بالا خیابان یا خیابان شیرازی

یکی دیگر از خیابان های تاریخی مشهد، بالا خیابان است که از از میدان شهدا شروع و تا نزدیکی حرم مطهر رضوی ادامه دارد. به عبارت دیگر، بالا خیابان همان خیابانی شیرازی کنونی است و چون در سمت بالای سر امام رضا"ع" قرار دارد، ساکنان قدیمی و محلی مشهد آن را به عنوان بالا خیابان می خواندند. باغ نادر شاه افشار از بارزترین آثار تاریخی موجود در این خیابان است.

پایین خیابان

پایین خیابان همان خیابان نواب صفوی است که در قسمت شرق حرم اما رضا قرار دارد و یکی از قدیمی ترین خیابان های شهر مشهد به شمار می‌رود. این خیابان در دوره صفوی بنا شده و در قسمت پایین پای حضرت علی ابن موسی الرضا قرار دارد و به همین دلیل مردم محلی از آن به عنوان پایین خیابان یاد می‌‌کردند.

محله پایین ‌خیابان

محله پایین خیابان یکی از دو محله منطقه ثامن است که خرده ‌محلات بسیاری از مشهد قدیم را در دل خود جای داده است. محلات قبر میر، عیدگاه، سرحوض، جدید‌ها و غیرشمار‌ها از جمله محلات قدیمی مشهد است که اکنون در حدود محله پایین‌خیابان قرار دارند.

محله مروی ها

این محله در مشرق شهر واقع شده است و تپ المحله در حقیقت جزء این محله است. اغلب سکنه این محله اهل مرو می باشند که در دوره حکومت قاجاریه از مرو به مشهد آمده و سکنی گزیده اند لذا این محله به نام محله مرویها مشهور است.

محله غیر شمارها

در مشهد قرشمالها گفته می شود جزو محله های گم شده مشهد است توضیحی که صنیع الدوله داده نوشته است کوچه سیاهان هم می گویند معلوم می شود در زمان او از محله بزرگ اصلی تنها کوچه ای باقی مانده بوده است و تصور می رود منظور همان کوچه سیاوون پایین خیابان باشد که با وجود تغییر اسم باز مردم تلفظ قدیمی آن را حفظ کرده اند.صنیع الدوله در مطلع الشمس محله غیر شمارها را جزء محله نوغان ذکر کرده است.

طپ ‌المحله - تپ‌ المحله

يكي از محلات قديمي شهر مشهد است كه در شمال و شمال غرب حرم مطهر حضرت رضا«ع» واقع شده، اين محله از شرق به محله نوقان، از جنوب به حرم مطهر و راسته بالا خيابان، از غرب به باغ نادري (خيابان شهيد رجايي) و از شمال به حصار شهر (بلوار راه ‌آهن) متصل بوده است. تقي بينش در مقاله ‌اي با عنوان محلات قديمي ‌شهر مشهد در خصوص وجه تسميه تپ ‌المحله نوشته: طپ ‌المحله - تپ‌المحله با اسامي عربي گونه يا تلفظ عاميانه آن كه صنيع ‌الدوله نوشته، هنوز در پايين خيابان موجود است و با آن كه بعضي مي‌گويند ته پل بوده اشتقاق آن كاملاً روشن نيست. اينكه محل قرارگيري اين محله در پايين خيابان بوده، اشتباه است. در كتاب انگيزه در خصوص وجه تسميه تپ ‌المحله گفته شده: محل اوّليه تپ ‌المحله 4ـ3 متر از كوچه‌ هاي اطراف بلندتر بود در آن‌جا آثار هيچ قبري بيش از يك نسل باقي نمي‌ماند. همين كه ساختمان يكي كهنه و مخروبه مي‌شد، قبركن‌ها آن را درهم مي‌كوفتند و روي آن گور تازه ‌اي مي‌ساختند و به خريدار ديگري مي‌ فروختند. تا اينكه در طول چند قرن از مجموع آن قبرها، اين تپه مقدّس پديد آمده بود. به همين مناسبت محله مجاور قتلگاه را تپ ‌المحله گويند. اينكه گفته شده مكان اوّليه اين محله، قبرستاني به نام قتلگاه بوده، اشتباه است. قتلگاه يا همان باغ رضوان سابق، يكي از قبرستان‌هاي معروف مشهد بوده كه در جنوب شرقي تپ ‌المحله قرار داشته و بعد از تخريب فلكه حضرت در سال 1354هـ.ش تخريب گرديده است. تحقيقات ميداني به عمل آمده نشان مي‌دهد كه در اواسط راسته نوقان پلي سنگي وجود داشته و از اين پل در جهت غرب، كوچه ‌اي فرعي به نام كوچه هفت در به علت وجود مسجد هفت در اين معبر، منشعب و يك محله مسكوني را به راسته نوقان متصل مي‌كرده است، چون اين محله در آخر اين پل سنگي قرار داشته، به تپ ‌المحله نام ‌گذاري شده يعني محله‌ اي كه در انتهاي پل محله نوقان قرار داشته است. اين محله هنوز بافت سنّتي خود را حفظ كرده و داراي بازارچه ‌اي است كه نيازهاي ساكنان و زائران را تأمين مي‌نمايد. مسجد و آب‌انبار مروي‌ها كه حدود 200سال پيش توسط سيدرضا بيك مروي ساخته شده، سمبل مركز تپ ‌المحله مي‌باشد. مساجد و تكاياي ديگري از جمله مسجد ترك‌ها، كُردها، صاحبكار، حمام باغ، عرب‌ها، درخت توت، كفايي، شاهزاده قاسم، قصاب‌ها و حاج آقاجان در اين محله وجود دارند. بازارچه حاج آقاجان (شهيد آستانه ‌پرست فعلي) در جنوب تپ‌ المحله است در داخل بازارچه مرقد امامزاده سيّد فخرالدين، نوه امام سجاد«ع» معروف به قبر سبز نيز قرار دارد. تاريخ وفات ايشان 671هـ.ق مي‌باشد. آب‌ انبارهاي متعددي از جمله حوض حاج باقر و حوض ترك‌ها در اين محله وجود دارد. تپ ‌المحله محل سكونت ترك‌هاي آذربايجاني است. دو قهوه‌ خانه به سبك آذربايجاني كه داراي قليان‌هاي بلند مي‌باشد، در اين محله وجود دارد. در ايّام سوگواري، دسته ‌هاي عزاداري ترك از شمال كشور آمده و در اين محله استقرار مي‌يابند.

تپل المحله

یکی از محلات قدیمی شهر مشهد تپل المحله می باشد که در قسمت شمال ، شمال غربی حرم مطهر حضرت رضا (ع) واقع است این محله از سمت شرق به محله نوغان از جنوب به حرم مطهر و راسته بالا خیابان و از غربی به باغ نادری و خیابان شهید رجایی فعلی و از شمال به حصار شهر و بلوار راه آهن متصل بوده است . تقی بینش در مقاله ای با عنوان محلات قدیمی شهر مشهد در خصوص وجه تسمیه تپ المحله نوشته طپ المحله با املای عربی گونه یا تپل المحله تلفظ عامیانه ان صنیع الدوله نوشته است هنوز در پایین خیابان موجود است و اشتغال آن کاملاً روشن نیست این که محل قرار گیری این محله در پایین خیابان است اشتباه است. بررسیها و تحقیقات میدانی به عمل آمده نشان می دهد که در اواسط راسته نوغان پلی سنگی وجود داشته و از این پل در جهت غربی کوچه ای قدیمی به نام کوچه هفت در به علت وجود مسجد هفت در از این معبر منشعب و یک محله مسکونی را به راسته نوغان متصل می کرده است . چون این محله در آخر این پل سنگی قرار داشته به نام تپ المحله نامگذاری شده است.

محله دستجرد

این محله در شمال شرقی مشهد در حدود نوغان بوده است زیرا اراضی دستجرد در آنجاست و شاید شکل قدیم تر آن دستگرد بوده است که بعدها معرب شده و به شکل دستجرد در آمدها ست. گرد یا کرد ، تقریباً به معنی آباد است وشاید به این مناسبت به آن دستگرد گفته اند که بعد از توسعه مشهد به زور با زو و کمک دست آباد شده بوده است. محله بین محله های عیدگاه و نوغان قرار دارد به همین دلیل عمرش هم کمتر از محله عیدگاه نیست شاه عباس صفوی در اول و آخر خیابان مشهد دو تا دروازه جدید هم به نام های بالا خیابان و پایین خیابان درست کرد . محله پایین خیابان همان امتداد محور عمده ارتباطی شهر از بست پایین حرم مطهر حضرت رضا (ع) تا پنج راه ته خیابان ( پایین خیابان ) است که طول آن ۸۸۴ متر بوده است . براساس برآوردهای انجام گرفته این محله دارای ۱۵۸۵ خانوار جمعیت ۱۲۸۸ دربند مغازه بوده است حدود ۱۲ کاروانسرا در این محله که عمده در حاشیه پایین خیابان بوده اند، قرار داشته است.شغل و کار مردم این محله بیشتر پیشه وری خرده پا ، بقال ، خرده فروش ، سبزی کار ، قصاب ، کفاشی ، کلاه دوز و نعل بند بوده است .

پایین خیابان: گذرگاه تاریخ و فرهنگ در مشهد

محله پایین خیابان یکی از محلات قدیم مشهد است که در منطقه ثامن واقع شده و محله ‌های معروفی مانند قبر میر، عیدگاه، سرحوض، جدید‌ها و غیرشمار‌ها را در خود جای داده است. این محله با قدمتی که به زمان صفویه بازمی‌گردد، به‌دستور شاه عباس اول در فاصله سال‌های ۱۰۱۰ تا ۱۰۲۳ قمری ساخته شد. محله پایین خیابان به‌طول یک کیلومتر از حرم مطهر امام رضا (ع) تا دروازه پایین خیابان (حدود پنجراه پایین خیابان) گسترش یافته است. این محله در سال ۱۲۷۵ خورشیدی بیشترین تراکم جمعیتی را در میان محلات شش‌گانه مشهد داشته است. بیشتر جمعیت ساکن در این محله فقیر بودند، اما تاجران زیادی نیز به دلیل اعتقادی که به زندگی در پایین ‌پای حضرت رضا (ع) داشتند، در این محدوده زندگی می‌کردند. این محله به دلیل قرارگرفتن در مسیر شاهراه ‌های تجاری و نظامی سرخس، مرو و هرات، همیشه در معرض حملات ترکمان‌ها، ازبک‌ها و افغان‌ها قرار داشته و پرمخاطره و آسیب ‌پذیر بوده است. امروزه، محله پایین خیابان به دلیل تغییرات و نوسازی‌های انجام شده، کمتر جمعیت دارد و بیشتر به مراکز تجاری و اقامتی تبدیل شده است.

محله قبرِ مير

اين محله در قسمت شمال شرقي مشهد و در داخل محله نوقان قرار گرفته، به علت دفن ميرمحمّدتقي رضوي مشهور به ميرشاهي در اين محله که در گذشته بقعه ‌اي هم داشته قبرستان پيرامون آن قرار داشته است. اين قسمت از نوقان به قبر مير شهرت يافته است. البتّه در حال حاضر اين قبرستان تخريب شده و به جاي آن مدرسه ‌اي به نام شهيد جعفرنيا ساخته شده است. يک مدرسه قديمي هم در آن محل وجود دارد که به آن مدرسه مير مي‌گويند. کوچه‌ اي هم که قبرستان در آن واقع شده در حال حاضر به اين نام مشهور است. در اين محله بازاري هم بوده که در آن به فروش پارچه و فرش اقدام مي‌کرده ‌اند. مردم اين منطقه در گذشته خود پارچه و فرش توليد مي‌کرده ‌اند. علاوه بر کوچه مير کوچه ‌هاي قديمي ديگري هم در محله وجود دارد؛ مثل کوچه لايق، کوچه کشميرها، کوچه طالبيان، کوچه صندوق‌ سازان، کوچه تاجرها، کوچه سياه ‌آب، کوچه باغ دولاب، کوچه کشميري‌ها. و امّا وجه تسميه كوچه ‌هاي مذكور: كوچه كشميري‌ها را به علت به اينکه عده ‌اي از اهالي بخارا و کشمير در اين کوچه اقامت داشته‌ اند به اين نام مشهور شده است. کوچه لايق به اين دليل به اين اسم نهاده شده که در اين کوچه عالِمي به نام لايق سکونت داشته است لذا کوچه به نام وي مشهور شده است. کوچه صندوق ‌سازان محل زندگي صندوق‌ سازها بوده، لذا به اين نام مشهور گشته است. کوچه تاجرها، به علت سكونت تاجران لباس، پارچه، حنا، قالي و فرش در اين محله بوده است. عرض کوچه 5/2متر و تمام خانه ‌هاي اين کوچه تخريب شده است. يکي ديگر از کوچه‌هاي معروف محله قبر مير، کوچه جواديه مي‌باشد که آقاي عابدزاده از بزرگان محل پس از خريد حيطه سبزي تصميم گرفت چهارده بنا به نام چهارده معصوم«ع» بنا کند از جمله حسينيه و مسجد جواديه كه در اين محله قرار دارد. چون در اين کوچه آقاي عابدزاده مسجدي به نام جوادالائمه«ع» ساخته، لذا کوچه به نام جواديه مشهور شده است. علاوه بر کوچه‌ هاي قديمي، در اين محله مساجد و حمام ‌هاي قديمي هم موجود است؛ از جمله مسجد طفلان مسلم، تکيه کرماني‌ها، مسجد امام خميني (مسجد قبر)، مسجد خرابي شام، مسجد حاجي رستم، مسجد حاج آخوند، مسجد درويش‌ها، مسجد موسي‌بن‌جعفر«ع» مي‌باشند. يکي ديگر از مکان‌هاي قديمي در اين محله، حمام کشميرها مي‌باشد كه قدمت آن حدوداً به 130 سال پيش مي‌رسد و در حال حاضر هنوز اين حمام داير و مورد استفاده مي‌باشد. علاوه بر اين حمام، حمام‌هاي ديگري هم در محله وجود دارد، مثل حمام حاجي قلي که داراي آب ‌انبار هم مي‌باشد. در ساير نقاط اين محله، مساجدي وجود دارد، مثل مسجد داروغه، مسجد حوض‌انبار، مسجد ميرزاعلي نانوا، مسجد تبريزي‌ها، تکيه داروغه. در داخل کوچه اوحد منبع آبي به همين نام ـ اوحد ـ وجود دارد كه معتقدند قدمت آن به 120سال مي ‌رسد. نکته ‌اي که اينجا لازم است به آن اشاره شود اين است که در حال حاضر بيشتر منازل اين محله به علت قرار گرفتن در طرح نوسازي و بازسازي بافت پيرامون حرم حضرت رضا"ع"، تخريب شده و تعداد کمي منزل در اين محله باقي مانده است كه اهالي محل هم در حال کوچ از اين محله هستند ولي هنوز بقاياي منازل قديمي در اين محله ديده مي‌شود که در زمان‌هاي دور متعلق به افراد مرفّه و ثروتمند بوده است.

محله قبر میر

این محله در قسمت شمال شرقی مشهد و در داخل محله نوغان قرار گرفته است درباره علت نامگذاری این محله گفته ها متفاوت است بعضی می گویند که میریکی از خاندانهای قدیم محله بوده است و به علت این که در این محل دفن گردیده است به قبر میر معروف شده است . در این محله بازاری هم بوده که در آن به فروش پارچه و فرش اقدام می کردند. علاوه بر کوچه میر کوچه های قدیمی دیگر هم در محله وجود دارد ، مثل کوچه لایق ، کوچه کشمریها ، کوچه طالبیان ، کوچه صندوق سازان ، کوچه تاجرها ، کوچه سیاه آب.

عیدگاه: نگین تاریخی جنوب ‌شرقی حرم رضوی

محله عیدگاه یکی از محلات قدیمی و تاریخی شهر مشهد است که در جنوب ‌شرقی اماکن متبرکه رضوی و بخش مرکزی این شهر قرار دارد. شهر باستانی نوغان با قدمت دوهزار‌ساله ‌اش، حدود ۱۲۰۰ سال است که با نام مشهد شناخته می‌شود و محله عیدگاه نیز از همین دوره‌ها به عنوان یکی از بخش‌های اصلی و مهم شهر مطرح بوده است. این محله در گذشته رونق بسیاری داشته و به عنوان زائرپذیرترین محله مشهد شناخته می‌شد. با وجود گسترش شهر و ایجاد مناطق مسکونی جدید، محله عیدگاه همچنان به واسطه نزدیکی به اماکن متبرکه رضوی اهمیت خود را حفظ کرده است. محله عیدگاه در محدوده ‌ای قرار دارد که از غرب و شمال غربی به محله سرشور و حرم مطهر، از شرق به حصار‌شهر، و از شمال به بالا‌خیابان و محله سرحوضان محدود می‌شده است. این محله دارای بافت تاریخی و اجتماعی متنوعی است و در آن اماکن و ابنیه تاریخی متعددی مانند آب‌انبارها، حمام‌ها، مساجد و تکایای قدیمی وجود دارد. همچنین این محله از دیرباز مرکز تجارت و کسب ‌وکار بوده و بازارهای مهمی را در خود جای داده است. در محله عیدگاه می‌توان ردپای یهودیان قدیمی مشهد را نیز دید که در گذشته در این محله سکونت داشته و نقش مهمی در اقتصاد و تجارت محله ایفا کرده ‌اند.

محله عیدگاه

در جنوب شرقی حرم مطهر قرار دارد. خیابان صفوی در شمال ، خیابان فردوسی در جنوب بلوار و فلکه ۱۷ شهریور در شرق وقسمتی از فلکه حضرت و خیابان امام رضا (ع) در غرب این منطقه واقع شده است. در گذشته تنها کوچه عیدگاه (راسته عیدگاه) و کوچه زنجیر و کوچه سیروس بوده است و سپس محله جدیدها در همین منطقه به وجود آمده از کوچه های مهم دیگر کوچه باغ حسنخان و کوچه شمس را می توان نام برد. این منطقه هم مانند منطقه نوغان است با همان خصوصیات محلات قدیمی ، خانه ها تماماً قدیمی با همان مصالح ساختمانی که از چوب و خشت خام و کاه گل تشکیل شده است. نوسازی و یا تعمیر خانه ها در محل خیلی کم انجام شده است. محله عیدگاه در جنوب شهر و سر راه ری و عراق عجم و ولایت های جام و هرات بوده "یعنی شرق محله سرشور و غرب محله پایین خیابان" . در قرن دهم هجری یکی از دروازه های شهر در محله عیدگاه قرار داشته و از زمان صفویه محله عیدگاه در کتابهای تاریخی به عنوان یکی از قدیمی ترین دروازه های شهر نام برده شده است. شغل مردم عیدگاه: شالبافی ، شاطر نانواها، صابون فروش ها و هیزم کش ها ، عشال ، طبیب ، صراف ، الیجه باف ، بقال ، پاکار ، چادرباف ، چرخ تاب ، زرگر ، حجار، کاتب ، مقنی ، مسگر و غیر از این موارد کلانتر یا داروغه شهر هم در این محله زندگی می کرده است. وجه تسمیه : در خصوص وجه تسمیه محله عیدگاه اقوال مختلفی وجود دارد از جمله این که عیدگاه محل برگزاری اعیاد و مراسمات سنتی ، دینی مرسوم در بین مردم شهر مشهد بوده است. ولی به دلیل وجود بارگاه حرم مطهر چندان معقول به نظر نمی رسد که مراسمات در این محل برگزار گردد با این حال بیانگر وجود اتفاق یک حادثه در این محل است که به عیدگاه مشهور شده است . عده ای معتقدند به دلیل خودداری متجاوزان از قتل عام مردم محله مردم آن جشن گرفتند که به محله عیدگاه مشهور شده است.

محله سرحوضان

حوض در لهجه مشهدی به معنی آب انبار است و محله سرحوضان قطعاً در ابتدای حوض یا اب انباری قرار داده است محدوده سرحوضان در مطلع الشمس چنین ذکر شده است این محله نیز در جنوب شهر است که این محله و عیدگاه از طرف قبله محاذی خیابان سفلی می باشد و سرحوضان مابین خیابان و عیدگاه است. این محله بدین خاطر به این اسم معروف شده است زیرا در سال ۱۸۳۸ در یک اغتشاش ضد یهود که منجر به قتل ۳۵ نفر یهودی به دست انبوه جمعیت شد بقیه به اجبار مسلمان شدند. آنها به نام جدید مشهورند اگر چه به پیروی از پیامبر اسلام تظاهر می کردند اما در واقع مثل همیشه یهودیان معتقدی بوده اند. یهودیان مسلمان شده مراسم های مذهبی خود را انجام می داده اند و گاه بیگاه عده ای را به مساجد می فرستادند . یهودیان از ازدواج با مسلمانان خودداری می کردند این محله در نزدیکی محله عیدگاه واقع شده بود که ساختمان ها و حیاط هایشان به یک دیگر راه دارند.

خیابان سناباد

خیابان سناباد یکی از اصلی‌ترین و قدیمی‌ترین خیابان های تاریخی مشهد است. از این خیابان می‌توان به عنوان بورس مصنوعات چوبی، فروشگاه‌های لوازم‌خانگی، کابینت و مبل یاد کرد. همچنین بسیاری از عروس و دامادهای مشهدی ترجیح می‌دهند لباس عروسی خود را از فروشگاه‌های متنوع لباس عروس و داماد موجود در این خیابان خریداری کنند. براساس آنچه در تاریخ شفاهی شهر مشهد نقل می کنند، آمده که خیابان سناباد، اواخر دهه30 آسفالت شد؛ چراکه محله سناباد بخشی از بالای شهر محسوب می‌شد و رسیدگی‌ها هم بهتر بود. این محله که حالا خیابانی به نام آن برجای مانده، مملو از باغات زرد‌آلو بود که در دو سوی این خیابان تا پل خاکی (میدان تختی فعلی) امتداد داشتند. ساکنان این خیابان بیشتر متمول بودند و درشکه داشتند.

پارک وحدت

طبق گفته‌های قدیمی‌های منطقه پنج مشهد، آقایان جواد اکبری و مهدی‌زاده، قسمتی از پارک وحدت در گذشته قبرستان بوده‌است. گفته می‌شود که شهدای واقعه مسجد گوهرشاد هم در آنجا دفن شده‌اند. در دوره پهلوی قبرستان تخریب شد و پارک جنگلی جایش را گرفت. مهدی‌زاده از دورانی که قبرستان محل رفت‌وآمد بود، یادش می‌آید که با دوچرخه و با همراهی یکی از کارگر‌های باغشان از آنجا می‌گذشته و به سمت حرم می‌رفته‌ است. جواد اکبری از پیرمردهایی که در ضلع غربی پارک ساکن است، می‌گوید: قدیم اینجا دامداری بود و ما همینجا زندگی می‌کردیم و گاو‌ها را می‌دوشیدم. متولد کرمانم، ۵ ساله بودم که به مشهد آمدیم. ۴۰ سال تمام برای حاجی زابلی‌مقدم کار کردم. این محل از قدیم بوده و من هم اینجا ساکن بودم. تا زمانی که جوان بودم، در همین دامداری کار می‌کردم. بعد هم خادم مسجد محله شدم. او که حافظه خوبی دارد و عمری در این محله بوده ‌است، درباره کوره آجرپزی کنار گودال زابلی‌ها که در ضلع جنوب غربی پارک بوده، می‌گوید: اینجا اول قبرستان بود. بعد جنگل شد و بعد هم در مکان سابق گودال خشت‌ مال‌ها دریاچه بوستان وحدت ساخته شد. جای شهربازی هم کوره آجرپزی حسن خردو بود. قبرستان را شاه جمع کرد و گودبرداری کردند و جنگل شد. بعد هم که امام خمینی ره آمد، اینجا چندسالی نمازجمعه برگزار می‌شد. حرم امام رضا (ع) اوایل کوچک بود. دور تا دورش را کاروانسرا ساخته بودند. باغ رضوان بود. حرم ۲ صحن داشت؛ صحن آزادی و صحن انقلاب. در آغاز دهه هفتاد، عملیات بازسازی پارک وحدت به شکل امروزی ‌اش آغاز شد. مکان پشت زمین، پس از بازسازی به شکل دریاچه تفریحی بزرگی درآمد که مورد استفاده اهالی و زائران است. در ضلع جنوب غربی و مکان سابق کوره آجرپزی هم در ابتدا باغچه گل‌های ژاپنی و سال‌های پس از آن شهربازی کوچکی دایر بود. در حال حاضر آنجا محوطه‌ ای محصور برای ورزش بانوان است. خانم محمدی، کسی که در مورد تاریخ شفاهی محله تحقیقاتی داشته، می‌گوید: تصور می‌کنم این محله به سبب نزدیکی به حرم مطهر، رضائیه نام گرفته‌ است. تعداد ساکنان این محله چیزی حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ خانوار است. علت اینکه این محله بیش از این رشد نکرده ‌است، محدود بودن از لحاظ جغرافیایی بین خط راه ‌آهن، پارک و بولوار وحدت است. در گذشته روستایی نزدیک به این محدوده وجود داشته به نام «گوسولوک» که نزدیک ‌ترین روستا به شهر محسوب می‌شده ‌است. آن زمان در محدوده محله رضائیه، باغ‌ های میوه وجود داشته و مردم آن را چهار درویش می‌خواندند. نام دیگری هم بوده که به کل باغ‌ های محله گفته می‌شده ‌است با عنوان "باغ بژمه" . منازل مسکونی آنجا هم کم و پراکنده بود. آب ‌انبار قدیمی نیز در نزدیکی آنجا وجود داشته ‌است با عنوان «حوض قلیانی» که در اصل نزدیک به چهارراه قهوه ‌خانه عرب است. این آب‌ انبار آب گوارایی داشته که مردم محله برای آشامیدن از آن استفاده می‌کرده ‌اند. صحبت‌های خانم محمدی در مورد نام رضائیه می‌تواند درست باشد، اما تعدادی از ساکنین رضائیه و پیرمرد‌های آن سمت بولوار وحدت که در فضای سبز کوچک ابتدای وحدت ۱۷ دور هم جمع می‌شوند، چیز دیگری می‌گویند. حاج اکبر می‌گوید: نام رضائیه به ‌خاطر این است که زمینش وقف امام رضا (ع) است و از همان ابتدا قرار بود در اختیار کم بضاعت‌ها قرار بگیرد. اصلا تمام این محلات و مشهد هم وقف امام رضا (ع) و متعلق به ایشان است.