به قدرت رسيدن ميخاييل گورباچف در اتحاد جماهير شوروي، موجب تحوّلات عظيمي در جهان كمونيسم گرديد. حضرت امام خميني(ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران كه ناظر جريانات مهم سياسي بينالمللي بود، از اين فرصت به نحو احسن استفاده كرده و با دعوت جهان كمونيسم به اسلام، در صدد برآمدند تا خلاء به وجود آمده از فروپاشي ماترياليسم را با جايگزيني اسلام ناب محمدي(ص) پُر نمايند. به همين جهت هيأتي را به سرپرستي حضرت آيتاللَّه جوادي آملي به مسكو اعزام داشته تا پيام كتبي معظمله را به گورباچف در دعوت به اسلام ارايه دهند. امام خميني(ره) در اين پيام با بينشي برخاسته از مكتب وحي و فراتر از وقايع روزمره و اتفاقات سياسي، به ترسيم اين رويداد مهم پرداختند. استفاده دقيق و بهنگام از اين فرصت تاريخي در جهت ابلاغ نداي فطرت و پيام توحيد، بيان غناي دين مبين اسلام و آمادگي حوزههاي علميه تشيع جهت پاسخگويي به نيازهاي فكري و اعتقادي نسل معاصر، برقراري رابطه معنوي و ابراز همدردي و حمايت از مسلمانان شوروي و ديگر كشورهاي بلوك شرق، ايستادگي نظام جمهوري اسلامي ايران بر اصل خدشهناپذير نه شرقي نه غربي و مبارزه با شكلهاي استكبار در چهرههاي مختلف آن، پيشبيني شكست قطعي ماركسيسم در ميدان عمل و فروپاشي نظام الحادي كمونيسم، هشدار جدي نسبت به فروغلتيدن در دام قطب ديگر استكبار جهاني و نظام سرمايهداري غرب، تحقق وعدههاي الهي و بازگشت نهايي جامعه انساني به فطرت خداجوي خويش، از جمله ويژگيها و نكات برجسته اين پيام است. امام خميني(ره) در بخشي از اين پيام فرمود: "براي همه روشن است كه از اين پس كمونيسم را بايد در موزههاي تاريخ سياسي جهان جستجو كرد، چرا كه ماركسيسم جوابگوي هيچ نيازي از نيازهاي واقعي انسان نيست... از شما ميخواهم درباره اسلام به صورت جدي تحقيق و تفحّص كنيد و اين نه به خاطر نياز اسلام و مسلمين به شما، كه به جهت ارزشهاي والا و جهان شمول اسلام است."متن كامل نامه تاريخي امام خميني به گورباچف - مركز تعليمات ...
متن كامل نامه تاريخي امام خميني به گورباچف و پاسخ گورباچف
نامه سید روح‌الله خمینی به میخائیل گورباچف - ویکی‌پدیا، ...
مرکز اسناد انقلاب اسلامی - ابلاغ نامه تاریخی امام خمینی به ...
مرکز اسناد انقلاب اسلامی - متن كامل نامه تاریخی امام خمینی به ...
سایت جماران - پاسخ گورباچف به امام :پیام شما ملاحظات عمیق ...
گورباچف: باید به پیام امام گوش می دادم - سایت خبری تحلیلی ...
شوخی گورباچف با آیت‌الله جوادی آملی:می شود ما هم امام‌خمینی را ...
متن کامل نامه تاریخی امام خمینی به گورباچف و پاسخ گورباچف
پاسخ گورباچف به امام: پیام شما ملاحظات عمیقی راجع به ...
پاسخهای گورباچف به پیام امام خمینی
فیلم / نحوه برخورد امام (ره) با جواب نامه گورباچف
میخائیل گورباچف - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
بیوگرافی میخائیل سرگیوویچ گورباچف (نخستین رئیس ...
«گورباچف به غربی‌ها و آمریکایی‌ها اعتماد کرد» - khamenei.ir
آغاز یک پایان؛ گورباچف در کرملین - پارسینه
سال روز ابلاغ پیام امام خمینی (ره) به گورباچف
در ۱۱ دی ۱۳۶۷ (اولین روز سال ۱۹۸۹ میلادی) عبدالله جوادی آملی، محمدجواد لاریجانی و مرضیه حدیدچی دباغ به نمایندگی از سوی خمینی نامه‌ای را خطاب به میخائیل گورباچف آخرین دبیرکل حزب کمونیست شوروی تسلیم وی کردند.[۱]
رهبر ایران در این نامه نسبت به مرگ کمونیسم هشدار داد و گفت:
جناب آقای گورباچف، برای همه روشن است که از این پس کمونیسم را باید در موزه‌های تاریخ سیاسی جهان جستجو کرد؛ چرا که مارکسیسم جوابگوی هیچ نیازی از نیازهای واقعی انسان نیست؛ چرا که مکتبی است مادی، و با مادیت نمی‌توان بشریت را از بحران عدم اعتقاد به معنویت، که اساسی‌ترین درد جامعه بشری در غرب و شرق است، به در آورد.
وی از رهبر شوروی خواست به سیاست مذهب ستیزی خاتمه دهد و نسبت به اسلام مطالعاتی انجام دهد. وی در این نامه به برخی اندیشه‌های فلاسفه و عرفای مسلمان اشاره می‌کند:
اگر جنابعالی میل داشته باشید در این زمینه‌ها تحقیق کنید، می‌توانید دستور دهید که صاحبان این‌گونه علوم علاوه بر کتب فلاسفه غرب در این زمینه، به نوشته‌های فارابی و بوعلی‌سینا ـ رحمت‌الله علیهما ـ در حکمت مشاء مراجعه کنند،.... و نیز به کتابهای سهروردی ـ رحمت‌الله علیه ـ در حکمت اشراق مراجعه نموده، و برای جنابعالی شرح کنند که جسم و هر موجود مادی دیگر به نور صرف که منزه از حس می‌باشد نیازمند است؛ و ادراک شهودی ذات انسان از حقیقت خویش مبری از پدیده حسی است. از اساتید بزرگ بخواهید تا به حکمت متعالیه صدرالمتألهین ـ رضوان‌الله تعالی علیه و حشره‌الله مع‌النبیین والصالحین ـ مراجعه نمایند، تا معلوم گردد که: حقیقت علم همانا وجودی است مجرد از ماده؛ و هرگونه اندیشه از ماده منزه‌است و به احکام ماده محکوم نخواهد شد... و از کتب عرفاً و بخصوص محی‌الدین ابن‌عربی نام نمی‌برم؛ که اگر خواستید از مباحث این بزرگمرد مطلع گردید، تنی چند از خبرگان تیزهوش خود را که در این‌گونه مسائل قویا دست دارند، راهی قم گردانید، تا پس از چند سالی با توکل به خدا از عمق لطیف باریکتر از موی منازل معرفت آگاه گردند، که بدون این سفر آگاهی از آن امکان ندارد.
روح‌الله خمینی همچنین در نامه خطاب به گورباچف متذکر شدند:
آقای گورباچف وقتی از گلدسته‌های مساجد بعضی از جمهوری‌های شما پس از هفتاد سال بانگ «الله اکبر» و شهادت به رسالت حضرت ختمی مرتبت - صلی الله و علیه و آله و سلم - به گوش رسید، تمامی طرفداران اسلام ناب محمدی (ص) را از شوق به گریه انداخت؛ لذا لازم دانستم این موضوع را به شما گوشزد کنم که بار دیگر به دو جهان بینی مادی و الهی بیندیشید. مادیون معیار شناخت در جهان بینی خویش را «حس» دانسته و چیزی را که محسوس نباشد از قلمرو علم بیرون می‌دانند و هستی را همتای ماده دانسته و چیزی را که ماده ندارد موجود نمی دانند. قهراً جهان غیب مانند وجود خداوند تعالی و وحی و نبوت و قیامت را یکسره افسانه می‌دانند در حالیکه معیار شناخت در جهان بینی الهی اعم از «حس و عقل» می‌باشد و چیزی که معقول باشد داخل در قلمرو علم می‌باشد گرچه محسوس نباشد لذا هستی اعم از غیب و شهادت است و چیزی که ماده ندارد می‌تواند موجود باشد و همان‌طور که موجود مادی به «مجرد» استناد دارد، شناخت حسی نیز شناخت عقلی متکی است.
پیام روح‌الله خمینی و پیش بینی نسبت به سقوط شوروی ۴ سال پیش از رویداد این واقعه و اندکی پس از پایان جنگ ایران و عراق بود، هنگامیکه حتی خوش بین‌ترین رهبران جنگ سرد در آمریکا هم نمی‌توانستند سقوط ابرقدرت کمونیستی را به ذهن خطور دهند (نقل این جمله از علی اصغر رمضانپور معاون سابق وزیر ارشاد در دورهٔ محمد خاتمی).[۵]
واکنش شوروی
برای ابلاغ پاسخ، هیاتی از شوروی به ایران آمد و روز ۷ اسفند ادوارد شواردنادزه (وزیر خارجه شوروی) پاسخ را در حضور امام خمینی خواند. این دیدار آخرین دیدار عمومی امام خمینی و سه ماه و چند روز پیش از مرگ او بود.[۶]
پیوند به بیرون
- نامه‌ای فراتر از زمان
- پیام به آقای میخائیل گورباچف
- پیام حضرت امام به آقای گورباچف و تأثیر آن در نظام سیال بین‌المللی
- تحلیل نامه امام به گورباچف
جستارهای وابسته
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: وقایع تاریخی ماههای شمسی
