• خلوت انس

  پنجشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    چند کتاب شعر از خانم اقدس کاظمی قمی * به یاد سردار شهید اسلام سپهبد شهید قاسم سلیمانی کتاب حاضر، مجموعه چهل صفحه‌ای از چند شعر خانم اقدس کاظمی قمی به همراه تعداد اشعار دیگری از شاعران درباره سردار شهید قاسم سلیمانی است که در یک مجلد و به همت خانم کاظمی، گرد هم آمده‌اند و به یاد آن سردار اسلام منتشر شده است. خانم کاظمی در فرازی از یک شعر خود با نام «سوگنامه» چنین می‌گوید: حضرت قاسم سلیمانی ای که پابند عهد و پیمانی ای که سرباز […]

  ---

• حافظ و جلال طبیب در قرن هشتم هجری

  سعید کافی انارکی (ساربان)

  پنجشنبه ۲۳ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    اسامی شاعرانی چون: خواجوی کرمانی،عماد فقیه، سلمان ساوجی، شاه شجاع مظفری، جهان ملک خاتون، ناصر بخارایی، کمال خجندی، عبید زاکانی، ابن یمین فریومدی، سعید هروی، مغربی تبریزی، حیدر شیرازی، سید جلال عضد و بسیاری دیگر از این نامها را می توان به عنوان کواکب سپهر شعر ایران در قرن هشتم هجری در تاریخ فرهنگ و ادب ایران مشاهده کرد. اما عجب آنجاست که شعر حافظ در این آسمان، همه بیت الغزل معرفت است و قرن‌هاست که آفتاب روز افزون اشعار جهانگیرش، رونق از چشمه آفتاب می برد و قاطبه […]

  ---

• خلوت انس/تقدیم به پزشکان وپرستاران ارجمند و سایر کارکنان گرامی شبکه سلامت

  ای پزشک،ای روح عیسای زمان

  فریدون حدّاد

  پنجشنبه ۲۳ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    ای پرســـــــتار، ای هُمـای مهـربان! ای پزشـک، ای روح عیســای زمان دســــــت خود را پیش آور، ای عزیز! تا زنم من بوسه‌ها بر آن ز جان «یک زبان خواهم به پهنای فلک»۱ تـا بَـرآرَم حــــــرف دل را بـر زبـان شـــد «کرونا» بـاعث تقریر من مـی پذیـر آن را به رسم ارمغان تُحـفه درویش باشد شعر من چون پر و بال تو باشـد آشیان ای فرشـته، ذکر بیماران، تویی در تـن دنـیـا، مسـیحای روان از وجود توسـت که جاری شـــده از تـو دارد عـرض اندامی چنان قلـب اگر که می […]

  ---

• در چرایی درک دشوار بودن ادبیات یا هنر

  ادبیات به مثابه هنر!

  هدی قاسمی

  پنجشنبه ۱۶ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    ما از خلأ فرار می‌کنیم. از اینکه سؤالی باشد که جواب نداشته باشد، فرار می‌کنیم. مدام به دنبال پر کردن حفراتیم! تاب و تحمل ابهام، سکوت و حفره را نداریم. بخشی از آن البته به خصلت خداگونگی ما برمی‌گردد که به کشف و شناسایی ناشناخته‌ها می‌انجامد، اما بخشی دیگر به عدم شکیبایی و دیکتاتوری نفس مربوط است که با پر کردن حفره‌ها، احساس قدرت و ارزشمندی می‌کند و این احساس، که اتفاقاً جذاب اما بسیار شکننده و کاذب است، منجر به بروز مشکلات زیادی برای ما و سایرینی که […]

  ---

• خلوت انسو

  پنجشنبه ۱۶ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    * به یاد خانم دکتر «بدرالزمان قریب» پژوهشگر، زبان‌شناس و استاد دانشگاه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب پارسی: بانوی فاضل ۷رفت از بوستان ملک سخن بانویی فاضل و عفیف و نجیب نام: بدرالزمان و شهرت او منتسب شد به خاندان قریب اختر تابناک چرخ ادب واژه‌یابی سخن‌شناس و ادیب داشت گنجینه‌های دُرّ دری گرچه از سیم و زر نداشت نصیب ماه بنشسته بر ستیغ سخن شاعری نغز و خوش کلام و خطیب خستگی‌ناپذیر و بی‌پروا در حقیقت نماد صبر و شکیب راهی راههای دور و دراز فاتح […]

  ---

• «رسائل خواجو» منتشر شد

  پنجشنبه ۲ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    سیصد و سی و نهمین اثر از آثار مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب به انتشار کتاب «رسائل خواجو» اختصاص یافت. این اثر، تألیف خواجوی کرمانی(درگذشته به سال ۷۵۰ ق)است که با مقدمه، تصحیح و تعلیقات دکتر محمود عابدی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دکتر محمد شادروی‌منش، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، انتشار پیدا کرده است. «رسائل خواجو» دربردارنده چهار رساله شمع و شمشیر، سِراجیّه، شمس و سحاب و نمد و بوریا است. «شمع و […]

  ---

• جهان‌نگری و بلند‌نظری در شعر نزاری قهستانی

  دکتر سید جعفر حمیدی

  پنجشنبه ۲ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    شاعر اگر معترض و متفکّر نباشد، شاعر نیست. زیرا که اعتراض در ذات شاعر است و فکرکردن در نهاد او. اعتراض، نه به معنای پرخاش‌کردن و هیاهو برانگیختن است، بلکه به معنای زیبانگریستن، درست‌نگریستن و زیبازیستن است. در هر زمانه‌ای. حال ببینیم که شاعری مثل «نزاری قهستانی بیرجندی» در قرن هفتم هـ ق، در زمانة عسرت و روزگار قساوت، چگونه زیسته است و از آن روزگار دهشتزای مخوف نکبت و غارت، چگونه جان شیرین به در برده و این اشعارِ آبدار و سراسر عشق، واکنش و اعتراض را چگونه […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲ مرداد ۱۳۹۹

  

   

    سعدی آخرالزّمان نورالدین میرفخرایی سعدی ام من که در علوم بیان گوی سبقت ربودم از اَقران پهلوانی دگر چو من ناید در بلاغت به هیچ عصر و زمان اهل فرهنگ متّفق که منم در فصاحت، ترازو و میزان با گلستان و بوستان و غزل شهره گشتم به چارسوی جهان رنج من عاقبت چو گنجی شد مایه سربلندی ایران فیض از آسمان رسید و شدم شارحی چیره دست در قرآن مصطفی دل ز من به یغما برد جان من رفت از پی جانان مرتضی را شفیع آوردم روز دین نزد […]

  ---

• نگاهی به شرح احوال و آثار«محمود غنی زاده سلماسی»؛ادیب و شاعر - رضا همراز

  میراث ادبی شاعر گمنام عصر مشروطه

  پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۹

  

   

    بلبل افتاده دور از گلستان داده بریغمای دی مه آشیان مرحوم«محمود غنی زاده سلماسی»،به رغم مقام شامخی که در تاریخ ادبیات معاصر داشت،یکی از گمنامان تاریخ معاصر است که نام نامی اش زمانی در دو عرصه ادبیات و مشروطیت، زینت بخش مطبوعات داخلی و خارجی بود و اشعارش ورد زبان بزرگان عرصه ادبیات. همان‌ها که سره را از ناسره خوب تشخیص می دادند. این ادیب بزرگ را اگرچه اینک به لحاظ آثارمکتوبش بیشتر می شناسیم، اما واقعیت این است که آن مرحوم، زمانی نیز در جرگه مبارزان مشروطیت بود […]

  ---

• خلوت انس

  پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۹

  

   

    پرسش دکتر حبیب الله صناعتی(پویا کاشانی) شود که تشنه لبان را به مهر،آب دهند؟ به پرسشى ز فرومایگان،جواب دهند؟ به آن گروه که رنج از فراق می دارند دمی فراغ زدنیای اضطراب دهند؟ کسان که مکنت مردم به ناروا خوردند به پای میزعدالت،گهی جواب دهند؟ چرا به ملت ایران که مالک دریاست به اختلاس و به رشوه، سراب دهند؟ خدایشان به عذاب افکند که با زر و زور به جان جامعه، یک عده‌ای عذاب دهند خمار تا ننشیند به گوشه ای«پویا» خوشا زجام محبت،کمش شراب دهند ریشه ها بهار […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=6

• شور حسینی در شعر فؤادکرمانی

  

    هر سال با برافراشته شدن پرچمهای عزای حسینی، به‌ویژه در دارالامان کرمان، یک نام بزرگ و پرفروغ بر صحیفه دلها می‌درخشد و آن فتح الله قدسی متخلص به «فؤاد کرمانی» است که مجموعه گرانسنگ و ارزشمندش به نام «شمع جمع» به‌راستی شمع جمع عـــاشقان و عارفان است. قدسی از این جهت لقب فؤاد (یعنی دل) را برای خود برگزید، چون دلش در گرو حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و خاندان عصمت و طهارت بود. فؤاد با پای دل کوچه پسکوچه‌های کمال و معرفت را پیمود و سرانجام به جایی رسید که […]

  ---

• به مناسبت ماه مُحرم، ماه قیام و پیام و بیداری

  رسالت شاعر آیینی،دعوت به«فهم عمیق از دین»

  رضا اسماعیلی

  

    خداوند در آیه ۲۶۹ سوره بقره می‎فرماید: «وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکْمهَ فَقَدْ اُوتِیَ خَیراً کَثیراًرما به هر کس حکمت دادیم، به آن خیر کثیر داده‎ایم.» همچنین در آیه ۱۳ سوره لقمان می‌خوانیم: «وَ لَقَدْ اتَینَا لُقْمانَ الْحِکْمَهِر ما به حضرت لقمان حکمت دادیم.» از امام صادق(ع) پرسیدند: مراد و مقصود از حکمت در این دو آیه چیست؟ امام فرمود: «اِنَّ الْحِکْمَۀَ اَلْمَعْرِفَۀُ وَالتَّفَقُّهُ فِی‎الدِّینِرمقصود از حکمت، معرفت و تفقّه در دین است.» (بحار ج ١ ص ٢١٥) امام موسی کاظم(ع) نیز در حدیثی می فرماید:«تَفَقَّهوا فی دینِ الله فإنَّ […]

  ---

• خلوت انس

  

    شِکوه از خاک کربلا حسن شیدا ای کربلا، تو طاقت مهمان نداشتی ای خاک بی‌وفا غم جانان نداشتی ای سرزمین تفته، چنین داغ ماندگار هرگز به هیچ حادثه برجان نداشتی ای خاک سرخ، در گذر قرن‌های دور خونی که گرم مانده به دامان نداشتی پیش از طلوع کوکب آن سبط احمدی ای تیره دل، ستاره تابان نداشتی ماهی برآمد از افق مکه، مهر ناب اما تو فهم این همه احسان نداشتی ماه حرام و لشکر جرار و تشنگی یک لحظه بیم خیمه احزان نداشتی هنگام فاجعه، نه ترحم، نه […]

  ---

• «کشف دوبارة» جلال طبیب شیرازی؟!

  فرزاد ضیایی حبیب آبادی

  

    هفته گذشته، پنجشنبه ۲۳ مرداد ۹۹ در همین صفحة «وادی ادبیات»، بخش اول مقاله ای با عنوان «حافظ وجلال طبیب در قرن هشتم»درج شده بود که مؤلف آن، مدعی دو کشف تازه شده است. یکی«کشف»اشعاری جدید از جلال طبیب، بدین توضیح: «…. کوربختانه دسترسی به یگانه دیوان اشعار و غزلیاتی که به او نسبت داده شده و گویا در کشور مصر نگهداری می شود، بر این حقیر میسر نگردید و تنها برگی چند از غزلیات نیکو و بسیار مهم او در جنگ های شعر یا کتب سفینه اشعار به […]

  ---

• حافظ و اضطراب جدایی

  دکتر جواد وهاب‌زاده *

  

    در این مقاله برای شناخت بعدی از زندگی و هنر لسان‌الغیب خواجه حافظ، به بررسی اجمالی جدایی از دو منظر روانشناختی و عرفانی پرداخته و سپس به نقش این اضطراب در خلاقیت این شاعر آسمانی خواهیم پرداخت. اضطراب جدایی از دیدگاه روانشناختی، اضطراب جدایی(SeparationAnxiety)، بخشی از رشد طبیعی کودک است. منشاء این اضطراب به عقیدة «اوتورانک» روانکاو آمریکایی آلمانی الاصل، ضربة تولد (Birth Trauma) است. بدین معنی که فرایند تولد، یعنی جدایی از محیط امن داخل رحمی و پا گذاشتن به دنیای بی‌ثبات و پرآشوب خارجی، آن هم طی […]

  ---

• حافظ و جلال طبیب در قرن هشتم هجری

  سعید کافی انارکی (ساربان) - بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: پنجشنبه گذشته در بخش نخست مقاله حاضر، چنین نوشته آمد که در راستای آگاهی بیشتر به احوال و مراودات ادبی حافظ و سایر ادیبان مشهور و مغفول در اقلیم فارس و کشف برخی از سرچشمه های سرایش ابیات و اشعار وی، به شیراز می رویم و از لابه لای اوراق کهن و نسخ مهجورمانده خطی،شاعری نسبتاً گمنام و معاصر با حافظ به نام«جلال الدین احمد بن یوسف بن الیاس طبیب شیرازی»را که حکیم دربار شاه شجاع مظفری است و در تعامل با شاعران و ادیبان ساکن در این […]

  ---

• خلوت انس

  

    چند کتاب شعر از خانم اقدس کاظمی قمی * به یاد سردار شهید اسلام سپهبد شهید قاسم سلیمانی کتاب حاضر، مجموعه چهل صفحه‌ای از چند شعر خانم اقدس کاظمی قمی به همراه تعداد اشعار دیگری از شاعران درباره سردار شهید قاسم سلیمانی است که در یک مجلد و به همت خانم کاظمی، گرد هم آمده‌اند و به یاد آن سردار اسلام منتشر شده است. خانم کاظمی در فرازی از یک شعر خود با نام «سوگنامه» چنین می‌گوید: حضرت قاسم سلیمانی ای که پابند عهد و پیمانی ای که سرباز […]

  ---

• حافظ و جلال طبیب در قرن هشتم هجری

  سعید کافی انارکی (ساربان)

  

    اسامی شاعرانی چون: خواجوی کرمانی،عماد فقیه، سلمان ساوجی، شاه شجاع مظفری، جهان ملک خاتون، ناصر بخارایی، کمال خجندی، عبید زاکانی، ابن یمین فریومدی، سعید هروی، مغربی تبریزی، حیدر شیرازی، سید جلال عضد و بسیاری دیگر از این نامها را می توان به عنوان کواکب سپهر شعر ایران در قرن هشتم هجری در تاریخ فرهنگ و ادب ایران مشاهده کرد. اما عجب آنجاست که شعر حافظ در این آسمان، همه بیت الغزل معرفت است و قرن‌هاست که آفتاب روز افزون اشعار جهانگیرش، رونق از چشمه آفتاب می برد و قاطبه […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=5

• خلوت انس

  

    بشنو این نکته از رسول نجیب نورالدین میرفخرایی داشتم در خلوت خود،لختی در این سخن تکان دهنده رسول خدا که می فرمایند:«کن فی الدّنیا کانّک غریب او عابر سبیل و عُد نفسک من اصحاب القبور» و نیز این سخن بخردانه مولاعلی(ع) که:«الدّنیا تَضرُّ و تغرُّ و تمر»، اندیشه می کردم و این جملات ارزشمند بیدارگر را در ذهنم مرور می کردم که به ناگاه دیدم الهام بخش سرودن این قطعه شد: بشنو این نکته از رسول نجیب که ز دنیا عبور کن چو غریب هست دنیا دنی برِ دانا […]

  ---

• آمیزش اغراق با ترفندهای دیگرادبی

  محسن اعلا ـ نور مازندران - بخش اول

  

    مقدمه اغراق درآثارهنری و ادبی همه ملل جهان، به ویژه ایران، بازتاب گسترده ای دارد.«درفرهنگ ایران و عرب اغراق بیشتر جنبه عینی دارد و غالباً در بزرگ نمایی‌های فیزیکی ظهور می‌یابد. مانند: کوه‌های بسیاربلند،چاه‌های عمیق ، قد بلند پهلوانان، سیری ناپذیری پرخوران و….»(فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقیر سال ششمر شماره ۲۱-ربهار۹۱ر ص اول ). «دربین بلاغیون قدیم ایرانی، برسر زیبایی و نازیبایی اغراق اختلاف وجود دارد. برخی آن را موجب زیبایی شعردانسته اند ودسته ای آن را دروغگویی نامیده اند. دسته‌ای دیگرهم به شرط آن که اغراق با حقیقت خیلی […]

  ---

• خلوت انس

  

    در سوگ صانعی دل آزادگان شکست حجت الاسلام محمدعلی خسروی توضیح: دو شعر زیر، شامل دوماده تاریخ به سال هجری قمری(۱۴۴۲) و هجری شمسی(۱۳۹۹) به مناسبت ارتحال عالم جلیل القدر و فقیه نواندیش،آیت الله العظمی حاج شیخ یوسف صانعی(طاب ثراه) است که بنا به رسم دیرین، براساس حساب جمل و حروف ابجد صورت گرفته است. ۱ــ ماده تاریخ بر اساس سال قمری: رفت از دار فنا سوی بقا عاشقی شیفته راه حسین(ع) عالمی مبتکر و راد و دلیر پرورش یافتۀ پیر خمین پی تاریخ وفاتش دل خواست رمزی از […]

  ---

• انتشار کتابی در حاشیه شب‌های شعر عاشورایی شیراز

  منظومه آینه داران آفتاب

  

    شب‌های شعر عاشورای شیراز،همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های رشد و تعالی شعر عاشورایی و آیینی در جامعه ادبی ایران شناخته شده بوده و در بیش از سه دهه فعالیت، شاعران پر مایه ای را به شعر آیینی ایران معرفی کرده است. شاعرانی که به مدد قریحه ذاتی و درک عمیق از فلسفه عاشورا و شخصیت‌های آن، طی سال‌ها به درجه ای از رشد و بالندگی رسیده اند که اینک به عنوان ادیبانی خبره و صاحب نظریه می توانند گام در مسیرهایی ناپیموده گذاشته و حاصل سال‌ها تجربه […]

  ---

• نگاهی گذرا به اندیشه‌های خیام در روزگار کرونا

  عبدالله آزاد

  

    خیام از شاعران بزرگ ایران است که درباره‌ او بسیار نوشته‌اند. درباره‌ اندیشه و شعر او ویژگی‌هایی چند برشمرده‌اند؛ از جمله سرخوشی و شادی، غنیمت شمردن دم و اندیشه در ناپایداری دنیا، شک و بدبینی و …. از این بین، دو ویژگی بارزتر است و گویا با روزگار کنونی یا بهتر بگویم روزهای کرونایی، سنخیت بیشتری دارد. نخستین از این دو، سرخوشی، شادی و اغتنام دم و دو یگر ناپایداری دنیا و اندیشه مرگ است. سرخوشی، شادی و اغتنام دم سرخوشی، شادمانی، شعف و شور را خیام به جان […]

  ---

• با جشن نامه ای برای دکتر پرویز ضیاءشهابی

  شماره‌ ۱۳ دوماهنامه چامه منتشر شد

  

    دومـاهنامۀ ادبی فرهنگی «چامه» به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی محمدصادق رحمانیان ( شاعر و نویسنده)، در تازه‌ترین شمارۀ خود با محور قرار دادن دکتر پرویز ضیاءشهابی، جشن‌نامه‌ای را برای این استاد ۷۷ساله فلسفۀ غرب تدارک دیده است. استاد ضیاءشهابی در تهران به دنیا آمده است، اما پدر و مادر او در بافت کرمان بالیده‌اند. او مترجمی توانا در حوزۀ فلسفۀ غرب به شمار می‌رود و هر ترجمه‌ای از او منتشر شود نشان اعتبارش را با خود به همراه دارد. در بخش گپ، صادق رحمانی گفت‌وگویی خواندنی و بلند با نام […]

  ---

• به‌مناسبت روز شعر فارسى و بزرگداشت استاد شهریار

  یادى از شهریار شعر فارسى و ترکى

  علی اصغر شعر دوست

  

    بیست سال از نامگذارى سالروز وفات استاد شهریار به عنوان روز بزرگداشت استاد شهریار و روز شعر و ادب فارسى مى‌گذرد. روزى که یادآور عروج استاد شهریار است؛ شاعر بلند نظر جاودانه‏اى که دل‌هاى مشتاقان را اسیر کمند کلام خویش کرد و کلام سحرآمیزش مرزها را درنوردید. شهریار، سیمرغى فراتر از قاف و قافیه بود که زندگى و جهان را با شعر مى‏نگریست. شعر شهریار مجموعه‏اى هماهنگ و دلکش از رنگ و صوت و زندگى است که در هر دم و بازدم، ضرباهنگ دل‌ها را تکرار مى‏کند. امتداد نگاه […]

  ---

• داستان ازدواج رستم و تهمینه

  گودرز گودرزی (مجید)

  

    - می‌دانم که خسته شدی. من هم دست کمی از تو ندارم. اندکی تاب بیاور. دیگر چیزی نمانده است. و همچنان به نوازش و نازش یال اسپ دوست‌داشتنی‌اش ادامه می‌دهد. او نگاه سردش را به هر سوی می‌گرداند. می‌خواهد بدون ورود به «سمنگان»، به نخچیرگاه برود و شکاری به دام اندازد، تا مگر خود را از افسردگی و پژمردگی برهاند. او امروز غمین و دلمُرده است و تندباد اندوه، سینه‌اش را می‌کوبد. خورشید آن بالا در تهِ آسمانی صاف و آبی می‌درخشد و دشت در زیر آفتاب، دراز به […]

  ---

• حافظ و شوق سرنهادن بر آستان جانان

  مهدی سامان

  

    حافظ همچون هر شاعر دیگری از فضاهای مناسب و مختلف برای پرداخت های کلام شاعرانه خود استفاده کرده است که اغلب شفاف و دارای زمینه های واقعی اند و گاهی هم فضاها صرفاً ساخته و پرداخته تخیل قوی و شگفت انگیز هنری اوست که آن هم بر پایه داشته های فرهنگی واعتقادی شاعر استوار است. مانند پهنه موج خیز دریا و طوفان، کوه ودره و دشت، باغ و بوستان، صحرا و بیابان هول انگیز بی انتها، آسمان نیمه شب و نسیم سحر، مسجد و محراب ،خانقاه و مدرسه ، […]

  ---

• خلوت انس

  

    در تکریم فخرادب ایران زمین، استاد بی بدیل، بدیع الزّمان فروزانفر: فرزانه راستین، فروزانفر نورالدّین میرفخرایی فرزانه راستین، فروزانفر ای آن که ز جمله ادیبان سر کی چون تو دگر به علم و فضل آید؟ نام و صفتت قرین یکدیگر بر خرمن جهل، اخگرت نامم؟ یا آن که به آسمان علم، اختر؟ تو محرم راز مولوی بودی این نکته مسلّم و ز شمس اظهر آزاد ز آز و بنده فرهنگ از حبّ وطن به جان و دل آذر افسوس به عهد تو نبودم من محروم شدم ز فیض آن […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=4

• به یاد استاد مظاهر مصفا

  سیدامید علیصدرنیا

  

    امروز هشتم آبان است. روز فراق از پدری که اگرچه نام او را بر سجل خود نداشتیم، ولی رسم پدری را بر ما به نیکی ادا کرد و خیرخواهانه هماره ما را چون فرزندان خویش می‌خواند و با نگاهی پر از مهر و تبسمی شیرین، صدای مان می‌کرد. استاد دکتر مظاهر مصفا را می‌گویم. هیچ‌یک از ما گمان نمی‌کرد که دیگری به این پدر معنوی، نزدیک‌تر باشد و خود را صمیمی‌ترین فرد در نزد او می‌دانست. هنگامی که لب به سخن می‌گشود، کلامش به حلاوت نُقل و نبات بود؛ […]

  ---

• نگاهی کوتاه به اندیشه های اجتماعی پروین اعتصامی

  پروین؛ فرزند زمانه خویش

  دکتر مهدیه حمزه‌یی

  

    پروین نام بزرگی که علیرغم کم سن و سالی دارنده اش، به بلندای یک تاریخ صد ساله، همچنان در شعر و ادب فارسی و جامعه شناسی ادبیات، طنین افکن است. بسا محققان و نویسندگانی که از مضامین اجتماعی اشعار او که حاصل دغدغه های زنی است نسبت به محیط پیرامون خود، گفته و نوشته اند. از دردهای نشسته بر دل شاعری که در دوران انقلاب مشروطه، چشم به جهان گشوده و در زمانه ای زیسته که عدالت، آزادی و قانون مهمترین و اصلی ترین خواست متفکران جامعه ایرانی و […]

  ---

• خلوت انس

  

    میخانه عشق محتشم مؤمنی (سامان) مدد ای یار که شد جان پریشان از دست رفت آسایش دل در شب هجران از دست تیره شد روز دل از محنت ایام فراق همچو یعقوب برفت آب دو چشمان از دست گر دهد در ره لیلی تن خاکی مجنون من دهم در ره عشقت دل و ایمان از دست سر رود گر به ره مهر تو مهر و غم نیست کی دهم دولت عشق تو ز کفران از دست؟ جان من بسته فتراک تو شد عهد الست جان و دل می‌دهم اندر […]

  ---

• آمیزش اغراق با دیگر ترفندهای ادبی

  محسن اعلا ــ نور مازندران - بخش سوم و پایانی

  

    اشاره: در دو بخش پیشین این مقاله خواندیم که «اغراق» درآثارهنری و ادبی همه ملل جهان، به ویژه ایران، بازتاب گسترده ای دارد. درفرهنگ ایران،اغراق بیشتر جنبه عینی داشته و غالباً در بزرگ نمایی های فیزیکی ظهور می یابد. این آرایه، یکی از نیرومند ترین عناصرخیال است و آمیزش آن با آرایه های بیانی و بدیعی،همچون: استعاره،تشبیه،کنایه، تضاد،اسنادمجازی،تجاهل العارف و دیگرآرایش های شعری، سبب آفرینش تصاویر زیبای شاعرانه می شود که نقش زیادی در جاودانگی اثر دارد. نویسنده به بیان انواع اغراق های شاعرانه رسید(الف: اغراق کنایی؛ ب: اغراق […]

  ---

• خلوت انس

  

    یادش به خیر … عبدالرّفیع حقیقت یادش به خیر آن که در آغوش یاد من عطری ز بوی پیکر نازش نشاند و رفت در دامن خیال من از بزم وصل خویش صدها نهال از گل و ریحان فشاند و رفت مرغ دلم که در قفس تن نشسته بود آن را به اوج پهنة کیهان پراند و رفت دیگر ز بی‌قراری ایّام ایمنم چون یار من قرار به پایان رساند و رفت خوشبوست خاطرم ز خیال جمال او با اینکه آن جمال به پیشم نماند و رفت آیین وفا محمدعلی […]

  ---

• آمیزش اغراق با دیگر ترفندهای ادبی

  محسن اعلا ـ نور مازندران - بخش دوم

  

    اشاره: در بخش نخست این مقاله(پنجشنبه ۱۰ مهر ۹۹) خواندیم که «اغراق» درآثارهنری و ادبی همه ملل جهان، به ویژه ایران، بازتاب گسترده ای دارد. درفرهنگ ایران،اغراق بیشتر جنبه عینی داشته و غالباً در بزرگ نمایی های فیزیکی ظهور می یابد. این آرایه، یکی از نیرومند ترین عناصرخیال است و آمیزش آن با آرایه های بیانی و بدیعی،همچون: استعاره،تشبیه،کنایه، تضاد،اسنادمجازی،تجاهل العارف و دیگرآرایش های شعری، سبب آفرینش تصاویر زیبای شاعرانه می شود که نقش زیادی در جاودانگی اثر دارد. اینک ادام? این مطلب را پی می گیریم. *** درکتاب […]

  ---

• سیری کوتاه در ادب معاصر

  دکتر انوشیروان منشی‌زاده ـ وکیل دادگستری

  

    در قرنی که در آن زندگی می‌کنیم و شتابان روی به پایان دارد، در فرهنگ و ادب فارسی در ایران، رخدادهای شگفت‌آوری روی داده است که با هیچ‌یک از دوره‌های تاریخی این سرزمین قابل قیاس نیست. با آشنایی ایرانیان با تمدّن و فرهنگ‌های دیگران، به ویژه اروپا و مسافرت‌های آنان به این سرزمین‌ها و مراودات و آشنا گردیدن با ایران دوستان اروپایی و آثار آنان، به سرعت ایرانیان با دانش تصحیح کتب آشنا و کتاب‌هایی که قرن‌ها و سال‌ها در گوشه و کنار و خانه‌های مردمان خاک خورده و […]

  ---

• خلوت انس

  

    بشنو این نکته از رسول نجیب نورالدین میرفخرایی داشتم در خلوت خود،لختی در این سخن تکان دهنده رسول خدا که می فرمایند:«کن فی الدّنیا کانّک غریب او عابر سبیل و عُد نفسک من اصحاب القبور» و نیز این سخن بخردانه مولاعلی(ع) که:«الدّنیا تَضرُّ و تغرُّ و تمر»، اندیشه می کردم و این جملات ارزشمند بیدارگر را در ذهنم مرور می کردم که به ناگاه دیدم الهام بخش سرودن این قطعه شد: بشنو این نکته از رسول نجیب که ز دنیا عبور کن چو غریب هست دنیا دنی برِ دانا […]

  ---

• آمیزش اغراق با ترفندهای دیگرادبی

   

• محسن اعلا ـ نور مازندران - بخش اول

  

    مقدمه اغراق درآثارهنری و ادبی همه ملل جهان، به ویژه ایران، بازتاب گسترده ای دارد.«درفرهنگ ایران و عرب اغراق بیشتر جنبه عینی دارد و غالباً در بزرگ نمایی‌های فیزیکی ظهور می‌یابد. مانند: کوه‌های بسیاربلند،چاه‌های عمیق ، قد بلند پهلوانان، سیری ناپذیری پرخوران و….»(فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقیر سال ششمر شماره ۲۱-ربهار۹۱ر ص اول ). «دربین بلاغیون قدیم ایرانی، برسر زیبایی و نازیبایی اغراق اختلاف وجود دارد. برخی آن را موجب زیبایی شعردانسته اند ودسته ای آن را دروغگویی نامیده اند. دسته‌ای دیگرهم به شرط آن که اغراق با حقیقت خیلی […]

• https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=3

• حیف دانا مردن و افسوس نادان زیستن

  دکتر سیدحسن امین

  

    ای شجریان، ای نکیسای وطن ای در آواز تو آوای وطن تو نماد آبروی میهنی آب جاری، توی جوی میهنی ساز و آوازت، ستون این بناست جاودان نامت ز ذکر ربناست آن‌که بد گوید ز خوبان، خوب نیست زشت رو را خوبرو، محبوب نیست چون تو پاکی، باکت از ناپاک نیست سرو آزادت، خس و خاشاک نیست هان شجریان، خسرو آواز ماست ساز و آوازش پر پرواز ماست دوستش دارند چون مردم ز دل نیست از احساس فخر خود، خجل پیر گر گردید، یا رنجور شد حال او، گر […]

  ---

• به مناسبت چهلمین روز پرواز استاد محمدرضاشجریان به فراخنای ابدیت

  خسروا! قول و غزل مست ز آوای تو شد…

  دکترمهدی ماحوزی

  

    با درود به روان آن نادره هنر ایران، سرفراز در عرصه موسیقی آواز ـ که جاودانگی، بایسته اوست و فروزندگی، شایسته او ـ چکامه‌ای به شیوه«ترجیع» در ۶ بند سروده ام که به رسم ارادت دیرین خویش بدین خاندان گران‌قدر، آن را به ساحت فرهنگ، ادب و هنر ایران تقدیم می‌کنم. به ویژه که یادآور حضور فرخنده، تاریخی و خاضعانه این استاد فرهیخته در «همایش بین‌المللی بزرگداشت مقام هنری و عرفانی حافظ»در دانشگاه آزاد اسلامی و سخنان دلنشین و مشتاقانه ایشان در آن فضای روحانی است. از آنجا که […]

  ---

• خلوت انس

  

    شجر جاودان ایران نورالدین میرفخرایی ای دماوند و داوود آواز ای به آواز بی مثل و انباز از سر مهر، ای زاده مهر ربّنا را بخوان بهر ما باز چهلم خسرو آواز ایران هم رسید. هفدهم مهرماه بارانی، استاد محمّدرضا شجریان از معبر دنیا عبور کرد تا نوایش را از این پس در بهشت برین و در جوار بزرگان ادب ایران زمین که عمری را در عشق به آنها سپری کرد، سر دهد. چهل روز پیش، مشیّت الهی بر این تعلّق گرفت که آن طایر همایون آثار، قفل قفس […]

  ---

• نگاهی به پیدایش و فرجام داستان یک آفرینش

  نخستین شخصیّت اساطیری در شاهنامه

  گودرز گودرزی(مجید)

  

    داستان آفرینش نخستین انسان «چون خدای عزّوجل خواست که آدم را بیافریند، جبریل را بفرستاد و گفت که: «برو بدین جهان، آنجا که امروزمکّه است و از آنجا چهل گز، گِل از زمین بردار.» جبریل بیامد و آنجا که امروز کعبه است، پر فرو برد به زمین و خواست که گِل بردارد. و زمین با جبریل به سخن آمد. گفت:«یا جبرییل،همی چه کنی؟» گفت:«همی گِل بردارم از روی تو، تا خدای عزّوجل خلقی بیآفریند و این جهان بدو سپارد.» زمین مرجبریل را سوگند داد و گفت:«بدان خدای که تو […]

  ---

• شب در شعر نیما

  علی خوشه‌چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه - بخش دوم و پایانی

  

    اشاره: در بخش نخست این مقاله، گفته شد که با نگاهی گذرا به دواوین شاعران بزرگ، در می یابیم که هرکدام از آنها متناسب با اندیشه‌ها و احساسات خویش، نسبت به برخی از واژه‌ها عنایت ویژه ای نشان داده‌اند و مکرر آن واژه‌ها را در اشعار خویش ذکر کرده اند. نیما یوشیج نیز از این قاعده مستثنی نیست. در شعر نیما یکی از اساسی ترین و مبنایی‌ترین واژه‌ها «شب‌»است که به شکل‌های مختلف، اعم از مفهوم ظاهری، ضمنی، مجازی و سمبلیک به کار رفته است.پس آنگاه به بررسی واژه […]

  ---

• شب در شعر نیما

  علی خوشه‌چرخ آرانی ـ مدرس دانشگاه - بخش نخست

  

    مقدمه: با نگاهی گذرا به دواوین شاعران بزرگ، در می یابیم که هرکدام از آنها متناسب با اندیشه‌ها و احساسات خویش نسبت به برخی از واژه‌ها عنایت ویژه ای نشان داده اند و مکرر آن واژه‌ها را در اشعار خویش ذکر کرده اند. بی شک در شعر نیما یکی از اساسی ترین و مبنایی ترین واژه‌ها«شب‌»است که به شکل‌های مختلف، اعم از مفهوم ظاهری، ضمنی، مجازی و سمبلیک به کار رفته است. در این مقاله،پس از بیان مقدمه،به بررسی واژه شب در شعر نیما و دلایل استعمال زیاد این […]

  ---

• خلوت انس

  

    میلاد نور اقدس کاظمی (مژگان) هفده ماه ربیع، آن ماه بی‌همتا بیامد ماه بی‌همتای عالم، آن مه بطحا بیامد خاتم ملک رسالت، قبلة خوبان عالم مظهر حق، جلوه‌گاه ایزدیکتا بیامد مصطفی، احمد، ابوالقاسم، محمد کز ازل او بهر محو شرک و جهل وکفر این دنیا بیامد شرک سوز و بت‌شکن در وادی توحیدیان هم نا‌فی لات و منات وُدّ و هم عُزّا بیامد رایت فتح‌المبین دارد به کف او در دو عالم با نوای عشق توحیدی، سخن آرا بیامد او نبی رحمت خلق است و در محشر شفیعان بهره‌مند […]

  ---

• کوتاه به قدر آه

  به یاد استاد مظاهر مصفا

  سیدامید علیصدرنیا

  

    امروز هشتم آبان است. روز فراق از پدری که اگرچه نام او را بر سجل خود نداشتیم، ولی رسم پدری را بر ما به نیکی ادا کرد و خیرخواهانه هماره ما را چون فرزندان خویش می‌خواند و با نگاهی پر از مهر و تبسمی شیرین، صدای مان می‌کرد. استاد دکتر مظاهر مصفا را می‌گویم. هیچ‌یک از ما گمان نمی‌کرد که دیگری به این پدر معنوی، نزدیک‌تر باشد و خود را صمیمی‌ترین فرد در نزد او می‌دانست. هنگامی که لب به سخن می‌گشود، کلامش به حلاوت نُقل و نبات بود؛ […]

  ---

• نگاهی کوتاه به اندیشه های اجتماعی پروین اعتصامی

  پروین؛ فرزند زمانه خویش

  دکتر مهدیه حمزه‌یی

  

    پروین نام بزرگی که علیرغم کم سن و سالی دارنده اش، به بلندای یک تاریخ صد ساله، همچنان در شعر و ادب فارسی و جامعه شناسی ادبیات، طنین افکن است. بسا محققان و نویسندگانی که از مضامین اجتماعی اشعار او که حاصل دغدغه های زنی است نسبت به محیط پیرامون خود، گفته و نوشته اند. از دردهای نشسته بر دل شاعری که در دوران انقلاب مشروطه، چشم به جهان گشوده و در زمانه ای زیسته که عدالت، آزادی و قانون مهمترین و اصلی ترین خواست متفکران جامعه ایرانی و […]

  ---

• خلوت انس

  

    میخانه عشق محتشم مؤمنی (سامان) مدد ای یار که شد جان پریشان از دست رفت آسایش دل در شب هجران از دست تیره شد روز دل از محنت ایام فراق همچو یعقوب برفت آب دو چشمان از دست گر دهد در ره لیلی تن خاکی مجنون من دهم در ره عشقت دل و ایمان از دست سر رود گر به ره مهر تو مهر و غم نیست کی دهم دولت عشق تو ز کفران از دست؟ جان من بسته فتراک تو شد عهد الست جان و دل می‌دهم اندر […]

https://www.ettelaat.com/?cat=36&paged=2