سنگ نگاره های پیش ازتاریخ

دردورانی که زندگی انسان های اولیه برای ارتزاق به شکار وابسته بوده وبه دنبال گله های شکار ازجایی به جایی درحرکت بوده اند. یعنی زمانی که کشاورزی نیاموخته و یکجانشین نشده بودند با اختراع تیروکمان از توحش درآمدند. دراین دوران انسان های اولیه تصاویری ازحیوانات راکه برایشان حیاتی بود و زندگیشان به آن وابستگی داشت. با استفاده ازسنگ خارا برروی سنگ های آهکی نقش کردند.تصاویری مانند: بزکوهی (شاخ شمشیری/تکه /کل/پازن) قوچ اوریال گرگ کفتار شغال روباه شیر پلنگ یوزپلنگ گاومیش گراز فیل اسب آهو شتر پرنده سوسک خرچنگ انسان سوار کمان دار و صحنه هایی از مراسم آیینی رقص شکار و سایرعلامات و نقوش سحرآمیز مربوط به اجرام آسمانی.

ده سال پیش هنگام کوه نوردی این نقش ها توجه ام راجلب کرد چون به تاریخ نیز علاقه مندبودم شروع به کشف و شناسایی نمونه های بیشتری ازسنگ نگاره ها رادراقصانقاط شهرستان مشهد وطرقبه شاندیز شناسایی و مورد مطالعه قراردارد. این سنگها ترین ومعتبرترین منابع باستانی به شمار می روند. در آثار هنری و تاریخی آناهیتا (الهه آب) در قالب بزکوهی مجسم شده وشاخ آن به تنهایی نمادماه است. درمیان سنگ نگاره ها نیزتصاویربزکوهی بیشتر از هرنقشی به چشم می خوردچون پراکنش و تعداد آن ازانواع دیگر حیوانات بیشتربوده و از طرفی حیوان ملی ایران به شمار می رفته است.

متاسفانه باوجود مکاتبات و تلاش زیادی که برای معرفی حفظ ونگهداری آن ها و ایجاد یک سایت موزه به خرج دادم به نتیجه مطلوبی نرسیدم و این درحالیست که این نقوش به سرعت درحال تخریب است. بارها شاهد بودم روستاییان آن هارا به عنوان سنگ لاشه در ساخت استخرهای آب استفاده کردند درحالی که نیمی از سنگ نگاره پیدا و نیم دیگر آن زیرملات سیمان پنهان بود. بارها شاهد بودم برا ی ساخت راه های ویلایی بالودر بسیاری ازآن ها راظرف چند دقیقه تخریب می کردند.

دراین میان تعدادی ازاین سنگ نگاره ها که تااین لحظه ازحمله بولدوزرها جان سالم به دربرده اند عبارتنداز:

سنگ نگاره های شلگرد: 7 کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان سمت راست.

سنگ نگاره ها ی پرنواز: 9 کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان روستای شلگرد به طرف روستای پرنواز دوطرف رودخانه.

سنگ نگاره های گورید: 12 کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان بعد از روستای شلگرد و پرنواز. به طرف تخت مایون. انتهای راه ماشین رو.دوطرف رودخانه.

سنگ نگاره های کلاته زیری: 8 کیلومتری غرب مشهد طرقبه کلاته زیری.

سنگ نگاره های ازغد: 25 کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه روستای گلستان جاده ی ازغد روستای ازغد امتدادرودخانه

سنگ نگاره های ده بار: 20 کیلومتری غرب مشهد طرقبه به طرف عنبران جنب رستوران گنجعلی خان جاده ی طرقدر 14 کیلومتر روستای ده بار.

سنگ نگاره های نوچاه: 3 کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه ویلاشهر امام رضا(ع)17 (کاخ بیلدر) سمت راست 500 متر خ نیاوران روستای نوچاه.

سنگ نگاره های دیزدر: 10 کیلومتری شمال غرب مشهد کیلومتر 3 جاده ی شاندیز بعدازشترسنگ.

سنگ نگاره های گراخک: 25 کیلومتری شمال غرب مشهد شاندیز درامتداد مسیرگراخک به زشک.

سنگ نگاره های ارچنگ: 22 کیلومتری شمال غرب مشهد شاندیز روستای ارچنگ حوالی بندخاکی وچندمنطقه دراطراف آن.

سنگ نگاره های بزوشک: 68 کیلومتری جنوب مشهد جاده ی نیشابور انتهای آزادراه باغچه شهرملک آباد بعدازروستای بزوشک به طرف عارفی.

سنگ نگاره های مایان: 17 کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه جاده ی ازغد داخل رودخانه ی مایان.

سنگ نگاره های چشمه عسل: 7 کیلومتری غرب مشهد طرقبه جاده ی نغندر بعدازسدچالی دره سمت راست داخل آبریز نغندر حوالی چشمه عسل.

سنگ نگاره های چشمه سرخ: 11 کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان بعداز روستای شلگرد و پرنواز دره ی سمت چپ محله ی چشمه سرخ.

سنگ نگاره های کمرسیاه: 3کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه جاده ی بیلدر 500 متری کاخ غرب مشهد جاده ی طرقبه سیصد متربعد از پمپ بنزین گلستان دره ی داغستان به طرف شاندیز.

سنگ نگاره های روستای حصار: 9 کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه روستای گلستان جاده ی ازغد کوهستان های اطراف روستای حصار.

سنگ نگاره های ابرده به زشک: 24 کیلومتری شمال غرب مشهد شاندیز روستای ابرده به طرف زشک. این سنگ نگاره ها درمکان های متفاوتی قراردارند.

سنگ نگاره های رودخانه ی سربرج: 30 کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان به طرف روستای سربرج.

سنگ نگاره های شتری (کاخ بیلدر/کلاته عبدل): 3کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه جاده ی بیلدر 500 متری کاخ بیلدر.

سنگ نگاره های چکل نظر: 4 کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه سیصدمتربعداز پمپ بنزین گلستان جاده ی کنارپمپاژآب دره ی داغستان حوالی معدن طلای آمریکایی ها درکوهی به همین نام.

سنگ نگاره های کمرمقبولا: 5 کیلومتری غرب مشهد جاده ی طرقبه سیصدمتربعداز پمپ بنزین گلستان دره ی داغستان بعداز چکل نظر حوالی دامنه های گرانیتی کمرمقبولا ومدرسه ی سوارکاری کاظمیان.

سنگ نگاره های زوتیشتر: 8 کیلومتری غرب مشهد طرقبه جاده ی کنارمسجد پاچنار به طرف تیشتر. درآیین زرتشتی تیشتر ایزد باران ساز بوده است.((چون ایزد تیشتربه زمین باران آورد...))

سنگ نگاره های کال خرگوش: 5 کیلومتری غرب مشهد بین وکیل آباد وبند گلستان داخل منطقه ی نظامی اردوگاه امام رضا(ع)درمیان سنگ نگاره های این منطقه به یک نقش فوق العاده استثنایی برخوردکردم.

سنگ نگاره های مینوش: 7 کیلومتری جنوب مشهد انتهای سیدی جاده ی مغان پل اول شلگرد سمت راست به طرف کلاته مینوش.

سنگ نگاره های زوهندل آباد: 40 کیلومتری شمال شرق مشهد ال تیمور انتهای جاده ی امرغان بعدازروستای احمدآباد روستای هندل آباد درنزدیکی نگارکندروسی.

سنگ نگاره های گردنه ی پاچنار: رضاشهر ارتفاعات زکریا حاشیه ی سمت راست راه خاکی پاچنار. این سنگ نگاره ها نزدیکترین سنگ نگاره ها نزدیک ترین سنگ نگاره ها به مشهد محسوب می شود وبه شدت درمعرض تخریب وتعرض است.

سنگ نگاره های بلغور: 75 کیلومتری شمال مشهد جاده ی کلات جاده ی کارده جاده ی مارشک روستای بلغور 3 کیلومتربه طرف زو پیرزن درمسیرراه قدیم کاروان رو. حجاری این نقوش برحسب ظاهر مربوط به سنگ ها ی بنایی بوده که تخریب گشته است.

سنگ نگاره های دره نی: 20 کیلومتری شمال غرب مشهد جاده ی شاندیز جاده ی سرآسیاب درامتداد دره نی. این سنگ نگاره ها با نقوش پازن غالبا به صورت تک تک ودرمسیر بسیار طولانی باپراکندگی فراوان حتی درمسیرهای بدو آب به وفوریافت می شود اماکیفیت آن ها پایین تر ازسایر مکان های مشابه است.

سنگ نگاره های شترسنگ: 8 کیلومتری شمال غرب مشهد کیلومتر3 جاده ی شاندیز سمت چپ جاده ی درخت بید روستای دهنو خیابان اول (یاس)سمت راست آن سوی رودخانه روی یک تخته سنگ بزرگ ده ها نقش ازحیوانات گوناگون برروی یک پرده حجاری شده که به سنگ نگاره های شتری نیزمعروف است.دراطراف خط الراس این نقوش ادامه دارد.

سنگ نگاره ها ی کلاته کوهی: 8 کیلومتری غرب مشهد طرقبه کلاته کوهی

حجاری زیارتگاه بالندر: 30 کیلومتری جنوب مشهد ابتدای جاده ی نیشابور سمت راست جاده ی ده غیبی دوکیلومتر قبل ازروستای عارفی سمت راست پنج کیلومتر روستای بالندر برروی بلندترین قله ی کوه داخل اتاق سنگی بدون سقف زیارتگاه پیربالندر چندحجاری محدود باعلامات خاص شبیه نعل اسب وجوددارد. البته به عقیده ی نگارنده این گونه زیارتگاه ها که برفراز قله ها به چشم می خورد مربوط به نیایشگاه های ایران باستان بوده و از نمونه های دیگر آن می توان از زیارتگاه قله های هزار مسجدکلات زکریای شیروان و بی بی غیب فریمان نام برد.

https://www.hotelghasr.com/Contents.aspx?Module=introducingMashhad&PId=8619