15 شوال سالروز شهادت حضرت عبدالعظیم(ع) محدث شیعه

شهرری ـ ایرنا ـ پانزدهم شوال مصادف با سالروز وفات و یا به روایتی شهادت حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) سفیر و راوی حدیث ائمه معصومین(ع) است، ایشان از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) و از محدثین به نام شیعیان می باشد.

به گزارش ایرنا، حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) به واسطه صداقت در بیان و مجاهدت در بدست آوردن احادیث امامان معصوم همواره مورد احترام شیعیان داخل و خارج از كشور می باشد، به بهانه 15 شوال روز وفات این عالم و محدث شیعه مروری كوتاه بر زندگی پربار و عرفانی ایشان داریم:
**ولادت و نسب
عبدالعظیم (ع) فرزند عبدالله بن علی، از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی(ع) است و نسبش با چهار واسطه به آن حضرت می‌رسد. پدرش 'عبدالله' و مادرش 'فاطمه' دختر عقبه بن قیس نام داشت. «بنابر نقل كتاب الخصائص العظیمیّه ولادت حضرت عبدالعظیم (ع) در روز پنجشنبه چهارم ربیع الثانی سال 173 ق در مدینه واقع شده است» و مدّت 79 سال عمر با بركت او با دوران امامت چهار امام معصوم یعنی امام موسی كاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام محمّدتقی(ع) و امام علیّ النّقی(ع) مقارن بوده و احادیث فراوانی از آنان روایت كرده است.
**زندگی در دوران سركوب شیعیان
دوران زندگی عبدالعظیم(ع) مصادف با شرایط خفقان و سركوب شیعیان توسط بنی عباس بود. عبدالعظیم نیز همچون پدرانش سالها تحت تعقیب بود. او گرچه زمانی كه در مدینه، بغداد و سامرا می‌زیست روش تقیه را در پیش گرفته و عقیده و مرام خود را پنهان می‌داشت، ولی با این حال مورد غضب متوكل بود.
** مسافر ری
بنابرگزارش‌های تاریخی، عبدالعظیم در زمان معتز خلیفه عباسی، به جهت اذیت و آزار و خوف از قتل، به امر امام هادی(ع) از سامرا به ری - كه از پایگاه‌های مهم عباسیان بود - هجرت كرد. برخی هم نقل كرده‌اند به قصد زیارت قبر علی بن موسی الرضا(ع) به قصد خراسان هجرت كرد و در ری برای زیارت حمزة بن موسی بن جعفر(ع) توقف كرد و در آن جا مخفی شد.
**فضائل و مقامات علمی
او را مردی با تقوا، معروف به امانت داری، صداقت در گفتار، عالم به امور دین، قائل به اصول دین شیعه ومحدث دانسته‌اند و با توجه به حالات عبدالعظیم حسنی(ع) و تحقیق در روایات وی، می‌توان دریافت كه او امام كاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع) را درك كرده است.
گفته‌اند عبدالعظیم(ع) هرگاه وارد مجلس امام جواد(ع) یا امام هادی(ع) می‌شد، با كمال ادب و خضوع و غایت حیا و تواضع، در حالی كه دست‌های خود را از ردا بیرون آورده بود، به محضر آن امامان سلام عرض می كرد و امام پس از جواب سلام، او را نزدیك خود می‌خواند و در كنار خویش می‌نشاند؛ به حدّی كه زانوی او به زانوی امام می‌چسبید و امام، كاملا از احوال او سؤال می‌كرد. این برخورد موجب حسرت و غبطه دیگران می‌شد.
علامه حلی در شرح حال وی، او را عالمی پرهیزكار معرفی می‌كند؛ محدث نوری درباره فضائل عبدالعظیم حسنی(ع) از رساله صاحب بن عباد نقل می‌كند: او مردی پارسا، معروف به امانت، صداقت در گفتار، عالم به امور دین، قائل به توحید و عدل و دارای احادیث بسیار بود.
ابو تراب رویانی می‌گوید: شنیدم كه ابو حماد رازی می‌گفت در سامرا بر امام هادی(ع) وارد شدم و از بعضی مسائل حلال و حرام پرسیدم. چون قصد وداع داشتم حضرت فرمود: چنانچه در تشخیص امور دینی حلال و حرام، مسئله‌ای بر تو دشوار شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سؤال كن و سلام مرا به او برسان.
حضرت عبدالعظیم (ع) در كسب فضایل و معارف و دوستی و اطاعت از اولیا به منزلتی رسیده بودند كه در طول عمر خود، هر یك از امام معاصر او از وی راضی بودند و رفتار، عقاید و موضع گیری‌های او را تایید می‌كردند. وقتی برای انجام دادن پاره‌ای وظایف و كسب تكلیف و رهنمود از امام هادی (ع)، با زحمت فراوان از مدینه به سامرا مسافرت كرد، چون چشم امام هادی (ع) به حضرت عبدالعظیم (ع) افتاد، فرمود: 'ای ابوالقاسم، خوش آمدی به راستی تو از یاران حقیقی ما هستی' به جهت همین منزلت و اطمینان بود كه امام هادی (ع) او را وكیل و نماینده خود در شهرری معرفی می‌كند و به مردم توصیه می‌فرماید كه در حلّ مشكلات دینی خود به ایشان مراجعه كنند.
** آثار علمی حضرت عبدالعظیم (ع)
یكی از ابعاد مهم در شخصیت حضرت عبدالعظیم(ع) مقام و منزلت علمی و دانش و خدمات علمی اوست. وی علاوه بر نقل احادیث از ائمه معاصر خویش كتاب‌هایی نیز تالیف نموده است كه این دو اثر از آن جمله است: خطبه‌های امیرالمومنین (ع): این اثر مشتمل بر چند خطبه مولای متقیان امیرالمومنان علی(ع) است.
كتاب یوم و لیله: در این اثر درباره وظایف و اعمال مستحب و اخلاقی افراد در هر شبانه روز مطالبی عرضه شده است. با كمال تاسف اصل این اثر همانند بسیاری از آثار ارزشمند اسلامی در طول تاریخ از بین رفته است.
حضرت عبدالعظیم (ع)علاوه بر تلاش برای آموزش عقاید سالم و مراقبت بر عبادات و اعمال فردی و دفاع از اهل بیت (ع)، به منظور ارشاد تعلیم و تربیت صحیح دینی مردم آثاری را تألیف كردند كه هر یك در نوع خود بسیار مفید و موثر بوده‌اند.
**رحلت حضرت عبدالعظیم(ع)
گفته شده رحلت عبدالعظیم حسنی در 15 شوال سال 252 ه.ق در زمان امام هادی(ع) بوده است؛ آنچه درباره چگونگی رحلت عبدالعظیم حسنی آمده، دو قول مرگ طبیعی و شهادت را روایت كرده‌ است.
**ثواب زیارت عبدالعظیم(ع)
شیخ صدوق در باب زیارت مرقد وی، روایتی را نقل می‌كند كه فردی از اهالی ری بر امام علی النقی(ع) وارد شد و گفت: به زیارت حضرت سیدالشهداء(ع) مشرف شدم. امام(ع) فرمود: ثواب زیارت قبر عبدالعظیم كه نزد شماست مانند كسی است كه قبر حسین بن علی(ع) را زیارت كرده است.
**حضرت عبدالعظیم(ع) از منتظران ظهور
حضرت عبدالعظیم می گوید: «امام جواد (ع) برای من فرمود: «به درستی كه قائم خاندان ما همان «مهدی» است كه واجب است در زمان غیبتش، انتظار او كشیده شود و در ظهورش اطاعت گردد. سوگند به خدایی كه محمّد را به رسالت برانگیخت و مارا به امامت مبعوث نمود، اگر از دنیا فقط یك روز باقی بماند، آن روز آنچنان طولانی خواهد شد كه مهدی (ع) از پشت پرده ی غیبت ظهور خواهد كرد و زمین را پر از عدل و داد خواهدنمود. خداوند امور ولی عصر را در یك شب، اصلاح خواهد نمود؛ به همان روشی كه امر موسی بن عمران را در یك شب اصلاح كرد....بهترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج است.»