چه ارتباط زيادي است بين اين سخن عرب که مي‌گويند: يقن الماء في الحوض؛ «يعني آرام و قرار گرفت» با اين جمله که مي‌گويند: «فلان، ذويقين في هذا الامر او ذاک؛ يعني عقيده‌ي ثابتي دارد و در سلامت حال و درستي واقع ثابت رأي ادامه ...
خوب است معاني اوليه‌ي اين کلمه را به نقل از برخي لغويان ذکر کنيم. از سيبويه نقل کرده‌اند که، ولايت به فتح واو، مصدر است؛ و به کسر، اسم. از ابن سکيت هم نقل شده است، ولايت به کسر واو قدرت؛ و به فتح و کسر آن، نصرت و ادامه ...
معناي وقت در قرآن، تنها به زمان محدود نمي‌شود- هر چند که در هر آيه‌ي که آمده مراد زمان است- بلکه گاهي به معناي مکان هم آمده است: يسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِي مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ. مواقيت جمع ميقات است، و زمان تعيين ادامه ...
در معجم مقاييس اللغة آمده است: (واو و حاء و حرف عله، ريشه‌اي است که بر القاي علم در حالت پنهاني يا غيرپنهاني به ديگري است؛ پس وحي اشاره است، و و رساله و هر چيزي که به ديگري القا کني تا آن را بداند، وحي است، هر ادامه ...
معناي اين کلمه تقريباً با معناي آن بيان مي‌شود که فرياد آرام، پنهان شدن، پچ پچ، برانگيختن، اصرار بر انجام کاري يا رفتن به مسيري که نفس دوست دارد و عقل نمي‌خواهد، مي‌باشد؛ چون هر آنچه که دوست داشتني است نبايد اراده ادامه ...
منظور از هوي، يکي از معاني متعدد آن و يا جزئي از دامنه‌ي وسيع آن مثل عشق و شيدايي و شيفتگي به محبوبي نيست، بلکه مراد، معناي وسيع و فراگير آن است؛ همان چيزي که قرآن کريم به آن توجه نموده است: فَاحْكُمْ بَينَ النَّاسِ بِالْحَقِّ ادامه ...
واژه‌ي هَمز و لَمز (طعنه زدن و عيب جويي کردن) در قرآن
اصل هَمز همان فشردن و شکستن است. در مفردات راغب آمده است: «همزتُ الشيء في کفي» يعني عصاره‌ي آن را گرفتم؛ و «همز الانسان في اغتيابه». در قرآن آمده است: هَمّازٍ مَشَّاءٍ بِنَميمٍ، گفته مي‌شود: «رجل هامز و هماز و ادامه ...
خداوند اضافه کننده‌ي وجود، خالق هر موجود است و از کمال او دور است که مخلوقاتش را به خود واگذارد تا بدون نظام پيش بيني شده حرکت کنند و يا بدون هدف و غايت به سوي آن بکوشند. پس نظام مقدر و راهي که اين نظام ادامه ...
هيچ تعريفي از نور مثل خود نور نيست، و چگونه چيزي قابل تعريف مي‌گردد در حالي که اشياء به واسطه‌ي آن تعريف مي‌شوند! و يا کسي که منشأ دلالت بر اشياست و ابزار کشف و اظهار آنها؟ تعريف آن اين است که به وسيله‌ي آن، امور ادامه ...
برگرفتن همه‌ي معاني نفس آسان نيست، کافي است به مهمترين آنها اشاره شود. از جمله به معناي روح در آيه‌ي: أخرِجُوا أنفُسَکُم؛ يعني ارواحکم و به معناي ذات و حقيقت شيء، به اين معنا، بسياري از آيات را مي‌توان جاي داد؛ مثل: ادامه ...
وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ. چه نيکوست از نعمت خداوند سخن گفتن! همچون خود نعمت شيرين و زيباست، و همچون نعمت غني و گسترده. انديشه هر چه بخواهد در آن گسترش مي‌يابد و زبانها به درازگويي کشيده مي‌شوند. نهايتي ندارد ادامه ...
شيخ صدوق، در معاني الأخبار از سعيد بن جُبير و او از ابن عباس روايت مي‌کند که، عربي به پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) گفت: «السلام عليک يا نبيء الله.» و حضرت فرمود: «من نبيء الله نيسنم بلکه نبي الله هستم.» سپس ادامه ...
شايد از بين تعريفهايي فراوان که از مرگ يافتم، دقيقترين و فراگيرترين آن، تعريف ميرداماد در القبسات باشد. او مي‌گويد: «حقيقت مرگ جسماني، انتقال جوهر نفس ناطقه از اقليم زمان به عالم دهر، و از حيات ظاهري به حيات حقيقي ادامه ...
واژه‌ي ميثاق (عهد و پيمان) در قرآن
ميثاق، همان عهد و پيمان محکم و استوار است از «وثقت الشيء» يعني «أحکمته شداً و ربطاً» (آن را محکم و سخت بستم). يعني پيمان بستن بر وديعه‌ا‌ي مثل قول و مِلک و مانند آن. بارزترين معاني آن در قرآن و مهمترين آن، پذيرش ادامه ...
مکر در کاربرد لغوي، يعني آبياري کردن زمين، گفته مي‌شود: «أمکروا الارض فانها صلبة ثم أحرثوها»؛ يعني آبياري کنيد. گويي آبياري کردن همان چاره‌جويي در خشکي زمين به وسيله‌ي آب است تا خاکش نرم گردد و شخم زدن آن آسان. ادامه ...
در لغت، مصدر «مَلَک» مي‌باشد؛ و تاء براي مبالغه در شدت و تملک به آن اضافه شده است؛ مثل رحموت و رهبوت که مبالغه‌ي رحمت و رهبت است. به نظر راغب، «ملکوت خاص ملک خداوندي است.» منظور آن است که تدابير امور ادامه ...
در لسان العرب آمده است، مس يعني، «گرفتن چيزي به دست.» و همچنين آمده است: «مستُ الشيء أمسهُ مساً»؛ يعني «آن گاه که با دستت لمس کردي.» در مفردات راغب، مس مثل مس مي‌باشد، اما نويسنده تفاوتي شگفت بين آن دو، ادامه ...
مجاهدت، با جهاد تنها در این مسأله تفاوت دارد که مجاهدت به معنای غلبه یافتن بر هوای نفس و خواسته‌های آن و درگیری با گرایشها و تمایلات آن از باب غلبه یافتن بر آن است. نفس وقتی قوی و غالب گشت، بر صاحبش حاکم می‌گردد ادامه ...
هیچ پیامبر و رسولی از ابتلا و رنج سخت نجات نیافت؛ و هرگاه بلا بر آنها نازل می‌شد، عزم آنها بر دعوت و تبلیغ زیادتر و دین آنها در جان پیروانشان راسخ‌تر گشته، رواج بیشتری می‌یافت و در ارزش و تأثیرگذاری فراگیرتر می‌شد. ادامه ...
منظور از مثل، آنچه که بر زبان مردم از حکمت و جمله‌های کوتاه و گویا جاری است، نمی‌باشد بلکه منظور از آن، نظیر است که به توصیف و تشریح از باب مقایسه و مقارنه در شکلها و هیأتها و صفات می‌پردازد تا مبهم، واضح و ادامه ...
لغویان در تعریف کلمه گفته‌اند: «لفظ وضع شدن برای معنای مفرد.» و «آنچه که بر معنای تام و غیر تام دلالت کند.» نحویان و متکلمان همین را گفته‌اند و افزودند: «کلمه بر هر یک از انواع سه گانه، یعنی اسم و فعل و حرف، دلالت ادامه ...
پیداست که جمع «کلمه» است و از نزدیکترین تعریفهای آن: «لفظی است که برای معنای مفرد وضع شده باشد.» و در هر لفظ وضع شده، مفرد یا مرکب، ناقص یا تام، و در کلمات نفسانی هم به کار می‌رود. در تعریف کلمه گفته‌اند: «آن ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
در مراجعه به دلالت لغوی و اولیه، روشن می‌شود که معنای شایع کفر با این معنا ارتباطی زیاد دارد. کفر در لغت یعنی پنهان کردن چیزی؛ گفته می‌شود: «کفرت الشمس النجومَ»؛ یعنی خورشید ستارگان را پنهان ساخت. به ابری که جلوی ادامه ...
چه بسا، از کلام تعریفهایی زیاد توسط لغویان، نحویان، فیلسوفان و اندیشمندان ارائه شده باشد، ولی ما به دو تعریف بسنده می‌کنیم. یکی از آنها از بزرگان لغت و اندیشه، راغب اصفهانی، است که در مفردات می‌گوید: «کلام، بر الفاظ نظم ادامه ...
کذب یعنی مخالفت آشکارِ خبر و عدم توافق آنها به صورت قطعی؛ مثلاً اگر کسی بگوید در جنگل درختانی را دیدم که میوه‌ی میمون داده بودند و این میوه‌ها از شاخه‌ای به شاخه دیگر می‌پریدند، بر درستی این سخن در عالم خارج، دلیلی ادامه ...
بنا به روایت کلینی در کافی، عبدالأعلی از امام صادق (علیه السلام) پرسید: کبر چیست؟ فرمود: «بزرگترین کبر آن است که نسبت به حق ناآگاه باشی و مردم را کوچک و حقیر بشماری.»گفتم: «جهل به حق یعنی چه؟» فرمود: «حق را ادامه ...
راغب با دقتِ نظر و هدفمند و قاعده مند به این اصطلاح پرداخته است. نخست از حیث لغوی و سپس به تدریج، به معانی زیاد و پرثمر و لذیذ آن رسیده است. ادامه ...
وقتی بخشی از قرآن نازل می‌شد، در دل و جان مؤمنان حیرت و شگفتی ایجاد می‌کرد و بر ایمانشان می‌افزود، و بینش و فهم آنها را گسترش می‌داد و احساسشان را در آیات و معجزات خالق تحریک می‌کرد؛ و همچنین در دل مشرکان ادامه ...
اندیشه‌ی بشری مباحثی دقیق‌تر، ژرف‌تر، و پیچیده‌تر از مباحث قضا و قدر نمی‌شناسد. در اینها امهات مسائل فکری‌ای وجود دارد که آدمی پیوسته از زمانی که با سخن گفتن و توجه به خویشتن و عالم اطراف خود آشنا شد، آنها را طرح ادامه ...
قلب را بدان جهت گفته‌اند که میان دو جهان فرشتگان و شیطان در تغییر و دگرگونی است و این تغییر و تحول در علوم، احوال، شؤون و دگرگونیها و انتقال از حالی به حالی شدن است. گاهی در حالت حزن و گاهی شادی، گاهی در ادامه ...
«قرنت البعیر بالبعیر» یعنی جمع شدند؛ و «قرن الشیء بالشی» به آن رسید. و اقتران همان اجتماع دو یا چند چیز در یکی از معانی و یا در امری. «اقتران الشیء بغیره» یعنی با آن مصاحبت کرد. قرین هم دوست و زن را «قرینه» گویند؛ ادامه ...
در مواردی بسیار، واژه‌ی قَدَر در قرآن کریم آمده است و معانی زیادی را در بردارد. و تقریباً در هر موردی معنای خاص خود را دارد و یا بخشی از آن معنای فراگیر کلمه است که با بقیه‌ی اجزا متفاوت است. یکی از آن معانی، زمان ادامه ...
اصل فقر در لغت، یعنی کسی که مهره‌ی پشت او شکسته باشد؛ یعنی دچار حادثه‌ای شده و مهره‌اش شکسته است. و «أفقرک الصیدُ فارمِهِ»؛ یعنی شکار پشت کرد و می‌توانی او را بزنی. گفته شده است از «فُقرة» به ضم فاء یعنی حُفره ادامه ...
میتوان گفت، یک تکه چوب تا زمانی که شکل و صورتی به خود نگرفته، تنها میتوان آن را یک تکه چوب نامید، که استعداد آن را دارد به شکلی که سازنده می‌خواهد درآید.آن گاه که به شکل تخت یا صندلی و یا هر شکل دیگری درآید؛ ادامه ...
غیبت از امور زشتی است که شایسته‌ی شخصی عاقل و رشید و خردمند نیست که به آن دست یازد و یا سبب آن گردد، و اجازه نمی‌دهد که در حضور او رخ دهد و بر گوشش طنین انداز شود. غیبت شری است که از زبانها جرقه می‌زند و ادامه ...
فتنه همان آزمایش و امتحان است. گفته‌اند: فَتَنَ الذهبَ؛ یعنی طلا را داخل آتش کرد تا خوب بودن آن را دریابد، و یا آن را آتش زد تا ناب بودن آن را بفهمد. صائغ (طلاساز) را فتان هم گفته‌اند، چنان که شیطان را هم فتان می‌گویند. در ادامه ...
غُل به ضم غین، یعنی بند. اصل آن از غلل است و به آب جاری بین درختان که میان آنها فرو می‌رود، گفته می‌شود. این لفظ در قرآن معانی متعدد دارد که از جمله به معنای بند است؛ مثل: إِذِ الْأَغْلَالُ فِی أَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلَاسِلُ یُسْحَبُونَ ادامه ...
راغب می‌گوید: «غیب مصدر «غابت الشمس» و امثال آن است. هنگامی که از خشم پنهان گردد. گفته می‌شود: «غاب عنی کذا.» در قرآن آمده است: أم کانَ مِن الغائِبینَ ادامه ...
غفلت، تعریفی برتر از آنچه که قرآن در تعدادی از آیات ارائه داده، وجود ندارد. بخشی از آن چنین است: لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْینٌ لَا یبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ ادامه ...
چیزی مثل غضب، سیاهی و پلیدی در نفس ایجاد نمی‌کند؛ غضب نفس را کاملاً تغییر می‌دهد و آن را از حالت آرامش و صفا به پریشانی و تیرگی، و از حکمت به حماقت و جنون، و از شادابی و طراوت به عذاب و خشونت و جفا تبدیل ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
قرآن شناسی
واژه‌ی علم در قرآن
موضوع علم بخش زیادی از قرآن را به خود اختصاص داده است، چون اعتبار و اهمیت زیادی دارد و یکی از صفات ذاتی خداوند است و نوری است در گوش و چشم، فهم؛ وجود نخستین و مقدم بر هر چیزی قبل از شکل‌گیری آن شیء ادامه ...
واژه‌ی غرور در قرآن
غرور به فتح غَین، یعنی شیطان. در قرآن آمده است: وَ لا یَغُرَّنَّكُم بِاللهِ الغَرُورُ. اما به ضم غین همان فریب انسان از متاع دنیاست؛ یعنی از لذات و زیباییهای دنیا فریفته می‌شود؛ در قرآن آمده است: بَل إن یَعِدُ الظّالِمُونَ بَعضُهُم بَعضاً إلا ادامه ...
واژه‌ی عقل در قرآن
واژه‌ی عقل در قرآن کریم با ساختار فعل ماضی، مثل: یسْمَعُونَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ یحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ؛ و مضارع: إِنَّ فِی ذَلِكَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ؛ َلَدَارُ الْآخِرَةِ خَیرٌ لِلَّذِینَ اتَّقَوْا أَفَلَا تَعْقِلُونَ؛ وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِی ادامه ...
واژه‌ی عذاب در قرآن
راغب به بیان اختلاف نظر لغویان در اصل و اشتقاق کلمه‌ی عذاب پرداخته و از برخی نقل کرده است که، از «عَذَبَ الرجل»، یعنی آن گاه که خوردن و خوابیدن را ترک کند، که می‌گویند او «عاذب و عذوب» است. تعذیب در اصل؛ یعنی ادامه ...
واژه‌ی عدل در قرآن
شریف جرجانی در تعریف عدل می‌گوید: «عدل عبارت است از: امری بین افراط و تفریط.» همچنین آورده است: «مصدر است و به معنای عدالت، یعنی اعتدال و راست قامتی و میل به حق.» راغب می‌گوید: «تقسیم بهره و سهم به طور ادامه ...
واژه‌ی عبث در قرآن
در طبیعتِ هر انسانی میل جستجوی اموری که به حواسش می‌رسد، وجود دارد، و در پی حکمت وجودی آن است و از نفع و ضرر آن می‌پرسد، و به منفعت آن نزدیک و از ضرر و زیان آن دور می‌شود. اشیاء در نظر انسان میان نفع و ادامه ...
واژه‌ی طمس (محو) در قرآن
به معنای از میان بردن (محو) است اگر متعدی باشد، و به معنای نابود شدن (انمحاء) اگر لازم باشد؛ یعنی از بین بردن چیزی و یا از بین بردن آثار چیزی، تا جایی که گویی خودش نیست. همچنین به معنای تغییر صفات در موجود یا ادامه ...
واژه‌ی ظلم در قرآن
آیا خواری و پستیِ ظلم را همین بس نباشد که هم ریشه‌ی ظلمت و تاریکی است؟ هر دو در لغت، طبیعت، منشأ و تربیت از یک اصل و ریشه‌اند. ظلمت هنگامی است که نور برود و ظلم زمانی روی آورد که پرتوِ عقل و صفای نفس و ادامه ...
واژه‌ی صبر در قرآن
در حدیثی از پیامبر (علیه السلام)، درباره‌ی مردی که شخصی را زندانی کرد و دیگری وی را کشت، آمده است: «قاتل را بکشید و آن زندانی کننده را زندان کنید. اُقتُلوا القاتِلَ الصبروا الصابرَ». یعنی آن که وی را زندانی کرد؛ زندانیش کنید ادامه ...
واژه‌ی شهادت در قرآن
شهادت همان عالم مشهودی است که در برابر عالم غیب قرار دارد؛ و در برابر عقول مجرد محسوس و مشخص است. همچنین «حضور با مشاهده چه با چشم سر و چه چشم باطن؛ و گاهی به حضور که مفرد باشد گفته می‌شود. فرمود: ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
قرآن شناسی
واژه‌ی قرین (همنشین) در قرآن
«قرنت البعیر بالبعیر» یعنی جمع شدند؛ و «قرن الشیء بالشی» به آن رسید. و اقتران همان اجتماع دو یا چند چیز در یکی از معانی و یا در امری. «اقتران الشیء بغیره» یعنی با آن مصاحبت کرد. قرین هم دوست و زن را «قرینه» گویند؛ ادامه ...
واژه‌ی قَدَر در قرآن
در مواردی بسیار، واژه‌ی قَدَر در قرآن کریم آمده است و معانی زیادی را در بردارد. و تقریباً در هر موردی معنای خاص خود را دارد و یا بخشی از آن معنای فراگیر کلمه است که با بقیه‌ی اجزا متفاوت است. یکی از آن معانی، زمان ادامه ...
واژه‌ی فقر در قرآن
اصل فقر در لغت، یعنی کسی که مهره‌ی پشت او شکسته باشد؛ یعنی دچار حادثه‌ای شده و مهره‌اش شکسته است. و «أفقرک الصیدُ فارمِهِ»؛ یعنی شکار پشت کرد و می‌توانی او را بزنی. گفته شده است از «فُقرة» به ضم فاء یعنی حُفره ادامه ...
واژه‌ی فطرت در قرآن
میتوان گفت، یک تکه چوب تا زمانی که شکل و صورتی به خود نگرفته، تنها میتوان آن را یک تکه چوب نامید، که استعداد آن را دارد به شکلی که سازنده می‌خواهد درآید.آن گاه که به شکل تخت یا صندلی و یا هر شکل دیگری درآید؛ ادامه ...
واژه‌ی غیبت در قرآن
غیبت از امور زشتی است که شایسته‌ی شخصی عاقل و رشید و خردمند نیست که به آن دست یازد و یا سبب آن گردد، و اجازه نمی‌دهد که در حضور او رخ دهد و بر گوشش طنین انداز شود. غیبت شری است که از زبانها جرقه می‌زند و ادامه ...
واژه‌ی فتنه در قرآن
فتنه همان آزمایش و امتحان است. گفته‌اند: فَتَنَ الذهبَ؛ یعنی طلا را داخل آتش کرد تا خوب بودن آن را دریابد، و یا آن را آتش زد تا ناب بودن آن را بفهمد. صائغ (طلاساز) را فتان هم گفته‌اند، چنان که شیطان را هم فتان می‌گویند. در ادامه ...
واژه‌ی غُل (بند) در قرآن
غُل به ضم غین، یعنی بند. اصل آن از غلل است و به آب جاری بین درختان که میان آنها فرو می‌رود، گفته می‌شود. این لفظ در قرآن معانی متعدد دارد که از جمله به معنای بند است؛ مثل: إِذِ الْأَغْلَالُ فِی أَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلَاسِلُ یُسْحَبُونَ ادامه ...
واژه‌ی غیب در قرآن
راغب می‌گوید: «غیب مصدر «غابت الشمس» و امثال آن است. هنگامی که از خشم پنهان گردد. گفته می‌شود: «غاب عنی کذا.» در قرآن آمده است: أم کانَ مِن الغائِبینَ ادامه ...
واژه‌ی غفلت در قرآن
غفلت، تعریفی برتر از آنچه که قرآن در تعدادی از آیات ارائه داده، وجود ندارد. بخشی از آن چنین است: لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْینٌ لَا یبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یسْمَعُونَ بِهَا أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ ادامه ...
واژه‌ی غضب (خشم) در قرآن
چیزی مثل غضب، سیاهی و پلیدی در نفس ایجاد نمی‌کند؛ غضب نفس را کاملاً تغییر می‌دهد و آن را از حالت آرامش و صفا به پریشانی و تیرگی، و از حکمت به حماقت و جنون، و از شادابی و طراوت به عذاب و خشونت و جفا تبدیل ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
ريشه اين گفت و گو را بايد در خود قرآن جست و جو كرد. در آیۀ ۷ سوره آل عمران، آیات قرآن به دو دستۀ محکم و متشابه تقسیم شده است. در این آیه، خداوند متعال به واقعيت متشابهات اشاره مي كند و خبر از سوء استفاده هاي احتمالي آن مي دهد. به همين دليل، اين بحث از زاويه هاي مختلف در حوزه های علمي و فرهنگی مسلمين جنجال آفريده و دانشمندان و محققان بسياري را به كاوش واداشته است.
یکی از بحث‌های مهم درباره این آیه در این باره است که واو در «والراسخون فی العلم»، عاطفه است یا استیناف. در صورتی که عاطفه باشد، معنای آیه این است که عده‌ای از مؤمنان خاص به آیات متشابه علم دارند، اما اگر استیناف باشد، معنای آیه این است که علم به آیات متشابه تنها در انحصار خداست. سید مرتضی ضمن ترجیح دادن استیناف بودن واو، این نظر را برگزیده است که علم کامل و تفصیلی به آیات متشابه تنها در انحصار خداست و این نظریه سازگار است با این امر که راسخان در علم به آیات متشابه علم غیرتفصیلی داشته باشند.
محتویات
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
علم قرائت
علم قرائت، علم به کیفیت ادای کلمات قرآن و شناخت اختلاف آنها به حسب راویان است. با توجه به عللی، از جمله: اختلاف لهجه‌های قبایل گوناگون عرب و نبودن اعراب در خط عربی صدر اسلام، بعضی از واژه های قرآن به گونه های متفاوت خوانده شده است. از این رو، برخی از قرآن پژوهان در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم، به ثبت و ضبط قرائتها پرداختند و در قرن چهارم با توجه به بسیار شدن قرائتها از میان آنها ۷ قرائت به عنوان مرجع برگزیده شد. سند این قرائتها به صحابه پیامبر(ص) می رسد. بعدها سه قرائت دیگر نیز به اینها اضافه شد.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
تأویل قرآن
به سبب اختلاف موجود بین مفسران و صاحب نظران علوم قرآنی در معنای تأویل قرآن، دیدگاه‌های گوناگونی درباره نسبت بین تفسیر و تأویل ابراز شده است.[۸۴] برخی تفسیر و تأویل را به یک معنا دانسته‌اند. این قول که از ادیبان متقدمی چون ابوعبید قاسم بن سلاّم (متوفی ۲۲۴)[۸۵] و ابوالعباس مبرَّد (متوفی ۲۸۶)[۸۶] نقل شده، به عنوان دیدگاه مشهور مفسران متقدم مطرح است.[۸۷] برخی دیگر، از جمله محمدبن حبیب نیشابوری (متوفی۲۴۵)، این دیدگاه را نپذیرفته‌اند.[۸۸] ظاهراً واژه تأویل تقریباً از اواخر قرن سوم به عنوان اصطلاحی مکی برای شرح و توضیح آیات قرآن به کار می‌رفته و حدود یک قرن بعد واژه تفسیر جانشین آن شده است.[۸۹] هر چنداشاره به تفاوت بین تفسیر و تأویل در آثار متقدمانی چون مقاتل بن سلیمان،(متوفی ۱۵۰)[۹۰] طبری (متوفی ۳۱۰)[۹۱] و ماتریدی (متوفی ۳۳۳)[۹۲] به چشم می‌خورد، با این حال طبری و ماتریدی در نامگذاری آثار خود درباره شرح و توضیح آیات قرآن [۹۳] از واژه تأویل استفاده کرده‌اند. [۹۴]
به نظر راغب اصفهانی (۱۴۰۵)[۹۵] تفسیر بیشتر در الفاظ و مفردات، و تأویل بیشتر در معانی و جملات استعمال شده است، ضمن اینکه تأویل معمولاً در مورد کتب آسمانی به کار می‌رود و تفسیر در مورد کتب دیگر نیز کاربرد دارد.[۹۶]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
تفسیر قرآن از همان عصر نزول قرآن آغاز شده است. امام علی(ع) را میتوان پس از پیامبر اکرم(ص) نخستین مُفسّر قرآن دانست که بسیاری از صحابه روایات تفسیری خود را از او نقل کرده‌اند. همچنین گروهی از صحابه همچون ابن عباس و ابی بن کعب، قرآن را تفسیر می‌کردند. پس از آنان، تابعین و تابع تابعین از ضرورت پرداختن به تفسیر غافل نشدند و آثاری تفسیری از خود به جای گذاشتند. در دوره‌های بعد، تفسیرها شکل فنی‌تری به خود گرفتند و تنوع تفاسیر، سبب پدیدآمدن روش‌های مختلف در تفسیر شد.
از مهم‌ترین دسته‌بندی‌های که میتوان در تفسیر نام برد، تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر روایی و تفسیر عقلی است. همچنین از مهم‌ترین روش‌ها میتوان از این روش‌ها نام برد: روش موضوعی، ترتیبی، تاریخی و ...
از مهم‌ترین تفاسیر شیعه میتوان این تفاسیر را برشمرد: تفسیر قمی، تبیان، مجمع البیان، روض الجنان، تفسیر صافی، تفسیر المیزان.
محتویات
- ۱ واژه تفسیر
- ۲ تعریف
- ۳ آغاز تفسیر قرآن
- ۴ در مسیحیت
- ۵ ضرورت تفسیر
- ۶ اقسام تفسیر
- ۷ تفسیر اهل بیت
- ۸ تأویل
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
قرآن کریم معجزه جاودان پیامبر اسلام (ص) است. معجزه بودن قرآن به معنای آن است که این کتاب از جهات مختلف (لفظ، معنا، ساختار و ...) دارای ویژگی‌هایی فوق بشری است و بشر از آوردن مانند آن ناتوان است، پس قرآن ساخته دست بشر نیست، بلکه کلام خداست.
برای اثبات اعجاز آن، در آیات متعددی تحدی شده است. تحدی بدین معناست که خداوند در قرآن از منکران خواسته است که اگر قرآن را کلام خدا نمی‌دانند، مانند آن بیاورند و از آنجا که هیچ کس نتوانسته است مانند آن بیاورد، حقانیت کلام الاهی به اثبات می‌رسد.
جهات مختلفی برای اعجاز قرآن بیان شده است. یکی از این جهات قول به صرفه است که مورد انتقاد جدی قرار گرفته است. اما جهات ادبی و معنوی قرآن همچنان به عنوان مهم‌ترین جهات اعجاز قرآن مطرح هستند.
محتویات
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
سوره های قرآن - جز سوره توبه- با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می شود. لفظ سوره هشت بار به صورت مفرد و یک بار به صیغه جمع در قرآن كریم به كار رفته است. در توقیفی بودن و یا اجتهادی بودن ترتیب سوره های قرآن کریم اختلاف نظر وجود دارد.
محتویات
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
در قرآن کریم کلمه آیه به همین معنا استفاده شده و آیات قرآن به عنوان «بینات» یعنی آشکار و واضح توصیف شده‌اند.
دانشمندان علوم قرآنی مباحث مختلفی را درباره آیات قرآن مطرح کرده‌اند؛ از جمله: تعداد آیات، توقیفی بودن آیات، تناسب یا عدم تناسب ترتیب آیات قرآن.
همچنین قرآن کریم آیه را در معنایی دیگر، به هر موجودی که نشانه وجود و صفات خداوند باشد و از جمله به معجزات ارائه شده از سوی انبیاء نیز اطلاق کرده است. در کاربرد این معنا، قرآن کریم آیات و نشانه‌های خداوند را به آفاقی و انفسی تقسیم نموده است که اولی به معنای نشانه‌هایی که بیرون از وجود انسان و انفسی به معنای نشانه هایی است که در درون وجود انسان وجود داشته و او را به سوی خداوند رهنمون می‌شود.
محتویات
- ۱ معنای لغوی
- ۲ آیه در قرآن
- ۳ اقسام آیات
- ۴ آیات مشهور
- ۵ ترتیب آیات
- ۶ تعداد آیات
- ۷ تناسب آیات
- ۸ معنای دیگر آیه
- ۹ پانویس
- ۱۰ منابع
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
از منظر آيت الله معرفت (ره)
ماهيت و حقيقت قرآن 
بي شک حضرت استاد آيت الله معرفت (رحمه الله) از زمره فقيهان و مفسران ژرف انديش و نام آوري است که در چند دهه اخير، نظرات عميق فقهي و نوآوري ها و انديشه هاي ناب قرآني آن بزرگوار مورد توجه محافل بزرگ علمي و ادامه ...
به طور کلي نظر استاد آن است که براي تشخيص مکي يا مدني بودن سوره ها بايد به روايات موثق اعتماد کرد، و در مورد آيات بايد همه ي شواهد و قرائن را مطالعه کرد و در صورتي که موجب علم يا حل قطعي مشکل در لفظ آيه شد، به ادامه ...
يکي از موضوع هاي مهم علوم قرآني، مکي و مدني است. آيت الله معرفت در دو کتاب التهميد في علوم القرآن، و علوم قرآن فارسي با اندکي اضافات و تفاوت در شيوه ي بحث به اين موضوع پرداخته اند. استاد معرفت در تعريف مکي و ادامه ...
درباره ارزش منابع روايات اسباب نزول و اعتبار آن ها موضع گيري دانشمندان متفاوت است. واحدي نيشابوري با اشاره به وجود روايات ضعيف و مجهول در ميان اسباب نزول به تأليف کتابي مبادرت ورزيد تا در آن ها به ذکر روايات ادامه ...
بررسي نظر آيت الله معرفت (ره)
چگونگي نزول قرآن (2) 
تا اينجا به دو ديدگاه در باب نزول قرآن اشاره شد که ديدگاه مدعي نزول قرآن با الفاظ و ساختار لفظي و ديدگاه ديگر مدعي نزول معناي آيات بر پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) بود که هر دو ديدگاه به دو ديدگاه ديگر به اعتبار نزول ادامه ...
نگارنده در آغاز با طرح عنوان « کتابشناسي » به تأليفات در حوزه ي اسباب نزول مي پردازد. آنگاه به تعريف اسباب نزول در زمينه هاي موجب نزول سوره يا آيه، توجه مي کند. تفاوت سبب نزول با شأن نزول ( اخص بودن سبب ادامه ...
بررسي آيت الله محمد هادي معرفت (ره)
چگونگي نزول قرآن (1) 
چگونگي نزول کتب آسماني و در رأس آن قرآن مجيد از مباحث مهم و کهن تفسيري و دين پژوهي است که از ديرباز مطمح نظر دين پژوهان قرار گرفته است. ادامه ...
نوشته آيت الله محمد هادي معرفت (ره)
روش شناسي کتاب التفسير الاثري الجامع (2) 
آنچه که تفاسير قرآن را از همديگر متمايز مي کند، روش تفسيري هر مفسر است. از اين رو شناخت روش مفسّر اهميت ويژه اي دارد. در اينجا لازم است که مقدمه اي بيان و روش هاي تفسيري را به صورت خلاصه معرفي کنيم؛ سپس ديدگاه نويسنده ادامه ...
نوشته آيت الله محمد هادي معرفت (ره)
روش شناسي کتاب التفسير الاثري الجامع (3) 
همانطور که گذشت؛ جلد اول تفسير فوق در سال 1383 شمسي ( مطابق با 1425 قمري و 2004 ميلادي ) منتشر شد. اين جلد شامل مقدمه تفسير و سوره حمد بود و نگارش پنج جلد ديگر اين اثر که شامل کل سوره بقره است، در حيات مؤلف به ادامه ...
روش شناسي کتاب التفسير الاثري الجامع (1)
اين نوشتار، نگاهي روش شناسانه و محتواشناسانه به کتاب التفسير الأثري الجامع اثر گرانسنگ مرحوم حضرت علامه آيت الله محمدهادي معرفت دارد که در سال 1383 ش منتشر شده و گامي نوين در تفسير نگاري قرآن به شمار مي آيد. در اين ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
با وجود آن که بدا از مسائل علم کلام است، به دو دلیل در این جا به صورت فشرده به بحث و بررسیِ آن می‌پردازیم: 1. ارتباط تنگاتنگ و مشترکاتی که با نسخ دارد. ادامه ...
نسخ یکی از دانش‌های قرآنی است که از دیرباز مورد توجه مفسران و قرآن پژوهان شیعه و سنی بوده است. آنچه در این بحث جلب توجه میکند، اختلاف مفسران در شمار آیات منسوخه‌ی قرآن است. بررسیِ تطبیقیِ سیر تطور این موضوع ادامه ...
قرآن کریم مائده آسمانی آفریدگار هستی و بزرگترین دستور العمل زندگی سعادتمندانه برای نوع بشر است. آیات نورانی این هدیه الهی از عالی ترین مبدأ هستی بر قلب پاک ترین بنده برگزیده خدا نبیّ مکرم (ص) فرود آمد و طی دوران ادامه ...
حکايتي را که مي نويسم کسي برايم گفته که خود از پدرش و او نيز از پدرش و او نيز از پدرش و قس علي هذا شنيده است و بدين ترتيب اين حکايت به سي صدسال پيش بلکه بيش از آن باز مي گردد که پدران براي پسران نقل کرده اند و ادامه ...
چون قانون اسلام منبعش وحي و قانوني است آسماني بايد بدانيم معني و حقيقت وحي چيست؟ و بين وحي و الهام و استبصار چه فرق است؟ ادامه ...
با تأکيد بر نظرگاه آيت الله معرفت
اعجاز علمي و تفسير علمي قرآن (1) 
در اين نوشتار، مبحث تفسير علمي و اعجاز علمي قرآن مورد بررسي قرآن مي گيرد، و بعد از اشاره به مباحث مفهوم شناسي و تاريخچه هزار ساله تفسير علمي، ديدگاه هاي مخالفان و موافقان مورد بررسي و نقد قرار مي گيرد و اقسام ادامه ...
این مقاله به بررسی دیدگاه استاد معرفت در مورد پدیده ی نسخ اختصاص دارد. نویسنده پس از تبیین کلیات دیدگاه استاد درباره ی نسخ، با توجه به تغییر دیدگاه ایشان در این مسأله، ابتدا دیدگاه اول استاد - اعتقاد به وجود آیات منسوخه ادامه ...
کند و کاو از قصه هاي قرآن، از بايسته ترين و کارآمدترين مباحث قرآن پژوهي است که نويسندگان و قرآن پژوهان بسياري را به خود جلب کرده است. استاد آيت الله معرفت در آثار گوناگون و به اقتضاي بحث به قصه هاي قرآن پرداخته ادامه ...
در اين مقاله، بعد از تعريف محکم و متشابه، بخشي با عنوان مباني مفهوم شناسي محکم و متشابه ارائه شد که در آن، مواردي مانند تشابه حق و باطل، نقطه مشترک آيات متشابه، تقسيم تشابه به اصلي و عرضي، عوامل تشابه، ناگزير ادامه ...
از منظر آيت الله معرفت (ره)
نظم آهنگ قرآن 
يکي از مهم ترين جنبه هاي اعجاز بياني قرآن، نظم آهنگ واژگاني آن است که عامل هدايت و التفات انسان ها به نظم شگفت انگيز قرآن بوده و ارتباط و تناسب دقيق معاني و مقاصد آيات و سوره ها را به زيبايي نمايان ساخته و الفاظ اين ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
در این مقاله سعی شده آرای استاد آیت الله معرفت در مباحث اصلی مرتبط با علم الموهبه به عنوان پیش شرط تفسیر قرآن مجید بیان شود، به همین جهت با طرح عناوین زیر، آنچه كه از مطالب استاد استفاده كرده ایم را با رویكردی انتقادی ادامه ...
توریه و استخدام از قواعد مهم علم بدیع هستند كه می توانند ابزار فهم مفسر در بررسی و تحلیل منابع لغوی باشند. « توریه» یكی از محسنات علم بدیع است كه در آن متكلم لفظی را كه بیش از یك معنی دارد به كار می برد و با اینكه ادامه ...
در این مقاله ابتدا در تعریفی كوتاه، تفاوت بین علوم بایسته و منابع تفسیر بیان شده و سپس طی نقل تأییدآمیز استاد معرفت از راغب اصفهانی برخی از علوم بایسته در تفسیر از دیدگاه ایشان را همان علوم مطرح شده در سخن راغب تلقی ادامه ...
فقیه پارسا و مفسر ارجمند آیت الله محمد هادی معرفت (رحمة الله علیه) از جمله اندیشمندان عرصه قرآن پژوهی در دوره معاصر بوده اند و آثار فراوانی در جهان اسلام و تشیع از خود برجای گذاشته اند. التفسیر الأثری الجامع آخرین تألیف ادامه ...
شماری از صحابه و تابعان در زمره پیشگامان اولیه تفسیر قرآن قرار دارند. مفسران شاخص دوره صحابه چهار تن به نام های علی(علیه السلام)، ابن مسعود، ابیّ بن كعب و ابن عباس هستند كه در بین آن ها برتری علی (علیه السلام) ادامه ...
این مقاله به بررسی روش تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) از دیدگاه استاد معرفت پرداخته است. نخست نویسنده به پیش فرضهای استاد از جمله: نقش اهل بیت (علیهم السلام) در تفسیر قرآن كریم، توجه به تفاوت روایات تفسیری و تأویلی ادامه ...
تمام امت اسلامی در امکان نسخ اتفاق نظر دارند و اساساً امکان نسخ از ضروریات دین است، چون همه‌ی مسلمانان باور دارند که، با آمدن اسلام همه‌ی ادیان پیش از آن نسخ شد، ولی شهرستانی از یهود گزارش کرده است که به محال ادامه ...
نسخ و تخصیص در شریعت در یک جنبه با هم مشترک اند: در هر دو، لفظ برخلاف شمول و گستره‌ی ظاهری اش حمل می‌شود، لکن نسخ شمول زمانیِ حکم را قطع میکند، ولی تخصیص عموم افرادی و اعیانی یا ازمانی (به صورت ادامه ...
برای این که فرق بین نسخ و دیگر روش های بیان بهتر روشن شود، به بیان شرایط آن می پردازیم: قبل از ورود به اصل بحث، یادآوریِ مقدمه ای ضروری است: ادامه ...
خلیل در العین می‌گوید: «نسخ عبارت است از نوشتن کتابی از روی کتاب دیگر (نقل) و نیز عبارت است از زایل کردن امری که به آن عمل شده است با امری دیگر؛ مثل آیه ای که در امری نازل شود، سپس برای تخفیف، آن آیه با آیه‌ی ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
تأویل یكی از مباحث مهمّ زبان شناختی در حوزه ی متون دینی است. قرآن مجید بارها واژه ی تأویل را هم در مورد خود قرآن و هم در موارد دیگر به كار برده است. به طور كلی تمام كاربردهای تأویل در قرآن را می توان در سه ادامه ...
تفسیر، پرده برداری از الفاظ مشكل و دلالت كلام است. كسی كه درصدد تفسیر به رأی می باشد، در حقیقت درصدد فهم كلام خدا و پرده برداری از مقاصد و معانی قرآنی نیست، بلكه تلاش دارد آراء و نظرات خود را بر قرآن تحمیل كند. ادامه ...
مسلماً پدیده اسرائیلیات، از جمله ی مهم ترین آفات زیان بار تفاسیر مأثور به شمار می رود؛ قرآن پژوهان معاصر همواره دغدغه ی آسیب شناسی تفاسیر نقلی و روایات تفسیری را در ذهن و اندیشه خود داشته اند؛ چه اینكه با آغاز عصر ادامه ...
این مقاله به جایگاه تفاسیر روایی از منظر استاد معرفت می پردازد؛ با این توضیح كه تفسیر روایی كه تفسیر قرآن با روایات پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومین (علیهم السلام) و نیز روایات صحابه و تابعین است با سابقه ترین ادامه ...
فقیه نامدار، مفسِر بزرگوار، قرآن پژوه فرزانه، استاد ارجمند آیت الله محمد هادی معرفت (رحمة الله علیه) در تحقیقات قرآنی، فقهی و مباحث علوم قرآنی، دارای مبانی رجالی ارزشمند و قابل توجهی بوده اند و این مبانی را در بستر اصلی ادامه ...
نگارنده ضمن تأكید بر ضرورت و بایسته های نقد احادیث بر اساس دو شیوه نقد سندی و متنی، مهم ترین اصول و مبانی نقد حدیث كه از سوی آیت الله معرفت در كتاب التفسیر الاثری الجامع مورد بررسی قرار گرفته است، را مورد ادامه ...
تردیدی نیست كه سه عنوان « تالی »، « معلم » و « مبیّن » - مربوط به « كتاب » و « ما نزّل » است نه « ما لم ینزّل ». آنچه مربوط به « عالم ینزّل » است عنوان چهارم یعنی « مطاع » بودن است. ادامه ...
بررسی میزان نقش روایات تفسیری در تفسیر آیات از اساسی ترین مسائل علوم قرآن است. برداشت بسیاری از محقّقان از عبارات المیزان، این است كه علامه طباطبایی (رحمة الله علیه) به استقلال قرآن حتی از روایات در تفسیر قائل است ادامه ...
با تكیه بر آرای آیت الله معرفت
بررسی ادله حجیت خبر واحد در تفسیر 
یكی از مباحث مطرح در حوزه تفسیر، بهره گیری از اخبار آحاد در تفسیر است. اگرچه عالمان اسلامی در حجیت سنت و مقام بلند آن هم داستانند، اما در دامنه كاربرد آن در مقام تفسیر، دیدگاه های متفاوتی دارند. بررسی جایگاه و حجیت ادامه ...
حجیت روایات تفسیری از دیدگاه آیت الله معرفت
در میان مجموعه احادیث نقل شده از معصومان - علیهم السلام - بخش قابل توجهی از احادیث به تفسیر قرآن و شؤون مختلف مربوط به آن پرداخته اند. ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
واژه‌ی امام در قرآن در مصادیق گوناگونی به کار رفته است که به دو دسته قابل تقسیم است: مصادیق بشری و مصادیق غیر بشری. ادامه ...
نگارنده در بخش اول، نگاهی به ذكر مراحل تطور تفسیر ( عهد رسالت، صحابه، تابعان و تدوین ) می پردازد. آن گاه به معرفی عرفان و مبانی مرتبط با تفسیر می پردازد. ادامه ...
استاد معرفت - قدس سره - فصل پایانی كتاب گرانسنگ التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب را به معرفی تفاسیر عرفانی ( تفسیر رمزی و اشاری ) اختصاص داده و هشت تفسیر را كه به نظر ایشان مهم ترین تفاسیر عرفانی به شمار می ادامه ...
تفسیر روایی قرآن مجید با بهره مندی از روایات برجا مانده از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم السَّلام) یكی از انواع تفسیر نقلی قرآن است كه در برابر تفسیر اجتهادی قرار می گیرد. زیربنای تفسیر روایی، آگاهی از ادامه ...
تفسیر موضوعی به معنی گردآوری آیات مربوط به یك موضوع از سراسر قرآن و استنطاق آن ها به منظور دستیابی به دیدگاه قرآنی در ان موضوع، سبكی كهن در روش های تفسیری به شمار می رود و از صدر اسلام حداقل در قالب ادامه ...
با وجود آن که اصل در آیات قرآن اِحکام است، نه نسخ مگر این که دلیل‌یقینی بر نسخ آیه‌ای دلالت کند، گروهی از قدما در شمار آیات منسوخ افراط و زیاده روی کرده‌اند و با اندک بهانه‌ای مدعیِ نسخ در آیات نورانیِ قرآن شده‌اند، حتی ادامه ...
آیه‌ی نسخ از مشهورترین آیاتی است که برای اثبات نسخ در قرآن به آن استدلال شده است که به بررسی آن می‌پردازیم: ادامه ...
عده‌ای بر این باورند که در قرآن کریم آیاتی وجود داشته است که هم حکم و هم تلاوت آن نسخ شده است و برای ادعای خود دلیل‌هایی آورده‌اند که به نقد و بررسیِ آن می‌پردازیم: ادامه ...
احکام تابع مصالح و مفاسد است و مصالح و مفاسد با اختلاف افراد و احوال و زمان‌ها قابل تغییر است؛ پس احکام نیز قابل تغییر است؛ بنابراین ممکن است‌یک حکم در زمانی برای مکلّفان مصلحت داشته باشد، ولی با گذشت زمان ادامه ...
شرق شناسان نیز مانند پیشنیانشان نسخ را بهانه‌ای برای شبهه افکنی در قرآن کریم قرار داده‌اند و آن را دلیلی بر تحریف در این کتاب نورانی گرفته‌اند و در این مورد از روایات ساختگی و دروغ، داستان‌های خرافی، اسرائیلیات و ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
در این نوشته درصدد تحلیل معنایی واژه‌ی دین به معنای داوری و نیز تحلیل معنایی واژه‌ی دین به معنای بینابینی در بافت زبانی قرآن كریم هستیم. از این رو، واژه‌ی دین را با توجه به مفاهیم همنشین دسته بندی كرده و با رویكرد تحلیل ادامه ...
یکی از صفاتِ واژه‌ی دین در قرآن کریم، صفت «قیم» است. این واژه 6 بار به عنوان صفت دین به کار رفته است. لذا از منظر قرآن هم خود دین فی نفسه قیم است و هم مسلمانان موظف گشته‌اند، این دین قیم را اقامه کنند (أَنْ أَقِیمُوا ادامه ...
یکی از مفاهیم جانشین واژه دین در قرآن، مفهوم واژه ملت است. این واژه در 14 آیه از آیات قرآن به کار رفته است، در اینجا ما واژه ملت را از دو زاویه مورد بررسی قرار می‌دهیم، ابتدا معنای لغوی آن را تحلیل خواهیم کرد و سپس ادامه ...
در این قسمت به دین از آن بعد نگاه خواهد شد که در ارتباط و تعامل با انسان مطرح می‌گردد، به عبارت دیگر؛ در این بخش به دین پرداخته می‌شود از آن حیث که دین از سوی انسان انتخاب می‌شود (انتخاب دین)، انسان باید در دین ادامه ...
(بگو: «ای مردم، اگر در دین مردم تردید دارید، پس [بدانید که من] کسانی را که به جای خدا می‌پرستید نمی‌پرستم، بلکه خدایی را می‌پرستم که جان شما را می‌ستاید و دستور یافته‌ام که از مؤمنان باشم.») ادامه ...
تبلور و تجلی مکتوب آئین اسلام و منشور این دین خاتم، قرآن کریم است، از سوی دیگر این کتاب تنها کتاب الهی مصون از تحریف است که بشر در اختیار دارد (إن هو الا وحی یوحی). لذا شناخت پدیده‌ی دین از منظر قرآن کریم که خود ادامه ...
واژه‌ی «قرآن» به احتمال زیاد از ریشه‌ی قرائت و به معنی یک مجموعه‌ی خواندنی یا یک گفتار است و به تمامی کتاب مقدس دیانت اسلام و نیز به هر یک از بخش‌های آن اطلاق می‌شود. قرآن مجموعه‌ای از اجزای به هم پیوسته است که ادامه ...
آیه شریفه بسم الله الرّحمن الرّحیم از با عظمت ترین و با فضیلت ترین آیات الهی و قرآنی است. در این باره روایاتی را از اهل بیت علیهم السلام به مناسبت ماه مبارک رمضان که بهار قرآن است، تقدیم خوانندگان گرامی می کنیم: ادامه ...
آیا کسی که هدایت گر به سوی حق است، سزاوارتر است که پیروی شود یا کسی که خود از هدایت بی بهره است؛ مگر آن که از سوی دیگران هدایت شود؟ شما چه منطقی دارید و چگونه داوری می‌کنید؟ ادامه ...
امامت در تفکر اسلامی جایگاهی والا و اهمیت بسیاری دارد. از قرآن کریم به دست می‌آید که جایگاه امامت از نبوت نیز برتر است، زیرا خداوند، ابراهیم (علیه السلام) را که دارای مقام نبوت و رسالت بود مورد آزمونهای ویژه‌ای قرار داد ادامه ...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
ریم مقدمه «باطن» در لغت، به معناى پنهان در مقابل ظاهر و آشكار است. (1) در این نبشتار، منظور از «باطن قرآن كریم» دلالتهاى پنهان آن یا معانى و معارفى است كه آیات كریمه بر آن دلالت دارد. در مقابل، «ظاهر قرآن كریم»، به معن...
دیث مقدمه بحث در مورد جامعیّت قرآن، از دیرباز تاكنون مورد توجه مفسّران و قرآن پژوهان بوده است و با توجه به تصریح قرآن در خصوص اصل جامعیّت، همگان آن را پذیرفته اند؛ گرچه درباره محدوده آن اختلاف كرده اند. عدّه اى قائل به جام...
جامعیت و جاودانگى قرآن كریم در نهج البلاغه
اغه چكیده: بسیارى از مخالفان قرآن كوشیدهاند چنین شبهه افكنى كنند كه این كتاب آسمانى با دنیاى امروز كه عصر پیشرفت علوم و تكنولوژى است، متناسب نیست; بلكه فقط اعجاز عصر پیامبر ختمى مرتبتصلى الله علیه وآله است و صرفا براى زم...
قرآن حقیقتى ماورایى یا الفاظ بشری (2)
ی (2) چكیده: پیرامون قرآن كریم پژوهشهاى گوناگون صورت گرفته است. یكى از پژوهشهاى انجام شده تبیین و اثبات این امر است كه الفاظ و تعابیر قرآن، وحى مستقیم الهى و یا غیر مستقیم و توسط فرشتگان مىباشد، نه این كه حاصل تجربه و تلا...
قرآن حقیقتى ماورایى یا الفاظ بشری (1)
ی (1) چكیده: كتب مقدس به سبب اهمیتى كه ادیان براى بشریت داشتهاند، در طول تاریخ مورد توجه بشریتبوده و اندیشمندان، آنها را مورد تحلیل و بررسى قرار داده‌اند. یكى از بررسیهاى انجام شده ، تحلیل منشا صدور این كتب مىباشد یعنى ت...
قرآن گواه جاوید پیامبر صلى الله علیه و آله
آله چكیده: هدف اصلى این نوشته كاویدن ویژگی‌هاى قرآن است كه پیامبر و مسلمانان آن را نشانه جاویدان الهى بودن دعوت پیامبر مىدانند. در این بخش از مقاله، نخستبه ماندگارى و دستنخوردگى قرآن اشاره گردیده و با نگاهى تاریخى گفته...
رآن نگاهى به شش قاعده اساسى مقدمه قرآن كریم آخرین كتاب الهى است كه بر خاتم الانبیا، محمد مصطفىصلى الله علیه وآله، به منظور هدایتبشر نازل گردیده است. این كتاب جاوید، كه در عصر ما در میان كتب آسمانى تنها مرجع مصون مانده ا...
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
شفا و درمان بیماریها با آب و قرآن
در احادیث و روایات آمده است که قران شفا است و جسم و روح و روان را درمان میکند در آیه های قران نیز صریحا به شفا بودن قران اشاره دارد اما چگونه از آن میتوان برای شفای بیماریها استفاده...
برای مثال واژه عنب و جمع آن اعناب، به معنای انگور ۱۱ بار در قرآن آمده است و در قرآن میوه بهشتی معرفی شده و دانشمندان آن را نزدیک به شیر مادر توصیف کرده اند، انگور دو برابر گوشت در...
قرآن مجید متضمن کلیات برنامه زندگی بشر است
آیین اسلام که بهتر از هر آیین دیگری سعادت زندگی بشر را تامین و تضمین میکند از راه قرآن مجید به دست مسلمانان رسیده است
سکوت ،راهبرد قرآنی برای رشد و تعالی
در بسیاری از کتب عرفانی (از نثر و نظم) سخن از صمت و سکوت و خاموشی است. این مطلب هر چند ریشه روایی دارد و در کتب روایی، سخنان بسیاری از معصومان(ع) نقل شده است
نظریه متعالی بودن زبان قرآن (۲)
رسول‌اکرم(ص) می‌فرماید:« ان للقرآن ظهراً و لبطنه بطناً الی سبعه ابطن[۱۴]؛ برای قرآن ظاهری است و باطنی و برای باطنش نیز باطنی تا هفت باطن»
نظریه متعالی بودن زبان قرآن (۱)
فهم کتاب الهی می‌طلبد که زبان آن را بشناسیم. درباره زبان قران اختلاف نظر وجود دارد: زبان قرآن را برخی علمی وادبی و برخی رمزی و برخی دیگر عرفی دانسته‌اند
انسان در طول حیات همواره با دعا مانوس بوده، با آن به سر بردهاست. نیاز بشر به دعا چنان گسترده است که تنها اختصاص به مؤمنان نداشته بلکه در طول تاریخ در زندگى کافران نیز وجود داشتهاست. ولى آنان، در...
اثر آیه الکرسی
گرچه محتوای زیبا و سرشار از لطافت و معانی آیات قرآنی، این کتابِ مقدس را بی‌نیاز از تعریف دیگران میکند، امّا از آنجا که نگاه بیرونی و قضاوت دیگران نیز خود شیرینی و تأثیری دیگر دارد نمونه‌هایی چند را...
«لو انزلنا هذاالقرآن علی جبل لرایته خاشعا متصدعا من خشیه الله و تلک الامثال نضربها للناس لعلهم یتفکرون .» (۱) «اگر این قرآن را بر کوهی فرو می فرستادیم، یقینا آن [کوه] را از بیم خدا فروتن [و] از...
«لو انزلنا هذا القرآن علی جبل لرایته خاشعا متصدعا من خشیه الله و تلک الامثال نضربها للناس لعلهم یتفکرون.» «اگر این قرآن را بر کوهی فرو می فرستادیم، یقینا آن [کوه] رااز بیم خدا فروتن [و] از هم پاشیده...
قرآن کتاب آسمانی ما و معجزه جاوید پیامبر ماست.این کتاب در طول بیست و سه سال تدریجا بر رسول خدا نازل گشت.
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: قـــــرآن شـــــنـــــاســی
ادامه مطلب را ببينيد
