آبشار دوقلو
این آبشار در ارتفاع ۲۷۰۰ متری در زیر پناهگاه شیرپلا قرار گرفته و یکی از زیباترین آبشارهای ناحیه شمیرانات است.
▪ آدرس: مسیر کوهستانی دربند، توچال
این آبشار از ذوب برف های بلندی های البرز به وجود آمده است و محلی مناسب برای رفع خستگی کوه‌نوردان است.
از دیگر آبشارهای استان تهران می‌توان به آبشار اوسون در دربند، آبشار پسنگ در مسیر پناهگاه شیرپلا ،آبشار سوتک در شمال غربی دربند و آبشار شکر آب در ناحیه میگون اشاره کرد.
آبشارهای فصلی دیگری در استان تهران وجود دارد که از ذوب برف ها در بهار و تابستان پدید می‌آیند. مانند آبشار فصلی پیچ آدران در کیلومتر ۱۵ جاده کرج- چالوس، آبشار سنگان در مسیر امامزاده داوود و آبشار منظریه در ناحیه شمیرانات.
آبشار یخ کوه دماوند نیز یکی از مشهورترین آبشارهای یخی جهان است.
منطقه خلخال شامل دو شهرستان خلخال و کوثر می باشد در این دو شهرستان در مجموع پنچ آبگرم معدنی شناسایی شده است .
که دو چشمه به نامهای ایستی سو (آبگرم گیوی ) و داش حمام در شهرستان کوثر و سه چشمه به نامهای آبگرم گرمخانه و آبگرم خوشنامه و آبگرم تیل در شهرستان خلخال می باشد.
از مجموع آبگرمهای فوق ایستی سو ( آبگرم گیوی ) شناخته شده و از تاسیسات مناسبی جهت استفاده برخوردار می باشد این آبگرم در ارتفاع ۱۷۲۰ متری از سطح دریا واقع است میزان آبدهی آن دو لیتر در ثانیه و دمای آب ۵۲ درجه سانتیگراد می باشد این آبگرم در مسیر جاده خلخال به اردبیل قرار داشته و با توجه به اینکه رودخانه زیبای هروچای و باغهای دو طرف رودخانه نیز در مسیر این جاده و در پایین دست آبگرم قرار دارند باعث بوجود آمدن مجموعه زیبا و طبیعی گردشگری در این منطقه شده که نظر هر بیننده ای را به طرف خود جلب می نماید.
از سایر مزایای این آبگرم که باعث شناخته شدن آن در اقسا نقاط کشور شده است جنبه درمانی آن در موارد درد مفاصل و گرفتگی اعضای بدن و درد کمر و سایر موارد می باشد که همه روزه شاهد حضور مسافران و گردشگران از این منطقه می باشد در حال حاضر امکاناتی چون استخر بهداشتی و مناسب کمپ و اتاقهای اقامتی و فروشگاههای مواد غذایی در محل مستفر بوده و وظیفه استقبال از میهمانان را بر عهده دارند.
مهمترین آتشکده زرتشتیان , این آتشکده می باشد که بر روی تپه ای در باغی کوچک در قسمت شرقی خیابان آیت الله کاشانی واقع گردیده است. این آتشکده همه روزه صبح و عصر به استثنای تعطیلات رسمی برای بازدید عموم آزاد است. بازدید ازاین آتشکده رایگان است اما هدیه ها پذیرفته می شود. این آتشکده را درختان همیشه سبز احاطه کرده اند و یک استخر دایره ای شکل در حیاط آن قرار دارد که بازتاب بسیار زیبایی از معبد را در عکسبرداری هنری نشان می دهد. آتش مقدس که در پشت شیشه ای از داخل موزه کوچک نمایان است, بر طبق گقته های زرتشتیان ارشد , از سال ۴۷۰ پس از میلاد روشن بوده است و آنرا در سال ۱۹۴۰ از محل اصلی اش به این مکان آورده شده اند . این آتشکده تمام زرتشتیان را از سراسر دنیا به خود جذب می کند و در اینجا شخصی نیز وجود دارد که تمام چیزها را به زبان انگلیسی برای خارجیها توضیح می دهد. در اینجا همچنین دو نقاشی وجود دارد که توسط یکی از زرتشتیان ایجاد شده است. از نظر معماری شباهتهای زیادی بین این آتشکده و آتشکده های زرتشتی های ایرانی وجود دارد. مکانهای زرتشتی دیگری هم مانند قلعه اسدان ( دژ شیرها) در شمال یزد وجود دارد . پر اهمیت ترین آتشکده, چک چک می باشد که در۵۲ کیلومتری شمال یزد قرار دارد.
باغ و عمارت ییلاقی فردوس در اراضی محمدیه با دو عمارت در شمال و جنوب به دستور محمد شاه قاجار (۱۲۶۴-۱۲۵۰) ساخته شد که عمارت شمالی به کلی ویران و عمارت جنوبی فعلا پا برجاست.
این باغ به شماره ۱۸۷۶ مورخ ۱۱/۵/۷۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. تاربخ بنای باغ فردوس به دوران محمدشاه که سومین پادشاه قاجار بود می‌رسد. پایه این باغ و عمارت ییلاقی را حاجی میرزا آقاسی، صدراعظم محمدشاه ریخته است.
عمارت باغ فردوس در قسمت شمالی باغ ساخته شده است و از ابتدا به صورت کاخ و محل اقامت اعیان، تزئین شده است. مساحت باغ۲۰ هزار متر مربع و طولش در حدود ۲۸۰ متر و مساحت عمارت ۱۰۰۰ متر مربع، شامل سه طبقه و نیم، به عرض ۲۶ متر و به طول تقریبا ۳۴ متر است. شیب زمین آن از شمال غربی به جنوب شرقی است و تندی این شیب به حدی است که کف طبقه اول بنا با قسمت جنوبی باغ و سقف آن با قسمت شمالی باغ هم سطح است.
بعد از فوت محمدشاه در سال ۱۲۶۴ هـ . ق، ناصرالدینشاه اراضی اطراف این باغ را از مالکان خرید و به باغ افزود و پس از اینکه دختر خود را به معیرالممالک، پسر نظامالممالک، داد این باغ را به عنوان هدیه ازدواج به او بخشید و از او خواست ساختمان عمارت جنوبی را تمام کند. معیرالممالک که خود معمار بود پس از خرج مبالغی هنگفت ساختمان را به اتمام رساند و مراسم عروسی را در همین باغ برگزار کرد.
پس از فوت نظامالدوله، این باغ و ساختمان به پسرش دوستعلی خان معیرالممالک، رسید. دوستعلی خان به باغ و ساختمان آن اهمیتی نمیداد و هر وقت به ییلاق میآمد، نزدیک مظهر قنات زیر چنارها برای خود خیمه و خرگاهی بر پا می‌کرد. در نتیجه به دلیل عدم مراقبت و رسیدگی این ساختمان رو به خرابی گذاشت. او سنگهای مرمر بنا را از جا کند و در نمای عمارت امیریه (مدرسه نظام فعلی) به کار برد.
حاجی میرزا حسین پسر حاجی میرزا خلیل، تاجر شیرازی که در سرای امیر حجره داشت باغ فردوس را از دوستعلی خان معیرالممالک خرید و دست به تعمیرات آن زد. پس از او میرزا حسین تهرانی در سال ۱۳۰۸ هـ . ق مالک باغ شد. در حدود سال ۱۳۱۸ هـ . ق در زمان مظفرالدینشاه، میرزا اسماعیل خان امینالملک، برادر امینالسلطان اتابک، آنجا را خریداری کرد. در حدود سال ۱۳۲۹هـ . ق برای سومین بار این باغ رو به خرابی گذاشت. محمد ولیخان سپهسالار تنکابنی (خلعتبری) آن را از ورّاث امینالملک به مبلغ ۱۸هزار تومان خرید.
تجارتخانه طومانیانس که از محمد ولیخان سپهسالار مبلغی طلبکار بود برای وصول طلب خود به عدلیه مراجعه کرد. مراجع امر هم پس از رسیدگی، باغ و عمارت را در مقابل طلب به طومانیانس دادند. پس از چندی دولت وقت در مقابل وجهی که از طومانیانس طلبکار بود باغ را ضبط کرد و اراضی آن را متری ۲ تومان و ۳ تومان به کارمندان وزارتخانهها فروخت که قیمت آن را پنج ساله به اقساط بپردازند. قسمتی که باغ فردوس کنونی است در سال ۱۳۱۶ هـ .ش. به دستور علی اصغر حکمت، وزیر معارف، خریداری شد و عمارت آن مرمت گردید و دبیرستان شاپور تجریش در آنجا دایر شد.
در دوران پهلوی دوم، این بنا به دفتر برنامهریزی جشنهای ۲۵۰۰ ساله اختصاص یافت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اختیار صدا و سیما و بعد از آن زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی تبدیل و سپس با هماهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد سینمایی فارابی، سازمان میراث فرهنگی کشور و شهرداری تهران برای محل دائمی «موزه سینما» در نظر گرفته شد و موزه سینما در ۲۸ شهریور ۱۳۸۱ با حضور رئیسجمهور وقت، رسماً افتتاح شد.
فاطمه حیدری - هما ایرانی بهبهانی همشهری آنلاین
جزیره کیش با ۹۰ کیلومتر مربع مساحت یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس است که در ۱۸ کیلومتری کرانه جنوبی ایران واقع شده است.
کیش از طبیعتی زیبا و منحصر به فرد بر خوردار است. سواحل آرام با ماسه‌های مرجانی آب زلال دریا که شفافیت کم نظیر آن، امکان مشاهده انواع آبزیان را در عمق چند متری مقدور می‌سازد.
پوشش گیاهی مناسب و سر سبز و باطراوت این جزیره به ویژه در ۷ ماه از سال چشم‌اندازی زیبا و تماشائی به آن بخشیده است که سالانه حدود یک میلیون نفر از دوستداران طبیعت و دریا را به سوی خود جلب می‌کند.
● مساجد کیش:
کیش دارای ۷ مسجد و حسینیه است، مسجد امیر(ع)، مسجد خاتم الانبیاء و مسجد نور از بزرگترین مساجد کیش هستند.
مسجد خاتم الانبیاء (ص) که مناره‌های آن سر به آسمان کشیده و رو به سوی دریا دارد در منطقه سفین، سمت شمال غربی جزیره واقع شده و از مهمترین بناهای مذهبی کیش به شمار میآید و نمازهای جماعات و جمعه در این محل برگزار می‌شود.
مسجد امیرالمومنین (ع) دارای بافت معماری بسیار قدیمی است و در سال ۱۳۷۰ توسط سازمان میراث فرهنگی ایران بازسازی شده و در منطقه ماشه واقع می‌باشد.
از دیگر مسجدهای زیبا و قدیمی کیش مسجد جامع نور می‌باشد که سبک معماری آن ترکیبی از هنر ایرانی و اسلامی است. این مسجد در منطقه سفین واقع شده و متعلق به مسلمانان اصل سنت است.
● آثار باستانی جزیره:
کیش در روزگارانی بسیار دور منطقه آبادی بوده و یکی از قطب‌های تجارت میان چین و اروپا و شمال آفریقا بوده است.
گرچه هنوز بررسی‌های باستان شناسی وسیعی در نقاط مختلف جزیره به عمل نیامده، اما در هر گوشه جزیره می‌توان آثاری از گذشتگان را مشاهده کرد که هر کدام یادآور دوران مجد و عظمت این جزیره بوده است.
در جریان فعالیت‌های عمرانی جزیره کیش و در برخی از پژوهش‌های باستان شناسی محدود گذشته آثاری در سطح جزیره پیدا شده است که ارزش فراوانی دارد و مجموعه جذابی را تشکیل می‌دهد که بخشی از آن در ساختمان کانون هنر در معرض بازدید عموم قرار دارد.
سکه‌های ایرانی و خارجی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی، ظروف مسی، مفرغی و سفالین، سنگ نوشته‌های اوایل دوره اسلامی (به خط کوفی)، سنگ قبر و یک عراده توپ از جمله آثاری هستند که در معرض دید قرار دارند.
عملیات اکتشافی باستان‌شناسی بقایای شهر تاریخی جزیره در سه مجموعه مجزا انجام شده است:
● خانه اعیانی:
خانه اعیانی یادآور خانه‌های چندخانوار قدیمی در داخل فلات ایران و در شهرهایی چون یزد، اصفهان و کاشان است و یکی از نمونه‌های قدیمی مسکن جمعی در حاشیه خلیج فارس محسوب می‌شود.
علاوه بر وسعت خانه و همچنین فضاهای مختلف و متنوع آن، کاشی‌های ستاره‌ای شکل که در این خانه به دست آمده است، همانند کاشی‌هایی که زینت بخش بناهای مهم ایلخانی ایران همچون تخت سلیمان و سلطانیه به کار رفته است.
● بخش کارگاهی و صنعتی:
این مجموعه درست در کنار دریا ساخته شده و دارای معماری و فضاهای ناشناخته‌ای است.
مجموعه کانال‌های افقی و زیرزمینی و چاه‌های متعدد در گوشه و کنار، مجموعه بسیار جالب و نادری را تشکیل می‌دهد که هنوز عملکرد آنها روشن نیست، اما به نظر می‌رسد که ارتباط مستقیم، با فعالیت‌های صیادی (صید ماهی، مروارید و مرجان) داشته و برای دسترسی آسان‌تر به دریا احداث گردیده است.
● مجموعه حمام:
شامل حمامی است با صحن‌های متعدد و حصار آن به مساحت تقریبی ۵۰۰ مترمربع. سربینه و گرمخانه و تون حمام در جنوب بخش ذکر شده قرار گرفته و توسط راهرو سرپوشیده‌ای از آن جدا شده است.
● شهر زیرزمینی کاریز:
قنات کیش بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت دارد و از آب شیرین قابل شرب ساکنان جزیره را تامین می‌کرده ولی اکنون به یک شهر زیر زمینی شگفت انگیز بدل شده که بیش از ۱۰۰۰۰ متر مربع وسعت دارد.
شهر زیر زمینی کاریز در فاز یک شامل غرفه‌های صنایع دستی ایران و جهان، رستوران سنتی و جدید، موزه سالن آمفی‌تئاتر سالن کنفرانس، گالری‌های هنری است.
شهر کاریز در عمق ۱۶ متری زیر زمین قرار دارد. سقف آن ۸متر ارتفاع و بیشتر سقف آن مملو از سنگواره، صدف و مرجان‌هایی است که با نظر کارشناسی ۲۷۰ تا ۵۷۰ میلیون سال قدمت دارد و تک تک آن شناسایی و دارای شناسنامه رسمی است.
کارگزاران شهر زیر زمینی بر این باورند که دو ویژگی کاریز را در فهرست ابنیه جهانی درخواهد آورد.
خاک‌های برداشت شده از کاریز دارای خواص درمانی زیادی است که در گل درمانی استفاده‌های فراوان خواهد داشت.
● آب انبارهای سنتی:
در جزیره کیش، مانند بسیاری از نقاط کم آب کشور، در دهه‌های گذشته از آب انبارهای مخصوصی برای ذخیره آبهای حاصل از نزولات آسمانی استفاده می‌شد.
این آب انبارها در انتهای آبگیرهای طبیعی در عمق زمین در جزیره کیش، مانند بسیاری از نقاط کم آب کشور، در دهه‌های گذشته از آب انبارهای مخصوصی برای ذخیره آبهای حاصل از نزولات آسمانی استفاده می‌شد.
● کشتی یونانی:
در غرب جزیره و در نزدیکی مجتمع غروب کیش، یک کشتی عظیم الجثه در سواحل نیلگون کیش جا خوش کرده است که به کشتی یونانی معروف است. کشتی یونانی از نظر تاریخی قدمت و اهمیت چندانی ندارد. این کشتی در ۴ مرداد سال ۱۳۴۵ که از بندر امام خمینی (ره) عازم یونان بوده است به گل نشست و ۸۰ روز تلاش اورینوکو، یدک‌کش هلندی برای بیرون کشیدن این کشتی به ثمری نرسید.
● سواحل کیش:
خاک کیش ساختار مرجانی دارد و با رنگ نقره فام در زیرآفتاب از درخشندگی خیره‌کننده‌ای برخوردار است.
آب دریا در ساحل این جزیره شفاف و روشن است و تا فاصله‌ای دور می‌توان کف دریا را به راحتی تماشا کرد. کیش به نسبت وسعت خود دارای یکی از وسیع ترین سواحل است و در دنیا کمتر ساحلی را می‌توان یافت که به وسعت سواحل کیش قابل استفاده باشد.
ماهی‌های تزیینی و بسیار زیبا که در آبهای حاشیه کیش غوطه‌ور هستند و وجودشان را از تماشاگران پنهان نمی‌کنند، از جاذبه‌های استثنایی کیش به حساب می‌آیند. در عین حال مرغوب‌ترین ماهی‌های خوراکی کشور نیز در همین سواحل صید می‌شود.
ساحل کیش از کم خطرترین سواحل دنیاست. آبهای ساحلی کیش فاقد کوسه خطرناک بوده و استفاده از آب دریا کاملا بی‌خطر است.
کوسه‌هایی که بعضا در ساحل کیش دیده می‌شوند از ماهی‌های کوچک تغذیه می‌کنند و برای شناگران خطری ندارند.
ساحل کیش از آن نوع سواحل استثنایی است که هم در فصل سرد و هم در فصل گرم برای مسافران قابل استفاده می‌باشد و امکان ورزش‌های دریایی در آن فراهم شده است.
● جاده جهان:
جاده جهان به صورت یک جاده کمربندی، جزیره کیش را احاطه کرده است. در سرتاسر طول این جاده ۲۵ قطعه زمین به استان‌های کشور واگذار شده است تا در آن آثار هنری، مصنوعات و تولیدات خود را به نمایش گذارند.
جاده جهان نمادی از ارتباط فرهنگ‌های مختلف ایران و جهان است. این جاده امکان ارتباط با طبیعت بکر جزیره را در سمت‌های جنوبی و غربی فراهم آورده است.
دوستداران مناظر طبیعی می‌توانند چشم اندازهایی از دریا، ساحل، پوشش گیاهی و حیات جانوری متنوع جزیره را در سرتاسر طول جاده مشاهده کنند.
جاده جهان شب‌ها چون کمربندی نگین جزیره را در میان گرفته است و تمامی پهنای جزیره را در دیدرس مسافرانی که با پروازهای شبانه به منطقه می‌رسند، قرار می‌دهد.
● آکواریوم، حیات در دریا:
خلیج فارس از حیات آبزی بسیار متنوعی برخوردار است. سیاحتگران در هر گوشه ساحل، می‌توانند انواع ماهیان و دیگر آبزیان را که برخی از آنها بسیار عجیب به نظر می‌رسند، در داخل آبهای شفاف تماشا کنند.
در آکواریوم کیش که در ساختمان کانون هنر قرار دارد انواع مختلفی از آبزیان زیبا و شگفت‌انگیز خلیج فارس نگهداری می‌شود.
برای کسانی که امکان غواصی در زیر آب و دیدن ماهی‌های رنگارنگ زیبا را در محیط طبیعی خود ندارند، دیدار از آکواریوم می‌تواند به یادماندنی و خاطره انگیز باشد.
● نمایشگاه خزندگان:
در این نمایشگاه بیش از ۱۰۰ گونه خزنده از خانواده مارسانان به نمایش گذاشته شده است.
مارهای عظیم بوا، پیتون آفریقا و آمازون، سوسمار ایگوانه ماداگاسکار، عقرب سیاه امپراتور آفریقا، مار پرنده تایلند، عنکبوت‌های بزرگ و پرنده‌خوار برزیلی نمونه‌هایی از این گونه خزندگان هستند.
● مجموعه موجودات تاکسیدرمی شده:
تاکسیدرمی روشی برای نگهداری از کالبد موجودات زنده با حفظ ظاهر طبیعی آن‌هاست.
در دانشگاه کیش صدها نمونه از موجوداتی نظیر پرندگان، خزندگان، سخت‌پوستان و موجودات دریایی خلیج فارس و جزیره کیش تاکسیدرمی شده و در معرض دید علاقمندان قرار دارد.
● منطقه جنگلی کیش:
منطقه جنگلی کیش در جنوب شرقی جزیره قرار دارد. این جنگل مصنوعی که اغلب درختان آن در سال ۱۳۷۱ کاشته شده اند، حدود ۶۰۰ هکتار وسعت دارد.
آکاسیا، درمان عقرب، اوکالیپتوس، ابریشم مصری، کهور، کنار، لور، گز، خرما و تمرهندی انواع درختان موجود در منطقه جنگلی است.
● روستای باغو:
باغو از آبادی‌های قدیمی کیش است که در جنوب غربی جزیره قرار دارد. در حال حاضر، این آبادی جز چند خانوار دامدار، سکنه دیگری ندارد. در بین بومیان، حاصلخیزی این منطقه زبانزد است.
در این منطقه بیشه انبوهی از انواع درختان بومی به چشم می‌خورد که در آن میان، مجموعه درختان کهن‌سال لور زیبایی چشمگیری دارد.
● بوستان آهوان:
این بوستان با ۲ هکتار مساحت در انتهای خیابان فردوسی جزیره قرار دارد و دارای ۱۷ قفس برای نگهداری از انواع حیوانات می‌باشد.
شیر، آهو، روباه، شغال، میمون، گوزن، و انواع پرندگان در بوستان آهوان نگهداری می‌شوند.
آهوها برخلاف سایر حیوانات که در قفس نگهداری می‌شوند به صورت آزاد در این بوستان زندگی می‌کنند. همچنین در این بوستان، وسایل بازی کودکان نیز نصب شده است.
● نخلستان‌های کیش:
پرورش نخل در کیش از سابقه دیرینه‌ای برخوردار است. اغلب جهانگردانی که در سده‌های گذشته از کیش دیدار کرده‌اند به وجود نخلستان‌های انبوه در این جزیره اشاره کرده‌اند.
باغ بهشت تنها نخلستان به جای مانده از دوره‌های گذشته است که در غرب محله سفین واقع شده و از جمله زیباترین نخلستان‌های کیش است که به ویژه در هنگام غروب آفتاب چشم اندازی زیبا و تماشایی دارد.
● ورزش‌های دریایی در کیش:
یکی از امتیازات کیش، سواحل زیبا و آرام آن است و تقریبا همه نقاط آن در سرتاسر جزیره برای شنا و انواع ورزش های دریایی مساعد است.
وجود سوابق طولانی و تاریخی مردم این دیار در صید مروارید و ارج و منزلت دریا و دریانوردی در فرهنگ مردم خطه جنوب ایران در کنار موقعیت مساعد طبیعت و دریا در کیش موجب شده است که برنامه توسعه ورزش های دریایی با سرعتی به مراتب بیش از آن چه انتظار می‌رفت مورد استقبال واقع شود و با موفقیت به مرحله اجرا درآید.
در کیش علاوه بر امکانات پراکنده در سرتاسر سواحل جزیره، دو مجموعه کامل با انواع تجهیزات و وسایل پیشرفته برای تفریح و ورزش‌های دریایی در اختیار علاقمندان قرار دارد.
● آموزش غواصی:
غواصی در سواحل کیش به دلیل مرجانی بودن جزیره و شفافیت آب دریا که امکان تماشای انواع آبزیان زیبا و منحصر به فرد این منطقه را میسر می‌سازد جاذبه فراوانی برای گردشگران و شهروندان کیش دارد.
دو مرکز در باشگاه ورزش‌های دریایی کیش و اسکله تفریحی خدمات و آموزش‌های لازم همراه با کلیه تجهیزات و امکانات (لباس مخصوص، کپسول هوا و. . . ) را در اختیار علاقمندان به غواصی قرار می‌دهند.
روزنامه همشهری
چینی‌خانه یکی از زیباترین تالارهای دوران شاه‌عباس صفوی در اردبیل است که بیش از ۴۰۰ سال پیش توسط شیخ‌بهایی طراحی شده است.
این تالار در قسمت شرقی قندیل خانه یارواق اصلی مجموعه شیخ‌صفی‌الدین قرار دارد که دارای چهار شاه‌نشین و طاق‌نماهای زیبا و نفیس از مقرنس گچی است، نقاشی‌ها، طلاکاری‌ها و هماهنگی رنگ‌ها با سطوح مقرنس از اسلیم‌ها و گل‌های زیبا شاهکاری به وجود آورده است که هر بیننده‌ای را به شگفت و حیرت وا‌می‌دارد.
بنای این تالار از استحکام فوق‌العاده‌ای برخوردار است که حتی وقوع زلزله‌ای به قدرت ۲/۷ ریشتر اثری در آن نداشته.
چینی‌خانه ۱۲۵۶ محفظه دارد که در همه آنها چینی‌های اهدایی امپراتور چین به شاه‌عباس به مناسبت احیای جاده ابریشم و چینی‌هایی که از طرف دولت ایران به کشور چین سفارش شده بود، قرار داشته است.
ظروف چینی پس از رسیدن به ایران توسط هنرمندان حکاک در اصفهان به مهر «بنده شاه ولایت عباس» ممهور شده و به اردبیل فرستاده می‌شد و در محفظه‌های تالار چینی‌خانه قرار می‌گرفت.
شاه عباس زمانی که برای استراحت یا چله‌نشینی به اردبیل سفر می‌کرد، در تالار چینی‌خانه اقامت می‌کرده است.
گفته می‌شود پس از امضای عهدنامه ننگین ترکمن‌چای بیش از ۸۰۰ عدد ظروف چینی و حدود ۴ هزار کتاب دست‌نویس نفیس با بسیاری از عتیقه‌جات مجموعه شیخ‌صفی‌الدین توسط ژنرال باسکویچ غارت شد که تعدادی از این آثار در موزه آرمیتاژ و موزه دیگری در روسیه به نمایش گذاشته شده است.
تعدادی از چینی‌های تالارچینی خانه اردبیل همچنین به موزه ملی در تهران و موزه‌های شیراز و اصفهان منتقل شد که در سال ۱۳۷۰ در روز جهانی موزه با انتقال بخشی از چینی‌ها از موزه ملی،تالار چینی‌خانه به‌طور رسمی گشایش یافت.
تالار چینی‌خانه علاوه بر ظروف چینی زیبا و گلدان‌های پرنقش و نگار، با اشیا دیگری مانند یک جلد قرآن نفیس به خط کوفی روی پوست آهو مربوط به بیش از ۱۱۰۰ سال پیش که از لحاظ قدمت تاریخی سومین قرآن نفیس در ایران است و مهرسنگی سلاطین صفوی با شش اسم از اسما خداوند و گل‌های هشت پر به نشانه عرفان پادشاهان صفوی و دوازده پر به عنوان شیعه دوازده امامی بودن آنان فرامین و سکه‌های نقره‌ای دوره صفوی آراسته شده است. همشهری آنلاین
یکی از مهمترین آثار شگفت‌انگیز معماری کشور در مناطق مرتفع و سخت گذر ایران در دوره باستان که تاکنون ناشناخته مانده قیز قلعه ساوه می‌باشد.
عظمت بنا و فلسفه وجودی ساخت آن دراین منطقه به حدی جالب است که می‌توان از آن به عنوان یکی از منابع مهم جذب گردشگر بین‌المللی به استان مرکزی و همچنین معرفی دستاوردهای معماری ملی و باستانی ایران قدیم اشاره کرد. قصر، عبادتگاه و دژ دفاعی قلعه دختر ساوه بر روی صخره بلندی مشرف به دشت ساوه بنا شده که از سه طرف شرق، غرب و جنوب بوسیله صخره‌های متعدد دیگری احاطه شده‌است.
از نمای شمالی قلعه سه قله صخره‌ای بلند مشاهده می‌شود که قصر و قلعه در نوک قله‌ای که در وسط قرار گرفته ساخته شده و این قلعه از جاده ساوه به همدان و از تمامی دشت و شهر ساوه قابل رویت است.
در دو طرف صخره قیز قلعه دو رودخانه کوچک جاری است، رودخانه ضلع شرقی دایمی، اما رودخانه‌ای که در ضلع غربی قرار دارد به صورت فصلی است.
نزدیکترین آبادی به قلعه، روستای قیز قلعه است که از منابع آبی این دو رودخانه تغذیه می‌شود، بعداز قیزقلعه، روستای سرخده‌است که در کنار رودخانه قره‌چای قرار دارد و قلعه از روی پل سرخده به راحتی قابل دید است.
قلعه از دو بخش اصلی دژدفاعی و قصر تشکیل شده که در مجموع حدود ۳۰۰۰ متر مربع مساحت دارد.
برای رسیدن به قلعه می‌توان باوسیله نقلیه سواری تا پای دامنه صخره رفت، و سپس مسافتی حدود ۳۰۰متر را باید پیاده طی کرد تا به دروازه اصلی ورود به قلعه رسید.
دروازه ورودی در ضلع‌شرقی صخره قرار دارد که بعداز عبوراز رودخانه کوچک، بقایای دیواره دروازه که از سنگ و ساروج ساخته شده است دیده می‌شود.
با عبور از این دروازه باید حدود ی۱۰۰ متر دامنه شیب دار ضلع جنوب شرقی صخره را برای رسیدن به نوک قلعه که ساختمان اصلی قصر(نیایشگاه) قرار دارد را طی نمود، شیب دامنه جنوب شرقی حدود ۶۰درصد است.
تمامی دیوراه صخره به صورت پرتگاه می‌باشد و هر نقطعه‌ای که احساس می‌شده می‌توان از آن عبور نمود باسنگ وساروج تا بالای صخره بسته شده است، به طوری که هیچ راه نفوذی از سه ضلع شمالی، شرقی و غربی به درون قلعه وجود ندارد.
ورود به قلعه از طریق چند راه پله سرپوشیده صورت می‌گرفته که با مهارت ویژه‌ای استتار شده‌اند و استتار راه پله‌ها با ساختن دیورای از لاشه سنگ و ساروج درست در امتداد دیواره‌های صخره صورت گرفته است.
پنج راه‌پله پشتی بنا و دو راه‌پله درغرب بنا که درکنار پرتگاه در ارتفاع چندمتری از سطح رودخانه ساخته شده به اتاقهای تعبیه شده در دل صخره منتهی می‌شوند.
ازپله‌های پشت بنا برای ورود و خروج محافظان و نگهبانان استفاده می‌شده و از پله‌های غربی برای وررد و خروج مقامات به‌داخل قلعه و حمل آذوقه استفاده می‌شده‌است.
در مقابل راه پله‌های غربی و بر روی صخره مقابل راه باریکی وجود دارد که محل رفت وآمد ساکنان قلعه بوده و اتاقهای قلعه تو درتو و به‌یکدیگر ارتباط داشته‌اند.
باتوجه به ارتفاع دیواره و طاقهای فرو ریخته احتمال می‌رود که بنای قصر دارای طبقه دوم و سوم هم بوده و در سمت دروازه ورودی، بنای دیگری وجود دارد که احتمالا برای عبادتگاه مورد استفاده بوده و این مکان دارای محرابی به سوی دشت ساوه (دریاچه قدیمی ساوه) و در جهت خلاف قبله می‌باشد.
در اطراف کاخ اصلی حفره‌های متعددی برای ذخیره آب ساخته شده و لوله‌های سفالی شکسته‌ای در این مجموعه یافت شده که نشانگر استفاده از شبکه آبرسانی و فاضلاب می‌باشد.
بنای قیز قلعه کاملا بر دشت ساوه مسلط بوده ودارای چهار برج دیده‌بانی در ضلع شمالی، غربی و شرقی است که از میانه صخره تا بالای آن با سنگ و ساروج کار شده‌است.
اما از نظر قدمت و کاربرد بنا، بر اساس اسناد و مدارک تاریخی و تحقیقات به‌عمل آمده درخصوص قلعه‌های دختر ساخته شده درایران می‌توان به سوابق معابد آناهیتا و مهر پرستی ایرانیان اشاره نمود.
بر اساس این تحقیقات، قلعه دختر ساوه نیایشگاهی برای عبادت و احترام به آب و ناهید در پیش از اسلام و قبل از خشکیدن دریاچه ساوه در دوره ساسانیان بوده، محراب ساخته شده بر روی دریاچه قدیمی ساوه در قلعه این احتمال را بیشتر می‌کند.
بنای تاریخی قیز قلعه در تاریخ ۱۳۸۲/۲/۹به شماره ۸۶۰۰در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
از دیگر قلعه‌های تاریخی استان مرکزی می‌توان به قلعه‌های حاج وکیل اراک، آردمین غرق آباد در ۵۶کیلومتری جاده ساوه به همدان، الویر روستای ساوه، اسماعیلیه بر روی کوه قره‌داغ در ۳۵کیلومتری جنوب‌غربی ساوه، جمشیدی نیمور محلات، آقاخان محلاتی شهر محلات و خسروانی محلات اشاره نمود.
راههای دسترسی: جاده ساوه به همدان، روستای سرخده، عبور از میان روستا و عبور از پل ساخته شده بر روی رودخانه قره چای، حرکت به سوی روستای قیز قلعه و عبور از میان روستا وطی مسیر حدود یک هزار و ۵۰۰متر که تماما با وسیله نقلیه سواری قابل انجام است، فاصله قیز قلعه تا ساوه حدود ۲۳ کیلومتراست.
کوه، رود، دشت، دره، باغ، شالیزار، کرد، ترک، فارس، معماری ایران، هنر هندوستان، اسطوره، تاریخ...؛ اینها همه با هم در جایی جمع شده‌اند که در قیاس با این سرزمین پهناور، یک وجب جا بیشتر نیست: کلات
اما همین یک وجب جا آن قدر زیباست که فردوسی بزرگ در وصفش می‌گوید:
همان به که سوی کلات و چرم/ برانیم و منزل کنیم از میم
چپ و راست آباد و آب روان / بیابان چه جوییم و رنج روان
این یک وجب جا، همان دژ نفوذ ناپذیری است که تیمور گورکانی ۱۴ بار به فتح آن کوشید و ناکام ماند و همان قلعه امنی است که نادرشاه افشار خزاین به غنیمت آورده از هند را درونش پنهان ساخت.
با این حال، از آن ۲۴ میلیون زائر و مسافری که هرسال به خراسان می‌روند، کمتر کسی به سوی کلات راه کج می‌کند ؛ این راه از شمال مشهد آغاز می‌شود و پس از عبور از روستای پاژ ( زادگاه فردوسی) ۱۴۵ کیلومتر آن سو‌تر به کلات می‌رسد و پس از کلات، زمینی نیست که از خاکش عطر ایران به مشام برسد؛ آن سو‌تر هرچه هست خانه همسایه است: ترکمنستان.
راه مشهد به کلات، مدام چهره عوض می‌کند. گاه تو را بر ستیغ کوه می‌برد و گاه به ژرفای دره ؛ گاه خشکی تپه ماهورها را پیش رویت می‌گذارد و گاه از میان درختان انبوه گذرت می‌دهد ؛ گاه آبی آسمان را در آیینه شالیزار قاب می‌گیرد و گاه... . اصلا جاده مشهد به کلات راه رسیدن نیست، خود مقصدی است برای رفتن. این را اگر آن ۲۴ میلیون مسافر ندانند، مشهدی‌ها خوب می‌دانند و از همین رو اگر روز تعطیل و فراغتی پیدا کنند، راه کلات را در پیش می‌گیرند.
کلات را کوه‌های بلند در میان گرفته‌اند و راههای طبیعی ورود به شهر که محلی‌ها به آن دربند می‌گویند، سخت و صعب العبور هستند. یکی که از همه فراخ‌تر است، دربند ارغونشاه نام دارد و آن را رودخانه‌ای به نام ژرف رود از میان کوه‌ها گشوده است. ژرف رود از جنوب غربی وارد کلات می‌شود و پس از پیمودن طول شهر، از زاویه‌ای مخالف به کشور ترکمنستان می‌رود. در دهه‌های اخیر، تونلی در کنار دربند ارغونشاه ساخته‌اند که راه ورود به شهر را کوتاه‌تر و آسان‌تر کرده است.
اما مردمان کلات نیز برای خود حکایتی شنیدنی دارند. گرچه کلات از قدیم‌الایام جای آبادی بوده است، اما آبادی خود در سه سده اخیر را وامدار نادرشاه افشار است. هم از این روست که کلات را کلات نادری لقب داده‌اند. نادر این دژ طبیعی را برای نگاهداری غنایمی که از فتح هندوستان آورده بود، برگزید و جماعتی از سپاهیانش را مأمور حفاظت از آن ساخت. چون سپاهیان او مخلوطی از فارس‌ها و ترک‌ها و کردها بودند، لاجرم کلاتی‌های امروز که بازماندگان همان‌هایند، به این سه قوم نسب می‌رسانند و در شهر کوچک خویش به سه زبان با یکدیگر سخن می‌گویند. بیشترشان کشاورزی و باغداری می‌کنند و زنانشان در قالی‌بافی مهارت بسیار دارند.
مهمترین یادگار نادر در کلات، کاخی است به نام قصر خورشید. این قصر در میان باغی بزرگ به شیوه باغهای ایرانی بنا شده، اما ساختمانش تلفیقی است از معماری ایران و هندوستان ؛ چرا که نادر علاوه بر سیم و زر و جواهر، هنرمندان زیادی را از هند به ایران آورد و زبده‌ترینشان را به آرایش قصر خورشید واداشت. پس اگر حالا بر سنگهای نمای بیرونی قصر، نقش میوه‌هایی چون موز و آناناس را می‌بینیم، نباید گمان کنیم که ۳۰۰ سال پیش اجدادمان چنین میوه‌هایی را می‌شناخته اند و می‌خورده اند. اینها هنر دست هندوانی است که به اقلیم و سرزمینی دیگر تعلق داشتند.
قصر خورشید، ساختمانی است سه طبقه ؛ طبقه زیرین که همان زیرزمین باشد جایی است مخوف و تاریک که گفته‌اند یا جای نگاهداری بخشی از خزاین نادر بوده یا زندانی برای مغضوبین درگاه. اما حالا به همت سازمان میراث فرهنگی خراسان، نمایشگاهی است که مراحل بازسازی قصر خورشید در سال‌های اخیر را به تصویر می‌کشد.
طبقه دوم یا هم کف، تالاری بزرگ در میان دارد و اتاق‌هایی در پیرامون. تالار با تزییناتی به شیوه بناهای صفوی آراسته و طلا کاری شده است و چون دورادور دیوار آن کتیبه‌ای حاوی سوره نبأ با تاریخ مرگ نادر ( ۱۱۶۰ ه.ق ) به چشم میآید، برخی چنین نتیجه گرفته‌اند که نادر قصر خورشید را به عنوان آرامگاه خویش بنا کرده بود. (آرامگاه کنونی او در مرکز شهر مشهد قرا دارد.)
طبقه سوم نیز گنبد استوانه‌ای بزرگی است که از ۶۶ نیم ستون سنگی تشکیل یافته بدین سبب در تمام بناهای تاریخی ایران یکتا و بی‌همتا ست. از کنار این گنبد مدور می‌توان باغ زیبای پیرامون قصر و نمای عمومی شهر کلات را تماشا کرد.
در میان این منظره دلفریب، آنچه بیش از همه جلب توجه می‌کند، گنبد فیروزه‌ای رنگ مسجدی است که درست در محور قصر خورشید و چشم در چشم آن جای گرفته است. مسجد به صفت گنبد زیبایش کبود گنبد خوانده می‌شود. یادگاری است از دوره سلجوقیان ( سده پنجم و ششم هجری ) و شاهدی است بر اهمیت و آبادانی کلات در آن روزگار. این مسجد بعدها، یک بار در زمان نادرشاه و یک بار در زمان فتحعلیشاه قاجار مرمت شد و امروز زیر گنبد بلند خویش، جسم پاک شهیدان کلات را درآغوش کشیده است. بعد از این دو بنای فاخر، سومین اثر تاریخی بزرگ در کلات، بند نادری است که گرچه نام خویش را مثل خیلی از داشته‌های کلات از فاتح هندوستان گرفته، اما احتمالا او فقط مرمتگرش بوده، نه سازنده‌اش.
بند نادری با ۷۰ متر ارتفاع و عرضی متغیر بین ۷ تا ۱۲ متر، روی ژرف رود بنا شده است و طبق شواهد موجود ممکن است در دوره ایلخانان مغول ( سده هفتم و هشتم هجری ) از سنگ و آجر و ساروج ساخته شده باشد.
غیر از اینها باید از برج و باروی کلات نام برد که پیش از دوره نادروجود داشته و به دستور او تجدید ساختمان شده است. پایین برج و بارو و مشرف به دربند ارغونشاه کتیبه‌ای ناتمام به زبان ترکی وجود دارد که از صفات داشته و نداشته نادر می‌گوید. در روستای خشت در ۱۳ کیلومتری کلات نیز استحکامات و آب انبارهای روستای خشت خودنمایی می‌کنند که باز از دوره نادر باقی مانده اند. اثر دیگر، یک رشته لوله سنگی است که آب شیرین نهر قره سو را از ۱۲ کیلومتری کلات به شهر می‌آورده است و حالا جز تکه‌هایی از آن باقی نیست. هوش سرشاری نمی‌خواهد که آدم حدس بزند این یکی هم از روزگار نادر به جا مانده است.
به اینها باید بقایای قلعه فرود در روستای گرو در یک کیلومتری شمال غربی کلات را افزود که عمرش به دوره پیش از اسلام می‌رسد و شاید جایگاه فرود افسانه‌ای در شاهنامه فردوسی بوده است.
اینها جملگی در طبیعت زیبایی قرار دارند که وصفش نه گفتنی است نه شنیدنی، بلکه دیدنی است. حالا اگر می‌خواهید به کلات بروید، باید بدانید که نه در زمستان می‌توان رفت که جاده پربرف و شهر سرد و سوزان است و نه در هفته‌هایی از پاییز که باران‌های سیل آسا معروف به هفته بار حتی کلاتی‌ها را در خانه حبس می‌کند. بهار و تابستان بهترین هنگام برای دیدار کلات است و اگر خودروی شخصی ندارید، اتوبوس و سواری در میدان بار نوغان در شمال شهر مشهد، شما را به مقصد می‌رساند. با اتوبوس ۳ تا ۴ ساعت راه است و با سواری ۲ تا ۳ ساعت.
این یک وجب جا، درست روی پشت این گربه بزرگ و دوست داشتنی، مینیاتوری است از همه زیبایی‌های سرزمین پهناورمان ایران. حمید رضا حسینی
مسجد جامع اردکان، متعلق به قرن دهم هجری قمری از بناهای تاریخی، مذهبی بافت قدیمی شهر است.
بنای خشت و گلی مسجد شبستان بزرگ، ایوان رفیع و گنبدی به وسعت ۶۴ متر مربع دارد که در ۵۰۰ سال گذشته پنج بار تعمیر و مرمت شده است. قدیمی ترین اثر این مسجد زیرانداز – زیلویی – است متعلق به سال ۱۰۱۶ هجری قمری که در موزه مردم شناسی اردکان نگه داری می شود.
مسجد جامع اردکان با اینکه تزئینات و کاشیکاری ندارد، مزین به یک در ورودی با ارزش هنری است.
در به شکل بسیار زیبا با صدها قطعه چوب پنج ضلعی ساخته شده است. بر روی دماغه در، هشت قطعه فلز به شکل مربع بوده که فعلا" چهار قطعه آن باقی مانده است و جای چهار قطعه دیگر خالی است و عبارات «الله» و «محمد» به خط کوفی بر روی آنها حک شده است.
محراب مسجد با قطعه های کاشی، متعلق به اوایل دوره صفویه مزین شده است و در میان آنها سنگ مرمر نصب شده است.
بنا چندی پیش در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.
در شهرستان اردکان جمعا" ۵۳ اثر تاریخی وجود دارد که از این میان ۲۰ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. بنیاد اندیشە اسلامی
اگر تاریخ ایران را به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم‌بندی کنیم، به ترتیب معبد چغازنبیل، مجموعه تخت جمشید و مسجد جامع اصفهان بهترین گزینه‌های معماری این دوران هستند.
مسجد جامع اصفهان موزه‌ای است از تحول و تکامل معماری ایرانی در طول چهارده قرن تاریخ ایران پس از اسلام. واقعیت عینی تونل زمان را با گشت زدن در مسجد جامع اصفهان می‌توان لمس کرد.
اینجا مکان مقدسی است که در ابتدا جایگاه یک آتشکده عصر ساسانی بوده، سپس یک مسجد ساده در قرن دوم و سوم هجری بر روی آن بنا شده.
بعد از آن، دیلمیان، سلجوقیان، ایلخانیان، مظفریان، تیموریان، ترکمن‌ها، صفوی‌ها، افغان‌ها و قاجارها یا توسعه‌اش داده‌اند یا مرمتش کرده‌اند.
از طرفی طعمه حریق شده، از زلزله لرزیده و هم در جنگ بمباران شده و با این حال گنبد تاج‌الملک آن نهصد سال است که بدون برداشتن حتی یک ترک به حیات خود ادامه می‌دهد و اغراق نیست اگر بگوییم این گنبد یکی از کامل‌ترین گنبدهای آجری بنا شده بر روی کره زمین است.
گفته می‌شود در مسجد جامع اصفهان از ۴۸۴ تکنیک مختلف برای ساخت تاق‌های قوسی استفاده شده است. علاوه بر همه اینها زیباترین محراب گچبری شده مساجد ایران، محراب الجایتو را می‌توان در اینجا به تماشا ایستاد.
در مسجد جامع اصفهان شبستان صفویه، شبستان سلجوقی، شبستان آ‌ل‌مظفر، ایوان‌های چهار طرف، مسجد الجایتو، آرامگاه علامه مجلسی، صفه حکیم، صفه عمربن عبدالعزیز، محراب دراویش، حوض، صحن، گنبد نظام‌الملک ، گنبد تاج‌الملک و.. از آثاری هستند که باید به دقت دیده شوند همشهری آنلاین
کیش، مروارید خلیج‌فارس، یک مروارید حقیقی است. جنس آن مانند مروارید است یعنی از فعالیت مرجان‌ها بوجود میآید. مروارید، ترشحات صدف‌هاست که همان مواد آهکی در مقابل ذرات شن که تن نرم و حساس آنها را می‌آزارد. صدف مواد کلسیمی و آهکی را از محیط جذب می‌کند و اطراف ذره شن آزاردهنده جای می‌گذارد، به‌صورت یک مروارید نرم بدون آزار، در داخل صدف و در مجاورت جسم حساس او قرار گیرد.
جزایر مرجانی در اثر فعالیت میلیاردها میلیارد مرجان در طول میلیون‌ها سال به‌وجود می‌آیند. هر مرجان موجود ریزی است که برای خود از مواد آهکی که در آب وجود دارد، خانه‌ای ترشح می‌کند و در آن زندگی می‌کند. در طول شب، این مرجان روزن (خانه) آهکی خود را باز می‌کند و با حرکت تاژک‌های خود که از روزن خانه‌اش به داخل آب می‌فرستد، از مواد معلق در آب جذب و تغذیه می‌کند.
وقتی که عمر مرجان "coral" به سر آمد، خانه آهکی کوچک او باقی می‌ماند و هیچ مرجانی آن را تصاحب نمی‌کند چون هر مرجانی برای خود خانه‌ای می‌سازد. نظر به استحکام این خانه‌های آهکی، آنان برای قرن‌ها و هزاره‌ها در آب باقی می‌مانند و به مرور به حجم و ارتفاع آنها افزوده می‌شود چون به‌مرور به تعداد خانه‌های خالی آهکی که صاحبان آنها مرده‌اند اضافه می‌شود و خود این سازه که در اثر سعی موجودات زنده تشکیل شده از آب خارج می‌شود و یک جزیره مرجانی را تشکیل می‌دهند.
برخی از این سازه‌ها به‌قدری عظمت دارند که حتی از سطح ماه نیز دیده شده‌اند مانند صخره‌های مرجانی در جنوب استرالیا.
این سازه همچنین از نظر تامین محیط‌زیست برای سایر موجودات در کف آب بسیار اهمیت دارند و موجب تنوع زیستی در کف آب می‌شوند مجموع گیاهان و جانوران آبزی و نیز ماهیان در اطراف این مرجان‌ها تشکیل می‌شوند و رنگارنگ‌ترین جلوه‌های حیات بر روی کره زمین را به‌خصوص در هنگام شب پدید می‌آورند.
در شب برعکس، هنگامی که مرجان‌ها به دلیل مسمومیت و یا مثلاً آلودگی نفتی و یا مثلاً گرم شدن آب (تاثیر گلخانه‌ای) از بین بروند آن همه رنگ تبدیل به سفیدی مرگ‌بار و زشتی می‌شود که به آن "Bleach" می‌گویند و این یکی از غمناک‌ترین مناظری است که یک زیست‌شناس در زندگی می‌بیند. در خلیج‌فارس چند سال پیش این منظره‌ها دیده شد. گرمای آب را مسئول این پدیده می‌دانند، به همراه آلودگی آب....
● تولد لاک پشت‌ها، یک اتفاق زیبا در جزیره کیش
اسفند ماه که به نیمه می رسد، اتفاق زیبائی در سواحل جنوبی کشورمان دوستداران محیط زیست را به سمت خودفرا می‌خواند. این گزارش نگاهی دارد به تمام مسائلی که طی سالیان دراز بر این موجودات روا داشته‌ایم و تاثیرات دخالت انسان در برهم زدن نظم طبیعت پیوسته می تازد و آن را به صورت یک بحران زیست محیطی درمی‌آورد.
لاک پشت های دریایی به عنوان گروهی از جانوران که معرف بخش قدیمی و متفاوتی از تنوع زیستی جهان به شمار می‌روند، رده‌بندی شده‌اند. این موجودات در راسته‌ای همراه کروکودیل‌ها و مارمولک ها از مهره داران ۲۰۰ میلیون سال پیش هستند و پیش از دیگر خزندگان پا به مرحله حیات گذاشته‌اند.
لاک پشت های دریایی در ۲ خانواده، همراه مارهای دریایی، تنها خزندگانی هستند که با زندگی در آب دریا سازش یافته‌اند، اما ارتباط خود را با خشکی قطع نکرده‌اند. آنها برای تنفس به سطح آب وابسته هستند و در فصل تولیدمثل برای تخمگذاری به سمت سواحل شنی حرکت می‌کنند.
لاک پشت‌ها معمولا از گیاهان دریایی یا عروسهای دریایی، اسنفج‌ها، لار و سخت‌پوستان و نرمتنان تغذیه می‌کنند.
۸ گونه لاک‌پشت‌های دریایی پراکنش جهانی دارند و انتشار جغرافیایی آنها در آبهای گرم و نیمه‌گرم استوایی و از جمله خلیج فارس و دریای عمان است.
عمده سواحل ایران که لاک پشت‌ها را در خود پرورش می دهند عبارتند از جزایر لاوان، قشم ، شیدور و لارک.
لاک پشت های دریایی در قرن ۱۸ و ۱۹ جمعیت های بزرگی بالغ بر میلیون‌ها عدد را در دریاها تشکیل می دادند، ولی در چند دهه گذشته عوامل مختلف ازجمله صید و شکار، تخریب زیستگاه‌ها و مناطق تخمگذاری و این اواخر با ایجاد انواع آلودگی‌ها قدرت بقای کمتری دارند، به طوری که در حال حاضر تنها جمعیت انگشت شماری از آنها از سیل خطرات متعدد در امان مانده‌اند که این جمعیت هم بشدت رو به کاهش گذاشته‌اند... دکتر اسماعیل کهرم
ماهنامه سفر
جزیره ابوموسی در خلیج‌فارس یكی از جزایری است كه مورد مناقشه ایران و امارات متحده عربی است. به همین دلیل كسی نمی‌تواند به این جزیره پا بگذارد.
مشخصاتی كه در مورد جزیره ابوموسی برای شما می‌نویسم هیچ‌كدام بر اساس مطالعه از روی سند یا كتاب خاصی نیست. چون منبع حتی مختصری هم در این مورد نیافتم. همه بر اساس مشاهدات شخصی یا شنیده‌ها است. ارقام و اعداد هم تقریبی هستند. من مدتی از زمان خدمت سربازی را در این جزیره گذراندم و این نوشته حاصل مشاهدات من است.
فاصله زمانی اسكله نیروی دریایی بندرعباس واقع در جنوب غربی شهر بندر تا جزیره ابوموسی به وسیله ناوچه‌های نیروی دریایی بین نه تا ده ساعت است. معمولا ناوچه‌های لجستیكی كه تنها وسیله حمل و نقل دریایی آن مسیر بودند، هنگام غروب یا آخر شب از بندر حركت می‌كردند و صبح، هنگام طلوع خورشید یا بعد از آن به جزیره می‌رسیدند. به وسیله هواپیماهای مسافربری یا باربری ارتش، این زمان به ۴۵ - ۳۰ دقیقه كاهش یافت.
رفتن به جزیره برای افراد عادی مقدور نیست. نظامی‌ها (جهت ماموریت) یا اشخاصی كه دارای كار مشخص و دائم و افراد ساكن حق رفتن به آنجا را داشتند. كسانی هم كه از طرف فردی یا ارگانی و نهادی دعوت می‌شوند این اجازه را دریافت می‌كردند.
●تاسیسات موجود
یك اسكله و حوضچه (رایك) برای پهلو گرفتن كشتی‌های ماهیگیری و نظامی، یك باند فرودگاه و هلی‌كوپتر یك اسكله هاوركرافت، یك كارخانه آب شیرینكن جهت ساكنان ایرانی و یك آب شیرینكن برای اعراب، سردخانه، تاسیسات رفاهی مانند سوپرماركت، سینمای روباز، مخابرات، مدرسه و ... نیز برای ساكنان وجود دارد.
طساكنان
در جزیره هم ایرانیان و هم اماراتی‌ها زندگی می‌كنند. ایرانی‌ها شامل افراد بومی كه از سال‌ها قبل در آنجا ساكن هستند كه شغل آنها ماهیگیری به وسیله لنچ است و كسانی كه جهت كار اداری مانند پرسنل فرمانداری، شهرداری، آموزش و پرورش، بخش بهداشت و تعدادی مغازه‌دار (فقط خواروبار) به همراه خانواده‌هایشان در آنجا زندگی می‌كنند.
بیشتر جمعیت مربوط به نظامی‌ها می‌شود كه شامل پرسنل نیروی دریایی، هوایی، زمینی و سپاه هستند. همه اینها به جز نظامی‌ها در شهركی كه متعلق به ایران است، ساكن هستند.
اعراب نیز در شهركی كه متعلق به خودشان است، زندگی می‌كنند. اعراب فقط یك آب شیرینكن متعلق به خودشان دارند. بقیه امكانات متعلق به ایران است و آنها نیز حق استفاده دارند به جز فرودگاه. در آن موقع هفته‌ای یك بار یك ناو به نام «خاطر» برای اعراب آذوقه و مایحتاج لازم به همراه افراد جایگزین را به جزیره حمل می‌كرد (از امارات) كه این ناو در اسكله ایران پهلو می‌گرفت. آنها حق رفت و آمد در شهرك ایرانی‌ها را دارند، حتی شرطه‌هایشان (نیروهای پلیس). اما ایرانی‌ها حق رفتن به محدوده آنها را ندارند. حتی ما به عنوان افسر نگهبان برای گشت نگهبانی حق توقف در شهرك آنها را نداریم.
●اوضاع طبیعی
مساحت ابوموسی كه تقریبا بیضی شكل است و در حدود ۲۱-۲۰ كیلومتر مربع است و محیط آن تقریبا ۱۸- ۱۶ كیلومتر. یعنی تقریبا ابعادی به اندازه ۴ در ۵ كیلومتر.
دور تا دور جزیره جاده‌ای كشیده شده كه بین این جاده و ساحل (آب دریا) سنگرها و استحكامات نظامی ایران است (به جز بخش عرب‌نشین) سواحل جزیره در یك بخش (سمت شمالی) شنی و در بخش دیگر (سمت جنوبی) صخره‌ای و سنگی است و بسیار زیبا.
آب سواحل به علت نبود آلودگی تا آن زمان بسیار زلال و شفاف بود. بستر تمام سواحل دارای مرجان‌های متنوع و گوناگون در اندازه‌های بسیار بزرگ است. تنوع جانوری دریایی بسیار جالب است، به طوری كه خودم كوسه، سفره ماهی، لاك‌پشت سبز دریایی، مار ماهی، شاه میگو و انواع جانوران دریایی و ماهیان رنگارنگ را از نزدیك و مكرر دیده بودم.
استفاده از این سواحل فقط در یك قسمت برای عموم آزاد بود و آن هم ساحل شهرك و اسكله بود و بقیه دست نظامی‌ها بود و آنها فقط حق تردد در آنجا را داشتند. به علت سواستفاده و بی‌توجهی بعضی از افراد این سواحل روز به روز خراب‌تر و آلوده‌تر می‌شد تا جایی كه زباله در بعضی اكناف این كناره‌ها مجتمع شده بود. چیزی كه به تازگی شنیده‌ام این است كه از آن مرجان‌ها چیزی در حال حاضر باقی نمانده و همه را كنده و برده‌اند.
عمق سواحل ابوموسی در بیشتر نقاط كم است و در بیشتر نقاط بستر دریا شیب بسیار ملایمی دارد تا جایی كه هنگام مد عمق آب از كنار خشكی تا ۳۰۰-۲۰۰ متر آن طرف‌تر تقریباً به اندازه ۲ متر باقی می‌ماند و در هنگام جذر در بعضی جاها تمام مرجان‌ها و بستر دریا كاملا از آب بیرون قرار می‌گیرد. به دلیل همین عمق كم، مرجان‌ها صدمه‌پذیر بودند.
محیط خشكی جزیره شبیه ناحیه جنوب ایران است و در آن به جز پرندگان دریایی چند نوع پرنده كوچك خشكی‌زی مانند گنجشك وجود دارد. مار، عقرب، لاك‌پشت، چند نوع مارمولك و آگاما (نوعی سوسمار كوچك) را خودم دیدم.
در جزیره باغی مصنوعی وجود دارد به نام باغ جلال. جلال یزدی تبار بود كه در زمان شاه به علت خلاف كار بودن به آنجا تبعید شده بود و در حال حاضر برای خودش دم و دستگاهی درست كرده، از جمله این باغ، بزرگترین فروشگاه جزیره نیز مال او بود و در امور غیرنظامی جزیره یكی از افراد صاحب‌نظر و صاحب رای و با نفوذ بود.
در جزیره فقط یك كوه بلند مخروطی شكل به نام كوه «طوا» وجود دارد. ارتفاع این كوه از سطح دریا را نفهمیدم ولی از سطح جزیره ۸۰۰-۷۰۰ متر ارتفاع دارد.
بقیه جزیره تپه ماهور و دشت است. بعضی از برجستگی‌های تپه‌ها شنی بسیار زیبایی مانند تپه‌های كویری است كه اكثر آنها در كنار ساحل شكل گرفته‌اند. جای جای جزیره پر است از استحكامات نظامی.
در محوطه سنگری كه من فرمانده آن بودم، ۱۳ قبر كوچك و بزرگ قرار داشت كه می‌گفتند از افراد بومی هستند و نفهمیدم مربوط به چه زمانی هستند. از خانه‌های قدیمی و محلی بومی‌ها چیزی وجود نداشت و خود من فرد بومی ایرانی كه متعلق به خود ابوموسی باشد، ندیدم.
از جزیره در روزهایی كه هوا شرجی نبود كوه‌های رأس‌الخیمه امارات را به خوبی می‌شد دید و می‌گفتند با قایق موتوری تا آنجا ۳ ساعت بیشتر راه نیست.
آب و هوای جزیره در فصل گرما (بهار، تابستان، پاییز) بسیار گرم و شرجی است اما از اواخر پاییز تا اوایل و اواسط بهار، هوا بسیار مطبوع است. به جرأت می‌گویم در هیچ جای جنوب ایران، دریایی به خوش رنگی و هوایی لطیف‌تر از ابوموسی نیست. علیرضا ادریسی
جزیره ابوموسی در خلیج‌فارس یكی از جزایری است كه مورد مناقشه ایران و امارات متحده عربی است. به همین دلیل كسی نمی‌تواند به این جزیره پا بگذارد.
مشخصاتی كه در مورد جزیره ابوموسی برای شما می‌نویسم هیچ‌كدام بر اساس مطالعه از روی سند یا كتاب خاصی نیست. چون منبع حتی مختصری هم در این مورد نیافتم. همه بر اساس مشاهدات شخصی یا شنیده‌ها است. ارقام و اعداد هم تقریبی هستند. من مدتی از زمان خدمت سربازی را در این جزیره گذراندم و این نوشته حاصل مشاهدات من است.
فاصله زمانی اسكله نیروی دریایی بندرعباس واقع در جنوب غربی شهر بندر تا جزیره ابوموسی به وسیله ناوچه‌های نیروی دریایی بین نه تا ده ساعت است. معمولا ناوچه‌های لجستیكی كه تنها وسیله حمل و نقل دریایی آن مسیر بودند، هنگام غروب یا آخر شب از بندر حركت می‌كردند و صبح، هنگام طلوع خورشید یا بعد از آن به جزیره می‌رسیدند. به وسیله هواپیماهای مسافربری یا باربری ارتش، این زمان به ۴۵ - ۳۰ دقیقه كاهش یافت.
رفتن به جزیره برای افراد عادی مقدور نیست. نظامی‌ها (جهت ماموریت) یا اشخاصی كه دارای كار مشخص و دائم و افراد ساكن حق رفتن به آنجا را داشتند. كسانی هم كه از طرف فردی یا ارگانی و نهادی دعوت می‌شوند این اجازه را دریافت می‌كردند.
●تاسیسات موجود
یك اسكله و حوضچه (رایك) برای پهلو گرفتن كشتی‌های ماهیگیری و نظامی، یك باند فرودگاه و هلی‌كوپتر یك اسكله هاوركرافت، یك كارخانه آب شیرینكن جهت ساكنان ایرانی و یك آب شیرینكن برای اعراب، سردخانه، تاسیسات رفاهی مانند سوپرماركت، سینمای روباز، مخابرات، مدرسه و ... نیز برای ساكنان وجود دارد.
طساكنان
در جزیره هم ایرانیان و هم اماراتی‌ها زندگی می‌كنند. ایرانی‌ها شامل افراد بومی كه از سال‌ها قبل در آنجا ساكن هستند كه شغل آنها ماهیگیری به وسیله لنچ است و كسانی كه جهت كار اداری مانند پرسنل فرمانداری، شهرداری، آموزش و پرورش، بخش بهداشت و تعدادی مغازه‌دار (فقط خواروبار) به همراه خانواده‌هایشان در آنجا زندگی می‌كنند.
بیشتر جمعیت مربوط به نظامی‌ها می‌شود كه شامل پرسنل نیروی دریایی، هوایی، زمینی و سپاه هستند. همه اینها به جز نظامی‌ها در شهركی كه متعلق به ایران است، ساكن هستند.
اعراب نیز در شهركی كه متعلق به خودشان است، زندگی می‌كنند. اعراب فقط یك آب شیرینكن متعلق به خودشان دارند. بقیه امكانات متعلق به ایران است و آنها نیز حق استفاده دارند به جز فرودگاه. در آن موقع هفته‌ای یك بار یك ناو به نام «خاطر» برای اعراب آذوقه و مایحتاج لازم به همراه افراد جایگزین را به جزیره حمل می‌كرد (از امارات) كه این ناو در اسكله ایران پهلو می‌گرفت. آنها حق رفت و آمد در شهرك ایرانی‌ها را دارند، حتی شرطه‌هایشان (نیروهای پلیس). اما ایرانی‌ها حق رفتن به محدوده آنها را ندارند. حتی ما به عنوان افسر نگهبان برای گشت نگهبانی حق توقف در شهرك آنها را نداریم.
●اوضاع طبیعی
مساحت ابوموسی كه تقریبا بیضی شكل است و در حدود ۲۱-۲۰ كیلومتر مربع است و محیط آن تقریبا ۱۸- ۱۶ كیلومتر. یعنی تقریبا ابعادی به اندازه ۴ در ۵ كیلومتر.
دور تا دور جزیره جاده‌ای كشیده شده كه بین این جاده و ساحل (آب دریا) سنگرها و استحكامات نظامی ایران است (به جز بخش عرب‌نشین) سواحل جزیره در یك بخش (سمت شمالی) شنی و در بخش دیگر (سمت جنوبی) صخره‌ای و سنگی است و بسیار زیبا.
آب سواحل به علت نبود آلودگی تا آن زمان بسیار زلال و شفاف بود. بستر تمام سواحل دارای مرجان‌های متنوع و گوناگون در اندازه‌های بسیار بزرگ است. تنوع جانوری دریایی بسیار جالب است، به طوری كه خودم كوسه، سفره ماهی، لاك‌پشت سبز دریایی، مار ماهی، شاه میگو و انواع جانوران دریایی و ماهیان رنگارنگ را از نزدیك و مكرر دیده بودم.
استفاده از این سواحل فقط در یك قسمت برای عموم آزاد بود و آن هم ساحل شهرك و اسكله بود و بقیه دست نظامی‌ها بود و آنها فقط حق تردد در آنجا را داشتند. به علت سواستفاده و بی‌توجهی بعضی از افراد این سواحل روز به روز خراب‌تر و آلوده‌تر می‌شد تا جایی كه زباله در بعضی اكناف این كناره‌ها مجتمع شده بود. چیزی كه به تازگی شنیده‌ام این است كه از آن مرجان‌ها چیزی در حال حاضر باقی نمانده و همه را كنده و برده‌اند.
عمق سواحل ابوموسی در بیشتر نقاط كم است و در بیشتر نقاط بستر دریا شیب بسیار ملایمی دارد تا جایی كه هنگام مد عمق آب از كنار خشكی تا ۳۰۰-۲۰۰ متر آن طرف‌تر تقریباً به اندازه ۲ متر باقی می‌ماند و در هنگام جذر در بعضی جاها تمام مرجان‌ها و بستر دریا كاملا از آب بیرون قرار می‌گیرد. به دلیل همین عمق كم، مرجان‌ها صدمه‌پذیر بودند.
محیط خشكی جزیره شبیه ناحیه جنوب ایران است و در آن به جز پرندگان دریایی چند نوع پرنده كوچك خشكی‌زی مانند گنجشك وجود دارد. مار، عقرب، لاك‌پشت، چند نوع مارمولك و آگاما (نوعی سوسمار كوچك) را خودم دیدم.
در جزیره باغی مصنوعی وجود دارد به نام باغ جلال. جلال یزدی تبار بود كه در زمان شاه به علت خلاف كار بودن به آنجا تبعید شده بود و در حال حاضر برای خودش دم و دستگاهی درست كرده، از جمله این باغ، بزرگترین فروشگاه جزیره نیز مال او بود و در امور غیرنظامی جزیره یكی از افراد صاحب‌نظر و صاحب رای و با نفوذ بود.
در جزیره فقط یك كوه بلند مخروطی شكل به نام كوه «طوا» وجود دارد. ارتفاع این كوه از سطح دریا را نفهمیدم ولی از سطح جزیره ۸۰۰-۷۰۰ متر ارتفاع دارد.
بقیه جزیره تپه ماهور و دشت است. بعضی از برجستگی‌های تپه‌ها شنی بسیار زیبایی مانند تپه‌های كویری است كه اكثر آنها در كنار ساحل شكل گرفته‌اند. جای جای جزیره پر است از استحكامات نظامی.
در محوطه سنگری كه من فرمانده آن بودم، ۱۳ قبر كوچك و بزرگ قرار داشت كه می‌گفتند از افراد بومی هستند و نفهمیدم مربوط به چه زمانی هستند. از خانه‌های قدیمی و محلی بومی‌ها چیزی وجود نداشت و خود من فرد بومی ایرانی كه متعلق به خود ابوموسی باشد، ندیدم.
از جزیره در روزهایی كه هوا شرجی نبود كوه‌های رأس‌الخیمه امارات را به خوبی می‌شد دید و می‌گفتند با قایق موتوری تا آنجا ۳ ساعت بیشتر راه نیست.
آب و هوای جزیره در فصل گرما (بهار، تابستان، پاییز) بسیار گرم و شرجی است اما از اواخر پاییز تا اوایل و اواسط بهار، هوا بسیار مطبوع است. به جرأت می‌گویم در هیچ جای جنوب ایران، دریایی به خوش رنگی و هوایی لطیف‌تر از ابوموسی نیست. علیرضا ادریسی
ارگ بم در استان کرمان ارگ بم یا قلعه مشهور بم د ر روی صخره بسیار بزرگی ساخته شده است که محدوده ای به وسعت ۶ کیلومتر مربع را می پوشاند. این بنا ۳۰۰ متر طول و ۲۰۰ متر عرض داشته و از ۲ قسمت تشکیل شده است. این د&#۶۴۳۹۵; ۵ شیوه ساختاری از خشت خام دارد که مربوط به ۵ یا ۶ قرن قبل از میلاد می باشد. این مکان تحت تعمیرات مکرر بوده و شامل استحکاماتی می باشد. این بنا مرکب از یک ورودی قدیمی – استحکامات دقیق – تعدادی ساختمان از زمان صفویه – یک مسجد و یک بنا می باشد که به چهارفصل یا کاخ ۴ فصله معروف است . در مورد چگونگی ساختمان این بنای مجلل و باشکوه ۲ کتیبه یا دست نوشته وجود دارد که حاصل مرمتهای اخیر ارگ بم می باشد. هردو لوح در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۳۷ شمسی یا ۱۹۵۸ میلادی پیدا شده اند که یکی از آنها دربخش حفاظت از میراث فرهنگی و دیگری در بخش باستان شناسی نگهداری می شود. کرمان قلب جهان است .این سخن را یکی از شاعران صوفی قرن ۸ میلادی می گوید. ارگ بم شامل قسمتهای زیر می باشد. دروازه جنوبی اصلی - بازار اصلی شهر- مسجد باشکوه و مجلل- پادگان مستحکم قلعه- عمارت مجلل چهار فصل در اینجا لارم به ذکر است که این میراث باشکوه جهانی به خاطر زلزله ای که در سال ۲۰۰۳ در بم رخ داد قریب به ۸۰ درصد آن تخریب شد .
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: سیــاحت و ایــران گــردی
