود را تهدید خود می‌دانست و شماری از کشور‌های غربی هم چندان راضی به این دستیابی نبودند. رسیدن به تکنولوژی ساخت و ارتقا سانتریفیوژ‌های پیشرفته و دستیابی به غنای مورد نیاز در راکتور‌های اتمی، به همت و حتی خون جوانان دانشمند ایران حاصل شد و این موفقیت ابتدا تل‌آویو و به تبع آن آمریکا را نگران ساخت، از این رو مهمترین بهانه حمله به ایران، همین توان هسته‌ای بود. بامداد ۲۳ خرداد سال جاری، اسرائیل با ادعای مضحک دفاع پیشدستانه در برابر ایران، به تهران و شمار دیگری از شهر‌ها حمله کرد و بسیاری از فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته‌ای ایران را به شهادت رساند.

سازمان انرژی اتمی در میانه جنگ و درحالی که داغدار و سوگوار دانشمندان خود بود، با حمله هوایی آمریکا به سایت‌های فرود، نظز و اصفهان رو‌به‌رو شد؛ اتفاقی بی‌سابقه در تاریخ همکاری کشوری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. نهادی که یک روز پیش از حمله نظامی رژیم اسرائیل به ایران؛ در قطعنامه‌ای سیاسی و فاقد هرگونه استدلال حقوقی ایران را متهم به عدم همکاری کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نه در آن مقطع بلکه در کل یک سال گذشته از دولت چهاردهم با اقدامات سوگیرانه خود، پرونده همکاری با تهران را هر روز پیچیده‌تر ساخت. آغاز این پیچیدگی هم آذرماه سال گذشته بود که شورای حکام این نهاد در نشست خود ضمن ارائه قطعنامه‌ای علیه ایران، از رافائل گروسی مدیرکل این نهاد خواستند تا گزارشی جامع از نحوه همکاری ایران تهیه کند. گروسی این گزارش را در سیاسی‌ترین شکل ممکن، خرداد ماه سال جاری منتشر و موجب قطعنامه‌ای که شد که بهانه لازم برای تل‌آویو را فراهم ساخت.

اکنون، اما و با وجود تمام آسیب‌های سنگین و سختی که سایت‌های هسته‌ای ایران در حملات اخیر متحمل شده و با وجود تمام تهدیدات دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، انرژی صلح‌آمیز و آمیخته با زندگی هسته‌ای در ایران با تمام قوا به حرکت خود ادامه خواهد داد.

پاسخ تهدید غرب تهدید است نه مذاکره و انفعال

هفته دولت؛ حمایت واقع‌بینانه‌، نقد منصفانه (یادداشت روز)

اخبار ویژه

تهدید ابومحمد جولانی و ژوزف عون به ترور از سوی صهیونیست‌ها

ایران جزو 10 کشور برتر در حوزه داروهای بیوتکنولوژیک به‌شمار می‌آید

هلاکت 13 تروریست و آزادسازی گروگان در سیستان و بلوچستان

تغییر پارادایم در لبنان نتیجه داد! نماینده آمریکا لبنانی‌ها را حیوان خواند

تل‌آویو در تسخیر مخالفان نتانیاهو صهیونیست‌ها خواستار توافق با حماس هستند

صدای هيچ خروسی حريف خواب نشد! (نکته)

بررسی میزان پیشرفت سه طرح مهم نفتی و تأمین کالای اساسی با حضور رئیس‌جمهور

حفظ تمکن اقتصادی مردم از ابزارهای اصلی حفظ انسجام ملی است

پارادایم «فرصت‌ِ نعمت‌ها» به پیشرفت کشور و نزدیک‌تر شدن به افق‌ها شتاب بیشتری می‌دهد

شما مرد این میدان نیستید(مقاله وارده)

افزایش ۴درصدی زائران اربعین امسال نسبت به سال گذشته

قدردانی رئیس‌جمهوری از تلاش‌های وزیر و وزارت امورخارجه

میراث ملی سدی ماندگار در برابر ایران‌هراسی است

ماجرای رأی دیوان عدالت اداری چه بود؟

موتورسواری زنان قانونی می‌شود؟

پزشکی خانواده نسخه ملی عدالت درمانی

57 زن حکم فرماندار و بخشدار گرفته‌اند

هیچ کس از بیرون نباید برای دانشگاه تصمیم بگیرد

10% کاهش تعداد بیکاران زن در بهار امسال نسبت به بهار 1403

برجسته‌سازی اختلاف‌ها خطای راهبردی است

ارمنستان اجازه حضور نیروهای آمریکا را در قفقاز جنوبی نمی‌دهد

علی اف: کریدور زنگزور به هیچ وجه تهدیدی برای ایران نیست

رئیس سازمان انرژی اتمی: همکاری با آژانس منوط به توافق براساس قانون مجلس و تصمیم شعام است

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه ارزیابی خسارات هسته‌ای جنگ تحمیلی ادامه دارد، گفت: همکاری با آژانس منوط به توافق بر اساس قانون مجلس و تصمیم شورای عالی امنیت ملی است.

زمان مطالعه: ۱ دقیقه

محمد اسلامی با اشاره به ابعاد خسارات تأسیسات هسته‌ای در جریان جنگ تحمیلی، اظهار داشت: کارشناسی و ارزیابی خسارات در دست تهیه است.

وی ادامه داد: با توجه به شرایط امنیتی محیط‌های آسیب دیده این اقدام به طور طبیعی زمان بر است در عین حال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران از الزامات توسعه علمی کشور است و ادامه خواهد داشت.

رئیس سازمان انرژی اتمی در مورد آخرین وضعیت همکاری با آژانس افزود: بر مبنای رایزنی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با وزیر امور خارجه کشورمان چنانچه آژانس برای ترتیبات تداوم فعالیت(arrenge ments) با جمهوری اسلامی ایران بر اساس قانون مجلس به توافق برسد، آن زمان شورای عالی امنیت ملی در خصوص همکاری با آژانس تصمیم گیری خواهد کرد.

• فوري/ بيانيه مهم سپاه/ به عمليات رواني و ماجرا سازي‌هاي رسانه‌اي بدخواهان ايران توجه نمي کنيم افکار نیوز

• منافقين با جنازه‌هاي رها شده در کمپ تروريستي اشرف ۳ چه مي‌کنند؟/ پرسه‌هاي مشکوک برخي از اعضاي گروهک در اطراف بيمارستان دورس! + تصاوير مشرق نیوز

• مجادله شديد در آمريکا بر سر ايران مثلث آنلاین

• سپاه آماده پاسخ کوبنده به اسرائيل شد نامه نیوز

• شمارش معکوس مکانيسم ماشه آغاز شد/ بايد مسير جديدي براي ديپماسي پيدا کنيم اطلاعات

• ۷۰ شليک موشک به بهاي ۴۰ جان ، ناگفته هاي پايگاه موشکي خرم آباد نامه نیوز

• ايران آماده ورود جنگنده هاي سوخو ۳۵ پارس نیوز

• ناکامي موساد در ترور رئيس ستاد ارتش اين کشور + عکس | شکست دوباره اسرائيل همشهری آنلاین

• نماينده مجلس: خروج از NPT و بستن تنگه هرمز براي زماني است که هيچ راه ديپلماتيکي نمانده باشد/ در اين خصوص عجله نمي‌کنيم اقتصاد نیوز

• ناقوس جنگ اسرائيل و ايران در شهريور به صدا درخواهد آمد؟ تازه نیوز

• شوک سياسي در اسرائيل؛ شکست کابينه نتانياهو اکوایران

• آمادگي چين براي ارسال نيرو به اوکراين؛ ماجرا چيست؟ اطلاعات

• جزئيات ساخت اولين مزرعه لانچر پرتاب موشک زيرزميني ايران نامه نیوز

• تصويري از سخنراني صبح امروز رهبر معظم انقلاب ؛ يکشنبه ۲ شهريور همشهری آنلاین

• پرواز هواپيماي هسته‌اي آمريکا بر فراز گرينلند/ پشت پرده چه خبر است؟ دنیای اقتصاد

• لحظه حمله اراذل و اوباش به خانه مرد اسلامشهري + ويدئو همشهری آنلاین

• ادعاي اسرائيل درباره استفاده يمن از موشک بالستيک «خوشه‌اي» دنیای اقتصاد

• هشدار تند رهبري درباره آمريکايي‌ها تازه نیوز

• شنيده‌ها از تغييرات جديد در تيم اقتصادي دولت؛ فرزين و علي‌آبادي در آستانه خداحافظي؟ /دلايل جدايي احتمالي هر کدام چيست؟ اقتصاد ایرانی

• قاسم بصير؛ موشکي که وارد ميدان جنگ ۱۲ روزه نشد / دقيق‌ترين موشک نقطه‌زن ايران آماده غافلگيري دشمن است اکوایران

• معامله ضد انساني اسرائيل با مصر ؛ معاوضه آب و مردم غزه نامه نیوز

• درخواست فوري ارمنستان از ايران سرانه

• کراسوخه پيشرفته ترين سامانه جنگ الکترونيکي روسي وارد ايران شد + عکس مثلث آنلاین

• حمله اسرائيل و ناتو به ايران کليد خورد؟ نامه نیوز

• آمادگي تهران براي کاهش سطح غني‌سازي اورانيوم!/ هشدار جدي ايران افکار نیوز

• زمان فعال سازي مکانيسم ماشه اعلام شد نامه نیوز

• سردار احمدي‌مقدم: در جنگ ۱۲ روزه موشک‌هاي خود را تست کرديم/ شايد در جنگ بعدي نهايت با ۱۰۰ موشک به اهداف خود برسيم اقتصاد نیوز

• رسانه آمريکايي: يمن شديدترين درگيري دريايي را براي آمريکا رقم زد مشرق نیوز

• ناقوس درگيري زده شد،دبيرکل حزب‌الله لباس رزم‌ پوشيد نامه نیوز

• چراغ سبز چين به ايران در دقيقه ۹۰ | آمريکا و اروپا رسماً کيش و مات شدند گسترش نیوز

• مراقب پيش‌شماره ۰۰۹۱ باشيد! + ويدئو | آشنايي با روش هاي خاص منافقين براي تخليه تلفني مردم همشهری آنلاین

• ۸ تروريست عامل شهادت مأموران پاسگاه دامن در ايرانشهر به هلاکت رسيدند اطلاعات

• پس لرزه بازگشت بازرسان آژانس به ايران/ نماينده مجلس معترض شد: کدام‌يک از شرايطي را که ما مصوب کرده‌ايم رعايت شده است؟ اقتصاد نیوز

• ارتش ايران مقتدرترين ارتش خاورميانه مي شود مثلث آنلاین

• متن توافق ايران و آژانس ثابتي را عصباني کرد/ جنگ بعدي حتمي است +ويديو تازه نیوز

• توضيحات عراقچي درباره علت ورود بازرسان آژانس به ايران خبرگزاری تسنیم

• گروسي: اولين گروه از بازرسان وارد ايران شده‌اند/ کدام مراکز هسته اي ايران بازرسي خواهند شد؟ اقتصاد نیوز

• به نام حمايت از دولت به کام اسرائيل و آمريکا! مشرق نیوز

• اظهارات تازه علي اف درباره کريدور زنگزور/مرز ايران و ارمنستان قطع شد؟ دنیای اقتصاد

• تمديد قطعنامه ۲۲٣۱ جاي فعال شدن مکانيسم ماشه/ گزينه‌اي کمتر بدتر دنیای اقتصاد

• پاسخ قاليباف به نقدعلي درباره حضور بازرسان آژانس انرژي اتمي در کشور خبرگزاری تسنیم

• نتيجه مذاکرات ايران و اروپا چه شد ؟ پارس نیوز

• واکنش ايران به راي مثبت شوراي امنيت مبني بر تمديد مکانيسم ماشه + ويدئو | بقايي: مواضعمان را خيلي صريح، روشن و قاطع بيان کرديم همشهری آنلاین

• ساعت مذاکرات ايران و آمريکا امروز ۴ شهريور ۱۴۰۴ / موضوع مذاکره اعلام شد اکوایران

• فوري/ بيانيه مهم ارتش +جزئيات افکار نیوز

• اتهام زني استراليا عليه ايران/ سفارت تهران در کانبرا در آستانه تعطيلي قرار گرفت دنیای اقتصاد

• قاليباف: حرف از عدم‌کفايت رئيس‌جمهور و بيانيه‌هاي کذايي بازي در زمين‌دشمن است خبرگزاری تسنیم

• واکنش وزارت امور خارجه به اخراج سفير ايران از استراليا اکوایران

• ماجراي ترور ابراهيم رئيسي واقعيت دارد؟/ سخنگوي وزارت خارجه پاسخ داد اطلاعات

• محمدرضا فرزين برکنار شد؟ اکوایران

• قدرت اقتصادي جهان ماشه را به نفع ايران کشيد گسترش نیوز

• اسرائيل و آمريکا تحت چه شرايطي جنگ با ايران را آغاز مي کنند؟ اقتصاد نیوز

• مصاحبه عراقچي با رسانه سعودي/ آيا احتمال رويارويي با اسرائيل وجود دارد؟ اقتصاد نیوز