شهید اول روحى بزرگ و اندیشهاى بلند داشت ولى این قلّه فرازمند ایمان و جهاد، شهادت و فقاهت، لاغر اندام و از نظر جسمى ضعیف بود
شهید اول داری اساتید مبرز و توانایی بوده است که در زیر فقط به اساتید ممتاز ایشان اشاره می کنیم:
در زمان شهید وضع سیاسى و اجتماعى کشورها و شهرهاى اسلامى نابسامان بود و هر لحظه ممکن بود افرادى از این وضع آشفته سوء استفاده کنند و در نهایت فکر انحرافى را در بین مسلمانان منتشر نمایند.
احساس مسئولیت نسبت به جهان اسلام
نهاد مرجعيت نهاد بسيار مبارکي است، اين انقلاب بزرگ اسلامي ما يکي از دستاوردهاي همين نهاد و حرکت مرجعيت در تاريخ است. امام اگر مرجع تقليد نبود نمي توانست اين نهضت را رهبري کند.
احساس مسئوليتي که نسبت به طايفه و نسبت به اسلام و مسلمانان مخصوصاً شيعيان در این بزرگوار وجود داشت در بسياري از علما که از نظر علمي تحقيقات عميقي دارند
شهيد در رابطه با عدالت به عنوان شرط، از سه جهت ـ‌چگونگي، چيستي و راه كشف‌ـ به دقت و ژرفنگري مي‌پردازد و در نهايت نتيجه و نظريه‌اي را ارائه مي‌دهد كه در مقايسه با ساير ديدگاه‌ها، سختگيرانه‌ترين مي‌نمايد.
حضرت آيت الله ناصر مكارم شيرازي از مراجع عظام تقليد گفت: شهيدين با آثار و تأليفات علمي گرانسنگ خود گام‌هاي مهمي براي ايجاد وحدت و همدلي ميان مسلمانان برداشته‌اند.
شهيد در مدت عمر کوتاه و با برکت خود بيش از سى اثر در علوم و فنون مختلف مانند فقه، اصول فقه، کلام، حديث، ادبيات و شعر از خويش به جاى گذاشت.
از قرنهاى پيش تا کنون، دانشمندان و فرزانگان زيادى از سرزمين مقدس جبل عامل برخاستهاند که هر يک افتخارى بس بزرگ براى اسلام و مسلميناند.
فقه غیبت شهید، به مسائلی که پیش از وی مطرح بوده و فقها دربارة آنها، نظر داده‌اند، محدود نمی‌شود. بلکه او به طرح مسائلی پرداخته که در فقه امامیه «بدیع» و تازه به حساب می‌آید.
اعتقاد به غيبت امام دوازدهم، پرسش‌هاي فراواني، در «کلام» و «فقه» شيعه پديد آورده است، و همين مبنا موجب آن شده است که فقه «دوره غيبت» با فقه «دوره حضور»، تفاوتهائي داشته باشد.
آيا در يک نتيجه‌گيري کلي، مي‌توان از آراء شهيد استنتاج کرد که او در عصر غيبت، فقيه را در «رأس حکومت» و دولت مي‌داند و «همه اختيارات» حکومتي ائمه را از باب «نيابت»، براي او قائل است؟
مشاركت سياسي از علاقمندي درصد بالاي مردم در ساختن يا حراست از تصميم‌های سياسي به عنوان يك آرمان يا واقعيت خبر مي‌دهد.
مشاركت سياسي از علاقمندي درصد بالاي مردم در ساختن يا حراست از تصميم‌های سياسي به عنوان يك آرمان يا واقعيت خبر مي‌دهد.
. همان گونه كه شهيد در حوزه قانونگذاري، اهميت بيشتر و مصلحت مهم‌تر را معيار مي‌شناسد، در حكومت و سياست نيز دنبال اثبات اصلح گزيني مي‌باشد.
شايستگي از نظر شهيد مصاديق متعددي دارد و ايشان در اين رابطه از شجاعت، نفوذ معنوي يا نفوذ سخن، صاحب نظر بودن، قدرت هدايت و داشتن كفايت نام مي‌برد.
لباس او را از بدن مقدسش درآوردند و بر او لباس شهادت پوشاندند و پرشقاوتترین شخص او را به شهادت رساند! بعد از شهادت بدن مقدسش را به دار زدند! سپس سنگسار کردند! و آنگاه جسم بىجانش را سوزاندند! که آثارى از او باقى نماند.
نقد اندیشه شهید در مورد ولایت فقه(2)
شهيد در مباحث قضا و داوري، با نگاهي وسيع‌تر از فقهاي ديگر وارد شد، و اين گرايش فقهي، باعث آن شده که برخي نويسندگان او را قائل به ولايت عامه و يا ولايت مطلقه بدانند.
نقد اندیشه شهید در مورد ولایت فقه(1)
در آراي فقهي شهيد، مواردي وجود دارد که وي با احتياط با مسأله ولايت فقيه، روبرو شده است، و در حالي که استناد به «نيابت عامه» در اين موارد محذوري نداشته است، ولي او از طرح اين مبنا، و يا التزام به آن سرباز زده است.
آنچه در زیر تقديم مي شود، نگاهي است به گروهي از علما که صحيفه را از شهيد به دو طريق اجازه و وجاده روايت و نقل کرده اند:
صحيفه سجاديه فقط مجموعه اي از دعاها نيست، بلکه بحق دايرة المعارفي علمي، عقيدتي، اجتماعي، سياسي... به گونه هاي مختلف است که زبان، ياری بيان و توصيف آن را ندارد.
از نظر شهيد، شريعت و مقررات اجتماعي دين فلسفة مخصوص به خود را دارد و آن عبارت است از تأمين اهداف پنجگانه حفظ جان، حفظ دين، حفظ و حراست عقل، سلامت نسب و حفظ مال كه هر كدام بخشي از مقررات ديني را به خود اختصاص داده است.
مدرسه و حوزه علميه حلّه در قرن هشتم هجرى از رونق بسزايى برخوردار بود و انديشمندان بزرگ شيعه در آنجا حضور داشتند؛ به طورى که تشنگان دانش و فقاهت از هر سو به آن سرچشمه دانش و فضيلت روى مىآوردند.
جبل عامل شامل منطقه اى وسيع از لبنان است ، گرايش مردم اين ناحيه به تشيع از هنگام تبعيد ابوذر غفارى (م 31 ق ) صحابى معروف توسط عثمان به شام و نيز به وسـيـلـه معاويه به جبل عامل آغاز شده است
طبرسی همه معاصی را كبیره می داند و گناه صغیره را نسبی می شمارد؛ در برابر گروهی از عالمان شیعی و سنی كه گناهان را دو قسم می دانند و برای هر یك آثاری ذكر می كنند و در تعریف آن معیارهایی می آورند
طبرسی وقوع ترادف در لغت را باور ندارد، او بخش مفصلی از تفسیر خود را به شرح لغات قرآن اختصاص داده است. نقش لغت در تفسیر، نقش كلیدی است
عامل ديگري كه در شيوه دوم تفسير مرحوم طبرسي بسيار كاربرد دارد و شناخت بهتري از پديد آورنده متن فراهم مي سازد سياق آيات است.
مجمع البيان و جوامع الجامع از دريچه هاي مختلفي در خور امعان نظر است، اما آنچه در اين نوشتار مي آيد نگاهي است تطبيقي به تفسير طبرسي و هرمنوتيك با نحله هاي متفاوت آن. در اين رويكرد همانندي هاي تفسير طبرسي و هرمنوتيك تبيين مي شود و تفاوتهاي آن دو بر جسته مي
سبزوار در سالهاي 548 هجري قمري مورد تاخت و تاز طايفه غز قرار گرفت، اين طايفه تمام منطقه خراسان را به خاک و خون کشاندند، امنيت و آرامش را از مردم منطقه سلب کرده و صدها عالم ديني و بستگان و دوستان خود را از دست دادند و در غم جانکاه آنان به ماتم نشستند
حاکميت ترکان سلجوقي در مشرق زمين به سبب جانبداري از مذهبي خاص و تحت فشار قرار دادن مذاهب ديگر بخصوص شيعيان سبب شد که فرق اسلامي به جاي تکيه بر اصول، درگير مناقشات مذهبي شده و بر اختلافات خود بيافزايند.
يكي از شاخصه هاي اصلي دانش هرمنوتيك با گرايشهاي متفاوت آن، ضرورت پيش فرض ها در فهم متن است در هرمنوتيك شلايرماخر وجود و ضرورت پيش فرض ها براي رسيدن به ذهنيت صاحب متن است.
علامه طبرسي از دانشمنداني است که انديشه خدمت به قرآن از ابتداي دوران جواني در ذهن او جاي داشت، نوشتن تفسير از آرزوهاي اصلي او به شمار مي‌رفت و با تمام تلاش و توان سه کتاب تفسير قرآن با سبک‌هاي مختلف به رشته تحرير درآورد.
طبرسي در نگارش مجمع البيان سه جهت را مدّ نظر خود قرار داده است؛ نظم در نگارش آن كه نه در تفاسير سابق بر آن وجود دارد، و نه در تفاسير پس از آن با اين شيوه ديده مي شود ، احاطه بر بيشتر علومي كه در تفسير و نگارش بدان احساس نياز مي شود
مجمع‌البيان في تفسير القرآن در ده جلد تدوين گشته و در پنج مجلد چاپ شده است به منظور آشنايي با مطالب اين تفسير ارزشمند و پرثمر به معرفي برخي از محورها و شاخصهاي آن مي‌پردازيم.
وجود فتاوا و آراء متفرّد طبرسي و ديگر قدما نشان از رونق اجتهاد در دوره پس از شيخ داشته است. آراء متفرد طبرسي در زمينه مسائل اصولي دست كم دو مورد را شامل مي شود
متفردات در فقه را آراء شاذّ نيز مي نامند كه در طول تاريخ فقه، فقيهان بسياري آراء خاصي داشته اند. در نگاهي گسترده تر مي توان نظريات خلاف رأي مشهور را نيز از متفرّدات به شمار آورد.
مجمع البیان از دیدگاه اندیشمندان مسلمان
در بین تالیفاتی که در خصوص قرآن نوشته شده است، مجمع البـيـان از جایگاه شایسته ای بـرخـوردار بوده و اندیشمندان مسلمان از سنی و شیعه آن را از نظر جامعيت، استحكام مطالب، ترتيب و تنظيم، تـبـيـيـن و تـفـسـيـر روشـن قرآن کریم ستوده اند
علامه طبرسي در سال 523 هجري قمري، بنا به دعوت سادات آل زباره وارد سبزوار شد و در آنجا سکونت گزيد. سادات آل زباره از خاندان اصيل منطقه به شمار مي‌آمدند، علامه طبرسي با اين خاندان نسبت فاميلي داشت و در مشهد نيز با آنان در ارتباط بود. نسب سادات زباره به امام
از علامه طبرسي، آثار زيادي به يادگار مانده است که همگي حکايت از فضل و دانش اين بزرگوار د ارند که به اختصار برخي از آنها ذکر مي‌شود.
بيانات و کلماتي از دانشمندان و علماي بزرگي در ستايش علامه طبرسي به يادگار مانده است و برخي از زوايايي شخصيت علمي اين انديشمند بزرگ را براي ما روشن مي‌سازد.
اساتيد علامه طبرسي نقش مهمي در باور کردن شخصيت علمي و معنوي وي داشته‌اند. به منظور آشنايي با اين مردان الهي به اختصار برخي از آنان را به همراه زندگي‌نامه‌اي کوتاه ياد مي‌کنيم.
به راستي و صداقت مي‌توان گفت که زندگي علماي شيعه يکي از پربارترين بوستان هاي تاريخ تشيع است. در اين بوستان مي‌توان گلهاي ذي قيمتي را يافت که هر کدام در نوع خود بي‌نظير و بي‌بديلند، اما بايد در اين بوستان کنکاش کرد و گلهاي ذي‌قيمت و ارزشمند را به دست آورد
تعليم و تربيت از ارکان مهم نظام سياسي حکومت کارآمد به شمار مي رود؛ چراکه هر قدر به اين مقوله اهميت داده شود، بالندگي و رشد در زمينه هاي گوناگون در سطح جامعه بالا خواهد رفت.
با توجه به تمايزات مشروطه و نظام استبدادي که آن مرحوم به صورت گسترده به آن پرداخته است مي توان مشروطه اي کاملا بومي و مذهبي را تعريف کرد که هم با مشروطه غربي و وارداتي تفاوت داشته و هم با آموزه هاي ديني و ملي سازگار باشد.
از جمله کارشکني ها و مبارزاتي که غرب از پا درآرودن جنبش آقانورالله و برادرشان انجام داد همچنين مي توان به سياست ترويج مسيحيت در اصفهان و فرستادن تيزدال کشيش خبره مسيحي به جلفاي اصفهان و ارسال کتابها و نشريات ضد اسلامي براي او نام برد
ايستادگي روحانيون در برابر استبداد در اين يکي دو قرن اخير، حداقل در کشور ما چشمگير و بارز بوده است. يکي از نمونه هاي آن در دوران استبداد رضا خاني، قيام روحاني بزرگ، حاج آقا نورالله اصفهاني است
از آن جا که منبع اصلي انديشه سياسي حاج آقا نورالله، رساله مکالمات مقيم و مسافر است; جا دارد به طور گذرا به اين رساله نگاهي بيفکنيم.
حاج آقا نورالله مطالبي را در بيان ويژگي هاي نظام کارآمد عنوان مي کند که با توجه به آن، هم جايگاه نمايندگان مجلس مشخص مي شود و هم پاسخگو بودن آنان در برابر مردم را مد نظر قرار مي دهد.
ايستادگي روحانيون در برابر استبداد در اين يکي دو قرن اخير، حداقل در کشور ما چشمگير و بارز بوده است. يکي از نمونه هاي آن در دوران استبداد رضا خاني، قيام روحاني بزرگ، حاج آقا نورالله اصفهاني است
از جمله ظرافت هاي تاريخي و اعتقادي در زمان حاکميت سياسي حاج آقا نورالله در اصفهان که مي تواند مفيد فايده و داراي ظرافت هاي ديني درخور تعمق باشد، مساله مشروعيت حاج آقا نورالله در بين ساير علما و مراجع حوزه مرکزي اصفهان است
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ویژه های علما و شخصیت ها
