• رحلت "ابوالحسن مهيار بن مرزويه ديلمي" شاعر و كاتب مشهور قرن پنجم(428 ق)
مهيار ديلمي، توسط سيدرضي از آيين زرتشت به دين مقدس اسلام روي آورد و مدتي نيز نزد سيدرضي به تحصيل علم و ادب مشغول بود. وي اشعار بسياري درباره‏ي مناقب اهل بيت سروده و گفته مي‏شود كه از تمامي شعراي عصر خود مقدم بوده است. ديوان اشعار مهيار ديلمي چهار جلد مي‏باشد.

• تولد عالم بزرگوار شيعه "تقي الدين حسن بن علي بن داود حلي" (647 ق)
ابن داود حلي از بزرگان علماي شيعه، فقيه، اديب، رجالي و معاصر خواجه نصير الدين طوسي و علامه‏ي حَلّي بود. ابن داود درفقه واصول دين، منطق، نحو، عروض، رجال و علوم عرب، تاليفات و آثار قلميِ نثري و نظمي دارد. او اولين كسي است كه براي هر يك از كتبِ رجاليه و ائمه‏ي معصومين، رمز مخصوصِ رجالي ...

• وفات "بن ابي الحديد" متكلم و فقيه بزرگ مسلمان و شارح نهج البلاغه(656 ق)
عزالدين ابوحامد عبدالحميد بن هبةُ اللَّه معروف به ابن ابي الحديد، اديب، متكلم، فقيه، شاعر و نويسنده‏ي بزرگ مسلمان در سال 586 ق در مدائن به دنيا آمد و از حدود پانزده سالگي در محضر عالمان مشهور بغداد حضور يافت. عزّالدين در بغداد به قرائت كتب و اندوختن دانش پرداخت و در محافل ادبي و علمي ...

• درگذشت شاعر و عارف شهير "جلال الدين محمد بلخي" معروف به "مولوي" (672 ق)
جلال الدين رومي در سال 604 ق در بلخ متولد شد. شهرتش به روم به سبب طول اقامت او در قونيه واقع در تركيه‏ي امروزي است كه در آن زمان جزو قلمرو امپراتوري روم بوده است هرچند مولوي، خود را از مردم خراسان مي‏شمرد. پدرش بهاءالدين ولد، مدرس و واعظي خوش بيان و عرفان‏گرا بوده است. زندگاني مولانا ...

• عزيمت "شاه طهماسب اول صفوي" به جنگ سلطان سليمان عثماني(955 ق)

• شهادت حضرت زهرا(س) به روایت 95 روز و آغاز ایام فاطمیه ‏ی دوم(11 ق)
حضرت زهرا(س) از کودکی تحت راهنمایى‏های پدرش، پیامبر اکرم(ص) با معارف عالی الهی آشنا شد. ایشان از جمله خواص درگاهِ خداوند بود که از سرچشمه‏ی علوم الهی بهره‏ی فراوانی داشت. حضرت زهرا(س) دختر رسالت، همسر ولایت و مادر امامت می‏باشد و او حلقه‏ی اتصال نبوَّت و امامت است. فاطمه‏ی زهرا(س) ...

• درگذشت عالم فاضل "ميرسيد حسن مدرس اصفهاني" فقيه اصولي(1273 ق)
سيدحسن بن علي بن اميراسماعيل واعظ حسيني اصفهاني، معروف به مدرس، از بزرگان علماي اماميه‏ي قرن سيزدهم هجري، در سال 1210 ق در اصفهان به دنيا آمد. پس از آموختن مقدمات علوم ديني و فقه و اصول فقه، از محضر اساتيد برجسته‏ي عصر خويش از قبيل شريف العلماي مازندراني و شيخ محمدحسن نجفي صاحب جواهر ...

• درگذشت "مؤیدالدین محمد ابن علقمی" وزیر مستعصم باللَّه(656 ق)
مؤیدالدین محمد بن احمد بن علقمی بغدادی، وزیر شیعی مذهب و روشن ضمیر مستعصم باللَّه، آخرین خلیفه‏ی عباسی، عالم و فاضل و آگاه در امور سیاسی و دارای کفایت و فطانت و حسن تدبیر بود. وی به اهل تقوی و علم ارج نهاد و احترام می‏کرد. ابن علقمی پس از حمله‏ی مغول و تسخیر بغداد وانقراض سلسله‏ی ...

• درگذشت "ابن عسگر" قاضي، مورخ و فقيه مراكشي (986 ق)
ابن عسكر، پس از طي مراحل مقدماتي تحصيل، طبّ ابن سينا را نيز فرا گرفت و به تحقيقات و مطالعاتش در زمينه‏ي علوم اسلامي ادامه داد. از ابن عسكر، رساله‏اي برجاي مانده كه شامل گزارشي از احوال برخي بزرگان مراكش در قرن دهم هجري قمري است و اين اثر در مراكش از اهميت زيادي برخوردار است. بعدها ...

• شهادت فقيه ارجمند "ملامحمد تقي بُرغاني" معروف به "شهيد ثالث" (1264ق)
ملامحمد تقي بن محمد معروف به شهيد ثالث در سال 1184 در برغان متولد شد و در قزوين، قم و اصفهان به تحصيل علوم اسلامي پرداخت. سپس درعتبات عاليات از محضر شيخ جعفر كاشف الغطاء، صاحب رياض و سيد مجاهد بهره گرفت. وي بيشتر اوقات خود را صرف ترويج احكام دين مي‏كرد. اثرهاي ارزنده‏اي چون كتاب "عيون ...

• درگذشت "علي بن عباس بغدادي" معروف به "ابن رومي" شاعر عرب(283 ق)
علي بن عباس بن جُريَح بغدادي، مُكَنَّي به ابوالحسن و معروف به ابن رومي و ابن جُرَيح از مشاهير شعراي اواخر قرن سوم هجري مي‏باشد كه با فصاحت و بلاغت شعر مي‏سرود. ابن رومي در جواني علوم متداول زمان خود را آموخت و در سرودن شعر نيز مهارتي بسيار يافت. از آن جا كه ابن رومي با ديدي انتقادي ...

• تولد "حاج ملاعلي ميرزا خليلي" فقيه و عالم بزرگ ايراني(1226 ق)
حاج ملاعلي ميرزا خليلي پس از طي تحصيلات مقدماتي، دروس عالي خود را نزد عالماني هم‏چون شريف العلماء، ملاكريم كرماني و ملا اسماعيل بروجردي گذراند. وي در فقه، اصول فقه و رياضي، مهارت كافي داشت و در مدت زماني كوتاه، فقيهي دانا و رياضي‏داني برجسته شد. اين عالم رباني تا واپسين لحظات عمر، ...

• رحلت عالم مجاهد "ميرزا محمدحسن آشتياني" از رهبران مبارز نهضت تنباكو و از شاگردان شيخ انصاري در تهران(1319 ق)
ميرزا محمدحسن آشتياني ازعلماي برجسته‏ي عالم تشيع و از شاگردان ويژه‏ي شيخ مرتضي انصاري بود. وي پس از درگذشت شيخ انصاري به تهران آمد و به نشر انديشه‏هاي شيخ پرداخت. ميرزاي آشتياني به همراه علماي معتبر ديگر به مخالفت با امتياز انحصار خريد و فروش توتون و تنباكو به يك شركت انگليسي از سوي ...

• جلوس "شاه اسماعيل دوم" در قزوين(984 ق)
شاه طهماسب صفوي يازده پسر داشت كه بزرگ‏ترين آن‏ها، موسوم به محمد خدابنده بود. وي در هنگام مرگ پدر 45 سال داشت و هر چند يكسال بعد به تخت سلطنت نشست، اما در هنگام مرگ پدر به جهت ضعفي كه در چشم داشت، از پادشاهي استعفا كرد. اما اسماعيل ميرزا كه مورد خشم پدر بود و در زندان به سر مي‏برد ...

• درگذشت "عبدالكريم بن احمد حَلَبي" محدث مسلمان(1178 ق)
عبدالكريم ابن احمد حَلَبي از مشهورترين محدثان عصر خود در شهر حَلَب - واقع در سوريه‏ي امروزي - بود. حَلَبي، فقه، اصول فقه، تفسير، حديث وديگر علوم متداول زمانش را نزد پدر و ديگر بزرگان آن عصر فرا گرفت. او پس از چندي نابينا شد، اما اميد و روحيه‏ي خود را از دست نداد و بيش از پيش به علم ...

• واگذاري امتياز تأسيس بانك شاهي ايران به "رويتر" سرمايه‏دار انگليسي(1306 ق)
پس از لغوِ امتياز فوق العاده‏ي بارون رويتر مبني بر انحصار ساختمان راه آهن، استخراج معادن و تاسيس بانك ملي به يك تبعه‏ي انگليسي توسط دولت ايران، به زودي هردو طرف به علّت عظمت امتياز، دريافتند كه اين كار بدون مطالعه صورت گرفته شده است، بنابراين در سال 1306 ق دولت ايران به بارون دو رويتر ...

• درگذشت "ابن طيفور" نويسنده و شاعر عرب(280 ق)
ابوالفضل احمدبن ابي طاهر طيفور بغدادي معروف به ابن طيفور اديب و كاتب عرب و ايراني الاصل و اهل خراسان، در سال 204 ق در بغداد زاده شد. پس از گذراندن مقدماتِ تحصيل، در بغداد به كتابت اشتغال يافت و در اين شهر با بسياري از مشاهير علم و ادبِ آن زمان آشنا شد. از آن جا كه ابن طيفور، اهل ذوق ...

• قتل "تگودار احمد" ايلخان مسلمان مغول(683 ق)
تگودار پس از به سلطنت رسيدن در سال 681 ق، بر اثر معاشرت با مسلمانان، به دين اسلام درآمد و خود را سلطان احمد خواند. تگودار چون متدين به دين اسلام بود، با پادشاه مصر صلح كرد، اما ارغون و ديگر شاهزادگانِ مغول، اين امر را بهانه ساخته، توطئه‏اي عليه تگودار به راه انداختند و سر به طغيان ...

• رحلت محقق كبير و فقيه شهير "ميرزا محمد حسين ناييني" مرجع و زعيم حوزه و مجاهد دوران مشروطه(1355 ق)
آيت اللَّه ميرزا محمدحسين ناييني در سال 1277 ق در شهر نايين به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايى حوزوي خود را در زادگاه خويش گذراند و در هفده سالگي به شهر اصفهان هجرت كرد و سپس در سال 1303 ق به عراق رفت. ميرزاي ناييني در آغاز ورود به عتبات، پس از زيارت بارگاه ملكوتي امام علي(ع) راهي سامرا ...

• درگذشت "ابن يعيش" اديب و عالم عرب در حَلَب(643 ق)
ابوالبقا يعيش بن علي بن يعيش معروف به ابن يعيش، اديب نحوي و از بزرگان نحو و فنون عربي است. او در شهرهاي حَلَب، موصل و دمشق، نحو و حديث آموخت و پس از تكميل مراحل تحصيلي به تدريس مشغول شد. شهرت ابن يعيش بيشتر در علم نحو بود و شاگردان بسياري از محضر درس اين عالم بزرگ، كسب فيض كردند و ...

• درگذشت "نورالدين علي بن عبدالعالي عاملي" عالم بزرگ شيعه(938 ق)
ابوالقاسم نورالدين علي بن عبدالعالي عاملي ميسي معروف به ابن مفلح از بزرگان و متبحرين علماي شيعه قرن دهم هجري است كه با محقق كرَكي معاصر و از اساتيد شهيد ثاني مي‏باشد. وي عالمي محقق و زاهد و عابد و به عَلاّمةُ العُلَما معروف بود. شرح جعفريه‏ي محقق كَرَكي و شرح صِيَغُ العُقود و الايقاعات ...

• رحلت استاد برجسته ‏ي حوزه‏ي علميه ‏ي قم، آيت ‏اللَّه "ميرزا محمد فيض قمي" (1370 ق)
ميرزا محمدفيض قمي از نوادگان ملا محسن فيض كاشاني در سال 1293 ق در شهر قم به دنيا آمد. وي پس از فراگيري مقدمات و سطوح حوزه در قم و تهران، براي تكميل تحصيلات خود راهي عتبات عاليات گرديد و از محضر علامه سيد محمدكاظم يزدي طباطبايى، آخوندملا كاظم خراساني، آقا شيخ فتح‏اللَّه اصفهاني و سيد ...

• درگذشت عالم بزرگ "محقق زاهد" (1375ق)

• شهادت عالم مجاهد آيت‏اللَّه "سيد محمد باقر صدر" توسط دژخيمان بعث عراق(1400ق)
آيت اللَّه سيدمحمدباقر صدر در 25 ذيقعده‏ي سال 1353 ق در شهر كاظمين در خانواده‏اي عالم‏پرور به دنيا آمد. وي در كودكي پدر را از دست داد و از آن پس تحت تكفّل برادر بزرگش، سيد اسماعيل، قرار گرفت. شهيد صدر در 12 سالگي راهي نجف اشرف گرديد و پس از چند سال، دوره‏ي عالي فقه و اصول را در نزد ...

• شهادت بانوي عالمه و آگاه "سيده بنتُ الهدي صدر" به دست مزدوران(1400 ق)
سيده بنت الهدي صدر در سال 1357 ق در خانواده‏ي علم و تقوا در كاظمين به دنيا آمد. بنت الهدي دوران كودكي خود را در كنار پدري دانشمند، مادري متقي و برادراني عالم گذراند. وي بدون آن كه به مدارس نامناسبِ دخترانه‏ي آن روزِ عراق پاي گذارد، نزد برادرانش سيدمحمدباقر و گاه سيداسماعيل، قرآن، ...

• درگذشت "شاه عباس صفوي" در بهشهرِ مازندران(1038 ق)
دوره‏ي حكومت شاه عباس، پادشاه معروفِ صفويه، به دليل وجود دانشمندان، علما و هنرمندان برجسته، از اهميت ويژه‏اي برخوردار است. بناي مسجد امام و ميدان نقش جهان، ايجاد تونِلي در كوهرنگِ اصفهان براي انتقال آب كارون به زاينده رود، تأسيس مركز تجارت ابريشم، احداث راه كاروان‏هاي تجارت ابريشم ...

• به توپ بستن مجلس به فرمان محمدعلي شاه و آغاز دوره‏ي استبداد صغير(1326 ق)
محمد علي شاه از آغاز، مصمم به برانداختن مشروطيت بود. وي سوء قصد عليه خود را بهانه‏اي براي حمله به آزادي‏خواهان قرار داد و به دستور او، نيروهاي دولتي به سوي مجلس روان شده و راه‏هايى كه به مجلس منتهي مي‏شد، بستند. آزادي‏خواهان در سنگرهاي خود آماده‏باش بودند. چون خبر به آيت‏اللَّه بهبهاني ...

• قتل "ميرزا جهانگير خان شيرازي" به دستور محمدعلي شاه قاجار(1326 ق)
ميرزا جهانگير خان شيرازي در سال 1292 ق در شيراز به دنيا آمد. در 1311 ق در مدرسه‏ي دارالفنون در تهران به تحصيل علوم و فنون جديد پرداخت و يكي از دانشمندان زمان گرديد. در اين هنگام بود كه نهضت آزادي‏خواهي آغاز شده و او با حضور در جلسات و مجامع مخفيِ اين نهضت، با بزرگان سياسي ايران آشنا ...

• قتل "ملك‏المتكلمين" دانشمند و روشنفكر مشروطه‏خواه به فرمان شاه‏قاجار(1326ق)
حاج ميرزا نصراللَّه مَلِكُ المُتِكَلِّمين در رجب سال 1277 ق در اصفهان به دنيا آمد. در 22 سالگي به مكه رفت و در بازگشت، به هندوستان عزيمت نمود. در هندوستان كتابي به نام "مِنَ الخَلقِ اِلي الحَق" براي بيدار ساختن مسلمانان تصنيف كرد. پس از انتشار اين كتاب، انگليسي‏ها او را از هندوستان ...

• درگذشت آيت‏اللَّه "سيدمحمد حجت كوه كمره‏اي" عالم وفقيه رباني(1373 ق)
آيت اللَّه سيدمحمد حجت كوه‏كمره‏اي در سال 1310 ق درتبريز به دنيا آمد. پس از فراگيري دروس مقدماتي در زادگاه خود، رهسپار نجف اشرف گرديد و از محضر حضرات آيات: سيدمحمد كاظم يزدي، سيد ابوتراب خوانساري، شريعت اصفهاني، ميرزاي ناييني، سيدمحمد فيروزآبادي و آقا ضياءعراقي بهره جست و در اندك ...

• درگذشت "عبداللَّه ‏بن علي اندلسي لَخْمي" مورخ و محدث مشهور قرن ششم(542ق)
عبداللَّه بن علي بن عبداللَّه بن خَلَف لَخمي معروف به رشاطي در سال 465ق در اندلس واقع در اسپانياي امروزي به دنيا آمد. وي در علم حديث و تاريخِ استاد بود و داراي تأليفاتي مي‏باشد. الاَعلامُ بِما في المؤتَلِفِ و المُختَلِفِ الدّلر قُطني مِن الابهام از جحمله آثار اوست. عبداللَّه رشاطي ...

• نبرد توابین در عین‌الورده با سپاهیان عبیدالله ‌بن ‌زیاد (65 ق)
واقعه عین‌الورده، نبرد خونین و بزرگی میان شیعیان عراق و سپاهیان شام بود. پس از قیام مقدس ابا‌عبدالله‌الحسین(ع) و شهادت جانسوز وی و یارانش به دست سپاهیان یزید‌بن‌معاویه در سرزمین کربلا و افشاگری اسیران واقعه کربلا در ایام اسارت و روشن‌گری آنان علیه خلافت یزید‌بن‌معاویه، یک حالت ...

• وفات آیت ‌الله شیخ محمدتقی بهجت ، خاتم‌العرفا والمجتهدین(1430ق)
حضرت آیت‌الله العظمی شیخ محمدتقی بهجت فومنی در اواخر سال ۱۳۳۴ق در خانواده‌ای دین‌دار و تقواپیشه، در شهر مذهبی فومن واقع در استان گیلان چشم به جهان گشود. هنوز شانزده ماه از عمرش نگذشته بود که مادرش را از دست داد و از اوان کودکی طعم تلخ یتیمی را چشید. درباره نام آیت‌الله بهجت خاطره‌ای ...

• تولد "ابوجعفر احمدبن ابراهيم قيرواني" معروف به "ابن‏جزّار" جغرافي‏دان، طبيب و فيلسوف مسلمان مغرب زمين(320 ق)
احمد بن ابراهيم بن ابي خالد، معروف به ابن جزار از مشاهير اطباي اسلامي قرن چهارم هجري مي‏باشد. وي براي رعايت شرافت مقام علم، به خانه‏ي كسي از ملوك و حكام نمي‏رفت و بيماران را تنها در خانه‏ي خود معاينه مي‏نمود. ابن جَزّار بيش از هشتاد سال به قناعت و گوشه‏گيري زندگي كرد و بر خلاف ديگر ...

• تولد فقيه بزرگ و عالم شيعه "فخرالمحققين حلي" فرزند دانشمندِ علامه‏ي حلي(682 ق)
محمد بن حسن بن يوسف معروف به فخرالمحققين فرزند علامه‏ي حلي، ملقب به فخر الاسلام، فخرالدين و رأس المدقّقين از اعاظم و بزرگان شيعه و داراي جلالت علمي بسياري بود. وي در نوجواني به اجتهاد دست يافت. فخر المحققين مورد تاييد و توجه خاص پدر بزرگوار خود علامه‏ي حلي بود تا آن جا كه علامه، اتمام ...

• درگذشت "ابوعبداللَّه محمد بن عبدري فاسي" مشهور به "ابن حاج" درقاهره(737 ق)
ابن حاج، در ابتدا در نزد علماي فاس در مراكش امروزي دانش آموخت. آن گاه به قاهره رفت و تاپايان عمر در اين شهر اقامت گزيد. ابن حاج سپس به تعليم و تربيت دانش‏پژوهان پرداخت و افراد زيادي ازمحضر او بهره‏مند شدند. از ابن حاج آثار بسياري به جاي مانده است كه مهم‏ترين آن‏ها، المَدخل نام دارد. ...

• رحلت فقيه جليل "سيدالعلماء" عالم شيعي هندوستان(1307 ق)
سيدابراهيم بن سيدمحمد تقي نقوي نصيرآبادي از علما و فقهاي اماميه‏ي قرن چهاردهم هجري، معروف به سيدالعلما و از شاگردان ميرزاي شيرازي، شيخ محمد طه نجف، ميرزا محمد حسين شهرستاني، ميرزا حبيب‏اللَّه رشتي و شيخ زين العابدين بوده است. وي در سن جواني به مقام استنباط احكام شرعيه و مرجعيت شيعيان ...

• وفات "آيت‏اللَّه فاضل نوري" از علماي اصفهان(1343 ق)
حاج ميرزا بهاءالدين معروف به فاضل نوري از بزرگان و علماي اصفهان بود. وي در اخلاق فاضله مقام والايى داشت و تمامي اوقات شريف او در تصفيه‏ي باطن و تهذيب اخلاق صرف شد. در فنون شعر نيز ماهر بود و به "فاضل" تخلّص مي‏نمود. اشعار وي توسط يكي از فرزندانش به نام نصيرالدين نوري معروف به خواجَوي، ...

• درگذشت "جلال الدين سيوطي"، فقيه، محدث و لغت‏شناس بزرگ عرب(911 ق)
عبدالرحمان بن ابي بكر بن محمد، معروف به سيوطي در 849 ق در قاهره به دنيا آمد. در 8 سالگي قرآن را حفظ كرد و در درس ابوالعباس شَمَني و محيى الدين كافيجي و ديگر بزرگان حاضر شد. وي در تمام فنون رايج به ويژه فقه، هيئت، حديث، تفسير، معاني، بيان، بديع، نحو و لغت متبحر بوده و بر همه‏ي هم‏دوره‏هاي ...

• تولد "اُلغ بيگ" فرمانرواي دانشمند تيموريان و منجم ايراني(796 ق)
(اُلغ بيگ) دانشمند و منجم ايراني در دربار جدش "امير تيمور گوركاني" تربيت شد و از سال 812 قمري فرمانرواي ماورالنهر گرديد. اُلغ بيگ بر خلاف پدربزرگش، تيمور، علاقه‏اي به كشور گشايى نداشت و بيشتر به سبب علاقه به علوم به ويژه علم نجوم شهرت يافت. در سال 842 قمري در سمرقند مدرسه‏اي بنا كرد ...

• تولد آيت اللَّه "شيخ محمدقاسم اردوبادي" عالم و اديب ايراني در تبريز(1274 ق)
آيت اللَّه شيخ محمدقاسم اردوبادي، پس از اتمام تحصيلات متوسطه، به نجف رفت و نزد علماي مشهور زمان، دانش آموخت. اين عالم بزرگ پس از اخذ درجه‏ي اجتهاد، به زادگاهش تبريز بازگشت و در اين شهر، علاوه بر تدريس، كتب متعددي را نيز به رشته‏ي تحرير درآورد. آيت اللَّه اردوبادي در سال 1333 ق در ...

• وفات "احمد عبد ربّه" شاعر و نويسنده‏ ي عرب(328 ق)
احمد بن محمد بن عَبد رَبِّه اَندلُسي قُرطُبي، از مشاهير علما و ادبا و محدثين و شعراي زمان خود بود. وي قصص و حكايات بسياري را به نظم درآورد. اثر مشهور اين شاعر و نويسنده‏ي عرب، عَقدُالفَريد نام دارد كه درباره‏ي تاريخ، شعر، عروض و لغت نگاشته شده است. از ابن عبد ربِّه، اشعار بسيار نغز ...

• درگذشت "ابوالعباس احمد بن علی نجاشی" عالم شهیر شیعه در قرن پنجم(450 ق)
ابوالعباس احمد بن علی بن احمد معروف به ابنِ الکوفی، نجاشی و شیخ نجاشی در سال 372 ق در کوفه به دنیا آمد. وی از شاگردان معروف سید مرتضی علم الهدی بود که از شیخ مفید، تَلعَکْبَری و دیگر بزرگان نقل روایت نموده است. نجاشی در علم رجال یگانه‏ی زمان و در علم حدیث کم نظیر بود. به جهت تخصّص ...

• رحلت علامه "سيدمحمد مولانا" عالم و مؤلف(1363 ق)
حاج سيد محمد مولانا از علماي تبريز، در ابتدا، مقدمات و ادبيات متداول را در تبريز خواند و در 19 سالگي راهي عتبات گرديد. در نجف به درس شيخ الشريعه‏ي اصفهاني، فاضل شربياني و ديگر بزرگان راه يافت و به درجه‏ي اجتهاد رسيد. در 1321 ق به تبريز برگشت و به تدريس و تاليف پرداخت. مِصباحُ الوَسايل ...

• درگذشت "ثَعْلَب" نحوي و لغت شناس شهير عرب(291 ق)
ابوالعباس احمد بن يحيى معروف به ثَعلَب، نحوي و لغوي، اديبي پرهيزكار و از مشاهير اهل لغت مي‏باشد. وي در پايان تحصيلات متداولِ عصرِ خود، با جديّت بسيار به تحصيل ادبيات عرب اهتمام ورزيد و پس از سال‏ها مطالعه‏ي پي‏گير، در اين رشته، به مقامي شامخ دست يافت. اَخْفَشِ اَصغر، مُطَرَّز و ابنُ‏الحائِك ...

• تولد "ابوحامد امام محمد غزالي"، دانشمند شهير و فيلسوف نامي ايران(450 ق)
ابوحامد امام محمد غزالي، در سال 450 هجري قمري در طوس به دنيا آمد. در مدت كمي بر اثر ذكاوت فطري، مقدمات را فرا گرفت و سپس عازم نيشابور شد و در حوزه‏ي درس امام الحَرَمين جُوِيني مراتب كمال را پيمود. ابوحامد در سال 480 ق و در 30 سالگي به مدرسه‏ي نظاميه‏ي بغداد كه از پر اهميت‏ترين حوزه‏هاي ...

• تولد "سيدمحمدعلي شاه عبدالعظيمي" فقيه، نويسنده و عالم مسلمان(1258 ق)
سيدمحمدعلي شاه عبدالعظيمي معروف به هدايت حسيني براي تحصيل به نجف رفت و در پي سال‏ها تحقيق و مطالعه در محضرِ شيخ مرتضي انصاري، به مقام والاي علمي و اجتهاد دست يافت. هدايت حسيني كه در علوم حديث و رجال از دانش بسياري بهره‏مند بود، تاليفاتي دارد كه از آن ميان مي‏توان به كتاب "وسيلة الرضوان" ...

• تولد "ميرزا محمد حسن شيرازي" مرجع عالي‏قدر و استكبارستيز شيعه (1230 ق)
ابومحمد، محمد حسن بن محمود بن اسماعيل حسيني شيرازي معروف به ميرزاي مجدد، معزّالدين و ميرزاي بزرگ شيرازي، مرجع تقليد شيعيان زمان خود و فقيه امامي بود كه در 15 جمادي الاولي سال 1230 ق در شيراز متولد گرديد. وي قبل از 20 سالگي، صاحب اجازه از سيدمحقق ميرسيد حسن بيدآبادي شد و در اصفهان ...

• انتشار اولين شماره از روزنامه ‏ي "عروةالوثقي" در پاريس(1301 ق)
سيدجمال الدين اسدآبادي، روحاني مبارز و دانشمند بزرگ مسلمان به منظور تحقق آرمان خود، مبني بر اتحاد ملل اسلامي، انجمني به نام "عروةالوثقي" داير كرد و پس از مدتي، روزنامه‏اي نيز به همين نام در پاريس منتشر ساخت. سيدجمال الدين با همكاري شيخ محمد عبده، با درج مقالات اسلامي و نيز مصاحبه ...

• رحلت عالم رباني آيت ‏اللَّه "سيدمحمد حسيني" معروف به "آقانجفي همداني" مؤلف تفسير "انوار درخشان" (1417 ق)
تفسير انوار درخشان از جمله تفاسير کامل فارسى دوران معاصر ايران است که با جهت گيريهاى شيعى در قالب اصطلاحات و مفاهيم فلسفى و عرفانى نگاشته شده است. ويژگى مهم اين تفسير را بايد در بحث‏هاى معنوى و اخلاقى و انسان شناسى اين تفسير دانست. نگارش اين تفسير با نثر و ادبيات فارسى در قالب فرهنگ ...

• ولادت میرزای بزرگ شیرازی
ابومحمد، محمد‌ حسن‌بن‌محمود‌بن‌اسماعیل حسینی‌شیرازی معروف به میرزای مجدد، معزالدین و میرزای بزرگ شیرازی، مرجع تقلید شیعیان زمان خود و فقیه امامی و مجاهد استکبار ستیز در 15‌جمادی الاولی سال‌1230 ق در شیراز متولد شد. وی قبل از 20‌سالگی، صاحب اجازه از سیدمحقق میرسید‌حسن بیدآبادی شد . ...

• میلاد امام سجاد (ع) ، بنا بر روایتی
ولادت امام سجاد (ع) به روایتی در تاریخ یک‌شنبه پانزدهم جمادی‌الاولی سال ۳۸ هجری قمری و به روایت دیگر، در پنجم شعبان‌المعظم همان سال در مدینه به وقوع پیوست. مادر مکرمه‌ی آن حضرت، شهربانو و پدر بزرگوارشان حضرت امام حسین (ع) می‌باشند. سجاد و زین‌العابدین از القاب مشهور آن امام همام می‌باشد ...

• رحلت "حاج ملااسماعيل سبزواري" محدث و واعظ شهير در تهران(1312 ق)
حاج ملااسماعيل سبزواري، فراگيري حكمت و فلسفه را نزد حاج ملاهادي سبزواري، فيلسوف مشهور شرق آموخت. او براي تكميل تحصيلاتِ علوم ديني به حوزه‏ي علميه‏ي نجف رفت و پس از كسب درجه‏ي اجتهاد به تهران بازگشت. ملااسماعيل مردي بسيار مُتَتِبِّع بود و حافظه‏اي نيرومند داشت. وي در رشته‏ي موعظه استادي ...

• وفات "ميرزا عبدالغفّار تهراني" رياضي‏دان ايراني(1326 ق)
ميرزا عبدالغفار تهراني ملقب به نجم الدوله، از همان ابتداي تحصيل، استعداد و علاقه‏اي عميق به رياضيات داشت. او اين علم را در مدارس مشهور آن زمان همچون دارالفنون فرا گرفت و به تحقيق و مطالعه در زمينه‏ي رياضيات پرداخت. نَجمُ الدوله، سال‏ها معلم رياضي در مدرسه‏ي دارالفنونِ تهران بود. از ...

• درگذشت "ابوسعيد عبيداللَّه بن جبراييل" پزشك نامدار و داروساز شهير(453 ق)

• کشته شدن ابراهیم بن مالک اشتر
ابراهیم فرزند مالک اشتر نَخَعی، هنگام قیام مختار برای خونخواهی امام‌حسین(ع) به او پیوست و در سال 67 ق به سرداری لشکر منصوب شد. ابراهیم از طرف مختار، مأمور تصرف موصل شد و سپاه شام را که از طرف خلیفه‏ اموی آمده بودند شکست داد. او عبیدالله‌بن زیاد را به قتل رساند و تعدادی از قاتلان ...

• شهادت حضرت فاطمه‏ ي زهرا(س) "به روايتی" (11ق)
روز شهادت حضرت فاطمه‏ي زهرا(س) مورد اختلاف مورخين است و يكي از اين موارد، سيزدهم جمادي الثاني مي‏باشد. فاطمه(س) پس از پدر بزرگوار خود، روز به روز بدنش رو به ضعف و سستي مي‏گراييد. پيوسته سوخته دل و اشك ريزان بود و در فراق پدر مي‏گريست. پس از به خلافت نشستن ابوبكر، خواستند تا از امام ...

• كشته شدن "ابراهيم بن مالك اشتر" در نبرد با خاندان اُمَوي(71 ق)
ابراهيم فرزند مالك اشتر نَخَعي، هنگام قيام مختار بن ابوعبيده‏ي ثقَفي براي خونخواهي امام حسين(ع) با او بود و در سال 67 ق به سرداري لشكر منصوب گرديد. ابراهيم از طرف مختار، مأمور تصرف موصل شد و سپاه شام را كه از طرف خليفه‏ي اموي آمده بودند شكست داد. او عبيداللَّه بن زياد، حاكم كوفه در ...

• تولد "ميرزا فضل علي ايرواني" متخلص به "صفا" عالم و اديب مسلمان(1278 ق)
ميرزا فضل علي ايرواني، تفسير، كلام و رياضيات را در تبريز فرا گرفت و سپس به حوزه‏ي علميه‏ي نجف اشرف رفت. او پس از طي مراحل عالي در نجف به درجه‏ي اجتهاد نايل آمد. صفا، در زمان انقلاب مشروطه در ايران، به آزادي‏خواهان پيوست و در اين راه، مورد آزار و شكنجه‏ي حُكّام وقت قرار گرفت. ايرواني، ...

• وفات محقق حلی، دانشمند جلیل‏‌القدر (676ق)
افرادی که در رشته‌های مختلف علوم به بررسی و پژوهش عمیق پرداخته و در این راه رنج بسیار کشیده و درنتیجه، نوآوری‌ها و ابتکاراتی داشته‌اند را محقق می‌نامند. نخستین‏‌بار که اصطلاح محقق در علوم اسلامی متداول شد و اولین شخصیتی که لقب محقق گرفت، استاد بزرگ و فقیه عظیم‏‌الشأن، ابوالقاسم جعفر ...

• درگذشت "ابن عبدالسلام" فقيه، قاضي و خطيب مسلمان در قاهره(660 ق)
عزّالدين ابومحمد عبدالعزيز بن عبدالسلام معروف به شيخُ الاسلام و سلطانُ العلماء، از بزرگان علماي شافعي درقرن هفتم هجري است. فقه را از ابن عساكر و اصول را از سيف الدين آمِدي و... فرا گرفت و در اندك زماني از علماي برجسته‏ي عصر خود شد. ابن عبدالسلام، بسياري از سال‏هاي عمر خود را در دوران ...

• درگذشت "ابن طولون" فقيه، اديب و مورخ دمشقي(953 ق)
ابن طولون دمشقي در سال 880 قمري در دمشق به دنيا آمد و در سراسر عمرش، بي‏وقفه به تحقيق، تدريس و تأليف پرداخت. وي در پايان تحصيلاتِ متداولِ عصر خويش به آموختن علم حديث روي آورد. ابن طولون از معدود رجال اسلامي است كه زندگي نامه‏ي خويش را به رشته‏ي تحرير درآورده است. او در كنار اشتغالات ...

• تولد "ميرزا محمدتقي مامقاني تبريزي" عالم و اديب معروف به "حجت الاسلام" (1247 ق)
ميرزامحمد تقي بن ملامحمد مامقاني مشهور به حجت الاسلام از علما و دانشمندان اوايل قرن چهاردهم هجري در آذربايجان است. در 22 سالگي براي تكميل تحصيلات خود به نجف اشرف رفت و سپس به تبريز بازگشت. وي شاگرداني تربيت كرد و كتاب‏هايي نگاشت. آتشكده، الفيّه، مَفاتيحُ الغَيب و... از جمله آثار اوست. ...

• ولادت آیت ‏الله حاج آقا رحیم ارباب، عالم عظیم‌الشأن حوزه‌ علمیه اصفهان (1297ق)
در سال ۱۲۹۷ هجری قمری (مصادف با ۱۲۵۹ش) در قریه‏‏ «چرمهین» اصفهان و در خانه‏‏ حاج ‏على پناه (ارباب حاج آقا) پسرى چشم به جهان گشود که نام او را «رحیم» برگزیدند. پدر آقا رحیم، حاج على پناه، مشهور به ارباب حاج آقا (فرزند عبدالله مشهور به ارباب آقا) فرزند حاج علی پناه فرزند ملاعبدالله ...

• فتح شهر بغداد توسط معزالدوله آل بويه(334 ق)
در زمان آل بويه، بغداد، در دست غلامان ترك بود و آشفتگي اوضاع آن شهر به آل بويه فرصت داد كه به بغداد حمله كند. بنابراين معزالدوله در سال 334 ق بغداد را محاصره كرد و به زودي بر آن شهر دست يافت و المستكفي باللَّه خليفه‏ي عباسي را بر كنار كرد و پس از كور كردن وي، المطيع للَّه را به خلافت ...

• درگذشت "علي بن عيسي رُماني" از علماي معتزله(382 ق)
ابوالحسن علي‏بن عيسي‏بن علي رماني، فقيه، اديب، نحوي، معتزلي، در اصل از سامراء و متولد بغداد، نزد ابن اخشيد، زجاج، ابوبكربن دريد و ابوبكر بن سراج تلمّذ نمود. ابوالقاسم تنوخي و ابومحمد جوهري از شاگردان وي به حساب مي‏آيند. حدود صد تأليف براي او شمرده‏اند. مي‏توان وي را در رديف ابوسعيد ...

• تولد عالم شهير و دانشمند بزرگ ايراني خواجه نصيرالدين طوسي(597 ق)
محمد ابوجعفر مشهور به خواجه نصيرالدين طوسي معروف به محقق طوسي و استاد البشر در طوس زاده شد. پس از آن كه عطش علمي وي در زادگاهش برطرف نگرديد راهي نيشابور گرديد و از اساتيد آن سامان بهره گرفت. بعدها به ري، اصفهان و قم و سرانجام به عراق عزيمت نمود و خوشه چين معارف آنان گرديد. محقق طوسي ...

• شهادت فقيه شيعه "حسن بن محمد سكاكيني" به جرم شيعه بودن(744 ق)
حسن بن محمد بن ابوبكر بن ابوالقاسم دمشقي همداني معروف به سكاكيني، از اكابر علماي اماميه در قرن هشتم هجري مي‏باشد. سكاكيني در چندين علم متبحّر و استاد بود. موافق آنچه از رياض العلماء نقل شده است. به واسطه تهمت و مفتريات مشهودي كه به وي نسبت دادند، قاضي شرف‏الدين مالكي، به واجب القتل ...

• وفات "امام بيهقي" از مشاهير محدثين و حافظ قرآن(458 ق)
ابوبكر فخرالزَّمان احمد بن حسن، معروف به امام بيهقي از مشاهير محدثين، حافظ، زاهد و در علوم گوناگون داراي دستي توانا بود. به جهت تحصيل احاديث و سنن نبويّه به بلاد بسياري سفر كرد. او را بر امام شافعيان به واسطه‏ي تأليفات خود حقّي روشن است. بيهقي در 458 قمري در نيشابور وفات يافت و جنازه‏اش ...

• كشته شدن "خسروپرويز" پادشاه مغرور سلسله‏ ي ساسانيان(7 ق)
خسرو پرويز از سلاطين ساساني است كه در مدائن مي‏زيست و از سال 590 ميلادي - بيست سالگي حضرت محمد(ص) - به مدت 38 سال بر ايران حكومت كرد. وي در عصر پيامبر اسلام(ص) مي‏زيسته و حضرت طي نامه‏اي، او را به اسلام دعوت نمود. اين پادشاه مغرور نامه‏ي پيامبر اكرم(ص) را پاره كرد و به نماينده‏ي خود ...

• تصرف كشمير توسط قواي "سلطان محمود غزنوي" در جريان حمله به هند(396 ق)

• درگذشت آيت ‏اللَّه "حاج ميرزا علي‏اكبر نوقاني" فقيه و مجتهد(1370 ق)
حاج ميرزا علي نوقاني فقيه، متكلم و شاعر، متخلّص به فقير، در سال 1300 ق در محله‏ي نوقان مشهد ديده به جهان گشود و تا 27 سالگي در محضر اساتيدي چون اديب نيشابوري اول، حاج شيخ حسنعلي تهراني و حاج سيد عباس شاهرودي در حوزه‏ي علميه‏ي مشهد به تحصيل علوم اسلامي پرداخت. سپس به نجف اشرف رفته ...

• شهادت "شمس‏الدين محمد بن حامد مَكّي عاملي" معروف به "شهيد اول"(786 ق)
ابوعبداللَّه شمس الدين محمد بن حامد بن احمد مَكّي عاملي، معروف به "شهيد اول"، در سال 734 ق در يكي از روستاهاي جبل عامل در لبنان به دنيا آمد. اجداد شمس‏الدين تا چندين پشت از علما و فقها بوده و فرزندان اين خاندان از دانشمندان و اهل كمال و معرفت مي‏باشند. شمس‏الدين در محضر عالمان بزرگواري ...

• وفات "ابن‏ غازي" اديب و مورخ(919 ق)
ابوعبداللَّه محمد بن احمد بن محمد بن محمد بن علي بن غازي عثماني، معروف به ابن غازي، فقيهِ مالكي، مورخ، اديب و رياضي‏دان مسلمان قرن دهم هجري در سال 858 ق در شهر فاس واقع در مراكش امروزي به دنيا آمد. او در حديث، علم رجال، شرح حال نگاري و گزارش جنگ‏ها نيز تسلط داشت و در علم قرائت، تفسير، ...

• تولد "صدرالدين شيرازي" متفكر بزرگ ‏اسلامي معروف به ملاصدرا(980ق)
صدرالدين شيرازي مشهور به ملاصدرا و صدرالمتألهين در نهم جمادي الاول سال 980 ق در شيراز به دنيا آمد. سنگ بناي علمي و اخلاقي ملاصدرا در محضر درس شيخ بهايى بنا نهاده شد و سپس در جرگه‏ي درس حكيمِ الهي، ميرداماد، كسب فيض كرد. وي پس از رسيدن به مقام والاي علمي، بر مسندتدريس تكيه زد و به ...

• رحلت "سيدابوتراب خوانساري" فقيه اصولي(1346 ق)
سيدابوتراب خوانساري در سال 1271 ق در خوانسار به دنيا آمد. تحصيلاتش را در اصفهان آغاز كرد و در نزد آيت اللَّه سيدحسين كوه كمره‏اي و ميرزا محمدهاشم خوانساري و... كسب علم نمود. پس از فوت آيت اللَّه كوه‏كمره‏اي، سيدابوتراب به تدريس پرداخت و مرجع احكام و فتاوي شد. در محضر اين عالم بزرگ ...

• آغاز مبارزات زیدیه
در آوریل سال‌737 میلادی (و به نوشته برخی از مورخان؛ 12‌آوریل آن سال) زید ابن علی ابن حسین در کوفه پرچم مبارزه با خلافت امویان را برافراشت. مبارزات زید که پیروان او به شیعه زیدیه معروفند 2سال طول کشید و در سال‌739 میلادی به دست یوسف‌ابن‌عمر‌ثقفی از امرای امویان به شهادت رسید. در پی ...

• درگذشت "حاجي كرباسي" عالم و فقيه برجسته(1262 ق)
حاج ابراهيم بن محمد حسن خراساني كاخي معروف به حاجي كرباسي در سال 1180 ق در اصفهان به دنيا آمد و پس از فراگيري دروس مقدماتي، براي تكميل تحصيلات به نجف اشرف رفت. فقه و اصول و ديگر علوم ديني را از علامه بَحرُالعُلوم و شيخ جعفر كاشِفُ الغطاء و ديگر بزرگان فرا گرفت. وي بسيار محتاط بود ...

• رحلت آيت ‏اللَّه "سيدمحمدباقر خوانساري" فقيه بزرگوار شيعه(1313 ق)
ميرزا محمد باقر خوانساري از علماي بزرگ قرن چهاردهم هجري، فقيه، اصولي، محدث، رجالي، اديب و محقق بوده است. وي رياست علمي و مذهبي اصفهان را داشته و داراي تأليفات متعددي مي‏باشد. روضاتُ الجنّات، اُرجوزَه و قُرةُالعين و... از جمله‏ي آن‏هاست.

• درگذشت "شيخ محمد عبده" عالم و انديشمند ديني و مبارز اسلام‏گراي مصري(1323 ق)
شيخ محمد بن عبده بن حسن خيراللَّه مصري، مفتي ديار مصر، معروف به عبده در اواسط قرن سيزدهم به دنيا آمد. وي كه داراي هوشي سرشار بود، پس از تحصيل علوم اوليه، در دانشگاه الازهر، به شاگردي سيدجمال الدين اسدآبادي نشست و منطق و كلام و فلسفه را از او آموخت. شيخ محمد عبده، گوي سبقت را از ديگر ...

• تصرف سرزمين مازندران توسط سپاهيان "علاءالدين محمدتَكِشِ خوارزمشاه" (606 ق)

• درگذشت "ابوسعيد سنجري" رياضي دان نامدار ايران(414 ق)

• مرگ "گيخاتو" ايلخان مغول در ايران و آغاز حكومت "بايدوخان"(694 ق)
پس از ارغون خان مغول، برادرش گيخاتو كه در زمان او، فرمانرواي آسياي صغير بود به پادشاهي رسيد. گيخاتو به سبب آن كه از مرض شفا يافته بود، فرمان آزاد كردن زندانيان را داد و از خزانه‏ي مملكت، آنچه را كه دستش رسيد در بين تهي‏دستان و درباريان تقسيم كرد. اين حاتم بخشي‏هاي او، كشور را به كمبود ...

• مرگ "ظهير الدين بابرشاه" پادشاه سلسله‏ ي گوركانيان هند(937 ق)
ظهير الدين محمد بن ميرزا عمر از نوادگان اميرتيمور گوركاني در سال 899 ق، پس از فوت پدر در 11 سالگي وارث حكومت فرغانه در ماوراءُ النَّهر گرديد. وي در ابتدا، يازده سال با ملوك ازبك و تاتار جنگيد و چون ضعف خود را احساس كرد، رو به كابل و قندهار آورد و پس از تصرف افغانستان، 22 سال در آن ...

• ولادت با سعادت عقيله ‏ي بني هاشم حضرت زينب (س) دختر امام علي(ع)(5 ق)
زينب در لغت به معناي درخت نيكو منظر آمده و گاهي به معناي زينت پدر مي‏باشد. حضرت علي(ع) دو يا سه دختر به نام زينب داشته و دختر بزرگ آن حضرت، زينب كبري است و اوست كه در واقعه‏ي عاشوراي سال 61 هجري به همراه امام حسين(ع) بوده است. حضرت زينب(س) از زنان فاضله، عالمه و شجاع تاريخ است و فضايل ...

• تولد عالم بزرگوار آيت ‏اللَّه "سيد محمد تقي موسوي اصفهاني" (1301 ق)
"مرحوم حاجي ميرزا محمد تقي بن ميرزا عبد الرزاق بن مبرزا عبد الجواد موسوي اصفهاني از خاندان علم و سيادت و از سادات بافضل و فضيلت اصفهان امام جماعت مسجد سراج الملك در محله احمد آباد اصفهان بودند و از سادات علماء و علماء سادات و داراي مكارم اخلاقي و جلالت قدر و نبالت شأن؛ در فقه و اصول ...

• روز پرستار و بهورز
به پاس زحمات شبانه روزي پرستاران و بهورزاني كه در مراكز بهداري، وظيفه‏ي نگهداري، مراقبت و درمان بيماران را برعهده دارند و با تأسي به بانوي بزرگوار اسلام، حضرت زينب كبري(س) كه از بيمار كربلا، حضرت امام سجاد(ع) و كودكان، مراقبت مي‏كرد، پنجم جمادي الاول برابر با زاد روز آن اسوه‏ي صبر ...

• درگذشت عالم بزرگ و محقق برجسته ميرزا ابوالقاسم موسوي زنجاني(1293ق)
ميرزا ابوالقاسم موسوي زنجاني فرزند ميرزا كاظم، يكي از علماي شيعه‏ي قرن سيزدهم هجري قمري و از شاگردان سيدمحمدباقر، حجت‏الاسلام رشتي و حاج محمدابراهيم كلباسي بوده است. وي براي تكميل تحصيلات خود به عتبات عاليات رفت و پس از اتمام دروس به زنجان بازگشت. ميرزاي زنجاني پس از ورود به زادگاهش، ...

• رحلت فقيه و مرجع بزرگوار آيت اللَّه سيد اسماعيل صدر(1337 ق)
حاج سيداسماعيل بن سيد صدرالدين صدر از بزرگ‏ترين علما و مراجع تقليد و طراز اول قرن چهاردهم هجري مي‏باشد. مراتب علمي و كمالات نفساني او مشهور و مسلم بوده و مورد تاييد است. در شش سالگي و بعد از فوت پدر، در 1262 ق تحت تعليم برادر بزرگ خود معروف به آقامجتهد قرار گرفت. سپس راهي عتبات گرديد ...

• حضرت آیت الله حاج سید جعفر شاهرودی در سن 80 سالگی در تهران درگذشت(1393ق)